ROGALIN - PERŁA ARCHITEKTURY NAD WARTĄ SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Położenie 3. Pałac 4. Kaplica-mauzoleum 5. Galeria i wozownia 6. Kompozycja ogrodowo-parkowa 7. Obsługa turystyczna 1
WSTĘP Miejscowości,,tworzące się przez stulecia są nie tylko miejscem wspomnień wydarzeń historycznych, lecz przede wszystkim skarbnicą zamierzchłej przeszłości i przepięknym szlakiem przyrodniczo-krajoznawczym. Pośród tych miejsc, Rogalin w gminie Mosina jest jedynym z najchętniej odwiedzanych ośrodków turystycznych w Wielkopolsce. Jest otoczony lasami Wielkopolskiego Parku Narodowego, a także nadwarciańskimi łęgami Rogalińskiego Parku Krajobrazowego. Niewątpliwą atrakcję Rogalina stanowią: zespół pałacowy rodu Raczyńskich, mauzoleum hr. Edwarda Raczyńskiego i Galeria Malarstwa. Architektoniczne walory budowli podkreśla otaczająca zieleń dziedzińców, ogrodu barokowo-francuskiego i rozległego parku krajobrazowego w stylu angielskim z kompleksem dębów. Kompleks pałacowy zwiedza rocznie prawie 60 tys. turystów, a jeszcze więcej przyjeżdża do Rogalińskiego Parku Krajobrazowego. Warto zatrzymać się w tym miejscu. Ogólne informacje zebrane przez nas w tym folderze, niech będą zachęta do zwiedzania. Klasa VI przed Pałacem 2
POŁOŻENIE Rogalin, znajduje się w centralnej części Wielkopolski. Wieś położona w powiecie poznańskim, w gminie Mosina, ok. 6 km na wschód od Mosiny, przy szosie do Kórnika. Niewielki Rogalin leży na prawym brzegu doliny Warty, w Parku Krajobrazowym obejmującym nadrzeczne łąki i starorzecza. Odwiedzając tę wioskę,wśród rozlewisk, w szerokiej dolinie, trudno się zorientować, że leży tuż poza granicami Wielkopolskiego Parku Narodowego. Rogalin otaczają lasy, a wrażenie wszechobecnej zieleni dodatkowo potęgują ogrody przy domach, nadwarciańskie łęgi i zielone łąki z setkami dębów. Mapa Rogalina z położeniem zespołu pałacowo-parkowego. 3
PAŁAC Główną atrakcją turystyczną wsi jest barokowo-klasycystyczna rezydencja rodu Raczyńskich herbu Nałęcz z drugiej polowy XVIII wieku. Pałac - budowla składa się z trójkondygnacyjnego korpusu głównego i dwóch oficyn, połączonych z pałacem galeriami, dzięki czemu powstał okalający pałac dziedziniec honorowy. Pierwsza wersję pałacu zaprojektował prawdopodobnie niemiecki architekt Jan Fryderyk Knöbbel. Później nad pracami czuwali warszawiacy- Dominik Merlini i Jan Chrystian Kamsetzer. Budowę rozpoczęto w 1768 roku a ukończono w 1815 roku zmieniając początkowy projekt, dzięki czemu pałac zyskał cechy klasycystyczne i dorównywała monarszym rezydencjom. Pałac w Rogalinie został wzniesiony dla twórcy potęgi rodu Raczyńskich, Kazimierza. Prawnukowi Kazimierza, Edwardowi Aleksandrowi Raczyńskiemu zawdzięcza się niezwykle cenną kolekcję obrazów, która do dziś jest eksponowana w specjalnie wybudowanym przeszklonym pawilonie w ogrodzie. Ostatnim właścicielem pałacu w Rogalinie był Edward Raczyński, w czasie II wojny światowej ambasador RP w Londynie, ostatni prezydent rządu emigracyjnego. W 1991 roku przekazał cały swój majątek w formie fundacji narodowi. W lewym skrzydle pałacu zgromadzono zabytkowe meble, tkaniny, porcelanę oraz portrety Raczyńskich, a w prawym odtworzono gabinet Raczyńskiego. W najbardziej reprezentacyjnej sali kiedyś balowej zgromadzono zbiór militariów oraz pamiątki rodowe. Obecnie mieści się tu ekspozycja wnętrz stylowych Muzeum Narodowego w Poznaniu. Pałac w Rogalinie nadal urzeka swoja urodą. Pałac ujęcie z boku. 4
KAPLICA-MAUZOLEUM Po wschodniej stronie pałacu, przy drodze do Kórnika stoi neoklasyczna XIX wieczna kaplica-mauzoleum, kopia rzymskiej świątyni Maison Carre`e (z I w. p.n.e., która za czasów Raczyńskich pełniła funkcje pałacowej kaplicy. Dzisiaj to kościół parafialny p.w. Św. Marcelina. W podziemiach mieści się mauzoleum Raczyńskich, gdzie w 1993 roku pochowano zmarłego w Londynie, ostatniego męskiego potomka rodu Edwarda Bernarda, prezydenta RP na uchodźstwie. Kaplica - mauzoleum 5
Portal i ozdobne drzwi kaplicy. GALERIA I WOZOWNIA Poniżej południowej oficyny pałacu znajduje się gmach galerii malarstwa, wybudowany w latach 1910-1913. Mieści się w nim cenny wzór obrazów, zgromadzony przez Edwarda Aleksandra Raczyńskiego, kolekcjonera, wybitnego znawcę sztuki. Kolekcja prezentuje główne kierunki rozwoju malarstwa polskiego i europejskiego w IXI i na początku XX wieku. W wozowni tuż obok galerii mieści się wystawa zabytkowych powozów i akcesoriów podróżnych. 6
KOMPOZYCJA OGRODOWO-PARKOWA Symetryczną kompozycję przestrzenną zespołu pałacowego zamyka 37hektarowy regularny ogród francuski z Parnasem kopcem w kształcie ściętej piramidy schodkowej i licznymi posągami postaci mitologicznych. Ogród francuski bezpośrednio przylegający do pałacu od strony północno-zachodniej o symetrycznej kompozycji kwietników, szpalerów i alej powstał równocześnie z zespołem pałacowym tj. w latach 70 XVIII wieku. Kompozycja ogrodu podporządkowana została układowi przestrzennemu całego zespołu rezydencji. Ogród francuski płynnie przechodzi w krajobrazowy park angielski obejmujący las łęgowy i łąki w dolinie Warty wykorzystujący obszar leśny i naturalny układ terenu. W parku znajduje się skupisko słynnych dębów, największe w Europie. Rośnie tu przeszło dziewięćset drzew., z których najstarsze mają po sześćset lat. Nałęża do nich trzy olbrzymy o imionach legendarnych braci-słowian: Lecha, Czecha i Rusa. Malowniczo wijące się alejki, ścieżki, kształt polan i widokowe dukty zwane również lunetami otwierają perspektywę na łąki i dolinę Warty. Park angielski (fragment). 7
OBSŁUGA TURYSTYCZNA Muzeum Wnętrz, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, Tel. 61 8138 030 ;61 8138 054 Czynne: wt-nd godz. 10.00-16.00, ostatnie wejście 30 min. przed zamknięciem Bezpłatne zwiedzanie zespołu ogrodowo-parkowego: pn-nd godz. 10.00-19.00 w okresie od maja do września wt-nd godz.10-17 od października do kwietnia Restauracja i hotel Dwa Pokoje z Kuchnią Teren Pałacu w Rogalinie (budynek wozowni) Pod Dębami restauracja w Rogalinie, ul. Poznańska 1 Miejsca noclegowe przy pałacu w Rogalinie, ul. Arciszewskiego 2, Tel. 61 8 138480, e-mail : rogalin@mnp.art.pl Dęby nad rozlewiskiem Warty. 8