Komunikat na temat uwarunkowań społeczno gospodarczych funkcjonowania przedsiębiorstw w kraju i województwie warmińsko - mazurskim Październik 2014
1. Przegląd najważniejszych wydarzeń gospodarczych w październiku 2014 r. wraz z głównymi trendami gospodarczymi. Poniżej przedstawiony został skrót najważniejszych artykułów dotyczących trendów gospodarczych w regionie, w Polsce oraz w krajach euro landu. Praca szuka specjalistów Rzeczpospolita 4-5.10.2014 r. Najnowsze dane czołowego serwisu rekrutacyjnego Pracuj.pl dowodzą, iż przybywa coraz więcej ogłoszeń o pracę zgłaszanych przez firmy. W III kw. - w serwisie - opublikowano 99 tys. ofert pracy, co wskazuje na 4 proc. ich zwiększenie niż rok temu. Od kilu kwartałów rośnie też popyt na specjalistów ds. HR. Według ostatnich badań firmy rekrutacyjnej Antal International - 66 proc. firm będzie zwiększać zatrudnienie na stanowiskach kierowniczych i specjalistycznych. Dziś można mówić o tzw. rynku kandydata, a to oznacza, że to pracodawcy coraz częściej zabiegają o potencjalnych pracowników z różnych branż i specjalności. W czołówce ofert pracy, jak podaje Pracuj.pl, znajdują się ogłoszenia pracy na stanowiskach takich jak: handlowiec, pracownik obsługi klienta czy finansista. Ta rosnąca liczba ofert, jak podkreśla Andrzej Woźniakowski ekspert rynku pracy, wynikać może z dużych oczekiwań wobec kandydatów. Duży przemysł dużo lepiej płaci Dziennik gazeta Prawna, 16.10.2014 r. Jak podaje GUS, w pierwszym półroczu tego roku zwiększyła się liczba przedsiębiorstw średnich i dużych firm przemysłowych, w których pracownicy zarabiają średnio 5 tys. zł brutto, jednocześnie pomniejszeniu uległa liczba przedsiębiorstw średnich i dużych firm przemysłowych z przeciętnym wynagrodzeniem na poziomie minimalnego albo jeszcze niższym. Do firm z wynagrodzeniem ponad 5 tys. zł zatrudniających ponad 49 pracowników, zaliczyć należy m.in. firmy zajmujące się energetyką, przemysłem chemicznym oraz przemysłem spożywczym. Lepiej będzie w 2015 roku, Rzeczpospolita. 20.10.2014 Nowe unijne projekty powinny nakręcić polska gospodarkę, ale dopiero w Polowie przyszłego roku. Na razie tempo rozwoju gospodarki polskiej słabnie. Ekonomiście wyliczają, że w całym III kwartale br. przemysł wzrósł o 1,6 proc., czyli najsłabiej od ponad roku. Niewiele lepiej jest w innych częściach gospodarki. Sprzedaż detaliczna w okresie III kw. br. wzrosła o mniej niż 3 proc. co jest najgorszym wynikiem od II kw. 2013 r. Polski eksport odczuwa mocno stagnację gospodarki niemieckiej. W związku z tym wzrost PKB jest coraz wolniejszy. Jak wynika z prognoz ekonomistów w III kwartale tempo rozwoju spowolniło do 2,7 proc. Eksperci oczekują, iż dopiero przyszły rok przyniesie widoczną poprawę w polskiej gospodarce dzięki napływowi środków unijnych. 1
Mniej nas o dwa miliony, Rzeczpospolita, 20.10.2014 r. Według danych Eurostatu w Polsce mieszka o 2 mln osób mniej, niż podaje Główny Urząd Statystyczny. Według oficjalnych danych GUS w Polsce mieszka 38,5 mln ludzi. Natomiast dane Eurostatu wskazują w I kwartale br. w Polsce faktycznie mieszkało 36,57 mln osób, a w drugim kwartale liczba ta spadla do 36,49 mln osób. Skąd bierze się ta różnica? W swoich analizach GUS nie uwzględnia bowiem 2 mln osób, które wyjechało w ostatnich latach z naszego kraju. Dziura w budżecie o 20 mld zł. mniejsza, Dziennik Gazeta Prawna, 20.10.2014 r. Zgodnie z prognozami Ministerstwa Finansów tegoroczny deficyt będzie niższy od prognozowanego o 30 mld zł. Zgodnie z analizami Ministerstwa przyczyna takiego stanu rzeczy są wpływy do budżetu, które płyną z podatków, zwłaszcza z VAT. Zwiększone wpływy z tytułu podatku VAT widoczne były szczególnie w pierwszych miesiącach br., gdy pieniędzy z podatku od towarów i usług było o 25-30 proc. więcej niż rok wcześniej. Działo się tak dzięki poprawie koniunktury gospodarczej. Wyraźnie lepsze były wtedy nastroje konsumentów, co miało wpływ na ich wydatki. 2. Rynek pracy w województwie warmińsko-mazurskim Liczba bezrobotnych w województwie warmińsko-mazurskim według stanu na 31 września br., wyniosła 93 864 osoby i w stosunku do sierpnia 2014 r. spadła o 1 305 osób, tj. o 1,4%. Na przestrzeni dwóch pierwszych tygodni października liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy w naszym regionie, w stosunku do końca września, wzrosła o 547 osób, (tj. o 0,6%) i wynosiła 94 411 osób. W okresie rocznym, liczba osób bezrobotnych zmniejszyła się o 14 315 osób (tj. 13,2%). Spadek poziomu bezrobocia wystąpił w dwudziestu powiatach, a największy w: iławskim o 30,5% (tj. o 1 263 osoby), nowomiejskim o 18,9% (tj. o 712 osób) oraz ostródzkim 18,1% ( 1 568 osób). Natomiast wzrost poziomu bezrobocia nastąpił jedynie w powiecie węgorzewskim (o 2,6%, tj. o 51 osób). Stopa bezrobocia rejestrowanego w regionie, we wrześniu 2014 roku ukształtowała się na poziomie 18,2 %, w kraju natomiast 11,5%. W odniesieniu do sierpnia 2014 r. wartość tego wskaźnika spadła w zarówno w kraju jak i województwie o 0,2 pkt. proc. We wrześniu 2014 r. dystans pomiędzy wartością stopy bezrobocia w kraju i w województwie wyniósł podobnie jak przed miesiącem6,7 pkt. proc., W ujęciu rocznym, tj. w odniesieniu do września 2013 r. stopa bezrobocia spadła we wszystkich województwach, przy czym w największym stopniu w lubuskim (o 2,5 pkt. proc.), warmińsko mazurskim (o 2,2 pkt. proc.), a w najmniejszym w mazowieckim (o 1,0 pkt. proc.). Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw we wrześniu 2014 roku w województwie warmińsko- mazurskim wyniosło 135,4 tys. osób i spadło o 0,5% w stosunku do analogicznego okresu 2013 roku. W porównaniu do września ub. roku zatrudnienie zmalało min. w budownictwie (o 7,4%) Natomiast w ujęciu rocznym wzrost zatrudnienia nastąpił m.in. w sekcjach: informacja i komunikacja (o 12,7%); handel, naprawa pojazdów samochodowych (o 3,1%) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (o 2,0%). 2
Tabela 2. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w tys. (wrzesień 2013-2014) Wyszczególnienie Wrzesień 2013 Wrzesień 2014 Ogółem 136,0 135,4 Przemysł 76,4 77,6 w tym przetwórstwo przemysłowe 69,8 70,8 Budownictwo 12,9 11,9 Handel; naprawa pojazdów samochodowych 19,7 20,3 Transport i gospodarka magazynowa 5,0 5,1 2,0 Zakwaterowanie i gastronomia 2,8 2,8 Informacja i komunikacja 0,9 1,1 Obsługa rynku nieruchomości 2,3 2,4 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna * 2,0 * Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna. 3. Kursy Walut, stopy procentowe Średni miesięczny kurs dolara amerykańskiego w Narodowym Banku Polskim w październiku 2014 roku, wyniósł 3,3152 zł i wzrósł w stosunku do poprzedniego miesiąca o 1,8%. Średni miesięczny kurs euro w Narodowym Banku Polskim w październiku 2014 roku, wyniósł 4, 2050 zł, i zwiększył swoją wartość w stosunku do poprzedniego miesiąca o 0,3%. Średni miesięczny kurs franka szwajcarskiego w Narodowym Banku Polskim w październiku 2014 roku, wyniósł 3,4814 zł i powiększył swoja wartość w stosunku do poprzedniego miesiąca o 0,3%. Na posiedzeniu w dniach 7-8 października 2014 r. Rada Polityki Pieniężnej (RPP) ustaliła stopy procentowe na następującym poziomie: stopa referencyjna- 2,00% w skali rocznej; stopa lombardowa- 3,00% w skali rocznej; stopa depozytowa- 1,0% w skali rocznej; stopa redyskonta weksli- 2,25% w skali rocznej. We wrześniu 2014 r. sytuacja społeczno-gospodarcza kraju przedstawiała się następująco: Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w kraju w końcu września br. wyniosła 1 821,9 tys. i w porównaniu do sierpnia 2014 r. zmniejszyła się o 1,7% (tj. o 31,2 tys. osób), natomiast w skali roku - o 12,5% (tj. o 261,2 tys.); Stopa bezrobocia rejestrowanego we wrześniu 2014 r. wyniosła 11,5% i była niższa o 0,2 pkt. proc. w stosunku do sierpnia 2014r. W odniesieniu do września roku 2013 była niższa o 1,5 pkt. proc. 3
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w okresie styczeń- wrzesień 2014r. ukształtowało się na poziomie 5 517,5 tys. osób i było o 0,5% większe niż przed rokiem. Wzrost zatrudnienia w skali roku odnotowano m.in. w: działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 7,3%), informacji i komunikacji (o 2,9%), dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami, rekultywacji (o 2,5%), administrowaniu i działalności wspierającej (o 2,2%), obsłudze rynku nieruchomości (o 2,0%). Spadek zatrudnienia nastąpił w: budownictwie (o 7,8%), górnictwie i wydobywaniu (o 6,4%) oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 5,4%). We wrześniu 2014 roku, przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 3 900,49 zł i w stosunku do tego samego okresu 2013 roku, wzrosło o 3,4%. Wzrost płac odnotowano w większości sekcji, natomiast najbardziej w: administrowaniu i działalności wspierającej (o 5,7%), przetwórstwie przemysłowym (o 4,4%) oraz obsłudze rynku nieruchomości (o 4,1%). Spadek płac zanotowano w sekcji górnictwo i wydobywanie (o 3,0%). We wrześniu br. obserwowano spadek cen produkcji sprzedanej przemysłu w skali roku o 1,6%. Niższe niż przed rokiem były ceny w górnictwie i wydobywaniu (o 2,1%) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 1,9%). W zrost cen wystąpił w sekcjach wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 1,2%) oraz dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (o 1,3%). Ceny towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu 2014 r. w skali soku spadły o 0,3%. Największy wpływ na poziom wskaźnika cen konsumpcyjnych miały spadki cen żywności i napojów bezalkoholowych, towarów i usług w zakresie transportu oraz odzieży i obuwia, które obniżyły wskaźnik cen ogółem odpowiednio o 0,50 pkt. proc., 0,30 pkt. proc. i o 0,23 pkt. proc. Dochody budżetu państwa w okresie styczeń wrzesień 2014 r. ukształtowały się na poziomie 209 262,6mln zł (75,3% kwoty założonej w ustawie budżetowej na 2014 r.), wydatki 231 635,1 mln zł (71,2%). Deficyt ukształtował się na poziomie 22 372,5mln zł, co stanowiło 47,1% planu. Według wstępnych danych we wrześniu br. oddano do użytkowania 11,4 tys. mieszkań, tj. o 6,7% więcej niż przed rokiem. Wzrost obserwowano w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem ( o 13,3%) oraz indywidualnym (o 8,2%). Mniej mieszkań oddano natomiast do użytkowania w budownictwie społecznym (24 wobec 429 przed rokiem), czynszowym (118 wobec 129) oraz zakładowym (2 wobec 3). Produkcja budowlano- montażowa zrealizowana we wrześniu br. na terenie kraju była o 5,6% wyższa niż przed rokiem. Wzrost odnotowano w jednostkach specjalizujących się w budowie inżynierii lądowej i wodnej oraz jednostkach wykonujących głównie roboty budowlane specjalistyczne. Spadek utrzymał się w przedsiębiorstwach specjalizujących się w budowie budynków. We wrześniu br. sprzedaż detaliczna zwiększyła się w skali roku o 3,0%. Najwyższy wzrost w skali roku odnotowano w grupach: pozostała sprzedaż detaliczna w niewyspecjalizowanych sklepach (o 7,7%), żywność, napoje i wyroby tytoniowe (o 6,2%) oraz pojazdy samochodowe, motocykle i części (o 3,5%). Spadek sprzedaży nastąpił natomiast w grupie paliwa stałe, ciekłe i gazowe (o 4,0%). 4
Sprzedaż hurtowa w okresie styczeń- wrzesień br. była o 1,9% wyższa niż przed rokiem, w tym w przedsiębiorstwach hurtowych zwiększyła się o 1,4%. Wpływ czynników makroekonomicznych na sytuację społeczno-gospodarczą Warmii i Mazur we wrześniu 2014 roku: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw we wrześniu 2014 r. wyniosło 3 232,57 zł., co stanowi 82,9% przeciętnego wynagrodzenia w kraju i w stosunku do analogicznego okresu 2013 roku, wzrosło o 6,1%.W porównaniu do września 2013 roku wzrost przeciętnych wynagrodzeń odnotowano m.in. w budownictwie (o 7,1%), zakwaterowaniu i gastronomii (o 6,9%), transporcie i gospodarce magazynowej o (6,2%). Niższy niż przed rokiem poziom przeciętnych wynagrodzeń zanotowano m.in. w górnictwie i wydobywaniu (o 3,7%). Tabela 4. Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w zł. (wrzesień 2013-2014) Wyszczególnienie wrzesień 2013 wrzesień 2014 Ogółem 3 045,42 3 232,57 Przemysł 3 148,26 3 316,41 w tym przetwórstwo przemysłowe 3 106,99 3 277,93 Budownictwo 3 085,38 3 304,32 Handel; naprawa pojazdów samochodowych 2 643,37 2 781,05 Transport i gospodarka magazynowa 2 681,16 2 848,31 Zakwaterowanie i gastronomia 2 542,02 2 717,42 Informacja i komunikacja 4 014,97 4 163,65 Obsługa rynku nieruchomości 3 922,65 3 993,53 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna * 3 254,39 3 386,31 * Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna. Produkcja sprzedana budownictwa, w cenach bieżących, we wrześniu 2014 r. wyniosła 362,0 mln zł i była o 24% wyższa niż we wrześniu ub. roku i o 54,7% wyższa niż przed miesiącem. Produkcja budowlano montażowa, w cenach bieżących, we wrześniu 2014 r. ukształtowała się na poziomie 238,8 mln zł i stanowiła 66,0% ogółu produkcji sprzedanej budownictwa. W stosunku do poprzedniego miesiąca produkcja budowlano montażowa wzrosła o 60,7%, a w stosunku do września ubiegłego roku wzrosła o 27,6%. Produkcja sprzedana przemysłu we wrześniu br. osiągnęła wartość (w cenach bieżących) 2 3484,5 mln zł. i była o 5,8% wyższa niż we wrześniu ub. roku i o 11,7% wyższa w porównaniu z poprzednim miesiącem. Wzrost produkcji sprzedanej odnotowano w gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 7,7%), górnictwie i wydobywaniu (o 7,6%) oraz przetwórstwie przemysłowym (o 5,8%). Spadek odnotowano w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 8,1%). Według wstępnych danych we wrześniu br. oddano do użytkowania 339 mieszkań, tj. 5
o 50 więcej niż przed rokiem (wzrost o 17,3%). Mieszkania przekazali do użytkowania inwestorzy indywidualni (199 mieszkań, tj. 58,7% ogółu oddanych mieszkań), budujący mieszkania na sprzedaż lub wynajem (57 mieszkań, tj. 16,8% ogółu oddanych mieszkań), i budownictwo komunalne (16 mieszkań, tj. 3,3% ogółu oddanych mieszkań). Mieszkania oddane do użytkowania w województwie warmińsko mazurskim we wrześniu br. stanowiły 3,0% mieszkań oddanych do użytkowania w kraju. We wrześniu br. sprzedaż detaliczna zwiększyła się w skali roku o 8,8%. Wzrost w skali roku odnotowano we wszystkich grupach przedsiębiorstw, m.in. w sprzedaży: prasy, książek, pozostałej sprzedaży w wyspecjalizowanych sklepach (o 25,2%), mebli, RTV, AGD (o 22,4%), farmaceutyków, kosmetyków, sprzętu ortopedycznego (o 16,4%). Sprzedaż hurtowa w przedsiębiorstwach handlowych we wrześniu br. była większa o 9,3% niż przed rokiem i o 0,6% większa w porównaniu z sierpniem 2014 r. Opracowanie: Wydział Polityki Rynku Pracy, Zespół Przewidywania i Zarządzania Zmianą Gospodarczą WUP w Olsztynie, na podstawie: 1) Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej I-III kwartał 2014 r. Główny Urząd Statystyczny; 22.10.2014. 2) Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa warmińsko-mazurskiego we wrześniu 2014, Nr 9/2014. Urząd Statystyczny w Olsztynie, 23.10.2014r. 3) Strona internetowa Narodowego Banku Polskiego, www.nbp.pl 6