Trzeźwość a miara, to są najważniejsze stróże zdrowia naszego. Jan Kochanowski SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA MIEJSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIAZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ MIEJSKIEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE MIASTO ZŁOTÓW ZA 2012 ROK Złotów, marzec 2013 r. 1
Wstęp Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2012 rok zwany w dalszej części Miejskim Programem Profilaktyki... opracowany został w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 124), 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r. poz. 1356) 3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 ze zmianami) 4. Uchwała nr XXVII/134/09 Rady Miejskiej w Złotowie z dnia 24 marca 2009 roku w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Złotowa na lata 2009-2015. Zgodnie z w/w aktami prawnymi prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, przeciwdziałaniem narkomani oraz przemocy w rodzinie należy do zadań własnych gminy i obejmuje: zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych oraz ofiar przemocy w rodzinie, udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii w szczególności dla dzieci i młodzieży w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, narkomanii, ochrony przed przemocą w rodzinie. I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków, ofiar przemocy w rodzinie. Od 2005 roku na terenie Gminy Miasto Złotów funkcjonuje punkt konsultacyjny dla osób uzależnionych i współuzależnionych od alkoholu i innych środków chemicznych oraz ofiar przemocy w rodzinie. Działa on przy stowarzyszeniu Klub Abstynentów OSTOJA w Złotowie. Realizacja tego zadania odbywała się poprzez: - informowanie o możliwościach leczenia oraz motywowanie do podjęcia terapii, - udzielanie wsparcia osobom po odbytym leczeniu odwykowym oraz osobom bliskim, a nawet całym rodzinom, które zostały dotknięte problemem alkoholowym lub innym uzależnieniem, a także przemocą w rodzinie, - przekazywanie informacji osobom zainteresowanym problematyką uzależnienia. Sposób wykonania zadania: - diagnoza osoby uzależnionej oraz rodziny dotkniętej problemem alkoholowym, - motywowanie do podjęcia leczenia, 2
- załatwianie formalności związanych z podjęciem leczenia w zakładach leczenia uzależnień i oddziałach leczenia uzależnień, bądź na oddziałach detoksykacji w szpitalach, - pomoc w zachowywaniu abstynencji, czyli rehabilitacja po odbytej terapii w ramach terapeutycznej grupy wsparcia, - udzielanie wsparcia osobom wobec których stosowana jest przemoc. Z konsultacji z terapeutami i porad w 2012 roku korzystało średnio 40 osób miesięcznie. W ramach zadań związanych ze wspieraniem placówek lecznictwa odwykowego zostały dofinansowane dwie superwizje personelu Oddziału Terapii Uzależnień Szpitala Powiatowego w Złotowie, które miały na celu podnoszenie kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne w zakresie pracy z osobami uzależnionymi. Dodatkowo na w/w działalność został zakupiony i przekazany do Szpitala Powiatowego w Złotowie komplet promilgogli. II. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Jednym z priorytetowych zadań realizowanych przez naszą gminę w minionym roku było m.in.: finansowanie bieżącej działalności świetlic opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznej, finansowanie dożywiania dzieci uczęszczających do świetlic, organizacja wypoczynku dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, organizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych. Do świetlic uczęszczało średnio 120 wychowanków. Były to dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, dotkniętych problemem choroby alkoholowej lub innych uzależnień. Często w rodzinach tych występuje przemoc psychiczna i fizyczna. Rodziny te są najczęściej o niskim statusie materialnym. Na terenie miasta funkcjonują następujące świetlice: 1. Oaza przy Szkole Podstawowej nr 3, 2. Sportowcy przy Szkole Podstawowej nr 2, 3. Wesołe Urwisy przy Zespole Szkół Katolickich, 4. Przystań w siedzibie Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do dyspozycji wychowanków i ich rodziców był terapeuta, który indywidualnie podchodził do problemów każdego dziecka. Raz w tygodniu zajęcia indywidualne i zbiorowe prowadził również psycholog. W ramach zajęć wychowankowie spotkali się z: lekarzem, prawnikiem, policjantem, strażakiem, księdzem, społecznym rzecznikiem praw dziecka itp. Wychowankowie świetlic uczestniczyli we wspólnych zajęciach sportowych, seansach filmowych. Jedno z najważniejszych zadań w pracy z podopiecznymi to pomoc w odrabianiu zadań domowych i wyrównywaniu szans. Wszystkie świetlice maja dostęp do komputerów. Każde zajęcia kończyły się wspólnym posiłkiem. Zorganizowano również wspólne spotkania wielkanocne i wigilijne oraz zakupiono i podarowano paczki świąteczne. 3
W okresie wakacyjnym zorganizowany również został wypoczynek letni, z którego skorzystało ponad 130 dzieci z rodzin patologicznych i o niskim statucie materialnym. Organizatorami wypoczynku były następujące stowarzyszenia: Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Miejski w Złotowie 4 turnusy półkolonii letniej oraz kolonia profilaktyczno - wypoczynkowa w Spiskiej Nowej Wsi, Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Wielkopolska Hufiec Złotów obóz harcerski na stanicy w Podgajach, Uczniowski Klub Sportowy Spartanki - obóz profilaktyczno - sportowy w Ustce. W ciągu roku szkolnego zagospodarowano również dla dzieci czas wolny w formie pozalekcyjnych zajęć sportowych. Zajęcia te były zorganizowane przez: 1. UKS Spartanki - w zajęciach brało udział 52 dzieci z tego: - w sekcji minisiatkówki 25 dziewcząt, - w sekcji piłki nożnej 27 chłopców. 2. UKS Rodło. Stowarzyszenie prowadziło zajęcia w następujących sekcjach: - sekcja pływania 30 dzieci, - sekcja piłki ręcznej 22 dzieci, Ogółem zajęcia zorganizowano dla 52 dzieci. 3. Złotowskie Towarzystwo Tenisowe w sekcji tenisa ziemnego uczestniczyło ponad 40 dzieci w wieku 6-14 lat. Każda z wyżej wymienionych form zorganizowanych zajęć miała na celu nie tylko propagowanie zdrowego stylu życia ale również odciągnięcie dzieci od zagrożeń patologicznych (narkotyki, alkohol, papierosy, komputer). III.Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w szczególności dla dzieci i młodzieży. W celu realizacji w/w zadania przeprowadzone zostały warsztaty z zakresu profilaktyki uzależnień, programy profilaktyczne, spektakle o charakterze profilaktycznym oraz szkolenia dla nauczycieli. Programami profilaktycznymi objęte były wszystkie szkoły funkcjonujące na terenie miasta Złotowa tj. podstawowe, gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne. Przeprowadzono kilka edycji warsztatów pn. Droga na skróty, Szklana pułapka, Seksualność, O tolerancji - realizatorem warsztatów było Centrum Rozwiązywania Problemów Społecznych w Warszawie. Dużym powodzeniem cieszyły się również programy Korekta, NOE i Stop narkotykom realizowane przez Agencję Profilaktyki i Terapii Uzależnień Beata Wierzchowiecka-Protasiuk z Brzeska. Z zakresu przeciwdziałania agresji w szkole oraz zapobieganiu zachowań agresywnych odbyło się kilkanaście edycji warsztatów przeprowadzonych przez Pracownię Profilaktyczną Krokus z Krakowa. Młodzież jednej ze szkół (Zespół Szkół Ekonomicznych) miała okazję uczestniczyć w warsztatach z zakresu profilaktyki uzależnień i zakażeń HIV bezpośrednio w Ośrodku Readaptacji Stowarzyszenia Solidarni PLUS, EKO Szkoła Życia w Wandzinie. Ponadto, ze środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych zakupiono szereg środków dydaktycznych do prowadzenia zajęć profilaktycznych w szkołach w postaci tematycznych książek, materiałów szkoleniowych oraz filmów DVD. 4
Dodatkowo dla mieszkańców zorganizowano lokalne kampanie i imprezy o charakterze profilaktycznym (Festyn Trzeźwościowy, konkursy plastyczne, konkursy tematyczne). IV. Wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Zgodnie z ustawą o pożytku publicznym i wolontariacie, na realizacje niektórych zadań zawartych w Miejskim Programie Profilaktyki... Burmistrz Miasta ogłosił otwarty konkurs ofert. Konkurs obejmował następujące zadania: - finansowanie punktu konsultacyjnego dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków oraz członków ich rodzin, ofiar przemocy w rodzinie, finansowanie bieżącej działalności świetlic: terapeutycznej i opiekuńczowychowawczych w tym dożywianie dzieci uczęszczających do świetlic, organizacja Świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia dla wychowanków świetlic oraz dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, organizacja wypoczynku dla dzieci z rodzin dotkniętych chorobą alkoholową i problemem uzależnień, organizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych, organizacja konkursów o tematyce profilaktycznej, organizacja IX edycji Festynu Trzeźwościowego, dofinansowanie udziału w obozach terapeutycznych. Wykonawcami powyższych zadań były następujące stowarzyszenia: 1. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Miejski w Złotowie, 2. Klub Abstynentów Ostoja, 3. Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca ZHP Złotów, 4. UKS Rodło przy SP 1, 5. UKS Spartanki, 6. Złotowskie Towarzystwo Tenisowe Warunkiem efektywnego działania na rzecz przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii i innym zjawiskom patologicznym jest posiadanie lokalu wyposażonego w odpowiednią ilość sal do terapii grupowej i gabinetów do terapii indywidualnej. Z lokalu będącego w dyspozycji Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Złotowie korzystają takie stowarzyszenia jak: Klub Abstynentów Ostoja i Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, pod nadzorem którego czynna jest tam codziennie świetlica socjoterapeutyczna. W 2010 roku zostało zawarte porozumienie pomiędzy Gminą Miasto Złotów a Aresztem Śledczym w Złotowie w zakresie realizacji zadań związanych z problematyką uzależnień na terenie Aresztu Śledczego. Zadanie to jest kontynuowane i realizowane poprzez prowadzenie zajęć edukacyjno - profilaktycznych z grupą osadzonych w zakresie uzależnień oraz udostępnianie im materiałów edukacyjnych. W ramach współpracy z Komendą Powiatową Policji w Złotowie zostały wykonane i przekazane na cele prewencyjne materiały edukacyjno informacyjne z zakresu przeciwdziałania narkomanii. Podobnie jak w latach poprzednich, tak i w 2012 roku została podpisana umowa pomiędzy Gminą Miasto Złotów a Gminą Piła w sprawie zapewnienia całodobowej gotowości dyżurowej do przyjęcia mieszkańców miasta Złotowa znajdujących się w stanie nietrzeźwości do Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów 5
Alkoholowych w Pile w celu prowadzenia dla nich m.in. profilaktycznej działalności edukacyjnej. V. Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Złotowie. W 2012 roku Komisja przyjęła 14 zgłoszeń w sprawie skierowania wniosków o zastosowanie obowiązku leczenia w zakładzie lecznictwa odwykowego. Zgłoszenia złożone były przez członków rodzin osób uzależnionych, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Komendę Powiatową Policji oraz Zespół Interdyscyplinarny ds Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. 7 osób Komisja skierowała na badanie w przedmiocie uzależnienia od alkoholu przez biegłych sądowych. 3 wnioski zostały skierowane do sądu o zastosowania obowiązku poddania się przymusowemu leczeniu odwykowemu. Pozostałe sprawy są w dalszym ciągu kontynuowane. Zadaniem Komisji jest przyjęcie zgłoszenia, poproszenie (wezwanie) na rozmowę osoby, co do której wpłynęło zgłoszenie o wystąpieniu przesłanek, o których mowa w art. 24 ustawy i pouczenie jej o konieczności zaprzestania działań wymienionych w cytowanym artykule lub też zmotywowanie do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego. Jeżeli rozmowa i motywowanie nie jest skuteczne wówczas komisja kieruje taką osobę na badanie przez biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Następnie przygotowywana jest dokumentacja związana z postępowaniem sądowym wraz z opinią wydaną przez biegłych. Kolejnym etapem jest złożenie wniosku o wszczęcie postępowania do sądu. W omawianym okresie sprawozdawczym Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych odbyła: 11 posiedzeń w pełnym składzie (z tego 2 posiedzenia odbyły się z osobami zaproszonymi tj. przedstawicielami Komendy Powiatowej Policji oraz z handlowcami, którzy w 2012 roku uzyskali zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych szkolenie handlowców), 13 posiedzeń zespołu ds pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym, 11 uczestniczeń w rozprawach wyznaczonych przez Sąd Rejonowy w Złotowie, 24 spotkania z aresztantami Aresztu Śledczego w Złotowie - prowadzenie zajęć edukacyjnych, 2 spotkania z funkcjonariuszami Policji prowadzenie zajęć edukacyjnych, 30 spotkań w punkcie konsultacyjnym dla osób uzależnionych od alkoholu i ofiar przemocy w rodzinie konsultacje dla osób wobec których stosowana jest przemoc domowa oraz dla sprawców przemocy. Do zadań Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych należy również opiniowanie wniosków na sprzedaż napojów alkoholowych, o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży oraz ustalenia zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Komisja w 2012 roku zaopiniowała: na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholi do 4,5% i piwa 30 wniosków, 6
na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholi pow. 4,5% do 18% (z wyjątkiem piwa) 17 wniosków, na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholi pow. 18% 11 wniosków. Ogółem wydano 58 postanowień w sprawie pozytywnego zaopiniowania w/w wniosków. VI. Finansowe zestawienie wykonania zadań wynikających z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień w Mieście Złotowie za 2012 rok W budżecie Gminy Miasto Złotów na 2012 rok wpływy z tytułu opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych zaplanowano w wysokości 400.000,00 zł. Faktyczne dochody z opłat wynosiły: 399.591,40 zł niewykorzystane środki finansowe za 2011 rok 2.208,00 zł Razem: 401.799,40 zł Wydatkowano: 385.546,69 zł co stanowi 96% wykonania środków przeznaczonych na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych i przeciwdziałanie narkomanii. Wydatki na realizację zadań zawartych w Programie zostały zaplanowane w rozdziałach: 85153, 85154, 85401, 85412 i dotyczyły następujących zadań: zwalczanie narkomanii 2.453,- zł dotacje na realizacje zadań publicznych w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i innym zjawiskom patologicznych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie 221.000,00 zł, z tego : finansowanie punktu konsultacyjnego dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków oraz członków ich rodzin, ofiar przemocy w rodzinie finansowanie bieżącej działalności świetlic: terapeutycznej i opiekuńczo-wychowawczych w tym dożywianie dzieci uczęszczających do świetlic 26,000,00 zł 86.000,00 zł organizacja Świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia dla wychowanków świetlic oraz dzieci z rodzin dysfunkcyjnych 8.000,00 zł organizacja wypoczynku dla dzieci z rodzin dotkniętych chorobą alkoholową i problemem uzależnień 55.000,00 zł organizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych 25.000,00 zł organizacja konkursów o tematyce profilaktycznej 2.000,00 zł organizacja IX edycji Festynu Trzeźwościowego 7.000,00 zł dofinansowanie udziału w obozach terapeutycznych 12.000,00 zł dotacja dla Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pile 13.140,00 zł pozostałe na przeciwdziałanie alkoholizmowi 148.953,69 zł w tym: - na zadania związane z wspieraniem lecznictwa odwykowego 3.000,99 zł - koszty opinii sądowych 2.380,00 zł 7
- programy profilaktyczne dla szkół 19.738,70 zł - wynagrodzenia oraz pochodne obsługi administracyjno-biurowej i członków Komisji 92.571,69 zł - utrzymanie bazy lokalowej (czynsz, abonamenty, ubezpieczenia, energia, materiały papiernicze, wydawnicze, prace naprawcze, renowacyjne, środki czystości itp.) 31.262,31 zł Niewykorzystane w 2012 roku środki finansowe w wysokości 16.252,71 zł proponuje się wydatkować w 2013 roku. Niniejsze sprawozdanie jest jednocześnie sprawozdaniem z działalności Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2012 roku. Złotów, marzec 2013 r. Opracowała: Wiesława Gniot 8