Przedmiotowe zasady oceniania z języka polskiego w klasach IV - VI Szkoły Podstawowej nr 2 im. J. Dąbrowskiego w Olsztynie 1. Wstęp Przedmiotowe zasady oceniania wynikają z założeń Statutu Szkoły Podstawowej nr 2 im. J. Dąbrowskiego w Olsztynie i są jego integralną częścią. 2. Słowniczek pojęć Słowniczek pojęć stosowanych w ocenianiu bieżącym z języka polskiego: aktywność (a.) czynne uczestnictwo ucznia w zajęciach edukacyjnych, twórcza i zaangażowana postawa, podejmowanie działań wykraczających poza obowiązujących wszystkich uczniów zadania, udział w konkursach; czytanie (cz.) głośne odtwarzanie tekstu z uwzględnieniem tempa i poprawności artykulacyjnej oraz rozumienie czytanego tekstu; ortografia (o.) ćwiczenia ortograficzne, dyktanda, znajomość zasad; ćwiczenie redakcyjne (ćw.r.) ćwiczenie redakcyjne wykonywane samodzielnie; kartkówka (k.) krótka wypowiedź pisemna sprawdzająca wiadomości i umiejętności z ostatnio omawianego tematu ; odpowiedź ustna (u.) krótka wypowiedź ustna sprawdzająca wiadomości z ostatnio omawianego tematu; praca domowa (p.d.) praca pisemna wykonana przez ucznia w domu; praca klasowa (p.k.) praca pisemna wykonana samodzielnie przez ucznia, sprawdzająca wiadomości i umiejętności z zakresu omówionego działu lub lektury, uwzględniająca różne formy wypowiedzi; recytacja (r.) przygotowany przez ucznia tekst literacki wygłoszony z pamięci z uwzględnieniem zasad recytacji; sprawdzian (s.) praca pisemna wykonana przez ucznia w klasie sprawdzająca zakres wiadomości i umiejętności ćwiczonych podczas kilku zajęć edukacyjnych, bloku tematycznego; prowadzenie zeszytu (z.) zgodność z przyjętymi zasadami, kompletność notatek, poprawność i estetyka zapisów. 3. Cele oceniania Celem oceniania jest wspomaganie umiejętności porozumiewania się w języku ojczystym, pomoc w rozwijaniu sprawności mówienia, czytania, słuchania i pisania oraz umiejętności uczestniczenia w kulturze, motywowania ucznia do dalszej pracy oraz informowanie o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych.
4. Obszary podlegające ocenie: a) wiadomości: - znajomość literatury: dziecięca klasyka polska i światowa, baśnie, legendy, opowiadania i utwory poetyckie, fragmenty mitologii i Biblii - rozróżnianie tekstów użytkowych, publicystycznych, popularnonaukowych - znajomość innych tekstów kultury: przedstawienia teatralne, filmy, słuchowiska, teksty ikonograficzne - terminy związane z powyższymi tekstami - wiedza o języku z zakresu fleksji, składni, fonetyki i słowotwórstwa. - technika pisania i zasady ortograficzne; b) umiejętności: - mówienie na temat otaczającej rzeczywistości, zainteresowań, rożnych tekstów kultury przy użyciu odpowiedniej terminologii, ze zwróceniem uwagi na określonego adresata i w rożnych sytuacjach; rozwijanie umiejętności precyzji, poprawności i wyrazistości wypowiedzi - słuchanie uważne i ze zrozumieniem, w rożnych celach i sytuacjach - czytanie rożnych tekstów ciche ze zrozumieniem i głośne z uwzględnieniem zasad kultury słowa - pisanie w związku z potrzebami codziennej komunikacji ekspresji własnych doznań, z literaturą i tekstami kultury, tekstów adresowanych do rożnych odbiorców z uwzględnieniem poprawności gramatycznej, sprawności stylistycznej, kompozycyjnej a także interpunkcji, ortografii i estetyki tekstu - odbiór tekstów kultury z odróżnieniem fikcji artystycznej od rzeczywistości i dążności do odkrywania ich dosłownego, przenośnego i symbolicznego sensu; c) postawy: - kierowanie się w swoim postępowaniu najważniejszymi wartościami, dobrem, sprawiedliwością, koleżeństwem -szanowanie odmienności przekonań i poglądów innych -wrażliwość etyczna i estetyczna -kreatywność w zdobywaniu wiedzy i umiejętności -umiejętność samooceny i oceny postawy innych. 5. Kryteria oceniania Klasa IV Ocena dopuszczająca Wymagania ogólne ujęte w Podstawie programowej OCENA DOPUSZCZAJĄCA Treści nauczania Ujęte w Podstawie programowej (łącznie z edukacją polonistyczną w klasach I-III) Wymagania Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który spełnia następujące wymagania:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych; rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru. 1. Czytanie i słuchanie. 1) sprawnie czyta teksty głośno i cicho; 2) określa temat i główną myśl tekstu; 3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza); 4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki ( ) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich korzystać* 5) rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia ( ), zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis); 6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych; 7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte); 8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz); 10) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego (małym lub pod ręcznym), słowniku wyrazów bliskoznacznych. 3. Świadomość językowa. 1) rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach: podmiot, orzeczenie ( ), 2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone ( ), równoważniki zdań i rozumie ich funkcje; 1. Czytanie i słuchanie. A. Czytanie. -identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji - rozpoznaje intencje nadawcy: pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny, podziękowanie - wskazuje najważniejsze, wyrażone wprost informacje w przeczytanym tekście - rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi - rozumie ogólny sens przeczytanych tekstów literackich - stara się czytać płynnie, poprawnie pod względem artykulacyjnym. B. Słuchanie. - słucha innych, skupiając uwagę na krótkich wypowiedziach - reaguje werbalnie i niewerbalnie na wypowiedzi innych - rozumie polecenia nauczyciela i właściwie na nie reaguje - rozpoznaje proste intencje nadawcy: pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny - wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. - sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym 3. Świadomość językowa. - rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik) i wskazuje różnice między nimi; - rozpoznaje podstawowe znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, mimika).
zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego; rozpoznaje ich konwencje gatunkowe; uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie; kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych; rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury; poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej; w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną. 3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi; 4) rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych rozumie ich funkcje w wypowiedzi; 5) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała). Uczeń przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi. * Zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. 1. Wstępne rozpoznanie. 1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje); 2) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami; 3) wyraża swój stosunek do postaci. 2. Analiza. 1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła; 2) odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości; 3) odróżnia realizm od fantastyki; 4) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role; 5) rozpoznaje: wers, zwrotkę (strofę), rym, rytm, refren; odróżnia wiersz rymowany i nierymowany (biały); ( ) 8) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa); 9) omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia; 10) charakteryzuje i ocenia bohaterów; 11) identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń(...) wiersz, przysłowie, komiks. 3. Interpretacja. 1) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym; 2) ( ) samodzielnie formułuje przesłanie baśni. 4. Wartości i wartościowanie. Uczeń odczytuje wartości Analiza i interpretacja tekstów kultury. - mówi o swoich reakcjach czytelniczych - odróżnia fikcję od rzeczywistości - odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych - wskazuje czas, miejsce, bohaterów i zdarzenia w utworze literackim -rozpoznaje baśń, komiks - wyodrębnia film i przedstawienie teatralne spośród innych tekstów kultury.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi tekstami kultury i własnymi zainteresowaniami; dba o po prawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi; wykorzystując posiadane umiejętności, rozwija swoją wiedzę o języku. pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń wrogość, miłość nienawiść, prawda kłamstwo, wierność zdrada). Uczeń kończący klasę trzecią) tworzy wypowiedzi: a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie, b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, c) uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych* 1. Mówienie i pisanie. 1) tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury; 2) dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu; 3) formułuje pytania do tekstu; 4) świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz (w wypowiedzi ustnej) mimiką, gestykulacją, postawą ciała; 5) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie z dialogiem ( ), list*, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka; 6) stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity); 7) sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy ); 8) uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je; 9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację; 10) recytuje teksty poetyckie ( ) podejmując próbę ich głosowej interpretacji. 1.Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. A. Mówienie. - nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z nauczycielem i innymi uczniami - formułuje pytania i udziela odpowiedzi prostych pod względem konstrukcyjnym - wyraża wprost swoje intencje - odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej - potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, zaproszenie, wyjaśnienie - stosuje zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem - mówi na temat, opowiadając o obserwowanych zdarzeniach, akcji filmu lub książki - za pomocą kilku zdań opisuje przedmiot, zwierzę, ilustrację - wygłasza z pamięci tekst poetycki. B. Pisanie. - uzupełnia prosty schemat, tabelę - zna podstawowe wyróżniki listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego i z pomocą nauczyciela zapisuje te formy wypowiedzi - zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie - za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, zwierzę, postać - udziela prostych pisemnych odpowiedzi w formie zdań pojedynczych i złożonych - stara się o estetykę zapisu wypowiedzi. 2. Świadomość językowa. - stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu - stosuje podstawowe zasady ortograficzne dotyczące pisowni ó-u, rz-ż, ch-h - odróżnia rzeczowniki pospolite od własnych i stara się
2. Świadomość językowa. 1) rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące; 2) przekształca ( )zdania w równoważniki zdań i odwrotnie odpowiednio do przyjętego celu; 3) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; ( ) 5) pisze poprawnie pod względem ortograficznym, w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę o: a) wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych, b) różnicach w wymowie i pisowni samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych i miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych, c) zapisie nie z rzeczownikami( ) i czasownikami, d) sposobach pisania nazw własnych i nazw pospolitych; 6) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu( ), znaku wykrzyknika; 7) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne). stosować odpowiednie zasady pisowni wielką literą - dobiera wyrazy bliskoznaczne - konstruuje zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte - używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, pytających, rozkazujących, wykrzyknikowych - przy pomocy nauczyciela określa części mowy: czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki - dzieli wyrazy na litery, głoski, sylaby. Ocena dostateczna Wymagania ogólne ujęte w Podstawie programowej OCENA DOSTATECZNA Treści nauczania Ujęte w Podstawie programowej (łącznie z edukacją polonistyczną w klasach I-III) Wymagania Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego 1. Czytanie i słuchanie. 1) sprawnie czyta teksty głośno i cicho; 2) określa temat i główną myśl tekstu; 3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza); 1. Czytanie i słuchanie. A. Czytanie. - poprawnie artykułuje wyrazy, wyznacza granicę wypowiedzenia podczas czytania - identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi
oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych; rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru. Zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji. 4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki ( ) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich korzystać* 5) rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia ( ), zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis); 6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych; 7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte); 8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz); 10) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego (małym lub pod ręcznym), słowniku wyrazów bliskoznacznych. 3. Świadomość językowa. 1) rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach: podmiot, orzeczenie ( ), 2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone ( ), równoważniki zdań i rozumie ich funkcje; 3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi; 4) rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych rozumie ich funkcje w wypowiedzi; 5) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała). - określa temat i główną myśl przeczytanego tekstu - oddziela informacje ważne od drugorzędnych - wybiera potrzebne informacje z tekstu zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu - rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu - wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie. B. Słuchanie. - słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, udziela odpowiedzi - powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej opowieści - rozpoznaje nastrój wysłuchanego utworu literackiego. 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. - wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych 3. Świadomość językowa. - rozpoznaje: podmiot, orzeczenie - rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone - rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek) i wskazuje różnice między nimi; - rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych - rozpoznaje podstawowe znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, mimika,)
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego; rozpoznaje ich konwencje gatunkowe; uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie; kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych; rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury; poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej; w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną. III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi Uczeń przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi. * Zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. 1. Wstępne rozpoznanie. 1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje); 2) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami; 3) wyraża swój stosunek do postaci. 2. Analiza. 1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła; 2) odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości; 3) odróżnia realizm od fantastyki; 4) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role; 5) rozpoznaje: wers, zwrotkę (strofę), rym, rytm, refren; odróżnia wiersz rymowany i nierymowany (biały); ( ) 8) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potraf i nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa); 9) omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia; 10) charakteryzuje i ocenia bohaterów; 11) identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń(...) wiersz, przysłowie, komiks. 3. Interpretacja. 1) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym; 2) ( ) samodzielnie formułuje przesłanie baśni. 4. Wartości i wartościowanie. Uczeń odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń wrogość, miłość nienawiść, prawda kłamstwo, wierność zdrada) Uczeń kończący klasę trzecią) tworzy wypowiedzi: a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie, b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, c) uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi Analiza i interpretacja tekstów kultury. - nazywa swoje reakcje czytelnicze - dostrzega podstawowe cechy wyróżniające teksty artystyczne oraz użytkowe - odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze poetyckim - wskazuje czas, miejsce, bohaterów i zdarzenia w utworze epickim - rozpoznaje cechy baśni i jej przesłanie - rozpoznaje: wers, zwrotkę (strofę), rym - rozpoznaje porównanie - wskazuje cechy charakterystyczne filmu - zna podstawowe pojęcia związane z filmem i teatrem, np. aktor, kostium, rekwizyt, scena, widownia, próba - wyróżnia prasę spośród innych tekstów informacyjnych - przypisuje cechy bohaterom literackim oaz ocenia ich postawy odnoszące się do takich wartości jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość - odczytuje sens dziel artystycznych na poziomie dosłownym. 1.Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. A. Mówienie. - świadomie uczestniczy w rozmowie - dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie wybiera różne typy wypowiedzeń (nierozwinięte, rozwinięte, oznajmujące, pytające, rozkazujące)
tekstami kultury i własnymi zainteresowaniami; dba o po prawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi; wykorzystując posiadane umiejętności, rozwija swoją wiedzę o języku. i prezentuje własne zdanie; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych* 1. Mówienie i pisanie. 1) tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury; 2) dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu; 3) formułuje pytania do tekstu; 4) świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz (w wypowiedzi ustnej) mimiką, gestykulacją, postawą ciała; 5) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie z dialogiem ( ), list*, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka; 6) stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity); 7) sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy ); 8) uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je; 9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację; 10) recytuje teksty poetyckie ( ) podejmując próbę ich głosowej interpretacji. 2. Świadomość językowa. 1) rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące; 2) przekształca ( )zdania w równoważniki zdań i odwrotnie odpowiednio do przyjętego celu; 3) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; ( ) 5) pisze poprawnie pod względem ortograficznym, w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę o: a) wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych, b) różnicach w wymowie i pisowni samogłosek ustnych i nosowych, - formułuje pytania - udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych - wypowiada się w kilku zdaniach na tematy związane z lekturą i otaczającą rzeczywistością - rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów - odróżnia wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne - opisuje przedmioty, zwierzęta, postacie, używając słownictwa określającego umiejscowienie w przestrzeni - opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym - poprawnie wygłasza z pamięci tekst poetycki B. Pisanie. - potrafi napisać życzenia, list prywatny, instrukcję, przepis, ogłoszenie, stosując właściwy dla tych form układ graficzny - opisuje przedmiot, zwierzę, postać, ilustrację, stosując słownictwo wyrażające określające stosunki przestrzenne - samodzielnie zapisuje dialog - formułuje pytania otwarte - udziela pisemnych odpowiedzi w formie zdań złożonych - redaguje notatkę w formie schematu, tabeli, planu - pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadania odtwórcze - stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu 2. Świadomość językowa. - stosuje podstawowe zasady ortograficzne dotyczące pisowni ó-u, rz-ż, ch-h, pisowni nie z czasownikami - odróżnia rzeczowniki pospolite od własnych i stosuje odpowiednie zasady pisownia wielką literą - stosuje podstawowe zasady interpunkcji - wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście - konstruuje zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, - używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, pytających, rozkazujących, wykrzyknikowych - określa formę gramatyczną typowych czasowników, rzeczowników, przymiotników -- poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy osobowe czasowników w rodzaju męskoosobowym i niemęskoosobowym w czasie przeszłym i przyszłym
Ocena dobra Wymagania ogólne ujęte w Podstawie programowej spółgłosek twardych i miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych, c) zapisie nie z rzeczownikami( ) i czasownikami, d) sposobach pisania nazw własnych i nazw pospolitych; 6) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu( ), znaku wykrzyknika; 7) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne). OCENA DOBRA Treści nauczania Ujęte w Podstawie programowej (łącznie z edukacją polonistyczną w klasach I-III) - dzieli wyrazy na głoski i litery - rozróżnia funkcję i sylabotwórczą i zmiękczającą w typowych przykładach - wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby przy przenoszeniu wyrazu do następnej linijki Wymagania Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych; rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru Zdobywa świadomość języka jako wartościowego i 1. Czytanie i słuchanie. 1) sprawnie czyta teksty głośno i cicho; 2) określa temat i główną myśl tekstu; 3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza); 4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki ( ) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich korzystać* 5) rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia ( ), zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis); 6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych; 7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio(ukryte); 8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz); 10) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). 1. Czytanie i słuchanie. A. Czytanie. - głośno czyta teksty, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji - wyszukuje informacje wyrażone pośrednio - wskazuje akapit - oddziela informacje ważne od drugorzędnych - odczytuje i rozumie informacje zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie, notatce - wskazuje i samodzielnie objaśnia przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi - rozpoznaje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach - rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie B. Słuchanie. - koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi a zwłaszcza odtwarzanych tekstów utworów literackich
wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego; rozpoznaje ich konwencje gatunkowe; uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie; kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych; rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury; poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej; w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego (małym lub pod ręcznym), słowniku wyrazów bliskoznacznych. 3. Świadomość językowa. 1) rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach: podmiot, orzeczenie ( ), 2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone ( ), równoważniki zdań i rozumie ich funkcje; 3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi; 4) rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych rozumie ich funkcje w wypowiedzi; 5) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała). Uczeń przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi. * Zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. 1. Wstępne rozpoznanie. 1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje); 2) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami; 3) wyraża swój stosunek do postaci. 2. Analiza. 1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła; 2) odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości; 3) odróżnia realizm od fantastyki; 4) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role; 5) rozpoznaje: wers, zwrotkę (strofę), rym, rytm, refren; odróżnia wiersz rymowany i nierymowany (biały); ( ) - odróżnia informacje ważne od drugorzędnych - właściwie odbiera intencję nadawcy komunikatu - odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich. 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. - wybiera informacje wyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych. Analiza i interpretacja tekstów kultury. - uzasadnia swoje reakcje czytelnicze - analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia - identyfikuje baśń - rozumie podstawową funkcjęwersu, strofy, rymu w utworze poetyckim - rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście - objaśnia znaczenie porównań i przenośni - wyodrębnia podstawowe elementy dzieła filmowego i teatralnego - charakteryzuje i ocenia bohaterów oaz ich postawy odnoszące się do takich wartości jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość - odczytuje przesłanie utworu.
swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną. III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi tekstami kultury i własnymi zainteresowaniami; dba o po prawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi; wykorzystując posiadane umiejętności, rozwija swoją wiedzę o języku. 8) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa); 9) omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia; 10) charakteryzuje i ocenia bohaterów; 11) identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń(...) wiersz, przy słowie, komiks. 3. Interpretacja. 1) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym; 2) ( ) samodzielnie formułuje przesłanie baśni. 4. Wartości i wartościowanie. Uczeń odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń wrogość, miłość nienawiść, prawda kłamstwo, wierność zdrada). Uczeń kończący klasę trzecią) tworzy wypowiedzi: a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie, b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, c) uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych* 1. Mówienie i pisanie. 1) tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury; 2) dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu; 3) formułuje pytania do tekstu; 4) świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz (w wypowiedzi ustnej) mimiką, gestykulacją, postawą ciała; 5) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie z dialogiem ( ), list*, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka; 6) stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ 1.Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. A. Mówienie. - w rozmowie prezentuje własne zdanie - udziela rozbudowanej odpowiedzi - uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy otaczającą rzeczywistością - wypowiada się w roli świadka i uczestnika wydarzeń - stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika - stosuje wyrazy określające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw - wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: stosuje kolejność chronologiczną, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystując słownictwo określające następstwo czasowe - w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, zwierzę, postać, krajobraz, ilustrację, stosując słownictwo wyrażające opinię i ocenę, emocje i uczucia - objaśnia dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów - odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów - wygłasza z pamięci tekst poetycki, stosując pauzy i akcenty logiczne B. Pisanie.
graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity); 7) sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy ); 8) uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je; 9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację; 10) recytuje teksty poetyckie ( ) podejmując próbę ich głosowej interpretacji. 2. Świadomość językowa. 1) rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące; 2) przekształca ( )zdania w równoważniki zdań i odwrotnie odpowiednio do przyjętego celu; 3) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; ( ) 5) pisze poprawnie pod względem ortograficznym, w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę o: a) wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych, b) różnicach w wymowie i pisowni samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych i miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych, c) zapisie nie z rzeczownikami( ) i czasownikami, d) sposobach pisania nazw własnych i nazw pospolitych; 6) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu( ), znaku wykrzyknika; 7) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne). - potrafi napisać życzenia, list prywatny, instrukcję, przepis, ogłoszenie - w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, zwierzę, postać, krajobraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo wyrażające opinię i ocenę, emocje i uczucia - pisze tekst z punktu widzenia świadka i uczestnika zdarzeń - stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi - pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadania twórcze i odtwórcze, - świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki - w wypowiedziach pisemnych stosuje wyrazy nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw bohatera - zapisuje dialog w opowiadaniu 2. Świadomość językowa. - stosuje poznane zasady ortograficzne dotyczące pisowni ó- u, rz-ż, ch-h, pisowni nie z czasownikami, rzeczownikami, przymiotnikami i wielkiej litery w imionach, nazwiskach, przydomkach, nazwach geograficznych, pisowni tytułów - stosuje poznane zasady w zakresie interpunkcji - w wypowiedziach pisemnych łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji - tworząc wypowiedzi pisemne, stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika - w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne - dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia. Ocena bardzo dobra Wymagania ogólne ujęte w Podstawie programowej OCENA BARDZO DOBRA Treści nauczania Ujęte w Podstawie programowej (łącznie z edukacją polonistyczną w klasach I-III) Wymagania Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych; rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru. 1. Czytanie i słuchanie. 1) sprawnie czyta teksty głośno i cicho; 2) określa temat i główną myśl tekstu; 3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza); 4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki ( ) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich korzystać* 5) rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia ( ), zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis); 6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych; 7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio(ukryte); 8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz); 10) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego (małym lub pod ręcznym), słowniku wyrazów bliskoznacznych. 3. Świadomość językowa. 1) rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach: podmiot, orzeczenie ( ), 2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone ( ), równoważniki zdań i rozumie ich funkcje; 3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy 1. Czytanie i słuchanie. A. Czytanie. - głośno czyta teksty, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu - wyszukuje informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi, np. opisującej lub oceniającej postać rzeczywistą lub fikcyjną - wskazuje akapit - oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych - odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie, notatce - wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi - wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach - ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie B. Słuchanie. - przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi - odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich - wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu - nazywa intencje nadawcy komunikatu. 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. - wybiera informacje wyrażone pośrednio z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych; porównuje je z innymi źródłami.
zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi; 4) rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych rozumie ich funkcje w wypowiedzi; 5) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała). II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego; rozpoznaje ich konwencje gatunkowe; uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie; kształtuje świadomość istnienia w tekście znaczeń ukrytych; rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury; poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej; w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości i postawę patriotyczną. Uczeń przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi*. Zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. 1. Wstępne rozpoznanie. 1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje); 2) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami; 3) wyraża swój stosunek do postaci. 2. Analiza. 1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła; 2) odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości; 3) odróżnia realizm od fantastyki; 4) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role; 5) rozpoznaje: wers, zwrotkę (strofę), rym, rytm, refren; odróżnia wiersz rymowany i nierymowany (biały); ( ) 8) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa); 9) omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia; 10) charakteryzuje i ocenia bohaterów; 11) identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń(...) wiersz, przy słowie, komiks. 3. Interpretacja. 1) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym; 2) ( ) samodzielnie formułuje przesłanie baśni. Analiza i interpretacja tekstów kultury. - konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami - objaśnia funkcje analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim - wykorzystuje wiedzę na temat elementów konstrukcyjnych wiersza do jego opisu i interpretacji - wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamowe - charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości jak przyjaźń wrogość, miłość nienawiść, prawda kłamstwo, wierność zdrada przyjaźń wrogość, miłość nienawiść, prawda kłamstwo, wierność zdrada - konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi tekstami kultury i własnymi zainteresowaniami; dba o po prawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi; wykorzystując posiadane umiejętności, rozwija swoją wiedzę o języku. 4. Wartości i wartościowanie. Uczeń odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń wrogość, miłość nienawiść, prawda kłamstwo, wierność zdrada). Uczeń (kończący klasę trzecią) tworzy wypowiedzi: a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie, b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, c) uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych* 1. Mówienie i pisanie. 1) tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury; 2) dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu; 3) formułuje pytania do tekstu; 4) świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz (w wypowiedzi ustnej) mimiką, gestykulacją, postawą ciała; 5) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie z dialogiem ( ), list*, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka; 6) stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity); 7) sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy ); 8) uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je; 9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację; 10) recytuje teksty poetyckie ( ) podejmując próbę ich głosowej interpretacji. 2. Świadomość językowa. 1.Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. A. Mówienie. - w rozmowie uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje reguły dobrego wychowania - rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy innego tekstu kultury - udziela wyczerpujących wypowiedzi pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym - w rozmowie stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z poruszaną tematyką - poprawnie stosuje formy czasowników (czas, rodzaj) - w opisie tekstu kultury stosuje słownictwo wyrażające osobisty stosunek do dzieła - interpretuje przenośne znaczenia utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania - stosuje akcenty logiczne i pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu - wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi - dokonuje samooceny wypowiedzi - doskonali wypowiedź pod względem konstrukcji i języka. B. Pisanie. - tworzy spójne wypowiedzi poprawne pod względem składniowym, fleksyjnym, ortograficznym i interpunkcyjnym, o przejrzystej, logicznej kompozycji - uzasadniając zdanie podaje argumenty i przykłady, np. z tekstu lektury - w tekstach na temat codziennych sytuacji oraz tekstów kultury stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z poruszaną tematyką - pisze opowiadanie twórcze, baśń, rymowankę, list z perspektywy określonego nadawcy - w opisie tekstu kultury stosuje słownictwo wyrażające
1) rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące; 2) przekształca ( )zdania w równoważniki zdań i odwrotnie odpowiednio do przyjętego celu; 3) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; ( ) 5) pisze poprawnie pod względem ortograficznym, w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę o: a) wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych, b) różnicach w wymowie i pisowni samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych i miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych, c) zapisie nie z rzeczownikami ( ) i czasownikami, d) sposobach pisania nazw własnych i nazw pospolitych; 6) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu( ), znaku wykrzyknika; 7) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisk przyrodnicze i społeczne). osobisty stosunek do dzieła. 2. Świadomość językowa. Uczeń sprawnie stosuje wiedzę językowa w zakresie: - słownictwa, dbając o poprawność leksykalną, odpowiedni dobór wyrazów bliskoznacznych i przeciwstawnych, - składni, tworząc wypowiedzi urozmaicone pod względem składniowym, z dbałością o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych - fleksji, w wypowiedziach stosując w poprawnych formach deklinacyjnych i koniugacyjnych odmienne części mowy - fonetyki, biegle wykorzystując wiadomości do poprawnego zapisu wyrazów - dokonuje autokorekty napisanych tekstów. * zapisy z podstawy programowej edukacji wczesnoszkolnej (edukacja polonistyczna) OCENA CELUJĄCA Wymagania Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: Twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania; proponuje kreatywne rozwiązania problemów polonistycznych; wypowiedzi ustne i pisemne charakteryzuje trafność sądów i opinii, bogactwo językowe; nie powiela cudzych słów i poglądów. Bierze udział w konkursach polonistycznych w szkole i poza szkołą, osiąga w nich sukcesy. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny swych działań (udział w projektach, akademiach, współpraca z gazetką szkolną, uczestnictwo w imprezach artystycznych itp.). Wykazuje się wyjątkowymi umiejętnościami z zakresu kształcenia kulturowo-literackiego i językowego. OCENA NIEDOSTATECZNA
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą, a w szczególności oraz: nie opanował techniki głośnego i cichego czytania, nie rozumie czytanego tekstu, nie potrafi w mowie i piśmie sformułować poprawnej pod względem językowym i rzeczowym wypowiedzi, w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych i interpunkcyjnych, nie opanował elementarnych wiadomości z zakresu fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy tekstów kultury, przewidzianych w podstawie programowej, nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. KLASA PIĄTA Wymagania ogólne ujęte w Podstawie programowej OCENA DOPUSZCZAJĄCA Treści nauczania Ujęte w Podstawie programowej (łącznie z edukacją polonistyczną w klasach I-III) Wymagania Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który spełnia następujące wymagania: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych; rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru. 1. Czytanie i słuchanie. 1) sprawnie czyta teksty głośno i cicho; 2) określa temat i główną myśl tekstu; 3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza); 4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki ( ) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich korzystać* 5) rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia ( ), zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis); 6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych; 7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte); 8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz); 10) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). 1. Czytanie i słuchanie. A. Czytanie. - rozpoznaje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz) - rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, podziękowanie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję, ogłoszenie - wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, wyrażone wprost i w dosłownej warstwie tekstu - uzupełnia na podstawie czytanego tekstu proste notatki graficzne - wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) - rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi - rozumie ogólny sens czytanych utworów - czyta teksty i poprawnie pod względem artykulacyjnym, zwraca uwagę na znaki interpunkcyjne.