Interaktywna GRA TERENOWA Obowiązki i przywileje zasadźcy Stary Sącz 13 lipca 2008 r. Poznaj obowiązki i przywileje zasadźcy. Dowiedz się, jak Stary Sącz stawał się miastem! W średniowieczu zasadźcą była osoba osadzająca miasto lub wieś w imieniu władcy. Zasadźca działał na podstawie aktu lokacyjnego. Sprawdź, jak wyglądał ten dokument, jak czerpano papier, by go spisać, oraz spróbuj swoich sił w kaligrafii. Poznaj podstawy prac mierniczych: średniowieczne miary i zasady wyznaczania kąta prostego. Zwiedzaj, ucz się i poznawaj przeszłość Starego Sącza to Twoje obowiązki. Przywilejem będzie udział w finale gry, po rozwiązaniu wszystkich zadań. Zasadź miasto! Zapraszamy do gry! Pierścień eń św. Kingi SSacz istrukcja A5+.indd 1 2008-07-07 20:56:22
imię imię imię imię nazwa drużyny WAŻNE INFORMACJE 12.00-14.30 rejestracja uczestników gry na stanowisku startowym na Rynku 16.30 zakończenie gry, do tego czasu należy złożyć wypełnione instrukcje na stanowisku startowym na Rynku 17.00 finał gry terenowej na Rynku SSacz istrukcja A5+.indd 2 2008-07-07 20:56:24
Do obowiązków zasadźcy należały prace związane z powstaniem nowej osady oraz wyznaczeniem gruntów pod uprawę. Werbował on osadników i troszczył się o zapewnienie im warunków do zagospodarowania się. Jako wynagrodzenie zasadźca otrzymywał dziedzicznie wójtostwo lub sołectwo w zakładanej osadzie oraz dodatkowe przywileje gospodarcze. Rynek Planowanie układu miasta rozpoczynano od wytyczenia kształtu rynku oraz układu odchodzących od niego ulic. Odległości określano zgodnie z systemem średniowiecznych miar. [O pełnych godzinach] Przy studni spotkasz Skarbika księżnej Kingi średniowiecznego kronikarza dziejów Starego Sącza. Wysłuchaj opowieści o sposobach wytyczania placów i ulic. Dowiedz się, jaki jest dzisiejszy metryczny odpowiednik miar: palec sąg dłoń stopa polska łokieć polski krok Podczas wytyczania miasta posługiwano się prostymi narzędziami, dzięki którym można było precyzyjnie zmierzyć odległości, a także wyznaczyć kąty proste. Weź udział w pokazie wytyczania rynku. Naucz się wyznaczać kąt prosty za pomocą sznurka i palików. Pilni asystenci otrzymają w nagrodę pamiątkową pieczęć! SSacz istrukcja A5+.indd 3 2008-07-07 20:56:24
Średniowieczny zasadźca dbał nie tylko o prawidłowe wytyczenie układu miasta. Musiał także zapewnić miastu stosowne prawa. Prawa te nadawał książę lub inny władca w specjalnym dokumencie zwanym aktem lokacyjnym. Skwerek za muzeum Na skwerku za muzeum spotkasz urzędnika średniowiecznej kancelarii książęcej. Wysłuchaj jego opowieści o prawach miejskich. Dowiedz się, z jakich elementów składał się dokument lokacyjny. Wszystkie prawa nadawane miastu były spisywane w akcie lokacyjnym. Sporządzenie takiego dokumentu wymagało znajomości sztuki pisania. Udaj się do stanowiska kancelaryjnego, poznaj średniowieczne kształty liter i kaligraficznie wpisz poniżej nazwę swojej drużyny. SSacz istrukcja A5+.indd 4 2008-07-07 20:56:24
Rynek Praca zasadźcy, a także całej kancelarii dworskiej wymagała nie tylko znajomości pisma. Żaden dokument nie mógł powstać bez papieru! Odwiedź warsztat czerpaczy papieru. Zapoznaj się z technologią jego wytwarzania, dowiedz się, jaki sprzęt był do tej pracy potrzebny. Wykonaj swój własny arkusz papieru. Zachowaj go potwierdzi wykonanie zadania! Oficyna Raczków, Rynek 21 Stary Sącz jest jednym z najstarszych miast w Polsce. Od jego założenia upłynęło już ponad 750 lat. W sieni kamienicy przy Rynku 21, należącej niegdyś do starosądeckiego artysty Józefa Raczka, zachowały się malowidła ścienne przedstawiające najważniejsze wydarzenia z historii Starego Sącza. Przyjrzyj się uważnie kolejnym scenom, dowiedz się, jakie wydarzenia upamiętniają. Zanotuj radę, której starosądeczanie udzielają nowosądeczanom. Muzeum Regionalne im. S. Udzieli Starosądeckie Muzeum Regionalne mieści się w szesnastowiecznej kamienicy zwanej Domem na Dołkach. Zgromadzone tu zbiory pokazują między innymi dzieje miasta, które do dziś zachowało układ ulic z czasów lokacyjnych SSacz istrukcja A5+.indd 5 2008-07-07 20:56:24
Odszukaj na wystawie makietę Starego Sącza. Sprawdź, który z przedstawionych poniżej rysunków pokazuje charakterystyczny dla Starego Sącza układ rynku i wychodzących z niego ulic? Ziemia Sądecka była osobistą własnością księżnej Kingi, która na tym terenie nie tylko ulokowała miasto, ale również założyła klasztor sióstr klarysek. W muzeum otrzymasz zestaw fotografii prezentujących fragmenty klasztornej architektury. Przyjrzyj im się uważnie i spróbuj je odnaleźć. Zaznacz ich lokalizację na mapce przedstawiającej zespół klasztorny klarysek. SSacz istrukcja A5+.indd 6 2008-07-07 20:56:24
Źródełko św. Kingi Po śmierci Bolesława Wstydliwego, księżna Kinga wstąpiła do ufundowanego przez siebie klasztoru. Poza obrębem klasztornych murów znajduje się źródełko św. Kingi. Przespaceruj się do źródełka. Przeczytaj zamieszczoną przy źródełku legendę o jego cudownym powstaniu. Zanotuj jej treść. Rynek Stary Sącz odgrywał ważną rolę w księstwie krakowsko-sandomierskim, ponieważ przebiegały tędy ważne szlaki handlowe. Podróżowanie sprzyjało nie tylko rozkwitowi interesów. Dzięki wędrówkom podróżnicy mogli poznać zwyczaje i kulturę sąsiednich krajów i narodów. W XIII wieku księstwo krakowsko-sandomierskie graniczyło m.in. z Królestwem Węgier. [12.00, 13.30, 15.00] Na scenie trwa pokaz węgierskich tańców ludowych. To niepowtarzalna okazja, by się ich nauczyć. Tancerze pokażą Ci podstawowe kroki. Powodzenia! SSacz istrukcja A5+.indd 7 2008-07-07 20:56:24
* * * Wykonałeś wszystkie zadania? Wróć do punktu startu. Jeżeli wykonałeś je prawidłowo, otrzymasz pieczęć uprawniającą do udziału w finale. Organizator: Partnerzy: Małopolski Instytut Kultury ul. Karmelicka 27, Kraków tel.: 012 422 18 84 www.mik.krakow.pl instytucja kultury Województwa Małopolskiego MIK, Kraków 2008 Urząd Miasta i Gminy w Starym Sączu Muzeum Regionalne im. S. Udzieli w Starym Sączu Wsparcie finansowe Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Starym Sączu Powiatowa i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Starym Sączu SSacz istrukcja A5+.indd 8 2008-07-07 20:56:24