POWIATOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI ORAZ OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI I PORZĄDKU PUBLICZNEGO

Załącznik do uchwały Nr XIX/116/2012 Rady Powiatu w Białej Podlaskiej z dnia 31 sierpnia 2012 r. POWIATOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI ORAZ OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI I PORZĄDKU PUBLICZNEGO 1

Spis treści: I. Wstęp. II. Założenia ogólne. III. Cele programu. IV. Kierunki działania. V. Zadania do realizacji. VI. Zakładane rezultaty. VII. Źródła finansowania. VIII. Wykonawcy programu. IX. Podsumowanie. 2

I. WSTĘP. Komisja bezpieczeństwa i porządku została utworzona przez starostę w celu realizacji zadań w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami oraz do zadań określonych w ustawach w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Posiada ona specjalny charakter jako instytucja o ustawowym umocowaniu. Funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy Prawo bankowe, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (DZ. U. Nr 100, poz. 1084.), która m. in. znowelizowała ustawę o samorządzie powiatowym poprzez dodanie przepisów art. 38a 38c, regulujących tworzenie i zasady działania komisji. Ustawodawca statuuje komisję jako organ opiniodawczo doradczy starosty. Podstawowym zadaniem komisji jest przygotowanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego (art. 38a ust. 2 pkt. 3 ustawy o samorządzie powiatowym), który uzyskał ustawowe umocnienie i który stanowi lokalną strategię porządku i bezpieczeństwa publicznego. System bezpieczeństwa obywateli i zapewnienie porządku publicznego na poziomie powiatowym uwarunkowane są jakością współpracy władz samorządowych, służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny oraz społeczności lokalnych. Za bezpośrednie zwalczanie przestępczości i walkę z podstawowymi zagrożeniami odpowiedzialne są powołane w tym celu odpowiednie służby, inspekcje i straże, w tym przede wszystkim Policja i Państwowa Straż Pożarna. Natomiast władze samorządowe mogą skutecznie zapobiegać przestępczości eliminując ich przyczyny, utrudniając realizację niektórych przestępstw. 3

W celu zapewnienia skuteczności działań ww. organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo obywateli niezbędna jest ich współpraca z lokalnymi społeczności i organizacjami. Na potrzebę wspierania i współpracy instytucji na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego wskazują również rekomendacje Rady Europy. W dokumencie Nr R 87/19 w sprawie organizacji zapobiegania przestępczości Komisja Ministerialna Rady Europy zaleca rządom krajów członkowskich, aby ustanowiły, propagowały i wspierały agendy zajmujące się prewencją na szczeblach krajowych oraz/lub regionalnych mających następujące funkcje: 1) zbieranie informacji o przestępstwach i trendach kryminalnych, o grupach wysokiego zagrożenia przestępstwami oraz o eksperymentach prewencyjnych i ich efektach, 2) planowanie i realizacja programów prewencyjnych, ich ocenę, 3) koordynowanie działalności prewencyjnej policji i innych agend, które zajmują się zapobieganiem przestępczości, 4) zapewnienie aktywnej partycypacji publicznej w działalności prewencyjnej, poprzez informowanie o potrzebie i sposobach działania, 5) szukanie wsparcia i współpracy mass mediów w działalności prewencyjnej, 6) inicjowanie lub propagowanie badań nad występowaniem niektórych typów przestępstw oraz innych kwestii istotnych dla działań zapobiegawczych, 7) współpracę z decydentami przy opracowaniu racjonalnej i skutecznej polityki antyprzestępczej, 8) realizację programów szkoleniowych w dziedzinie prewencji. Komisja bezpieczeństwa i porządku pozostaje miejscem, w którym skupia się współpraca wszystkich podmiotów mogących swoim działaniem kształtować bezpieczeństwo i porządek w powiecie. Przy ich 4

wydatnej pomocy starosta zyskuje możliwość jak najlepszej realizacji zadań w tym obszarze życia społecznego. Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli to ważny instrument w rękach władzy samorządowej, przy pomocy którego sprawy bezpieczeństwa i porządku realizowane będą w sposób przemyślany i fachowy. Kolejna jego edycja jest kontynuacją uchwalonej przez Radę Powiatu w Białej Podlaskiej uchwały Nr XXXV/236/2005 z dnia 27 października 2005 r. wprowadzającej założenia Powiatowego programu w życie. W kolejnej edycji Powiatowego programu wykorzystano także założenia i doświadczenia osiągnięte z wprowadzonego uchwałą Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2006 r. rządowego programu ograniczenia przestępczości i aspołecznych zachowań Razem bezpieczniej, w którym to samorząd powiatu bialskiego uczestniczył. II. ZAŁOŻENIA OGÓLNE. Poczucie bezpieczeństwa lub jego brak przesądza o jakości życia i rozwoju społeczeństwa. Dlatego ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego należą do zasadniczych zadań powiatu. Żadne okoliczności nie mogą zdejmować z instytucji państwowych odpowiedzialności za wykonywanie zadań. Policja i inne formacje ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego nie powinny być zastępowane przez obywateli, czy organizacje społeczne. Jeżeli Policja i inne formacje zyskają na zaufaniu obywateli, jeśli zaczniemy działać razem możemy zbudować społeczeństwo bardziej stabilne. Wymaga to od Policji zwiększenia skuteczności. Konieczne jest też zapewnienie mechanizmów stałej współpracy Policji, administracji samorządowej, organizacji społecznych, ludzi aktywnych, aby poprawić bezpieczeństwo. Nie stanie się to z dnia na dzień. Jeżeli jednak zaczniemy 5

naprawdę pracować razem, możemy osiągnąć cel, jakim jest bezpieczniejsze życie w naszym powiecie. Program ma ograniczyć skalę zjawisk i zachowań, które budzą powszechny sprzeciw i poczucie zagrożenia. Realizowany przy właściwej diagnozie zagrożeń i oczekiwań społecznych, obejmować może wiele obszarów i być otwarty na wszelkie inicjatywy instytucjonalne i obywatelskie. Tak zbudowane bezpieczeństwo będzie traktowane przez społeczeństwo jako dobro wspólne. Jest to kompleksowy program poprawy bezpieczeństwa na terenie powiatu, adresowany do wszystkich środowisk zainteresowanych ograniczeniem przestępczości i patologii. Jest planem współdziałania organów państwowych, samorządowych, organizacji społecznych i młodzieżowych, społeczności lokalnej i służb powiatowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne. Jest próbą zintegrowania wysiłku osób, organizacji i stowarzyszeń z organami samorządu terytorialnego, osiedlowego, spółdzielczego i komunalnego. Dla jego realizacji niezbędne jest zapewnienie profesjonalnej infrastruktury informacyjnej oraz tzw. obsługi medialnej (współpraca z lokalnymi mediami, akcje promocyjne). Ocena skuteczności programu przez mieszkańców powiatu będzie zależała od realizacji najprostszych działań, takich jak: gotowość niesienia pomocy, szybka reakcja na wezwania, itp. 6

Finansowanie realizacji programu następuje z dostępnych środków budżetowych gmin i powiatu bialskiego oraz funduszy organizacji pozarządowych i innych funduszy celowych przeznaczonych na profilaktykę. III. CELE PROGRAMU. Głównymi celami programu są: 1) ograniczenie zjawisk kryminogennych, chuligaństwa i wandalizmu, 2) ochrona dzieci i młodzieży, 3) przeciwdziałanie patologiom społecznym tj. alkoholizmowi, narkomanii i przemocy domowej, 4) poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Realizacja programu będzie możliwa poprzez: 1) ograniczenie przestępczości pospolitej oraz wybryków chuligańskich i wandalizmu, 2) zmniejszenie zagrożenia stania się ofiarą przestępstwa, 3) zmniejszenie liczby zagrożeń (obiektywna poprawa stanu bezpieczeństwa), w tym, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, 4) wykształcenie w społeczeństwie współodpowiedzialności za stan bezpieczeństwa, 5) rozwijanie dobrego kontaktu obywateli z instytucjami działającymi na rzecz bezpieczeństwa, w tym poprawa jakości ich pracy, 6) współpraca z organizacjami i instytucjami statutowo zajmującymi się pracą środowiskową z rodziną oraz dziećmi i młodzieżą. W realizacji programu duże znaczenie będzie miało podniesienie świadomości prawnej i wiedzy wiktymologicznej społeczeństwa. Konieczna jest zatem zmiana mentalności społecznej i zdecydowane reagowanie 7

na wszelkie przejawy zła, kształtowanie poszanowania dla istniejących norm prawnych dzięki prowadzeniu właściwej polityki informacyjnej, edukacyjnej i represyjnej. Przedsięwzięcia profilaktyczne w ramach programu obejmować powinny takie obszary życia społecznego jak: 1) bezpieczeństwo na drogach, osiedlach i w innych miejscach publicznych, 2) współpraca z organizacjami prowadzącymi działania zapobiegające patologiom, 3) zaangażowanie instytucji edukacyjnych, społecznych i samorządowych na rzecz poprawy bezpieczeństwa dzieci i młodzieży poprzez min. zagospodarowanie im czasu wolnego, 4) kształtowanie świadomości prawnej i właściwie rozumianej odpowiedzialności każdego obywatela prowadzenie skutecznej polityki medialnej, 5) zapobieganie zachowaniom patologicznym tj. alkoholizmowi, narkomanii i przemocy w rodzinie. IV. KIERUNKI DZIAŁANIA. Do ustalenia pełnego obrazu zagrożeń i potrzeb społecznych w dziedzinie bezpieczeństwa niezbędne są, poza informacją statystyczną, m.in. rzetelne badania opinii publicznej, dialog społeczny, praca na szczeblu lokalnym (np. w formie grup osiedlowych). Rzetelna realizacja programu będzie wymagała współpracy z ośrodkami naukowymi, m.in. Instytutem Wymiaru Sprawiedliwości, działającym przy Ministerstwie Sprawiedliwości, zwłaszcza przy badaniu zagrożenia przestępczością i potrzeb społecznych w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa. Bardzo ważne jest też wykorzystywanie wiedzy dzielnicowych o lokalnej społeczności. 8

Na podstawie aktualnej wiedzy o stanie i poczuciu bezpieczeństwa określono obszary działania programu i kierunki aktywności zaangażowanych podmiotów. Każde przedsięwzięcie wymaga zdiagnozowania problemu, ustalenia przyczyn jego powstania, możliwości przeciwdziałania, a następnie wyznaczenia zadań, by zapobiec bądź wyeliminować zagrożenia. Podkreślenia wymaga ramowy charakter kolejnego programu. Zawsze należy brać pod uwagę uwarunkowania lokalne. W opracowywaniu tych zadań należy uwzględnić partnerów, którzy wesprą działania. Należy pamiętać o współpracy Policji ze strażą gminną (miejską) a także Strażą Graniczną w wybranych obszarach i na określonym terenie na terenie powiatu bialskiego. Trzeba przekonać obywateli, by chcieli być partnerami Policji i innych instytucji ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego także w kontekście egzekwowania ich obowiązków. Do najważniejszych obszarów wymagających podjęcia działań w ramach programu należy zaliczyć: 1) bezpieczeństwo w miejscach publicznych i w miejscu zamieszkania, 2) przemoc w rodzinie, 3) bezpieczeństwo w szkole, 4) bezpieczeństwo w środkach komunikacji publicznej, 5) bezpieczeństwo w ruchu drogowym, 6) bezpieczeństwo w działalności gospodarczej, 7) ochrona dziedzictwa narodowego. 9

V. ZADANIA DO REALIZACJI. BEZPIECZEŃSTWO W MIEJSCACH PUBLICZNYCH I W MIEJSCU ZAMIESZKANIA Problemy z tym związane: 1) utrzymujące się zagrożenie przestępczością pospolitą, narastający problem wybryków chuligańskich i zjawisk patologicznych, 2) wzrastające zagrożenie przestępstwami popełnianymi przez osoby pozostające pod wpływem alkoholu czy narkotyków, 3) podniesienie poziomu analizy zagrożenia przestępczością pospolitą i wykroczeniami, 4) anonimowość, bierność, brak poczucia odpowiedzialności za dobro wspólne, dające tzw. nieme przyzwolenie na popełnianie przestępstw i wykroczeń, 5) brak adekwatnej i sprawnej reakcji na zawiadomienie o przestępstwach, a w szczególności na zawiadomienia o wykroczeniach naruszeniach ładu publicznego, zachowaniach i czynach patologicznych, 6) niewłaściwa organizacja i zagospodarowanie przestrzeni publicznej oraz osiedli sprzyjające zachowaniom aspołecznym, popełnianiu przestępstw i wykroczeń, 7) podniesienie poziomu koordynacji działań podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo Policja, straż miejska i przestrzeń publiczną (np. odpowiedzialnych za stan dróg, porządku, oświetlenia, warunki sanitarne, zarządców dróg), 8) brak współpracy, bierność i mała skuteczność działań pomiędzy samorządami i lokalnymi społecznościami i organizacjami w szczególności pozarządowymi (stowarzyszenia i fundacje), 10

9) wskazywanie na sposoby organizacji i dyslokacji służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, 10) złe regulacje prawne, które utrudniają zwalczanie przestępczości i patologii we współpracy ze społeczeństwem, 11) funkcjonowanie licznych lokali gastronomicznych czy sklepów nocnych, które często są ogniskami zachowań patologicznych lub zakłóceń porządku publicznego. Zadania do realizacji: 1) rzetelna analiza zagrożeń bezpieczeństwa i realnych potrzeb społeczności lokalnych pod względem bezpieczeństwa, 2) wnikliwa analiza stanu służby prewencyjnej Policji, ze wskazaniem głównych problemów i oceną współpracy ze strażami gminnymi (miejskimi) i innymi podmiotami ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, 3) zintegrowana organizacja i dyslokacja służby: a) oparta na analizach, uwzględniających dane i doświadczenia różnych komórek organizacyjnych Policji, oraz na mapach zagrożeń, opracowanych wspólnie z innymi podmiotami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo, a zawierających informacje m.in. uzyskane w wyniku konsultacji społecznych, badań potrzeb oraz problemów społeczeństwa, b) zapewniająca komunikację między różnymi instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz bezpieczeństwa w celu wspólnego planowania i koordynacji działań oraz oceny osiągniętych efektów, 4) zwiększenie liczby patroli Policji i innych formacji w tych miejscach i czasie, gdzie są najbardziej potrzebne, poprzez: a) efektywniejsze wykorzystanie zasobów kadrowych, b) większy udział Straży Granicznej w realizacji zadań policyjnych 11

(m.in. zatrzymania, poszukiwania, kontrole, służba patrolowa) oraz działań administracyjno-porządkowych, zwłaszcza w rejonach i strefach przygranicznych, 5) przekazywanie przez Policję części zadań innym podmiotom, takim jak Straż Graniczna (konwoje cudzoziemców w ramach właściwości Straży Granicznej, strzeżone ośrodki dla cudzoziemców, areszty w celu deportacji), Służba Więzienna (konwoje między jednostkami penitencjarnymi), 6) promowanie i efektywne wykorzystanie możliwości technicznych, a w szczególności monitoringu wizyjnego miejsc publicznych, skorelowanego z odpowiednią organizacją służby Policji i straży miejskich, 7) wzmocnienie roli dyżurnych jednostek organizacyjnych Policji, położenie szczególnego nacisku na profesjonalne przyjmowanie zawiadomień o przestępstwach i wykroczeniach, w tym naruszeniach porządku publicznego, zachowaniach i czynach patologicznych, 8) aktywny dzielnicowy, jako policjant pierwszego kontaktu, który identyfikuje lokalne problemy bezpieczeństwa i porządku publicznego, dostarcza ważnych informacji pochodzących z rozpoznania rejonu i inicjuje lokalne inicjatywy na rzecz bezpieczeństwa, 9) budowa lokalnych systemów powiadamiania o zagrożeniach, patologiach z wykorzystaniem: rad osiedli, sołtysów na obszarach wiejskich, korporacji taksówkowych, itd., 10) wypracowanie mechanizmów współpracy między administracją samorządową, Policją wraz ze strażami miejskimi, prywatnymi przewoźnikami, w szczególności korporacjami taksówkowymi, 12

11) podniesienie poziomu współodpowiedzialności Policji (przy zachowaniu integralności i spójności formacji) oraz innych podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie bezpieczeństwa i porządku, 12) podjęcie systematycznej kontroli lokali gastronomicznych, punktów sprzedaży alkoholu pod względem: posiadania zezwolenia na sprzedaż alkoholu, spełniania norm sanitarno-epidemiologicznych i budowlanych (konieczna współpraca Policji z administracją samorządową, Sanepidem, PIH, PINB itd.), 13) przygotowanie i promowanie rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo przestrzeni publicznych, a zmniejszających anonimowość, takich jak: promowanie tzw. bezpiecznej architektury, oświetlenia, oznakowania informacyjnego, 14) wspieranie i promowanie działań budujących więzi społeczne po przeprowadzeniu ogólnopolskich kampanii społecznych w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, 15) wspieranie i promowanie programów realizowanych przez Policję w szczególności rządowego programu Razem Bezpieczniej, 16) podniesienie poziomu przekazywanych informacji na stronach internetowych różnych organizacji, służb, inspekcji, straży, które uczestniczą w poprawie bezpieczeństwa publicznego, 17) organizacja konferencji i seminariów promocyjnych i edukacyjnych, 18) monitorowanie prawa i inicjowanie w nim zmian, mających poprawić efektywność działań, 19) prowadzenie edukacji na rzecz bezpieczeństwa, 20) inicjowanie i prowadzenie prac w dziedzinie napraw dewastacji, eksponowanie odpowiedzialności za dbałość o utrzymanie porządku, 13

21) wprowadzanie skutecznych metod i środków technicznego zabezpieczania mienia (np. znakowanie), 22) wypracowanie skutecznych mechanizmów zapewnienia bezpieczeństwa imprez masowych. PRZEMOC W RODZINIE Problemy z tym związane: 1) brak reakcji, bierność i tolerancja dla przemocy w rodzinie i zachowań patologicznych, 2) niski poziom reakcji, bierność najbliższego otoczenia w szczególności sąsiedzkiej, 3) niska aktywność instytucji odpowiedzialnych za ustalenie potrzebujących pomocy oraz pomoc ofiarom przemocy w rodzinie, 4) brak skutecznej współpracy instytucji odpowiedzialnych za zwalczanie przemocy w rodzinie, 5) niski poziom świadomości społecznej i wiedzy o zachowaniach, reakcjach i działaniach, które są przejawami przemocy w rodzinie. Zadania do realizacji: 1) promowanie odpowiednich wzorców życia rodzinnego (opartych na wzajemnej pomocy, szacunku, partnerstwie, umiejętności rozwiązywania konfliktów bez przemocy itp.), 2) edukowanie osób dotkniętych przemocą w rodzinie w zakresie procedury prawnej, 3) zwiększenie skuteczności procedury Niebieskich Kart oraz zacieśnienie współpracy instytucji i organizacji społecznych świadczących pomoc 14

prawną, psychologiczną i socjalną dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie, 4) organizowanie szkoleń tematycznych dla osób pracujących nad ograniczeniem zjawiska, 5) wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 6) zlecanie organizacjom pozarządowym zadań w zakresie szkoleń, poradnictwa, pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, 7) podniesienie wiedzy na temat symptomów przemocy w rodzinie wśród personelu medycznego podstawowej opieki zdrowotnej oraz szpitali. BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE Problemy z tym związane: 1) przestępstwa i wykroczenia w szkołach oraz w bezpośrednim sąsiedztwie szkół, 2) łatwy dostęp do alkoholu i narkotyków w środowisku szkolnym, 3) brak reakcji i obojętność kierownictwa, nauczycieli i innych pracowników zatrudnionych szkołach na zdarzenia patologiczne i szeroko rozumianą patologię, 4) rozwijająca się prostytucja wśród nieletnich, 5) niewłaściwa reakcja społeczna na przejawy zjawisk patologicznych w otoczeniu szkół, 6) niezadowalający stan współpracy osób, a także instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w środowisku szkolnym, a zwłaszcza na linii: dyrekcje - nauczyciele uczniowie rodzice - Policja, 15

7) zbyt niski poziom wzajemnego zaufania pomiędzy organizacjami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo a kierownictwem szkół, co może skutkować: a) brakiem możliwości identyfikacji istniejących problemów, b) obawą, niechęcią przed rzetelnym zajęciem się niepokojącymi zjawiskami, 8) tolerancja dla zachowań patologicznych. Zadania do realizacji: 1) rzetelna analiza i identyfikacja problemów bezpieczeństwa szkolnego nie tylko na poziomie ogólnym, ale także w odniesieniu do poszczególnych placówek oświatowych i ich okolic, 2) ograniczenie liczby przestępstw i wykroczeń w szkołach oraz w bezpośrednim otoczeniu szkół, 3) zbudowanie skutecznych i podlegających ocenie mechanizmów współpracy dyrekcji (nauczycieli) rodziców uczniów i Policji wraz ze strażami gminnymi (miejskimi) w zakresie bezpieczeństwa w szkołach, 4) zwiększenie skuteczności ochrony szkół poprzez zapewnienie kontroli wstępu na teren jednostek oświatowych wykorzystujące system dostępu, monitoring, ochronę fizyczną, 5) konsekwentne reagowanie na patologie budowanie przekonania, że nie są one tolerowane, 6) ograniczenie dostępu do alkoholu i narkotyków w środowisku szkolnym, 7) systematyczne kontrolowanie pod względem bezpieczeństwa szkół i ich okolic, w szczególności dróg do i ze szkoły, 16

8) edukacja dla bezpieczeństwa, w tym także edukacja medyczna, ze szczególnym uwzględnieniem udzielania pierwszej pomocy, 9) podniesienie wiedzy wśród pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania oraz higienistek szkolnych na temat symptomów przemocy w szkole, 10) upowszechnienie w szkołach programów profilaktycznych ukierunkowanych na wyeliminowanie agresji wśród młodzieży oraz używania przez nią substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki), 11) usprawnienie systemu prawnego, stworzenie prawnych gwarancji ochrony dzieci i młodzieży, 12) wykorzystanie środków masowego przekazu w celu promowania prospołecznych wzorców zachowań, 13) właściwa reakcja szkoły w zakresie ujawniania patologii w szkole, demoralizacji młodzieży i podniesienie poziomu współpracy profilaktycznej i informacyjnej z instytucjami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo. BEZPIECZEŃSTWO W ŚRODKACH KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ Problemy z tym związane: 1) utrzymujące się zagrożenie przestępczością pospolitą na szlakach kolejowych (mimo spadku ogólnej liczby przestępstw z jednoczesnym wzrostem wykrywalności w tej kategorii), zwłaszcza zwiększenie się liczby: a) przestępstw pospolitych, w tym kradzieży kieszonkowych, b) zakłóceń porządku publicznego, w szczególności zachowań chuligańskich, 17

c) wybryków grup młodzieżowych na dworcach, stacjach i przystankach kolejowych, 2) wysoki poziom zagrożenia przestępczością, wykroczeniami oraz innymi zjawiskami nieakceptowanymi społecznie w środkach komunikacji miejskiej: a) kradzieżami kieszonkowymi, niszczeniem mienia, b) wandalizmem, dewastacją, c) agresją słowną (wyzwiska, zaczepki), 3) zakłócenia porządku podczas przemieszczania się uczestników imprez masowych (festiwale, koncerty, imprezy sportowe), 4) zagrożenie dla bezpieczeństwa osób spowodowane kradzieżami i dewastacją elementów infrastruktury środków komunikacji publicznej, 5) zobojętnienie pracowników komunikacji publicznej na łamanie prawa, w szczególności brak reakcji na przypadki okradania pasażerów, akty chuligańskie i wandalizm. Zadania do realizacji: 1) rzetelna analiza zagrożeń przeprowadzona wspólnie przez Policję, Straż Graniczną, administrację odpowiedzialną za transport, straż ochrony kolei, spółki kolejowe - ustalenie szlaków, miejsc, czasu i charakteru najpoważniejszych zagrożeń, 2) organizacja służby adekwatnie do zidentyfikowanych zagrożeń. Wykorzystanie Straży Granicznej i Straży Ochrony Kolei do realizacji zadań w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa i porządku, 3) systematyczne ocenianie efektów działań i dokonywanie ewentualnych korekt, 18

4) promowanie technicznych środków wspierających bezpieczeństwo w środkach komunikacji publicznej np. komunikacyjnych systemów antynapadowych, monitoring. BEZPIECZEŃSTWO W RUCHU DROGOWYM Problemy z tym związane: 1) nieprzewidywalna liczba wypadków drogowych, w tym także ze skutkiem śmiertelnym, 2) duża ilość przypadków kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu lub innego podobnie działającego środka, 3) nieprzestrzeganie przepisów ruchu drogowego, w tym nadmierna prędkość w szczególności na terenie zabudowanym, nieużywania pasów bezpieczeństwa wymuszanie pierwszeństwa. Zadania do realizacji: 1) zwiększenie liczby i aktywności patroli policyjnych na drogach, szczególnie w rejonie miast powiatu i na głównych trasach, 2) zintensyfikowanie wykrywania substancji psychoaktywnych u kierowców, 3) intensyfikacja kontroli prędkości pojazdów wraz z wdrażaniem nadzoru automatycznego, 4) usprawnienie działań z zakresu kontroli technicznej pojazdu, 5) intensyfikacja kontroli przewoźników pod względem przestrzegania przepisów ustawy o transporcie drogowym (współpraca Policji, Inspekcji Transportu Drogowego i Straży Granicznej), 19

6) edukacja w celu kształtowania świadomego i kulturalnego uczestnika ruchu drogowego, respektującego prawo i szanującego prawa innych uczestników tego ruchu, 7) upowszechnianie zasad ratownictwa drogowego oraz z zakresu udzielania pierwszej pomocy, 8) promowanie działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym, 9) zaostrzenie przepisów prawa w stosunku do sprawców łamiących przepisy ruchu drogowego, których naruszanie jest przyczyną lub skutkiem najcięższych i najczęstszych wypadków drogowych (np. tych, którzy kierują pojazdem pod wpływem alkoholu lub środków odurzających), 10) usprawnienie systemu ściągalności mandatów karnych w celu wykształcenia w kierowcach przeświadczenia o surowości i nieuchronności kary za naruszanie przepisów. BEZPIECZEŃSTWO W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Problem z tym związany to: ochrona małej i średniej przedsiębiorczości przed przestępczością pospolitą oraz zorganizowaną. Zadania do realizacji: 1) zapewnienie dostępności i przejrzystości ewidencji działalności gospodarczej, procesu wydawania zezwoleń i licencji (np. poprzez wprowadzenie ewidencji internetowej zadanie głównie administracji samorządowej), 2) zorganizowanie przejrzystej komunikacji między Policją, a przedsiębiorcami przez: 20

a) włączanie przedsiębiorców do współpracy na rzecz bezpieczeństwa, b) wspólną identyfikację najistotniejszych problemów w celu bezpiecznego prowadzenia uczciwej działalności gospodarczej i konkurencji. 3) objęcie wzmożonym dozorem policyjnym miejsc, gdzie prowadzenie działalności gospodarczej jest szczególnie zagrożone, 4) podniesienie poziomu kontroli podmiotów gospodarczych przez instytucje odpowiedzialne za kontrolę finansową działalności (urzędy skarbowe, Urząd Kontroli Skarbowej, izby celne), 5) ujawnianie patologii w sferze działalności gospodarczej. OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO Problem z tym związany to: systematyczne niszczenie dziedzictwa narodowego, zwłaszcza drewnianych zabytkowych kościołów, skutkujące utratą dóbr (kradzież, zniszczenie, zaginięcie, nielegalny wywóz, pożary). Zadania do realizacji: 1) podejmowanie międzyinstytucjonalnych skoordynowanych inicjatyw w celu ochrony zabytków, m.in. wspólne inspekcje i kontrole obiektów ze zgromadzonymi dobrami kultury, prowadzone przez przedstawicieli wojewódzkich konserwatorów zabytków, Policji i Państwowej Straży Pożarnej, 2) upowszechnianie nowoczesnych technicznych środków zabezpieczeń (wraz z monitoringiem) zarówno na wypadek klęsk żywiołowych, jak i przestępczej działalności człowieka, np. kradzieży, dewastacji, 21

3) kontynuowanie systemowej rejestracji zbiorów, wraz z dokumentacją fotograficzną i opisową, z uwzględnieniem znakowania obiektów ruchomych, 4) przeprowadzanie szkoleń, wydawanie publikacji, współpraca z wyspecjalizowanymi strukturami resortu kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, stowarzyszeniami, towarzystwami itd., 5) poprawa wymiany informacji o skradzionych i poszukiwanych zabytkach, 6) stworzenie centralnego systemu informacji o wydanych pozwoleniach na wywóz zabytków za granicę, 7) podjęcie działań nad stworzeniem w strukturach organów ścigania specjalistycznej komórki do zwalczania przestępczości przeciwko zabytkom, 8) zwiększenie wymagalności w stosunku do właścicieli, użytkowników i zarządców dotyczących tworzeniu planów ochrony zabytków ruchomych i nieruchomych oraz ich ciągłej aktualizacji. VI. ZAKŁADANE REZULTATY Zakładane rezultaty to: 1) wzrost poszanowania prawa przez mieszkańców, 2) zmniejszenie ilości zagrożeń występujących na terenie powiatu, 3) poprawa stanu bezpieczeństwa na ulicach, drogach, przystankach autobusowych, dworcach i stacjach PKP, zakładach gastronomicznych i rozrywkowych oraz w rejonach sprzedaży alkoholu, 4) redukcja i eliminacja zjawisk patologicznych i przestępczości, 5) zmniejszenie ilości miejsc zagrażających bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu, 22

6) poprawa bezpieczeństwa na osiedlach mieszkaniowych oraz na terenach wiejskich, 7) ograniczenie przypadków zakłócania porządku i spokoju mieszkańców w godzinach nocnych. 8) ograniczenie dewastacji mienia społecznego, 9) poprawa stanu czystości i przestrzegania obowiązujących przepisów porządkowych, 10) poprawa bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szkołach, w drodze do i ze szkoły, 11) stworzenie dzieciom i młodzieży większych możliwości spędzania czasu wolnego w warunkach zapewniających bezpieczeństwo, 12) poprawa wykrywalności przestępstw i skuteczności działań Policji oraz służb współdziałających, 13) poprawa skuteczności działań w zakresie prewencji, 14) propagowanie idei zakładania na terenach zagrożonych monitoringu. VII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA. Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli nie wymaga zbyt dużych nakładów finansowych, jest to program, który ukierunkowuje władze samorządowe, które dziedziny życia społecznego na terenie powiatu można usprawnić lub poprawić. Jest programem współpracy pomiędzy samorządem i podmiotami odpowiedzialnym za porządek i bezpieczeństwo na terenie powiatu. Wskazuje te obszary i dziedziny, na które należy szczególności zwrócić uwagę. Nie ingeruje bezpośrednio w ustawowe zadania poszczególnych służb, inspekcji i straży powiatowych działających na terenie powiatu. 23

Źródła finansowania realizacji programu: 1) środki własne podmiotów realizujących zadanie (powiatu bialskiego, gmin powiatu bialskiego, Komendy Miejskiej Policji w Białej Podlaskiej w zakresie realizowania programów własnych, Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Białej Podlaskiej) a także Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Powiatowego Inspektoratu Weterynarii, Straży Granicznej, Straży Ochrony Kolei w zakresie ustawowych obowiązków, 2) środki zewnętrzne pozyskane z różnych programów (np. program Razem Bezpieczniej w szczególności w zakresie edukacji), 3) środki pozyskane z administracji rządowej, pozyskane z funduszy unijnych, na podstawie złożonych wniosków przez realizatorów programu, 4) sponsoring. VIII. WYKONAWCY PROGRAMU. W realizacji niniejszego programu przewidziano niżej wymienione podmioty: 1) Radę Powiatu w Białej Podlaskiej, rady miejskie oraz rady gmin powiatu bialskiego, 2) Starostwo Powiatowe w Białej Podlaskiej, 3) urzędy gmin powiatu bialskiego, 4) Prokuraturę Rejonową w Białej Podlaskiej, 5) Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej, 6) Komendę Miejską Policji w Białej Podlaskiej, 7) Komendę Miejską Państwowej Straży Pożarnej, komendy OSP, 8) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Białej Podlaskiej, 24

9) poradnie psychologiczno pedagogiczne w Międzyrzecu Podlaskim, Wisznicach i Terespolu, 10) dyrektorów zespołów szkół i liceów ogólnokształcących powiatu bialskiego, 11) Zarządu Dróg Powiatowych w Białej Podlaskiej, 12) Państwowej Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Białej Podlaskiej, 13) Inspekcji Weterynaryjnej Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Białej Podlaskiej, 14) Powiatowego Urzędu Pracy w Białej Podlaskiej, 15) placówki Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej placówki Straży Granicznej na terenie powiatu, 16) miejskich i gminnych ośrodków pomocy społecznej na terenie powiatu, 17) straży leśnej nadleśnictw: Biała Podlaska, Międzyrzec Podlaski, Chotyłów, Włodawa, 18) Służby Ochrony Kolei w Małaszewiczach, 19) spółdzielni wspólnot mieszkaniowych z terenu powiatu, 20) tygodnika Słowo Podlasia, Dziennika Wschodniego, 21) towarzystw ubezpieczeniowych i koncesjonowanych firm ochrony osób i mienia działających na terenie powiatu bialskiego, 22) przedstawicieli organizacji społecznych i młodzieżowych, fundacji, klubów sportowych i stowarzyszeń, przedstawicieli związków wyznaniowych, mających w swych programach statutowych zadanie przeciwdziałania patologiom społecznym, działających na terenie powiatu. 25

IX. PODSUMOWANIE. Realizacja programu pozwoli stworzyć system bezpieczeństwa publicznego. Koordynacja działań podejmowanych przez podmioty realizujące tematy cząstkowe powinna doprowadzić do uzyskania pozytywnych efektów w zakresie bezpieczeństwa mieszkańców powiatu, zmniejszenia przestępczości nieletnich, ograniczenia ilości wypadków drogowych, itp. Głównym koordynatorem programu jest starosta bialski. Powyższy program osiągnie założone cele, jeżeli mieszkańcy i wszystkie zaangażowane w niego podmioty stworzą atmosferę powszechnej dezaprobaty dla najmniejszych przejawów łamania prawa i podejmą skuteczną walkę z przejawami zła i zaangażują w eliminowanie aspołecznych zachowań. 26