Uchwała Nr XLIV/346/14 Rady Miejskiej w Tyczynie z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Tyczyn na 2014 r. Na podstawie art.18 ust.2 pkt15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 poz.594) oraz art.4 ust.2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2012 poz.1356 z późn.zm.) i art.10 ust.2 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2012 r. poz.124) Rada Miejska w Tyczynie postanawia: 1. Przyjąć Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Tyczyn na rok 2014, stanowiący załącznik do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierzyć Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Tyczynie. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik do uchwały Nr XLIV/346/14 Rady Miejskiej w Tyczynie z dnia 26 lutego 2014 r. Rozdział I Wprowadzenie Podstawą prawną do realizacji zadań związanych z rozwiązywaniem problemów alkoholowych i narkotykowych stanowi ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2012 r. poz.1356 z późn.zm.) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2012 poz. 124 z późn.zm), oraz ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy (Dz.U. z 2010 r. Nr 125 poz.842). Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii określa działania gminy w zakresie profilaktyki oraz minimalizacji szkód społeczno-zdrowotnych wynikających z używania alkoholu, narkotyków i innych srodków psychoaktywnych. Program ma na celu zapobiegać, edukować, uświadamiać, pomagać i wspierać młodych ludzi w kształtowaniu prawidłowych postaw osobowościowych. Ma uczyć jak powiedzieć nie wtedy, gdy jest się pod presją otoczenia i środowiska. Program przeciwdziałania problemom uzależnień polega na wdrożeniu działań profilaktycznych i terapeutycznych we współpracy z różnymi środowiskami działającymi w tym zakresie. Opracowując program opierano się na rekomendacjach i priorytetach Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Rozdział II Diagnoza problemów uzależnień i innych zagrożeń społecznych w Gminie Tyczyn Problem alkoholowy w Gminie Tyczyn. Źródłem informacji dotyczących skali problemów alkoholowych na terenie Gminy Tyczyn są dane: Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komisariatu Policji, Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Punktu Konsultacyjnego Pomocy Rodzinie oraz Izby Wytrzeźwień. Wielkość problemu pokazuje liczba rodzin z problemem alkoholowym objętych pomocą Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tyczynie (tabela 1). Tabela 1. Liczba rodzin korzystających z usług Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tyczynie. Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 Ogółem liczba rodzin, którym udzielono pomocy W tym rodziny z problemami alkoholowymi 286 299 341 374 20 21 31 25 2
Tabela 2. Porady udzielone w Punkcie Konsultacyjno-Informacyjnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w latach 2010 2013. 2010 2011 2012 2013 Psycholog 127 103 141 147 Statystyki pokazują, że duża liczba osób zgłaszających się po poradę do Punktu Konsultacyjnego Pomocy Rodzinie coraz chętniej korzysta z tej formy pomocy. Obecnie oferta punktu konsultacyjnego stała się bardziej interdyscyplinarna, a jego zadaniem jest zdiagnozowanie problemów całej rodziny i zaplanowanie pomocy dla wszystkich jej członków (zarówno dorosłych jak i dzieci). Obserwuje się wzrost świadomości wśród klientów Punktu, którzy coraz bardziej otwarcie mówią o swoich problemach i są gotowi do podejmowania działań prowadzących do poprawy ich sytuacji życiowej (tabela 2). Świadczy to o wzroście świadomości społecznej w zakresie przysługujących praw, a także o przełamywanym wstydzie w rozwiązywaniu problemów życiowych. Problem uzależnienia wiąże się najczęściej z szeregiem problemów współtowarzyszących, takich jak: przemoc wobec najbliższych, ograniczenie praw rodzicielskich, sprawy rozwodowe, współwłasność małżeńska, eksmisje itp. Zgłaszanie się po pomoc do punktu mieszkańców gminy świadczy o potrzebie i konieczności takich działań z uwagi na ich dostępność w miejscu zamieszkania a przede wszystkim na możliwość uzyskania pomocy w obliczu sytuacji kryzysowej w rodzinie. Tabela 3. Liczba spraw prowadzonych przez Miejsko-Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Tyczynie. Wskaźnikiem problemów alkoholowych występujących w gminie Tyczyn jest również liczba wniosków składanych do Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o podjęcie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu (tabela 3). Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 Liczba przyjętych wniosków 14 18 33 23 Liczba osób skierowanych do biegłych sądowych Liczba wniosków skierowanych do sądu o leczenie odwykowe Liczba osób zmotywowanych do podjęcia leczenia 3 2 9 5 3 8 2 5 6 10 12 5 Informacje uzyskane z Komisariatu Policji w Tyczynie: 3
Tabela 4. Postępowania w sprawach związanych z nadużywaniem alkoholu prowadzone przez Komisariat Policji. Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 Liczba nietrzeźwych kierowców 12 12 15 21 Liczba małoletnich znajdujących się pod wpływem alkoholu 13 14 10 1 Liczba interwencji domowych dotycząca przemocy w rodzinie 232 217 241 243 Liczba założonych niebieskich kart 16 20 49 23 Z danych Komisariatu Policji w Tyczynie wynika, że wzrosła liczba interwencji domowych dotyczących przemocy w rodzinie z jednoczesnym spadkiem liczby założonych niebieskich kart. Wzrasta sukcesywnie od 2010 r. liczba zatrzymanych nietrzeźwych kierowców, ale dużym wahaniom ulega liczba małoletnich znajdujących się pod wpływem alkoholu. Z danych pochodzących z Izby Wytrzeźwień w Rzeszowie wynika, że na przestrzeni ostatnich lat liczba klientów utrzymuje się na podobnym poziomie (tabela 5). Tabela 5. Izba wytrzeźwień. 2011 2012 2013 36 43 37 Pobyt w Izbie Wytrzeźwień jednego pacjenta wynosił 250 zł w 2013 r., od 2014 r. wynosi 260 zł. Tabela 6. Dostępność do alkoholu na terenie gminy. Wyszczególnienie 2012 r. 2013 r. Na terenie Gminy Tyczyn sprzedaż napojów alkoholowych prowadzona jest: - w sklepach 38 38 - w lokalach gastronomicznych 9 9 Ogółem: 47 47 Ważnym czynnikiem, który wpływa na poziom konsumpcji alkoholu jest fizyczna możliwość jego nabycia, czyli liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych. 4
Na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych przypadało w 2012 r. 241 mieszkańców, a w 2013 r. na jeden punkt sprzedaży przypadało 247 mieszkańców. Dostępność alkoholu wpływa na rozpowszechnianie problemów zdrowotnych i społecznych związanych z alkoholem. Rozdział III Partnerzy i adresaci zadań zaplanowanych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 r. w Gminie Tyczyn. Na terenie gminy funkcjonują instytucje i organizacje, które w swoich działaniach realizują zadania z zakresu zapobiegania problemom społecznym, w tym przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii: 1. Miejsko-Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Tyczynie, 2. Komisariat Policji w Tyczynie, 3. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tyczynie, 4. Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, 5. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Tyczynie, 6. Placówki oświatowe (szkoły podstawowe: w Tyczynie, w Matysówce, w Kielnarowej, w Borku Starym, w Hermanowej oraz Gimnazjum w Tyczynie), 7. Świetlica Terapeutyczna, 8. Parafie, 9. Stowarzyszenie Wyzwolenie, mające w swoim statucie zadania związane z profilaktyką uzależnień, 10. Powiatowy Urząd Pracy, 11. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Tyczynie wraz z filiami, 12. Miejsko- Gminna Biblioteka w Tyczynie wraz z filiami. Adresatami Programu są wszyscy mieszkańcy Gminy Tyczyn, w szczególności należący do następujących grup: konsumenci alkoholu, osoby uzależnione od alkoholu oraz osoby pijące ryzykownie i szkodliwie oraz członkowie ich rodzin, dzieci i młodzież szkolna rodzice, opiekunowie i wychowawcy, kierowcy. Cel i zadania programu Rozdział IV CEL PROGRAMU: Ograniczenie rozmiaru szkód związanych z nadużywaniem alkoholu oraz działania zapobiegawcze w celu zmniejszenia skutków negatywnych zjawisk społecznych poprzez prowadzenie wspólnych działań profilaktycznych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych, jak też przeciwdziałanie wszelkim formom przemocy szczególnie po alkoholu. ZADANIE I Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. 1. Kontynuacja działalności Punktu Konsultacyjnego Pomocy Rodzinie dla osób uzależnionych oraz członków ich rodzin. 5
2. Działalność Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Tyczynie. 3. Kierowanie osób nadużywających alkoholu na badania przez biegłych ds. uzależnień. 4. Współpraca z ośrodkami terapii dla uzależnionych i współuzależnionych. 5. Wspieranie działań na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych w domu pomocy społecznej ( szkolenia dla pracowników DPS). 6. Wdrażanie programów terapii współuzależnienia. ZADANIE 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 1. Wspieranie organizacji pozarządowych, stowarzyszeń, związków wyznaniowych udzielających pomocy członkom rodzin z problemem alkoholowym i współuzależnionym. 2. Kontynuacja działalności Świetlicy dla dzieci z rodzin niedostosowanych społecznie (organizacja czasu wolnego, działania korygujące, praca z psychologiem). 3. Organizacja wyjazdu letniego z programem profilaktycznym dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. 4. Doskonalenie i upowszechnianie standardów interdyscyplinarnej pracy na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 5. Doskonalenie metod interwencji w sytuacji przemocy w rodzinie w ramach procedury Niebieskiej Karty. 6. Szkolenia dla członków komisji dotyczące rozwiązywania problemów w kontaktach z członkami rodzin, w których dochodzi do przemocy, prowadzenie rozmów interwencyjnych i psychologicznych. 7. Organizowanie lokalnych kampanii edukacyjnych i informacyjnych n/t zjawiska alkoholizmu i przemocy w rodzinie (broszury, ulotki, informatory n/t kompetencji służb i obowiązujących procedur w tym zakresie). 8. Realizacja warsztatów umiejętności rodzicielskich przygotowujących rodziców do wychowywania dzieci bez stosowania przemocy i radzenia sobie z trudnymi sytuacjami wychowawczymi. ZADANIE 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży. 1. Wdrażanie w szkołach nowoczesnych programów profilaktycznych dotyczących używania alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych. 2. Edukacja rodziców i nauczycieli w zakresie pomocy młodzieży w utrzymaniu abstynencji. 3. Ograniczenie dostępności do alkoholu osobom nieletnim (szkolenie sprzedawców) oraz działania kontrolne i interwencyjne mające na celu przestrzeganie zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia. 4. Udział w kampaniach edukacyjnych skierowanych do społeczności lokalnej ( Zachowaj Trzeźwy Umysł, Postaw na rodzinę, Odpowiedzialny kierowca ). 5. Wspieranie działań służących rekreacji i zabawie dzieci i młodzieży bez alkoholu. 6
6. Organizowanie szkoleń dla nauczycieli, pedagogów, opiekunów w zakresie pracy profilaktycznej z dziećmi i młodzieżą. 7. Prenumerata specjalistycznych czasopism, zakup książek celem uzupełniania na bieżąco biblioteczki trzeźwościowej. 8. Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowywanych i realizowanych przez młodzież skierowanych do grup rówieśniczych. 9. Realizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych jako alternatywy spędzania wolnego czasu bez używek skierowanych do konkretnych środowisk. 10. Zakup spektakli teatralnych o tematyce uzależnień dla dzieci i młodzieży szkolnej. 11. Zakup i rozpowszechnianie ulotek, broszur, plakatów i innych materiałów edukacyjnych związanych z profilaktyką dla partnerów uczestniczących w realizacji Programu oraz objętych oddziaływaniem Programu. 12. Finansowanie szkoleń dla służb medycznych w obszarze wczesnego rozpoznawania i krótkiej interwencji WRKI wobec osób pijących ryzykownie i szkodliwie wraz z zakupem niezbędnych materiałów edukacyjnych. 13. Prowadzenie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców (w tym edukacja, działania interwencyjno-sprawdzające w celu zmniejszenia liczby kierowców jeżdżących pod wpływem alkoholu). ZADANIE 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych działających na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych. Wspieranie wszelkich działań podejmowanych przez stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, kościół, szkoły, placówki leczenia uzależnień na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie poprzez zaangażowanie w/w podmiotów w realizację zadań gminnego programu. ZADANIE 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych art.13 i art.15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 1. Realizacja interwencji w związku z naruszeniem przepisów będzie miała charakter edukacyjny i sankcyjny polegający na szkoleniu sprzedawców w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń. 2. Kontrola punktów sprzedaży w zakresie korzystania z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. ZADANIE 6. Realizatorem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkotykowych jest Miejsko-Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Tyczynie oraz jednostki organizacyjne gminy, instytucje, stowarzyszenia oraz inne podmioty mogące wykonywać zadania Programu. 1. Wysokość środków finansowych na realizację zadań Programu określa Rada Miejska w drodze uchwały w sprawie budżetu na 2014 r. 2. Decyzje dotyczące wydatków przeznaczonych na realizację poszczególnych zadań zawartych w programie, po uzyskaniu opinii Miejsko-Gminnej Komisji Rozwią- 7
zywania Problemów Alkoholowych, podejmuje Burmistrz Tyczyna poprzez akceptację preliminarza wydatków. 3. Rada Miejska otrzymuje sprawozdanie z wykonania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2014 r. do końca pierwszego kwartału roku następnego. 4. Ustala się wynagrodzenie członków MGKRPA za udział w posiedzeniu na podstawie listy obecności w wysokości: - przewodnicząca 300 zł - pozostali członkowie 150 zł ZADANIE 7. Finansowanie gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkotykowych. 1. Realizacja zadań w ramach Programu finansowana będzie ze środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. 2. Środki pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych będą w całości przekazywane na realizację Programu Profilaktyki i nie mogą być przeznaczane na inne cele. 3. Środki finansowe pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, które nie zostały wykorzystane w danym roku budżetowym będą w następnym roku przeznaczone na realizację zadań Programu Profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkotykowych. ZADANIE 8. Preliminarz wydatków. 1. Dotacje 35.000,00 zł. 2. Wynagrodzenia wraz z pochodnymi 15.000,00 zł. 3. Rozmowy telefoniczne w punkcie 500,00 zł. 4. Finansowanie punktu konsultacyjnego 10.000 zł. 5. Wypoczynek letni dla dzieci 30.000,00 zł. 6. Teatry profilaktyczne dla szkół 2.000,00 zł. 7. Kampanie: Zachowaj Trzeźwy Umysł, Odpowiedzialny kierowca 2.500,00 zł. 8. Zakup książek do biblioteki 1.500,00 zł. 9. Programy profilaktyczne dla szkół 30.000,00 zł. 10. Koszty związane z biegłymi i opłatami sądowymi 3.500,00 zł. 11. Materiały edukacyjne alkoholowe, narkotykowe, przemocowe (płyty, ulotki, broszury, plakaty itp.) oraz szkolenia 1.000,00 zł. Razem wydatki 131.000,00 zł. 8