INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA kod 541315 Technik ochrony fizycznej osób i mienia (kod 541315) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014r. poz. 1145). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) organizowania i realizowania ochrony fizycznej i zabezpieczenia technicznego; 2) organizowania i realizowania ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie; 3) organizowania i realizowania ochrony wartości pieniężnych; 4) organizowania i realizowania zabezpieczenia imprez masowych. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód technik ochrony fizycznej osób i mienia, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1.Elastyczność : Dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji oraz efektywne działanie, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. 2.Radzenie sobie ze stresem : Podejmowanie właściwych decyzji w sytuacjach dużego stresu i presji czasu. Redukowanie ewentualnego wpływu emocji na efektywne działanie. Wyrażanie emocji w konstruktywny sposób oraz zdolność radzenia sobie z nagłymi, stresującymi sytuacjami, jak i ze stresem długotrwałym. 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa, 2014 1
3. Otwartość na innych : Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4.Radzenie sobie z wpływem innych : Rozpoznawanie intencji wywierania wpływu przez innych i adekwatne radzenie sobie z tym zjawiskiem. Efektywne realizowanie zadań pomimo wywieranych nacisków i prób manipulacji. Asertywne działanie w trudnych sytuacjach oraz kontynuacja realizacji złożonych celów. Stosowanie właściwych argumentów i wyjaśnianie wątpliwości innym. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 I półrocze 2015 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem I półrocze 24 23 5 0 2 1 2015r. 2014r. 49 23 10 1 0 0 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2013r. 49 42 13 6 1 0 2012r. 56 37 13 3 1 0 2011r. 23 11 4 1 1 0 Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w I półroczu 2015r., 2014r., 2013r., 2012r. i w 2011r. zawód ten został sklasyfikowany jako nadwyżkowy. 2
WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW 2 W 2014r. pracodawcy nie planowali zwalniania ani zatrudniania pracowników z zawodem technik ochrony fizycznej osób i mienia. W 2013r. pracodawca z Torunia-powiat grodzki, planował zatrudnić 1 osobę z tym zawodem, powodem zatrudnienia było uzupełnienia braków kadrowych. Pracodawcy nie planowali natomiast zwolnień w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia. W pięcioletniej perspektywie zapotrzebowania na zawody tj. do 2018r. pojawia się pracownik ochrony fizycznej bez licencji, pracownik ochrony fizycznej I stopnia oraz pozostali pracownicy usług ochrony. W 2012r. pracodawcy nie planowali zwolnień ani zatrudnienia pracowników z zawodem technik ochrony fizycznej osób i mienia. W badaniu ankietowym pracodawców w 2011r. nie planowano zatrudnienia w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia, zadeklarowano jednak plany zwolnienia 4 osób. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 3 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód technik ochrony fizycznej osób i mienia od 1 września 2012 roku można zdobyć w szkole policealnej lub na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Dla zawodu technik ochrony fizycznej osób i mienia wyodrębniono jedną kwalifikację: K1 Ochrona osób i mienia. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. 2 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badania zrealizowanego w 2014r., 2013r., 2012r. i w 2011r. znajdują się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). 3 Źródło informacji: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.sio.men.gov.pl. 3
Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie www.sio.men.gov.pl w województwie kujawskopomorskim zawód ten można zdobyć w 21 szkołach (głównie są to szkoły policealne niepubliczne z upr. szkół publicznych). W roku szkolnym 2013/2014 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia kontynuowały 382 osoby. Na dzień 30 września 2014r. liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 148 osób. W roku szkolnym 2012/2013 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia kontynuowały 492 osoby. Na dzień 30 września 2013r. liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 175 osób. W roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia kontynuowało 515 osób. Na dzień 30 września 2012r. liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 152 osoby. W roku szkolnym 2010/2011 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia kontynuowały 534 osoby. Na dzień 30 września 2011 roku liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 121 osób. 4
W roku szkolnym 2009/2010 w województwie kujawsko-pomorskim w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia naukę kontynuowało 486 osób. Na dzień 30 września 2010 roku liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 90 osób. Do końca 2013 roku absolwent szkoły policealnej, aby uzyskać dostęp do wykonywania zawodu technika ochrony fizycznej osób i mienia, musiał ubiegać się o licencję I lub II stopnia i korzystać z płatnych kursów dokształcających, a następnie zdać egzamin. Z dniem 1 stycznia 2014r. weszła w życie ustawa regulująca wykonywanie niektórych zawodów, która obejmuje również zmiany dotyczące dostępu do wykonywania zawodu technika ochrony fizycznej osób i mienia - USTAWA z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. z dnia 23 lipca 2013r. poz. 829), zmienia ona USTAWĘ z dnia 22 sierpnia 1997r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221, z późn. zm.14). Wprowadza ona zniesienie licencji i egzaminu przed Komisją powołaną przez Komendanta Wojewódzkiego Policji na rzecz szkolenia i wpisu na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej oraz podziału pracowników ochrony na stopnie, od których uzależnione były dotychczas specjalistyczne uprawnienia. INSTYTUCJE SZKOLENIOWE W 2013r. Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy planował zorganizowanie szkolenia do licencji dla pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia dla 20 osób, oraz szkolenie do licencji pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia dla 10 osób. Powiatowy Urząd Pracy w Chełmnie planował zorganizowanie szkolenia przygotowującego do egzaminu państwowego na I stopień licencji pracownika ochrony osób i mienia dla 10 osób. Powiatowy Urząd Pracy we Włocławku planował zorganizowanie szkolenia do licencji I stopnia dla pracownika ochrony dla 30 osób. Powiatowy Urząd Pracy w Świeciu planował zorganizowanie szkolenia przygotowującego do egzaminu państwowego na I stopień licencji fizycznej pracownika ochrony osób i mienia, nie podano ilości uczestników. W 2012r. Powiatowy Urząd Pracy w Nakle nad Notecią planował zorganizowanie szkolenia dla 12 osób - Pracownik ochrony bez licencji. Również ze środków unijnych były organizowane szkolenia dla 58 osób z zakresu ochrona osób i mienia. 4 Informacje o szkoleniach można znaleźć w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://stor.praca.gov.pl/portal/#/ris. POMOCNE ADRESY Polska Izba Ochrony ul. Kasprzaka 7/14 01-211 Warszawa tel.: 22 836 61 46 faks: 22 489 60 21, 398 85 20 http://www.piooim.pl/ biuropio@piooim.pl 4 Analiza rynku szkoleniowego jest realizowana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania zrealizowanego w 2014r., 2013r., 2012r., 2011r. znajduje się na stronie internetowej WUP. 5
Polski Związek Pracodawców OCHRONA ul. Konwiktorska 9 00-200 Warszawa tel. 22 826-85-87 biuro@kzpochrona.com.pl http://www.kzpochrona.com.pl/o-nas LITERATURA Pieńkowski T., Podstawy prawne ochrony fizycznej osób i mienia, Warszawa, wyd. My Book, 2010 USTAWA z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. z dnia 23 lipca 2013r. poz. 829), zmieniająca Ustawę z dnia 22 sierpnia 1997r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221, z późn. zm.14). Opracowała: Małgorzata Graczyk Doradca zawodowy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu data ostatniej aktualizacji: listopad 2015r. Akceptował: Janusz Bokser 6