MICHAŁ ROGOZIŃSKI HISTORIA ZBAWIENIA KONSEKWENCJE GRZECHU PIERWORODNEGO (Rdz 3, 7-24) Toruń 2011
Wstęp Kontynuujemy nasze rozważania nad historią zbawienia. Jesteśmy nadal w trzecim rozdziale księgi Rodzaju. Omówiliśmy już temat Stworzenia świata i powołania człowieka oraz Rzeczywistośd grzechu. Wiemy, że człowiek został stworzony na obraz i podobieostwo Boże, co oznacza że ma żyd dla drugiego, kierując się czystą miłością. Głównym powołaniem człowieka jest życie wieczne z Bogiem. Jednak jak przekonaliśmy się ostatnio, ktoś stanął człowiekowi na drodze i postanowił odciągnąd go od Stwórcy, używając przy tym podstępu. Człowiek poszedł za podszeptem tego złego ducha oddalając się tym samym od Boga. Popełnił grzech, którego skutki trwają w pewnym stopniu aż po dziś dzieo. W tej konferencji zajmiemy się owymi konsekwencjami grzechu pierworodnego, analizując fragment: Rdz 3, 7-24. Konsekwencje grzechu pierworodnego Chociaż pierwsze 11 rozdziałów księgi Rodzaju nazywamy prehistorią biblijną i opowiadao tam zamieszczonych nie traktujemy jako fakty historyczne, a jedynie jako ilustrację opisującą rzeczywistośd, której doświadczamy na co dzieo, to jednak nie da się ukryd, że grzech pierworodny miał miejsce. Jak on wyglądał? Opowiadanie o Adamie i Ewie oraz o wężu to tylko symbolika. Pewne jest to, że pierwsi ludzie zostali zwiedzeni przez złego ducha i sprzeniewierzyli się woli Bożej, czego skutków doświadczamy do dzisiejszego dnia. Jakie zatem są konsekwencje grzechu pierworodnego? 1. Wstyd i lęk Gdy zaś mężczyzna i Jego żona usłyszeli kroki Pana Boga przechadzającego się po ogrodzie, w porze kiedy był powiew wiatru, skryli się przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. Pan Bóg zawołał na mężczyznę i zapytał go: Gdzie jesteś? On odpowiedział: Usłyszałem Twój głos w ogrodzie, przestraszyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem się (Rdz 3, 7-10). a) wstyd otwarcie oczu Jak wiemy, ludzie byli nadzy, można powiedzied przezroczyści przed Bogiem od samego początku. Nie było w nich nic zakrytego, nie mieli na sobie nic własnego. W całości należeli do Boga. Zmieniło się to w momencie, gdy otworzyły się im oczy. Czyżby mieli je zamknięte od momentu stworzenia aż do teraz? Można się pokusid o stwierdzenie, że wcześniej ich
oczy należały do Boga. Widzieli wszystko tak, jak chciał Bóg. Wszystko widzieli jako dobre, piękne, przeznaczone dla nich. Ich wola równała się woli Bożej. Idąc dalej można by się zapytad, po co oczy komuś, kto daje się prowadzid drugiemu? Otwarcie oczu nastąpiło w momencie popełnienia grzechu. Chciałeś decydowad o dobru i złu? W porządku. Decyduj. Ale pamiętaj, że Bóg patrzy dalej, patrzy głębiej. Twój wzrok nie pozwoli Ci na właściwe ocenienie rzeczywistości, która Cię otacza. Sam nie jesteś w stanie dokonad właściwego wyboru. Od tego momentu jednak jesteś skazany na siebie. Będziesz błądził, upadał, bo jesteś zbyt słaby. b) lęk ukrycie się przed Stwórcą Bóg wie wszystko. Pyta się jednak Adama tuż po grzechu: Gdzie jesteś? Nie jest to jednak zwykłe pytanie. Jest to pytanie zatroskanego Ojca, który chce poznad stan duszy swojego dziecka. Odpowiedź na to pytanie jest potrzebna nie tyle Bogu, co samemu człowiekowi. Gdzie jesteś?, czyli inaczej: Czy czasami się nie zagubiłeś? I odpowiedź mężczyzny: Usłyszałem Twój głos i przestraszyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem się. Reakcja, która powtarza się aż po dziś dzieo. Popełnionemu grzechowi towarzyszy lęk. Gdy Adam spostrzegł, że coś poszło nie tak, gdy dostrzegł swoją nagośd, niewystarczalnośd, przestraszył się i ukrył. Bał się byd może konsekwencji, wynikającej ze złamania Bożego nakazu, ale zapewne bardziej wstydził się siebie takiego jakim jest. Zauważył, że nie jest doskonały, że czegoś mu brakuje. Wcześniej było O.K. Po grzechu wszystko się zmieniło. Miałem byd taki jak Bóg, tak obiecał mi wąż, a jest inaczej. Nie jestem herosem, a jedynie nagim, słabym człowiekiem. Dopóki człowiek przeżywał nagośd w odniesieniu do Boga, nie przeszkadzało mu to. Teraz, gdy ośmielił się sięgnąd po coś więcej, gdy odrzucił Boga, nagośd jawi mu się jako coś negatywnego, pewne ograniczenie, któremu trzeba stawid czoła, któremu trzeba zaradzid. Stąd przepaski, które tworzą sobie pierwsi rodzice. Opaska, czyli wytwór typowo ludzki. Ludzki sposób na zaradzenie swojej nagości. Własna koncepcja życia. I my dzisiaj tworzymy sobie całą masę takich przepasek. Są nim wszystkie nasze koncepcje, sposoby na życie, które stoją w sprzeczności z zamysłem Bożym. 2. Trudności w przyznaniu się do winy Jakże my to dobrze znamy. Jak ciężko przyznad się do popełnionego grzechu. Każdy grzech wskazuje na naszą niedoskonałośd, słabośd. A my nie chcemy byd słabi. Chcemy byd silni, mocni. A jednak upadamy. Póki nie oddamy Bogu naszej słabości, będziemy nieustannie upadad i staczad się coraz niżej.
a) to ona! Bóg wie wszystko. Jednak znowu zadaje pytanie: Któż ci powiedział, że jesteś nagi? Czy może zjadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem jeśd? Jest to już drugie pytanie Boga, które ma pomóc człowiekowi w uznaniu swojej słabości. Bóg wie, co się wydarzyło. Teraz sam człowiek ma przeanalizowad zaistniałą sytuację i przyznad się do winy. Jak się jednak okazuje, nie jest to wcale takie proste. Mężczyzna odpowiada: Niewiasta, którą postawiłeś przy mnie, dała mi owoc z tego drzewa i zjadłem. Adam próbuje się usprawiedliwid. Jako winną przedstawia Ewę. Co więcej tą, którą Bóg postawił przy nim. Pośrednio zatem to sam Bóg jest winny. Gdyby nie stworzył Ewy, to nic złego by się nie wydarzyło. Trzeba przecież jakoś się wybronid. Jakoś SIĘ, czyli siebie. Już nie żyję dla już nie bronię drugiej osoby. Nie pozwala na to mój egoizm. Liczę się JA. Jeden ze skutków grzechu pierworodnego, to troska o siebie, o swoje życie. Druga osoba już nie liczy się tak jak kiedyś. Ważne, abym ja nie cierpiał, aby mi było dobrze. Gdyby Adam przyznał się do winy, to oznaczałoby, że naprawdę potrafi kochad. Można powiedzied, że wówczas umarłby za drugiego człowieka, dla jego dobra. Po grzechu Adam nie jest do tego zdolny. Zdolny będzie dopiero Chrystus, nowy Adam. To on umrze za człowieka. b) to wąż! Ewa postępuje podobnie. Ja również nie jestem winna. To wąż! On mnie zwiódł. Gdyby nie on, to do tego by nie doszło. Ani Adam ani Ewa nie skłamali, chociaż żadne z nich nie powiedziało również całej prawdy. Prawdą jest to, że Adam zjadł owoc po namowie Ewy, a Ewa po namowie węża. Ale prawdą jest również to, że i Adam i Ewa uczynili to w całkowitej wolności. Nikt na siłę nie włożył im owocu do ust. Byli wolni. Mieli wybór. Postąpili źle i nie potrafią się do tego przyznad. Nie potrafią powiedzied, że szukali czegoś lepszego dla siebie, niż wola Boża; że chcieli byd jak Bóg; że nie pilnowali się nawzajem, aby nie zejśd z Bożej drogi. Całe wydarzenie grzechu prowadzi również do zaburzenia relacji. Dotychczas człowiek był dla drugiego. Teraz już nie jest tak łatwo. Grzech wprowadził człowieka w świat pychy, egoizmu. Sami wiemy jak trudno kierowad się miłością w relacjach z innymi. Często brakuje w naszych kontaktach harmonii i jedności. Ilekrod się nad tym zastanawiamy, warto wrócid do źródła, do ogrodu Eden i tam znaleźd przyczynę.
3. Odłączenie od Boga - źródła życia Grzech pierworodny ściągnął olbrzymie konsekwencje na całą ludzkośd. Ten pierwszy grzech wprowadził człowieka w świat zależności od samego siebie, tworzenia swoich własnych planów na życie w oderwaniu od Stwórcy. Człowiek chciał byd panem życia i od teraz będzie miał olbrzymie pole do popisu. Po grzechu Bóg kieruje swoje słowa do węża, niewiasty i do mężczyzny: a) do węża Ponieważ to uczyniłeś, bądź przeklęty wśród wszystkich zwierząt domowych i polnych; na brzuchu będziesz się czołgał i proch będziesz jadł po wszystkie dni twego istnienia. Wprowadzam nieprzyjaźo między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę (Rdz 3, 14-15). Ten fragment zwany protoewangelią, wbrew wszystkiemu jest dośd optymistyczny. Dla węża nie ma już ratunku. Zły duch nie wejdzie nigdy do raju. Jest przeklęty na zawsze, bo jego czyny są przeklęte. Przeklęty jest grzech. Przeklęte jest wszystko to, co sprzeciwia się woli Bożej, czyli Jemu samemu. Dlatego i w nas mogą byd takie miejsca, które są przeklęte. Miejsca, w których działa zły duch. Szatan będzie jednak nadal kusił ludzi. Nigdy nie będzie ich przyjacielem. Jednak przyjdzie taki czas, kiedy potomstwo Niewiasty (Chrystus) zmiażdży wężowi głowę, czyli krótko mówiąc, zwycięży go ostatecznie, a jak się później przekonamy, dokona się to na krzyżu, da dotknąd Szatanowi swojej pięty (czyli poniesie śmierd), aby zmartwychwstad i królowad już na wieki w Niebie otwartym dla człowieka. b) do człowieka Do niewiasty powiedział: Obarczę Cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci, ku twemu mężowi będziesz kierowała swe pragnienia, on zaś będzie panował nad tobą. Do mężczyzny zaś Bóg rzekł: Ponieważ posłuchałeś swej żony i zjadłeś z drzewa, co do którego dałem Ci rozkaz w słowach: Nie będziesz z niego jeśd przeklęta niech będzie ziemia z twego powodu: w trudzie będziesz zdobywał od niej pożywienie dla siebie po wszystkie dni twego życia. Ciero i oset będzie ci ona rodziła, a przecież pokarmem twym są płody roli. W pocie więc oblicza twego będziesz musiał zdobywad pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty; bo prochem jesteś i w proch się obrócisz! (Rdz 3, 16-19).
Całe przesłanie Boga do człowieka można zamknąd w tych ostatnich słowach: Prochem jesteś i w proch się obrócisz. Nie jesteś jak Bóg! Mogłeś mied udział w bóstwie, ale tylko ze mną. Sięgnąłeś jednak po coś więcej. Czeka cię kara. I chociaż wcześniej była mowa o obietnicy (wyzwolenia człowieka spod panowania śmierci), to jednak kara musi byd. Wraz z popełnieniem grzechu przyszła na świat śmierd (duchowa ale i cielesna). Człowiek odłączył się od dawcy życia. Już nic nie będzie takie piękne i proste jak dotychczas. Teraz sam będzie usiał się troszczyd o pokarm dla siebie i dla drugiego człowieka. Będzie się stykał z wieloma przeciwnościami oraz cierpieniem. Wszystko co będzie robił, będzie okupione wielką ofiarą, gdyż nie jest łatwo w swoim egoizmie żyd dla drugiego. 4. Wygnanie z Raju Ostatnią i chyba najboleśniejszą konsekwencją grzechu jest wygnanie człowieka z Raju. Oto człowiek stał się taki jak My: zna dobro i zło; niechaj teraz nie wyciągnie przypadkiem ręki, aby zerwad owoc także z drzewa życia, zjeśd go i żyd na wieki. Dlatego Pan Bóg wydalił go z ogrodu Eden, aby uprawiał tę ziemię, z której został wzięty. Wygnawszy zaś człowieka, Bóg postawił przed ogrodem Eden cherubów i połyskujące ostrze miecza, aby strzec drogi do drzewa życia (Rdz 3, 22-24). Sprawa jest prosta. Człowiek raz popełniając grzech, nie jest w stanie sam się wyrwad spod jego jarzma. Aby zatem nie żył wiecznie z Bogiem w swoim grzechu, został wygnany z Raju. Bóg nie mógł dopuścid, aby człowiek stał się jak Bóg w swojej grzeszności. Natura człowieka została skażona grzechem i nie jest on już taki jak Bóg. Nie może żyd wraz z Nim, dopóki jest pod władzą grzechu. Kara ta, chociaż dotkliwa, została nałożona dla dobra człowieka, aby kiedyś (po śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa) i on mógł wrócid do Raju i żyd na nowo pełnią swojego powołania w komunii z Bogiem. PODSUMOWANIE Grzech pierworodny niesie ze sobą znamienne konsekwencje, w których mamy udział po dziś dzieo. Człowiek zraniony grzechem nie jest w stanie żyd w pełni dla drugiego człowieka na wzór Boga. Zatem również nie może przebywad z Nim w Raju aż do czasu, gdy przyjdzie Chrystus i pojedna ludzkośd ze Stwórcą. Życie po grzechu pierworodnym nie jest proste i przyjemne. Chociażby dlatego, że nie jest pozbawione cierpienia. Wielu ludzi, gdy stykają się z cierpieniem zadają pytanie: Gdzie jest Bóg? Albo: Czy Raj istnieje? Każdy z nas ma ogromne pragnienie szczęścia. Raj istnieje. Co więcej, od czasu śmierci Chrystusa na krzyżu, jest na nowo otwarty dla każdego z nas. Pytanie, czy ja zdaję sobie z tego świadomośd. Czy chcę się tam dostad?
Czy odczuwam wstyd po popełnionym grzechu? Czy zdaję sobie sprawę z tego, że mocno obraziłem mojego Boga? Czy przyznaję się żyd dla drugiego człowieka, czy może bronię swojego życia, swoich planów, swoich racji? Czy chronię drugiego człowieka przed popełnieniem grzechu? Czy robię codziennie rachunek sumienia z miłości Boga i bliźniego? Jak często chodzę do spowiedzi? Kto jest moim Panem?