Protokół Rozprawy Głównej Dnia 30 grudnia 2010 roku Sąd Okręgowy w Warszawie VIII Wydział Karny Sprawa Piotra Gaś O lustrację Obecni Przewodniczący : SSO Wojciech Małek Sędziowie: SSO Monika Niezabitowska-Nowakowska SSO Agnieszka Wysokińska -Walczak Protokolant: Prokurator: Sekretarz sądowy Grzegorz Gordon Jarosław Skrok Wywołano sprawę o godz. 09.30 Rozprawa odbyła się jawnie. Na rozprawę stawili się: 1. Osoba lustrowana Piotr Gaś stawił się. 2. W jego imieniu stawił się pełnomocnik adw. Agnieszka G, z wyboru Strony wniosków nie składają, w tym dotyczących jawności postępowania. Piotr Gaś, ur. 15 stycznia 1959 r. w Ustroniu, syn Gustawa i Ireny zd. Szczepańska, wykształcenie wyższe, żonaty, na utrzymaniu 3 dzieci, żona pracuje, teolog duchowny, pracuje w parafii Ewangelicko Augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie, stan zdrowia dobry. Lustrowany okazuje dowód osobisty o numerach. Strony nie mają pytań, co do danych personalnych wnioskodawcy. Strony nie zgłaszają wniosków formalnych przed otwarciem przewodu sądowego. Przewodniczący otworzył przewód sądowy i odczytał wniosek. Lustrowany Piotr Gaś po pouczeniu o treści art. 175 kpk oświadcza: odpowiem na wszystkie pytania i nie mam nic do ukrycia. Nic więcej nie pamiętam ponad to, co jest w moich zeznaniach. ć Strony nie mają pytań.
Sąd postanowił wobec stanowiska lustrowanego na podstawie art. 389 1 kpk, ujawnić wyjaśnienia lustrowanego, a Przewodniczący odczytuje protokół z kart 105-110 w całości. Po odczytaniu: Tak, potwierdzam odczytany protokół jest on zgodny z prawdą. Chciałbym powiedzieć, dlaczego godziłem się na te spotkania. Wszyscy wiemy, iż w tamtych czasach bycie w kościele oznaczało jasną deklarację, że jestem człowiekiem o innych przekonaniach i poglądach niż ówcześnie obowiązujących. Wiedziałem również, że władze kontrolują Kościół nie, dlatego żeby mu pomóc, ale dlatego, żeby mu zaszkodzić - względnie kontrolować. Dla mnie każdy z tych funkcjonariuszy był przedstawicielem władzy, która wtedy rządziła. Ja reprezentowałem Kościół. Uważałem, że podczas każdego z tych spotkań nie czyniłem rzeczy niegodnych, które byłyby zaprzeczeniem mojego powołania, jako duchownego. Nigdy nie udzielałem żadnych informacji ustnych ani pisemnych, które mogłyby zaszkodzić komukolwiek, czy całemu Kościołowi. Przyznam, że jako młody człowiek wówczas prezentowałem postawę, którą można nazwać, jako romantyczną. Kiedy funkcjonariusz Magda zwrócił się o pomoc, pomogłem mu tak jak każdemu innemu człowiekowi. Mam tu na myśli jego prośbę o leki. To była jedyna pomoc jakiej mu udzieliłem. W moim pierwszym zeznaniu jest wątek poruszający osobiste przeżycia funkcjonariusza Magdy, związane z jego obecnością w oddziałach prewencyjnych, jak wówczas stwierdził. Te osobiste jego wyznania potraktowałem wówczas, jako przejaw być może szukania swojego miejsca w zmieniającej się rzeczywistości. Przypomnę, że to była połowa lat 80. Ktoś to może nazwać romantyczną postawą, ktoś inny naiwnością. Być może ktoś to wykpi, ale ja wiedząc, po której stronie stoję i kogo reprezentuję, traktowałem go w sposób duszpasterski. Dla mnie był to przejaw ewangelicznej postawy, której zachowując swoje przekonania i nie zdradzając nikogo, okazuje miłość wobec nieprzyjaciela swojego. Można zapytać, czy nie była to naiwność i nadmierne spoufalenie się, kiedy zadzwoniłem do Magdy po kontroli Służb Celnych w związku z przekroczeniem granicy Państwa i odnalezieniem u mnie marek. Wspomniałem w swoim zeznaniu, że miałem wrażenie, iż celnicy czekają na mnie. Podtrzymuję to stwierdzenie. Nic więcej w tej sprawie nie mogę i nie chcę powiedzieć, bo nie mam żadnych dowodów na okoliczność skąd funkcjonariusze celni mogliby mieć informacje o przewożonych przeze mnie markach. Nie chcę też rzucać na nikogo cienia. Byłem świadomy tego, że Magda może wykorzystać przeciwko mnie zaistniałą sytuację. W przypadku jednak próby wykorzystania tej sytuacji przeciw mnie, odmówiłbym tak jak za pierwszym razem i odmówiłbym wszelkiej współpracy tak jak zrobiłem to w opisanych przeze mnie sytuacjach w zeznaniach. To chyba wszystko. Przewodniczący odczytuje stronom treść pisma Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 15/12/2010 r. Prokurator podtrzymuje wniosek złożony w powyższym piśmie, co do zaniechania wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków zawnioskowanych w stanowisku prokuratora. Pełnomocnik lustrowanego oświadcza, że w stosunku do Jana Magdy oponuje, co do wniosku prokuratora i wnosi o wezwanie i przesłuchanie ww. świadka na rozprawie. W pozostałej części przyłącza się do wniosku Prokurator. Prokurator oponuje, co do stanowiska pełnomocnika lustrowanego w kwestii wezwania i przesłuchania świadka Jana Magdy. Przewodniczący zarządza kilka minut przerwy w celu rozpatrzenia złożonego wniosku.
Po przerwie stawili się wszyscy jak przed przerwą. Sąd postanowił uwzględnić wniosek pełnomocnika osoby lustrowanej o przesłuchanie bezpośrednie przed Sądem - świadka Jana Magdy. W celu kontynuowania postępowania dowodowego Przewodniczący zarządza przerwę w rozprawie do dnia 01 lutego 2011 r. godz. 13.00, sala 224. 1. Obecni o terminie powiadomieni stawią się bez wezwań. 2. Na termin wezwać świadka Jana Magdę ( na adres z k. 83 akt IPN ) Rozprawę zamknięto o godz. 10.40.
Sygn. Akt VIII K 351/09 PROTOKÓŁ ROZPRAWY GŁÓWNEJ Dnia 3 luty 2011 roku Sąd Okręgowy w Warszawie VIII Wydział Karny Sprawa Piotra Gaś. O lustrację Obecni Przewodniczący : SSO Wojciech Małek Sędziowie: SSO Monika Niezabitowska-Nowakowska SSO Agnieszka Wysokińska -Walczak Protokolant: Prokurator: Wioletta Tabor Jarosław Skrok Wywołano sprawę o godz 13.00 Rozprawa odbyła się jawnie Na rozprawę stawili się: 1. Osoba lustrowana Piotr Gaś stawił się. W jego imieniu stawił się pełnomocnik adw. Agnieszka G z wyboru. Po sporządzeniu wyroku Przewodniczący ogłosił go publicznie, podał ustnie najważniejsze powody wyroku, oraz wskazał stronom sposób i termin odwołania. Rozprawę zamknięto o godz. 13.10
sygn. Akt VIII K 351/09 ORZECZENIE W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 3 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w VIII Wydziale Karnym w składzie: Przewodniczący : SSO Wojciech Małek Sędziowie: SSO Monika Niezabitowska-Nowakowska SSO Agnieszka Wysokińska -Walczak Protokolant: Grzegorz Gordon, Wioletta Tabor w obecności Jarosława Skroka Prokuratora Oddziałowego Biura Lustracyjnego w Warszawie: po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2010 r. i 1 lutego 2011 roku sprawy: Piotra Gasia urodzonego 15 stycznia 1959 roku w Ustroniu syna Gustawa i Ireny z domu Szczepańska w przedmiocie stwierdzenia prawdziwości oświadczenia złożonego przez Piotra Gasia na okoliczność pracy lub służby w organach bezpieczeństwa lub współpracy z tymi organami. Orzeka 1. Na podstawie art. 20 ust. 5 i 5a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 1990, oraz treści tych dokumentów / Dz. U. Z 2007 roku nr 63, poz. 424 z póź. zm. / stwierdza, iż Piotr Gaś złożył zgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne. 2. Kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.
Uzasadnienie. Piotr Gaś na podstawie art. 20 ust. 5 ustawy z dnia 8 października 2006 roku o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 1990 oraz treści tych dokumentów / dz. U. Z 2007 roku nr 63, poz 425 z późn. zm. / wystąpił do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o wszczęcie postępowania lustracyjnego. W dniu 30 kwietnia 2010 roku Piotr Gaś złożył oświadczenie lustracyjne zawierające stwierdzenie, że nie pracował, nie pełnił służby, ani nie był współpracownikiem w rozumieniu art. 3a ustawy z dnia 18 października 2006 roku, organów bezpieczeństwa w rozumieniu art. 2 wymienionej ustawy / k 20 /. Postanowieniem z dnia 10 maja 2010 roku Sąd Okręgowy w Warszawie wszczął postepowanie lustracyjne wobec Piotra Gasia. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny. Wydział IV Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, prowadził Sprawę Obiektową o kryptonimie Reformacja, która miała na celu operacyjne rozpracowanie środowiska Kościoła Ewangelicko Augsburskiego. Na terenie Szczecina działała Parafia ewangelicko Augsburska Świętej Trójcy, z którą związany był od 1983 roku Piotr Gaś. Początkowo jako praktykant, następnie wikary i proboszcz administrator. W pierwszej połowie lat osiemdziesiątych XX wieku Piotr Gaś został wydelegowany do wyjazdu do Danii, bądź Holandii na konferencję teologiczną. Złożył podanie o wydanie paszportu. Po pewnym czasie z Piotrem Gasiem skontaktował się mężczyzna, który przedstawił się jako funkcjonariusz resortu spraw wewnętrznych. Mężczyzna ten zaproponował spotkanie. Piotr Gaś odpowiedział, że musi się zastanowić. O tej rozmowie telefonicznej Piotr Gaś powiadomił swojego zwierzchnika Józefa Pośpiecha. Józef Pośpiech powiedział, że decyzję czy zgodzić się na spotkanie musi podjąć sam Piotr Gaś, ale musi zachować daleko idącą ostrożność. Podczas kolejnej rozmowy telefonicznej Piotr Gaś wyraził zgodę na spotkanie. Następnie doszło do spotkania. Mężczyzna, który przyszedł na spotkanie przedstawił się, że nazywa się Jan Magda i jest kapitanem z resortu spraw wewnętrznych. Rozmowa dotyczyła spraw związanych z planowanym wyjazdem Piotra Gasia. W czasie rozmowy Piotr Gaś stwierdził, że nie zamierza ani w kraju, ani za granicą przyjmować jakichkolwiek propozycji współpracy ze strony służb specjalnych. Do spotkań pomiędzy Piotrem Gasiem i Janem Magdą doszło jeszcze kilkakrotnie. Poprzedzane były one telefonem od Jana Magdy. Część spotkań odbyło się na terenie Parafii. Jan Magda podczas spotkań interesował się między innymi sytuacją Parafii. Piotr Gaś starał się unikać odpowiedzi bądź odpowiadać w sposób ogólny tak, aby nie zaszkodzić sobie i Parafii. O spotkaniach z Janem Magdą Piotr Gaś opowiadał członkom rady parafialnej, między innymi Alfredowi S...Po pewnym czasie Jan Magda powiadomił Piotra Gasia, że będzie się z nim spotykał jego kolega, a nie on. Rzeczywiście z Piotrem Gasiem skontaktował się mężczyzna, który powołał się na Jana Magdę. Ich rozmowy przebiegały w sposób zbliżony do rozmów z Janem Magdą. Z mężczyzną tym Piotr Gaś spotkał się kilkakrotnie na terenie Parafii. Spotkania te skończyły się z końcem lat osiemdziesiątych XX wieku. Z informacji zawartych w materiałach ewidencyjnych Służby Bezpieczeństwa wynika, że Piotr Gaś był zarejestrowany w ewidencji operacyjnej Służby Bezpieczeństwa jako kandydat na Tajnego Współpracownika, a następnie jako Tajny Współpracownik Wydziału IV Sekcji V Służby Bezpieczeństwa w Szczecinie o pseudonimie August i numerze ewidencyjnym 30671. Rejestracja jako kandydata na Tajnego Współpracownika nastąpiła 17 grudnia 1984 roku. Następnie w dniu 28 marca 1985 roku miało nastąpić pozyskanie Piotra Gasia jako Tajnego Współpracownika. Pozyskanie miało nastąpić na zasadzie dobrowolności, na potrzeby Sprawy Obiektowej o kryptonimie Reformacja. Werbunek miał być przeprowadzony przez st. kpr. Jana Magdę. W dniu 9 lutego 1990 roku materiały dotyczące Tajnego Współpracownika o pseudonimie August zostały zniszczone. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyjaśnień Piotra Gasia ( ), zeznań świadka Alfreda S ( ), dokumentów z WUSW w Szczecinie ( ).
W ocenie Sądu dowody te są wiarygodne. Odnośnie zeznań świadków Jana Magdy ( ) i Stefana Kokocińskiego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa WUSW w Szczecinie Wydziału IV ( ), należy podnieść, że świadkowie ci zasłonili się niepamięcią, co do faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia spraw. Niezależnie od oceny takiej postawy tych świadków to należy stwierdzić, iż dowody te w tej sytuacji nie wnoszą nic istotnego dla sprawy. W sprawie jest bezsporne, że Piotr Gaś wielokrotnie kontaktował się z Janem Magdą oraz drugim mężczyzną, którego tożsamości nie ustalono. Przy czym miał świadomość, że osoby te są funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa. Bezsporne jest również, że Piotr Gaś został zarejestrowany w ewidencji operacyjnej Służby Bezpieczeństwa jako kandydat na Tajnego Współpracownika, a następnie jako Tajny Współpracownik Wydziału IV Sekcji V Służby Bezpieczeństwa w Szczecinie o pseudonimie August i numerze ewidencyjnym 30671. W dniu 9 lutego 1990 roku materiały dotyczące Tajnego Współpracownika SB o pseudonimie August zostały jednak zniszczone. Nie odnaleziono również Teczki Personalnej oraz Teczki Pracy Tajnego Współpracownika SB o pseudonimie August. W konsekwencji jedynie na podstawie zapisów ewidencyjnych w ocenie Sądu nie można jednoznacznie ustalić okoliczności ewentualnego pozyskania Piotra Gasia jako kandydata na Tajnego Współpracownika, a następnie jako Tajnego Współpracownika. Należy podnieść, że nieuzasadniony jest w ocenie Sądu pogląd, że funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa celowo i wielokrotnie dokonywali fikcyjnych rejestracji, aby osiągnąć na przykład wyższe premie. Doświadczenie licznych postępowań lustracyjnych przeczą takiej krańcowej tezie. Prawdą jest jednak, że zdarzały się przypadki fikcyjnych rejestracji, przy czym ich motywacje mogły być różne. W niniejszym postępowaniu z przyczyn wyżej podniesionych nie można ustalić przebiegu ewentualnego pozyskania i rejestracji Tajnego Współpracownika SB o pseudonimie August. Słusznie Prokurator podniósł, że przy ocenie materiału dowodowego niezbędne jest odwołanie się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 1998 r. (K39/97), w którym Trybunał Konstytucyjny wskazał konkretne kryteria, którym musiały podlegać kontakty danej osoby z funkcjonariuszami, aby można było uznać je za współpracę z organami bezpieczeństwa. Współpraca ta po pierwsze musiała polegać na kontaktach z organami bezpieczeństwa państwa, polegała więc na przekazywaniu informacji tym organom. Po drugie współpraca ta musiała mieć charakter świadomy, a więc osoba współpracująca musiała sobie zdawać sprawę, że nawiązała kontakt z przedstawicielami jednej ze służb, które wymienia art.2 ust. 1 ustawy. Po trzecie, współpraca ta musiała być tajna, a więc osoba współpracująca musiała sobie zdawać sprawę, że fakt nawiązania współpracy i jej przebieg ma pozostać tajemnicą, w szczególności wobec tych osób i środowisk, których miały dotyczyć przekazywane informacje. Po czwarte współpraca ta musiała wiązać się z operacyjnym zdobywaniem informacji przez służby wymienione w art.2 ustawy. Po piąte nie mogła się ona ograniczyć do samej deklaracji woli, lecz musiała materializować się w świadomie podejmowanych, konkretnych działaniach w celu urzeczywistnienia podjętej współpracy. Tym samym za niewystarczające uznać należy samo wyrażenie zgody w przedmiocie nawiązania i zakresu przyszłej współpracy, lecz konieczne były konkretne działania odpowiadające wyżej wskazanym kryteriom i składające się na rzeczywiste współdziałanie z organami bezpieczeństwa.oceniając materiał dowodowy przez pryzmat tak określonych kryteriów należy podnieść, że w sprawie brak jest dowodów, iż Piotr Gaś otrzymał propozycję współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa jako tajny i świadomy współpracownik i wyraził zgodę. Brak jest również dowodów, że Piotr Gaś przekazywał funkcjonariuszom Służby Bezpieczeństwa informacje o charakterze operacyjnym, a zatem, że doszło do materializacji współpracy. Natomiast zostało ustalone, ze wiedzę o spotkaniach Piotra Gasia z funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa posiadali członkowie rady parafialnej w tym Alfred S..., a więc spotkania te nie miały charakteru poufnego. W konsekwencji nie można uznać, ze spotkania Piotra Gasia
z funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa stanowiły współpracę z organami bezpieczeństwa. Takie stanowisko zaprezentował również Prokurator /k 146/. Z tych powodów Sąd uznał, że Piotr Gaś złożył zgodne z prawda oświadczenie lustracyjne. Mając powyższe na względzie Sąd orzekł jak na wstępie.