ANEKSY 345 Spis treści Wstęp............................................... 5 Część I Konkordat zawarty między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w 1925 roku i jego losy. Kształtowanie się relacji między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Kościołem katolickim w latach 1946 1989........................................... 9 Wprowadzenie................................. 9 I. Konkordat z 1925 roku i jego losy.................. 13 1. Próba uregulowania stosunków wyznaniowych na drodze konkordatu z 10 lutego 1925 roku................ 13 2. Sytuacja po zerwaniu konkordatu przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej....................... 19 II. Relacje między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Kościołem katolickim w latach 1946 1972..................... 22 1. Lata 1946 1950.............................. 22 2. Lata 1950 1956.............................. 28 3. Lata 1956 1972.............................. 32 III. Poczynania zmierzające do nawiązania oficjalnych relacji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Stolicy Apostolskiej w latach 1972 1989.................................... 40 1. Lata 1972 1980.............................. 40 2. Lata 1980 1989.............................. 45 3. Uzgodnienia w projekcie konwencji............... 52 IV. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską Rzecząpospolitą Ludową i Stolicą Apostolską.............. 57 1. List Jana Pawła II do prymasa Polski i sfinalizowanie procesu normalizacji........................... 57 2. Wymiana przedstawicieli stron i objęcie przez nich funkcji 59 Część II Konkordat zawarty między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w 1993 roku.................................... 63 Wprowadzenie................................. 63 I. Przygotowanie konkordatu i przebieg negocjacji dwustronnych nad jego ostateczną redakcją................... 65
346 KONKORDAT MIĘDZY STOLICĄ APOSTOLSKĄ I RZECZĄPOSPOLITĄ POLSKĄ 1993/1998 1. Dalsze prace nad projektem konwencji............. 65 2. Negocjacje nad uzgodnieniem ostatecznej redakcji konkordatu.................................... 76 II. Podpisanie konkordatu (28 lipca 1993roku) oraz przedmiot regulacji konkordatowej.......................... 106 1. Podpisanie konkordatu (28 lipca 1993 roku)......... 106 2. Przedmiot regulacji konkordatowej................ 109 III. Przebieg procedury ratyfikacyjnej................... 120 1. Wstrzymywanie procedury ratyfikacyjnej (8 marca 1994 15 września 1995)........................... 120 2. Próby przełamania impasu i dalsze wstrzymywanie ratyfikacji (15 września 1995 21 września 1997)......... 135 3. Ku ratyfikacji (21 września 1997 23 lutego 1998).... 169 IV. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych, wejście w życie konkordatu oraz ustanowienie Kościelnej Komisji Konkordatowej.......................................... 182 1. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych............. 182 2. Wejście w życie konkordatu i ustanowienie Kościelnej Komisji Konkordatowej........................ 184 Zakończenie................................... 187 Posłowie...................................... 190 Bibliografia.................................... 191 Aneksy.............................................. 197 I. 10 lutego 1925 Konkordat pomiędzy Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Rzymie dnia 10 lutego 1925 roku.................................... 203 II. 9 czerwca 1925 Oświadczenie rządowe w sprawie wymiany dokumentów ratyfikacyjnych konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Rzymie dnia 10 lutego 1925 roku......................... 215 III. 12 września 1945 Uchwała Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej stwierdzająca, że konkordat zawarty między Stolicą Apostolską i Rzeczypospolitą Polską przestał obowiązywać....................................... 216 IV. 14 kwietnia 1950 Porozumienie zawarte między przedstawicielami Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Episkopatu Polskiego..................................... 217 V. 4 maja 1988 Konwencja między Polską Rzecząpospolitą Ludową i Stolicą Apostolską....................... 222 VI. 11 kwietnia 1989 List Ojca Świętego Jana Pawła II do prymasa Polski kardynała Józefa Glempa.............. 231 VII. 17 maja 1989 Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.................................... 235
SPIS TREŚCI 347 VIII. 25 października 1991 List przewodni nuncjusza apostolskiego arcybiskupa Józefa Kowalczyka i projekt konwencji (konkordatu) pomiędzy Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z października 1991 roku (wersja włoska i polska)...................................... 241 IX. 24 marca 1993 List przewodni ministra spraw zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej profesora Krzysztofa Skubiszewskiego i projekt konwencji (konkordatu) między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 12 marca 1993......................................... 256 X. 29 marca 1993 Ustalenia proceduralne dotyczące negocjacji nad treścią konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską.......................... 272 XI. 3 kwietnia 1993 Komunikat prasowy o rozpoczęciu nego- cjacji pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Stolicą Apostolską XII. poświęconych uzgodnieniu treści konkordatu.......... 276 23 kwietnia 1993 Komunikat prasowy o zakończeniu negocjacji pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Stolicą Apostolską poświęconych uzgodnieniu treści konkordatu...... 277 XIII. 7 lipca 1993 Autograf Ojca Świętego Jana Pawła II upoważniający arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce, do podpisania konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską.................. 278 XIV. XV. 21 lipca 1993 Oświadczenie prezydenta RP Lecha Wałęsy o uprawnieniu ministra spraw zagranicznych profesora Krzysztofa Skubiszewskiego do podpisania konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską......... 279 28 lipca 1993 Lista osób uczestniczących w akcie podpisania Polską................................... 280 XVI. 28 lipca 1993 Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską.............................. 283 XVII. 28 lipca 1993 Przemówienie ministra spraw zagranicznych profesora Krzysztofa Skubiszewskiego wygłoszone z okazji podpisania Polską, Warszawa, Urząd Rady Ministrów, 28 lipca 1993......................................... 293 XVIII. 28 lipca 1993 Przemówienie arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce, podczas podpisania Polską, Warszawa, Urząd Rady Ministrów, 28 lipca 1993.... 295 XIX. 30 lipca 1993 Informacja o zawarciu konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w dzienniku watykańskim L Osservatore Romano............... 297
348 KONKORDAT MIĘDZY STOLICĄ APOSTOLSKĄ I RZECZĄPOSPOLITĄ POLSKĄ 1993/1998 XX. XXI. 12 grudnia 1997 Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską przez ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka............................. 299 9 stycznia 1998 Nota szefa Kancelarii Prezydenta RP Danuty Hübner dotycząca ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską............ 307 XXII. 23 lutego 1998 Oświadczenie prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego o ratyfikowaniu konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, Warszawa, Pałac Prezydencki....................................... 308 XXIII. 23 lutego 1998 Wypowiedź arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce, w związku z ratyfi- kacją konkordatu przez prezydenta RP Aleksandra Kwaś- niewskiego, Warszawa, Pałac Prezydencki............. 309 XXIV. 23 lutego 1998 Komunikat Nuncjatury Apostolskiej w związku z ratyfikacją konkordatu przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego....................... 310 XXV. 23 lutego 1998 Ratyfikacja konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską przez Ojca Świętego Jana Pawła II.................................. 311 XXVI. 25 marca 1998 Lista osób biorących udział w wymianie dokumentów ratyfikacyjnych konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, Watykan, Pałac Apostolski. 316 XXVII. 25 marca 1998 Protokół wymiany dokumentów ratyfikacyjnych Polską................................... 317 XXVIII. 25 marca 1998 Przemówienie kardynała Angelo Sodano, sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, podczas ceremonii wymiany dokumentów ratyfikacyjnych konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską............... 319 XXIX. 25 marca 1998 Przemówienie profesora Jerzego Buzka, premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej, podczas ceremonii wymiany dokumentów ratyfikacyjnych konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską............ 321 XXX. 25 marca 1998 Przemówienie kardynała Józefa Glempa, prymasa Polski, podczas audiencji u Ojca Świętego Jana Pawła II po ceremonii wymiany dokumentów ratyfikacyjnych Polską................................... 322 XXXI. 25 marca 1998 Przemówienie Ojca Świętego Jana Pawła II podczas audiencji po ceremonii wymiany dokumentów ratyfikacyjnych Polską................................ 323
SPIS TREŚCI 349 XXXII. 25 marca 1988 Przemówienie arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce, podczas uroczystego przyjęcia po ceremonii wymiany dokumentów ratyfikacyjnych Polską (wersja polska i włoska)................. 327 XXXIII. 3 kwietnia 1998 Oświadczenie rządowe w sprawie wymia- ny dokumentów ratyfikacyjnych konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Warszawie dnia 28 lipca 1993 roku..................... 330 Indeks osób.......................................... 331