MATERIAŁY BIOAKTYWNE - STOMATOLOGIA PRZYSZŁOŚCI W TWOICH RĘKACH Mimo ogromnej różnorodności produktów dostępnych na rynku, materiały kompozytowe, które stosujemy w codziennej praktyce niestety stanowią tylko pasywne wypełnienie ubytków. Okres przetrwania tych materiałów zależy w dużej mierze od wpływu czynników biologicznych pacjenta. A w szczególności od indywidualnych warunków w jamie ustnej (ph), jakości i ilości śliny, kwasowości naturalnych struktur zęba oraz jakości samych materiałów do wypełnień, jak i zdolność pacjenta do utrzymania odpowiedniego poziomu higieny. W obliczu powyższego, jest oczywiste, że nie istnieje idealny materiał do odbudowy, który zachowywałby się za każdym razem w jednakowy sposób pod wpływem aż tak wielu zróżnicowanych czynników. Nasuwa się pytanie, czy możliwe jest stworzenie materiału, który byłby przeznaczony dla pacjentów z predyspozycjami do wystąpienia czynników szkodliwych dla standardowych materiałów wypełniających. W takich przypadkach doskonałym wyborem do przeprowadzenia odbudowy jest zupełnie nowa na naszym rynku grupa materiałów bioaktywnych. Zaliczają się do nich materiały wytworzone w technologii Embrace. Jednym z przedstawicieli jest Activa BioActive Restorative, przydatna zwłaszcza w przypadku rekonstrukcji ubytków klasy I oraz II, III, V, a także, co jest rzadkością, w próchnicy korzeniowej. Postęp w dziedzinie materiałów stomatologicznych umożliwił nowe, proaktywne podejście do leczenia pacjentów i zdrowia ich jamy ustnej. Dzięki bardzo korzystnemu działaniu Activa w wilgotnym środowisku jamy ustnej, neutralizacji czynników próchnicotwórczych, co zapobiega powstawaniu ubytków próchnicowych i maksymalizacji potencjału 1
demineralizacyjnego, pewnym jest, że bioaktywne materiały staną się wkrótce standardem w leczeniu pacjentów. Materiały Activa BioActive są pierwszymi żywicami stomatologicznymi, które imitują właściwości fizyczne i chemiczne zęba. Zawierają one trzy kluczowe komponenty: 1) bioaktywną matrycę żywiczną, 2) absorbujący wstrząs trzon żywiczny wzmocniony kauczukiem 3) reaktywne wypełniacze glasjonomerowe Z uwagi na swoje unikalne właściwości, produkt ten został bardzo szybko zauważony na świecie, ale także i w Polsce przez wielu klinicystów, którzy natychmiast rozpoczęli pracę tym materiałem, testując go w różnych ekstremalnych sytuacjach klinicznych. Wystarczyło niewiele czasu, aby nieznany dotąd materiał zaczął konkurować z kompozytami wielkich światowych koncernów, aż w końcu zyskał miano pierwszego na świecie materiału bioaktywnego. Amerykańska Agencja do spraw leków i żywności (FDA) zezwoliła na stwierdzenie, iż Activa BioActive, która zawiera bioaktywną matrycę żywiczną oraz bioaktywne wypełniacze, otwiera nową kategorię bioaktywnych materiałów stomatologicznych. Materiał ten zdobył wiele nagród i uznanie wielu znanych badaczy. Jednym z pierwszych wyróżnień dla Activa jest medal przyznany podczas targów KRAKDENT w Krakowie w 2014r., gdzie materiał ten był prezentowany po raz pierwszy w Europie. Kolejną nagrodę Activa otrzymał podczas targów ADA w San Antonio w październiku 2014r., gdzie został uznany za Najlepszy Nowy Materiał do Odbudowy. Artykuł ten ma na celu przybliżenie właściwości materiałów bioaktywnych, które wykazują się odpornością, estetyką i fizycznymi właściwościami kompozytów, a jednocześnie dostarczają znacznie więcej fluoru niż glasjonomery. Zatem można powiedzieć, że produkty Activa łączą wszystkie zalety kompozytów i glasjonomerów, równocześnie eliminując wady tych materiałów. Zabezpieczają także wypełnienia przed mikroprzeciekiem bakteryjnym, uwalniając jony wapnia, fosforu i fluoru, co zapewnia długoterminowe korzyści dla Pacjenta. 2
Produkty Activa są pierwszymi bioaktywnymi materiałami stomatologicznymi ze zjonizowaną żywicą, absorbującymi nacisk dzięki zastosowaniu żywicy wzmacnianej kauczukiem oraz bioaktywnym wypełniaczom, które naśladują fizyczne i chemiczne właściwości naturalnego zęba. Dynamiczny Inteligentny Materiał Bioaktywne materiały stomatologiczne są wytrzymałe, estetyczne i trwałe i stanowią alternatywę w stosunku do tradycyjnych kompozytów, które są odporne i estetyczne, ale pasywne i bez bioaktywnego potencjału, oraz do glasjonomerów, które mimo, że są bioaktywne, wykazują niepożądane właściwości fizyczne i niezadowalającą estetykę. Rozwój bioaktywnych materiałów został zainspirowany przez naturę, w której woda stanowi źródło życia. W jamie ustnej to właśnie ślina jest źródłem życia, bogatym w wodę, proteiny, i dużą ilość jonów. Jako naturalny czynnik ochronny przed próchnicą, zawiera minerały, które utrzymują jednorodność powierzchni szkliwa. Pomaga utrzymać w zdrowiu zarówno tkanki miękkie, jak i twarde, usuwa zanieczyszczenia i stanowi pierwszą linię obrony przed inwazjami mikroorganizmów. Bioaktywne materiały stomatologiczne pomagają uregulować skład chemiczny zęba i śliny i przyczyniają się do ogólnego zdrowia jamy ustnej. Tylko materiały tolerujące wilgoć, które są częściowo zbudowane z wody lub posiadają wbudowane elementy strukturalne zawierające znaczne ilości wody, mogą reagować na zmiany w warunkach jamy ustnej oraz są zdolne do dynamicznego zachowania. Tak właśnie zachowuje się Activa, który reaguje na ciągłe zmiany ph w jamie ustnej wzmacniając i uzupełniając jonizujące właściwości śliny, zębów i samego materiału. 3
Kiedy ph jest niskie, proces demineralizacji uwalnia jony wapnia i fosforu z powierzchni zęba. W miarę jak ph wzrasta, jony te stają się dostępne i mogą reagować z jonami fluoru w naszej ślinie tworząc fluoroapatyty. Takie zachowanie materiału jest nazywane inteligentnym. Produkty Activa BioActive są oparte na opatentowanej technologii jonizowanej żywicy (żywica Embrace opatentowana przez Pulpdent Corporation ), która zawiera niewielką ilość wody. Unikalne właściwości jonizowanej żywicy Embrace to: znaczące ilości przyjmowanego i uwalnianego fluoru uwalnianie ogromnych ilości fosforu silna adaptacja do struktury zęba wyjątkowa integralność brzeżna zabezpieczenie przed mikroprzeciekiem bakteryjnym. właściwości przeciwbakteryjne. Warto dodać w tym miejscu, iż żywica ta stworzona w technologii Embrace znajduje sie w wielu produktach marki Pulpdent, takich jak cementy, żywice łączące, lakiery, materiały do odbudowy, dzięki czemu produkty te wykazują niespotykaną w innych materiałach tolerancję na wilgoć. Żywica Embrace jest hydrofilna, co stanowi warunek uznania materiału za bioaktywny. Woda umieszczona obok jonizowanej żywicy, miesza się z nią. 4
Ryc.1: Umieszczenie kropelki wody obok niespolimeryzowanej żywicy Embrace. Ryc.2: Embrace zaczyna mieszać sie z wodą. Zjonizowana żywica Activa, zawiera grupy kwasów fosforowych o właściwościach przeciwbakteryjnych, co poprawia interakcję pomiędzy żywicą i reaktywnymi szklanymi wypełniaczami, potęgując interakcję ze strukturą zęba. Poprzez proces jonizacji, który jest zależny od wody, jony wodoru są uwalniane z grup fosforu i zastępowane przez wapń w strukturze zęba. Ta jonowa reakcja wiąże żywicę z minerałami w zębie formując silne żywiczno-hydroxyapatytowe kompleksy, co daje skuteczne wiązanie zapobiegające mikroprzeciekom. Ryc. 1: W obecności śliny wodór oddziela się od grupy fosforowej, Ryc. 2: Wodór zostaje zastąpiony przez wapń w zębie, łączy chemicznie żywicę ze strukturą zęba tworząc trwałe wiązanie Omówienie poszczególnych właściwości fizycznych i świadczących o bioaktywności, pozwoli pokazać unikalność i możliwości zastosowania Activa BioActive w codziennej praktyce. Właściwości fizyczne materiałów bioaktywnych. Siła 5
Odporność na ściskanie i ogromna odporność na rozciąganie Activy BioActive Restorative, czyli materiału do odbudowy, jest porównywalna z siłą kompozytów i znacznie przewyższa siłę glasjonomerów w tym także tych modyfikowanych żywicą (RMGIs) Filtek = Composite; ACTIVA = BioACTIVE Composite; Ketak Nano = RMGI; Fuji IX = GI Filtek, Ketac Nano (3M ESPE) oraz Fuji IX (GC). źródło: Testy Uniwersyteckie Wytrzymałość na ścisk i zginanie Acitiva BioActiv Liner, czyli podkładu znacznie przewyższa podkłady oparte na modyfikowanej żywicy glasjonomerowej. ACTIVA = BioACTIVE Base/Liner; Fuji Lining & Vitrebond = RMGI TheraCal = Resin-Modified Calcium Silicate Fuji Lining (GC), Vitrebond (3M) oraz TheraCal (BISCO). źródło: Pulpdent test Twardość, odporność na zmęczenie materiału, odgięcie przy złamaniu. Komponent żywiczny wzmocniony kauczukiem wchodzący w skład Activy charakteryzuje się niezrównaną twardością i wytrzymałością. Twardość, mierzona wskaźnikiem odgięcia przy złamaniu, polegająca na teście zgięcia 3 punktowego, jest cechą charakterystyczną 6
odpornych i twardych materiałów zdolnych do pochłaniania sił nacisku, rozpraszając te siły opierają się złamaniu w czasie nacisku. Limit zmęczenia materiału jest określany poprzez przyrostowe obciążenia konieczne do wywołania pęknięcia w ciągu zdefiniowanej ilości cykli. Diagram ilustruje zastosowany nacisk na twardy materiał w teście zgięcia 3 punktowego. Badania próbek Activy znacznie przewyższają wszystkie wiodące materiały do odbudowy testowane w kierunku twardości. Odgięcie przy złamaniu Activy jest 2-3 krotnie większe od odgięcia kompozytów, i 5-10 krotnie większe od odgięcia Glasjonomeów oraz RMGLs. Rys.1: Ilustracja prezentuje test zgięcia 3 punktowego. Rys. 2: Filtek = Composite; ACTIVA = BioACTIVE Composite; Ketak Nano = RMGI; Fuji IX = GI Filtek, Ketac Nano (3M ESPE) and Fuji IX (GC). źródło: Testy Uniwersyteckie Absorpcja wody Kontrolowany i relatywnie niski poziom absorpcji wody jest korzystny dla materiałów bioaktywnych, które potrzebują wody do odblokowania ich bioaktywnych właściwości i potencjału dla wymiany jonów. Nadmierna absorpcja wody mogłaby, z biegiem czasu niekorzystnie wpłynąć na fizyczne właściwości materiału. Absorpcja wody w Activie BioActive do odbudowy jest znacząco niższa niż ta wykazywana przez glasjonomery, jednak zaprojektowana tak by być wyższą niż ta wykazywana przez kompozyty, które nie wykazują bioaktywności i są hydrofobowe. 7
Absorpcja wody w Activie BioActive Liner/podkładzie jest dużo mniejsza niż ma to miejsce w przypadku glasjonomerów. Dla porównania, absorpcja wody w materiale podkładowym TheraCal (Bisico) jest siedmiokrotnie wyższa niż absorpcja Activy. ACTIVA = BioACTIVE Base/Liner; Fuji Lining & Vitrebond = RMGI; TheraCal = Resin-Modified Calcium Silicate Fuji Lining (GC), Vitrebond (3M), TheraCal (BISCO). źródło: Pulpdent test Rozpuszczalność w wodzie Niska rozpuszczalność jest ważna dla zapewnienia trwałości i możliwości długiego wykorzystania materiałów stomatologicznych. Opatentowane żywice i reaktywne szklane wypełniacze w Activie są zrównoważone tak aby zapewnić zarówno bioaktywność dla której konieczna jest woda, jak i trwałość. Ta unikalna kombinacja atrybutów, połączona z zaletami estetycznymi, stawia Activę przed wszelkimi innymi materiałami do odbudowy. Activa wykazując wybitnie niską rozpuszczalność w wodzie, korzystnie wypada w porównaniu z wiodącymi kompozytami i zostawia daleko w tyle glasjonomery i RMGLs. Widoczność na RTG Radiograf porównuje widoczność na RTG dysku Activy BioAcive do odbudowy o grubości 1go milimetra, do stopniowanej aluminiowej blaszki, stopniowanej co pół milimetra. Widoczność Activy na RTG jest równa 1,5 mm warstwie aluminium. 2mm Al 1mm Al 8
Widoczność Activy na RTG ( dysk półokrągły) porównywalny z 1.5mm grubością aluminium. Właściwości BioAktywne Uwalniane i przyjmowanie fluoru. Activa uwalnia i przyjmuje fluor dostarczając pacjentom długoterminowych korzyści związanych ze zdrowiem jamy ustnej. Testy Uniwersyteckie oparte na metodologii gradientu dyfuzji jonowo skoncentrowanego fluoru zobrazowały wzorzec przyjmowania i uwalniana jonów przez Activę (Pulpdent) oraz Ketac Nano (3MEspe) i Triage (GC). Studium udowadnia, iż w siedmiu okresach czasowych jakie były testowane, nowy bioaktywny materiał Activa ma statystycznie największy poziom uwalniania fluoru po 24-godzinnym okresie uzupełnienia, a także po 1 i 3 tygodniach w stosunku do innych testowanych grup materiałów. Ketac Nano ( 3M ESPE) oraz Triage (GC). źródło: Testy Uniwersyteckie 9
Uwalnianie Fosforu Activa to inteligentny materiał reagujący na cykliczne zmiany ph w jamie ustnej. W czasie spadku ph i cyklu demineralizacji, Activa uwalnia więcej fosforu. Jony fosforu mogą rezydować w nabłonkowej warstwie śliny i są dostępne by reagować z jonami wapnia i fluoru w czasie cykli wyższego ph. źródło: Pulpdent test Mikroprzeciek Activa BioActive Restorative - do odbudowy, podczas testów in-vitro badających w kierunku powstania mikroprzecieku, bez zastosowania substancji wiążącej, wypada korzystniej w porównaniu z wiodącymi kompozytami testowanymi z udziałem środka wiążącego. (Scotchbond Universal Adhesive, 3M ESPE) Tetric EvoCeram. SonicFill oraz Filtek Supreme to znaki towarowe Ivoclar Vivadent, Kerr oraz 3M. źródło: Testy Uniwersyteckie 10
Mikroprzeciek bakteryjny Activa BioActive Liner/- podkład, wypada korzystnie w porównaniu z wiodącymi glasjonomerami modyfikowanymi żywicą w testach in-vitro w badaniach dotyczących mikroprzecieku bakteryjnego po 2000 termocyklach. FujiCEM (GC) źródłó: Zmener O, Pameijer CH, et al. Activa BioActive Restorative - do odbudowy, przewyższa wiodące glasjonomery modyfikowane żywicą w testach in-vitro w badaniach dotyczących mikroprzecieku bakteryjnego po 2000 termocyklach. Vitrebond (3M ESPE) źródło: Zmener O, Pameijer CH, et al. Przykładowe produkty i ich zastosowanie: 11
RESTORATIVE materiał do odbudowy BASE / LINER materiał podkładowy bardziej półpłynny Activa BioActive Restorative do odbudowy łączy w sobie estetykę, siłę i odporność kompozytów wraz z bioaktywnymi właściwościami oraz uwalnianiem fluoru, lepszymi od tych wykazywanych przez glasjonomery. Activa BioActive Liner/podkład - dostarcza większą ilość uwalnianego fluoru i wykazuje większe właściwości bioaktywne niż glasjonomery, będąc jednocześnie wytrzymałą i odporną żywicą która nie ulega rozkruszeniu, ani nie odpryskuje. Przywiera do zębiny i nie wymaga wytrawiania ani bondu. Kluczowe Komponenty Kombinacja fizycznych i chemicznych właściwości zapewnia bioaktywność, twardość, odporność, trwałość i integralność marginalną. 1. Opatentowana bioaktywna jonizowana żywica 2. Opatentowana żywica wzmocniona kauczukiem 3. Bioaktywny Glasjonomer Kluczowe Właściwości Naturalna estetyka wysoka polerowalność Twardość, odporność absorbowanie nacisku Odporność na pęknięcia, zużycie, odpryskiwanie i ukruszenia Uwalnianie i wbudowywanie wapnia, fosforu i fluoru Połączenie chemicznie, zabezpiecza przed przeciekiem bakteryjnym 12
Brak nadwrażliwości, tolerowanie wilgoci co upraszcza technikę aplikacji. Wyróżniające Właściwości Samomieszająca strzykawka z unikalną metalową końcówką, zapewniającą precyzyjną aplikację Warstwa tlenu (O 2 ) integrująca się z kompozytami do odbudowy Brak konieczności stosowania systemów wiążących Idealne dla jednowarstwowych głębokich wypełnień (Bulk Fill) Światło i chemo utwardzalny Głębokość utwardzania światłem: aż 4mm Zastosowanie obydwu typów materiału Activa czyli Linera (podkładu) i materiału do odbudowy ostatecznej, czy też tylko jednego z nich jest kwestią preferencji i indywidualnego treningu oraz przyzwyczajeń stomatologa. Wielu praktyków zostało nauczonych korzystania z podkładu. Materiał Activa zaprojektowano zatem dla procedur na obydwu polach działania. Activa BioActive Base/Liner jest mniej lepki, bardziej płynny od tego do dobudowy ostatecznej. Pracuje się nią w sposób, jakiego oczekują użytkownicy przyzwyczajeni do pracy z podkładem. Przy aplikacji podkładu Activa BioActive Liner - nie ma potrzeby korzystania z systemu wiążącego (bondu) czy wytrawiacza. Rekomenduje się natomiast 5-sekundowe wytrawianie przed nałożeniem Activy Restorative stosowanej do odbudowy ubytków w większości przypadków nie jest również konieczne stosowanie bondu, można powiedzieć że jego użycie jest opcjonalne. W przypadku odbudowy o braku, bądź bardzo małej retencji, jak klasa IV i V, duże ubytki klasy II, rekomendowane jest zastosowanie bondu. W przypadku głębokich ubytków i utrudnionego dostępu światła, dzięki potrójnemu mechanizmowi wiązania, dochodzi do całkowitej polimeryzacji materiału. Te mechanizmy to: polimeryzacja świetlna, samoistna polimeryzacja w wyniku inicjacji światłem oraz mechanizm wiązania glassionomeru. Nie ma więc obawy braku polimeryzacji lub 13
niecałkowitej polimeryzacji, nawet w przypadku rozległych ubytków i stosowaniu metody bulk-fill. Jak w przypadku wszystkich materiałów stomatologicznych polimeryzacja światłem tworzy bardziej kompletną wersję podwójnych wiązań i daje odrobinę lepsze właściwości fizyczne jednakże różnica ta może nie być znacząca z praktycznego punktu widzenia. Praktyczne zastosowania materiału Activa BioActive. Rys.1 Przygotowany ubytek Rys. 2 Po aplikacji i utwardzeniu ACTIVA BioACTIVE LINER Rys. 3 Ubytek wytrawiono przez 5 sek. ( Etch-Rite Pulpdent) Rys. 4 Opracowanie odbudowy kompozytowej Zdjęcia dzięki uprzejmości Dr. Robert Lowe Rys.1 typowy opracowany ubytek pierwszego przedtrzonowca Rys.2 wypełniony ubytek za pomocą ACTIVA BioACTIVE-RESTORATIVE Zdjęcia dzięki uprzejmości Dr. Leon Katz Rys.1 opracowana klasę II ubytku Rys.2 odbudowany ubytek za pomocą ACTIVA BioACTIVE-RESTORATIVE 14
Zdjęcia dzięki uprzejmości John Comisi, DDS Kilka innych przykładów zastosowania praktycznego: Materiał Activa założony 7.10.2012 oraz zdjęcie kontrolne po 20 miesiącach - wypełnienie jest w doskonałym stanie. materiałem Activa Liner - podkład opracowany ubytek oraz wypełnienie dna ubytku Wytrawienie ubytku, aplikacja ActivaRestorative naświetleniem oraz odbudowany ząb Activa Restorative Formowanie guzków anatomicznych przed Ubytek klasy II odbudowany Activa Restorative 15
opracowaniu odbudowa materiałem Activa Restorative Próchnica korzeniowa pod koroną, po zab przygotowany do odbudowy protetycznej Odbudowa zniszczonej korony żywego zęba, Restorative. Ubytek klasy V przed i po odbudowie Activa PODSUMOWANIE: Materiały Activa BioActive są żywicami kompozytowymi, pierwszymi materiałami do odbudowy, z bioaktywnym, zjonizowanym rdzeniem żywicznym, absorbującym wstrząsy komponentą żywiczną i bioaktywnymi szklanymi wypełniaczami naśladującymi fizyczne i chemiczne właściwości naturalnego zęba. Jednocześnie uwalniają i przyjmują jony wapnia, fosforu i fluoru w większym stopniu niż tradycyjne glasjonomery. Są inteligentnymi materiałami, które odpowiadają na cykle ph w jamie ustnej i dostarczają długoterminowych korzyści prewencyjnych. Activa BioActive jest trwalsza i bardziej odporna na pęknięcia od tradycyjnych materiałów. Molekuły żywicy z dodatkiem kauczuku zwiększają trwałość i absorbują wstrząsy i napięcia sprawiając, że materiał nie kruszy się. Activa naśladuje fizyczne właściwości 16
zębiny, dzięki czemu zwiększa odporność na odkruszenia pozostawionych tkanek zęba powstające podczas żucia. Badania wykazują, że odporność na zużycie Activa jest zbliżona do tej którą wykazuje Tetric Flow, ale jest lepsza od większości alternatywnych materiałów. Molekuły wzmocnione kauczukiem mają bardzo korzystny efekt. Obserwacja ta jest wynikiem testów Franklina Garcia-Goddoy, przeprowadzonych na Uniwersytecie Tennessee w Memphis, których robiący wrażenie wynik zaprezentowano na spotkaniu Międzynarodowego stowarzyszenia badań stomatologicznych (IADR) w 2014r. Praca nad materiałem Activa trwala wiele lat. Zespół pracowników Pulpdentu był i nadal jest oddany jednemu celowi, którym jest dostarczanie stomatologom materiałów o najwyższej jakości, więc nie jest niespodzianką, że materiały ACTIVA są z sukcesem stosowane w praktykach stomatologicznych na całym świecie. Prawnie zastrzeżone komponenty Activa były wcześniej testowane przez wiele lat zanim zostały dopuszczone do zastosowań klinicznych. Opatentowana jonizowana żywica jest w użyciu klinicznym od 12 lat i istnieje wiele raportów o jej właściwościach i sukcesach zastosowania. Opatentowana syntetyczna molekuła kauczuku jest także kojarzona z materiałem tymczasowym Pulpdentu Tuff Tempem, do wykonywania koron tymczasowych i jest stosowany z powodzeniem od ponad 5 lat. Dental Advisor zainicjował 2 letni program kliniczny, w czasie którego materiały Activa zostaną poddane dalszym testom. Warto także pamiętać, iż materiały Activa nie zawierają Bisphenolu A, Bis-GMA, ani pochodnych BPA. Spoglądając w przyszłość, dzięki oddaniu doskonałej kadry Pulpdentu i wysiłkom firmy, by pozostawać w czołówce badań nad materiałami stomatologicznymi, nie ma wątpliwości co do przyszłości firmy i całej stomatologii. Nieuniknione jest przebiegunowanie stomatologii w kierunku materiałów bioaktywnych i ku proaktywnemu podejściu do opieki zdrowotnej. Pacjenci i dobrze poinformowane społeczeństwo będą tego oczekiwać, jako iż leży to w najlepszym interesie zdrowia publicznego. Pulpdent będzie nadal pozostawał liderem 17
badań nad rozwojem materiałów bioaktywnych, by odpowiedzieć na te potrzeby, w stomatologii i medycynie. Przyszłość stomatologii jest w rękach nas wszystkich i jest jasne w jakim kierunku ona zmierza. Piśmiennictwo: 1. Fluoride ion release and recharge over time in three restoratives. University testing. Accepted for publication. Accepted for publication AADR 2014. 2. Zmener O, Pameijer CH, Hernandez S. Resistance against bacterial leakage of four luting agents used for cementation of complete cast crowns. Accepted for publication Am J Dent. 3. Zmener O, Pameijer CHH, et al. Marginal bacterial leakage in class I cavities filled with a new resin-modified glass ionomer restorative material. 2013. 4. Flexural strength and fatigue of new Activa RMGIs. University testing. Accepted for publication. Accepted for publication AADR 2014. 5. Deflection at break of restorative materials. University testing. Submitted for publication. 6. McCabe JF, et al. Smart Materials in Dentistry. Aust Dent J 201156 Suppl 1:3-10. 7. Cannon M, et al. Pilot study to measure fluoride ion penetration of hydrophilic sealant. AADR Annual Meeting 2010. 8. Water absorption properties of four resin-modified glass ionomer base/liner materials. (Pulpdent) 9. ph dependence on the phosphate release of Activa ionic materials. (Pulpdent) 10. Kane B, et al. Sealant adaptation and penetration into occlusal fissures. Am J Dent 2009;22(2):89-91. 11. Rusin RP, et al. Ion release from a new protective coating. AADR Annual Meeting 2011. 12. Sharma S, Kugel G, et al. Comparison of antimicrobial properties of sealants and amalgam. IADR Annual Meeting 2008. 18
13. Naorungroj S, et al.antibacterial surface properties of fluoride-containing resinbased sealants J Dent 2010. 14. Prabhakar AR, et al. Comparative evaluation of the length of resin tags, viscosity and microleakage of pit and fissure sealants an in vitro scanning electron microscope study. Contemp Clin Dent 2011;2(4):324-30. 15. Pameijer CH. Microleakage of four experimental resin modified glass ionomer restorative materials. April 2011. 16. Microleakage of dental bulk fill, conventional and self-adhesive composites. University testing. Accepted for publication. Accepted for publication AADR 2014 17. www.nidrc.nih.gov 18. Spencer P, et al. Adhesive/dentin interface: the weak link in the composite restoration. Am Biomed Eng 2010;38(6):1989-2003. 19. Murray PE,et al. Analysis of pulpal reactions to restorative procedures, materials, pulp capping, and future therapies. Crit Rev Oral Biol Med 2002;13:509. 20. DeRouen TA, et al. Neurobehavioral effects of dental amalgam in children: a randomized clinical trial. JAMA 2006;295(15):1784-1792. 21. Nordbo H, et al. Saucer-shaped cavity preparations for posterior approximal resin composite restorations: observations up to 10 years. Quintessence Int 1998;29(1):5-11.. 22. Skartveit L, et al. In vivo fluoride uptake in enamel and dentin from fluoridecontaining materials. J Dent Child 1990; 57(2):97-100. 23. Comparison of Mechanical Properties of Dental Restorative Material. University testing. Accepted for publication. AADR 2014. 24. Mechanical properties of four photo-polymerizable resin-modified base/liner materials. (Pulpdent) 25. Cannon ML, Comisi JC. Bioactive and therapeutic preventive approach to dental pit and fissure sealants. Compendium 2013;34(8):642-645. 19
26. Delaviz Y, Finer Y, Santerre JP. Biodegradation of resin composites and adhesives by oral bacteria and saliva: a rationale for new material deigns that consider the clinical environment and treatment challenges. Dent Mat 2014;30(1):16-32. 27. Giorgievska E, et al. Marginal adaptation and performance of bioactive dental restorative materials in deciduous and young permanent teeth. J Appl Oral Sci 2008;16(1):1-6. 28. Goldstep F. Proactive intervention dentistry: a model for oral care through life. Compend Contin Educ Dent 2012;33(6):398-402. 29. Khoroushi M, Keshani F. A review of glass ionomers: from conventional glassionomer to bioactive glass-ionomer. Dent Res J 2013;10(4):411-420. 30. Niu L, Pashley DH, Tay FR, et al. Biomimetic remineralization of dentin. Dent Mat 2014;30(1):77-96. 31. Pameijer CH, Zmerner O, Kokubu G, Grana D. Biocompatibility of four experimental formulations in subcutaneous connective tissue of rats. 2011. 32. Pameijer CH, Zmener O. Histopathological Evaluation of an RMGI ioniccement [Pulpdent Activa], auto and light cured A subhuman primate study. March 2011. 33. Pameijer CH. Report on the retention of Embrace WetBond cement and a RMGI cement (Pulpdent). August 2012. 34. Watson TF, et al. Present and future glass ionomers and calcium-silicate cements as bioactive materials in dentistry; biophotonics-based interfacial analyses in health and disease. Dent Mat 2014;30(1):50-61. Opracowanie: Dr n. med. Marta Maciak (Kraków), lek. stom. Łukasz Balcerzak (Konin) 20