Teresa Bachanek, Renata Chałas, Dorota Łukasiewicz, Bożena Tarczydło

Transkrypt

1 Teresa Bachanek, Renata Chałas, Dorota Łukasiewicz, Bożena Tarczydło Wstępna ocena kliniczna wypełnień z materiału kompozytowego Arkon Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Akademii Medycznej w Lublinie Hasła indeksowe: materiał mikrohybrydowy, ocena cech użytkowych, wstępna ocena kliniczna Key words: microhybride composite, evaluation of applied characteristic, initial clinical assessment

2 Obecna sytuacja społeczno ekonomiczna oraz względy ergonomiczne skłaniają coraz częściej lekarzy stomatologów do poszukiwania takich materiałów do wypełnień, które poza dobrymi parametrami fizyko mechanicznymi, nie wymagają wysokich nakładów finansowych, a pozwalają na łatwe i szybkie założenie wypełnienia. Wymagania te spełnia nowy materiał kompozytowy Arkon wyprodukowany w Laboratorium Farmakologii Stomatologicznej Arkona w Lublinie. Według informacji producenta jest to uniwersalny, mikrohybrydowy, światłoutwardzalny materiał stosowany do wypełnień w zębach przednich i bocznych wraz z systemem wiążącym do wcierania MasterBond (1). Celem pracy była wstępna ocena kliniczna cech użytkowych kompozytu Arkon zastosowanego łącznie z systemem wiążącym MasterBond oraz wypełnień wykonanych z tego materiału bezpośrednio po założeniu, ocenionych według zmodyfikowanych kryteriów USPHS (United States Public Health Rating System) zwanych skalą Ryge a (2). MATERIAŁ I METODY W Zakładzie Stomatologii Zachowawczej AM w Lublinie poddano wstępnej ocenie klinicznej materiał kompozytowy do wypełnień stałych Arkon wraz z systemem wiążącym MasterBond tej samej firmy. Materiał zastosowano u 82 dorosłych pacjentów (50 kobiet i 32 mężczyzn) zgłaszających się do leczenia w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej AM w Lublinie. Wypełnienia zostały założone przez lekarzy w 91 ubytkach pochodzenia próchnicowego należących do różnych klas wg Blacka, w pourazowych uszkodzeniach koron zębów 1 oraz wykonano 4 rekonstrukcje. Liczbę wypełnień w poszczególnych klasach, z uwzględnieniem płci pacjentów przedstawiano w tabeli I. Ubytki opracowano według obowiązujących zasad z uwzględnieniem oszczędnej preparacji tkanek; w 20 z nich zastosowano pojedynczy podkład (cement glassjonomerowy lub karboksylowy), w 40 ubytkach głębokich

3 zastosowano dodatkowo twardniejący preparat wodorotlenkowo-wapniowy, w 22 przypadkach ubytki nie wymagały założenia podkładu, a w 14 przypadkach klinicznych wypełnienia zakładano w zębach po leczeniu endodontycznym. Do wytrawienia brzegów szkliwa i części odsłoniętej zębiny używano wytrawiacza w postaci żelu firmy Arkona (36% kwas ortofosforowy). Wytrawiacz po 30 sekundach spłukiwano dokładnie strumieniem wody destylowanej i osuszano łagodnym sprężonym powietrzem z dmuchawki, nie zawierającym wilgoci i oleju. Warstwy systemu wiążącego MasterBond 3-krotnie, dokładnie wcierano w ściany ubytku, każdorazowo wydmuchując nadmiary i naświetlając 10 sekund tylko ostatnią warstwę (według instrukcji producenta). Do tak przygotowanego ubytku wprowadzano kompozyt Arkon naświetlając zgodnie z zaleceniami producenta przez 30 sekund każdą 2 mm warstwę, a kolory OA2 i A3,5 przez 40 sekund. Spolimeryzowane wypełnienia poddawano opracowaniu końcowemu usuwając nadmiary materiału wiertłami diamentowymi, dopasowując wypełnienia w zwarciu i polerując krążkami ściernymi i gumkami do uzyskania połysku. Na zakończenie wypełnienie pokrywano jedną warstwą bondu i naświetlano przez 10 sekund. Oceny cech użytkowych materiału dokonano na podstawie każdorazowo zapisywanych opinii i subiektywnych ocen lekarzy dotyczących takich cech materiału jak: trudność i czas doboru barwy, wprowadzanie materiału do ubytku, przylepność i przyleganie materiału do ścian ubytku, przyczepność materiału do narzędzi, możliwość wymodelowania powierzchni w niespolimeryzowanym materiale, krótki czas pracy z materiałem, trudność i czas opracowania końcowego i polerowania. Ocenę kliniczną wypełnień z materiału kompozytowego Arkon przeprowadzano bezpośrednio po założeniu wypełnienia, w zębie zwilżonym śliną, w sztucznym oświetleniu z użyciem lusterka i zgłębnika. Zastosowano 4- stopniową skalę Ryge a dla następujących kryteriów: trafność doboru barwy,

4 gładkość powierzchni, połysk, transparencja materiału, otrzymany kształt anatomiczny. Skala ocen wg Ryge a dla tych kryteriów to: 0 - idealne 1 - prawidłowe po wykonaniu korekty 2 do odroczonej wymiany 3 do natychmiastowej wymiany WYNIKI BADAŃ Wyniki oceny cech użytkowych kompozytu Arkon przedstawia tabela II. Ocenę bardzo dobrą w 100% uzyskały następujące badane cechy użytkowe: wprowadzenie materiału do ubytku, przyleganie do ścian oraz krótki czas pracy z materiałem. 96,87% ocen bardzo dobrych otrzymały takie cechy jak: przylepność materiału do narzędzi oraz modelowanie powierzchni w materiale niespolimeryzowanym. Natomiast 97,92% wypełnień oceniono bardzo dobrze pod kątem opracowania końcowego. W 95,83% przypadków dobór koloru uznano jako bardzo dobry. Wyniki oceny klinicznej wypełnień przedstawia tabela III. Wszystkie badane wypełnienia bezpośrednio po wykonaniu uzyskały ocenę wypełnień idealnych 0, bądź prawidłowych 1, żadne z nich nie kwalifikowało się do wymiany. OMÓWIENIE Zaobserwowane podczas pracy z materiałem cechy użytkowe i właściwości fizyczne pozwalają wysoko ocenić kompozyt Arkon w aspekcie cech najistotniejszych dla lekarza praktyka. Materiał dostarczony przez producenta w wygodnych umożliwiających otwieranie i posługiwanie się jedną ręką strzykawkach, posiada szeroką gamę kolorów odpowiadającą kolornikowi Vita, co umożliwia szybkie dobranie odpowiedniej barwy wypełnienia. Plastyczność i doskonała adaptacja materiału do ścian ubytku

5 sprawiają, że wprowadzenie porcji materiału i rozprowadzenie jej w ubytku jest szybkie i efektywne. Materiał nie klei się do narzędzi, co dodatkowo ułatwia pracę. Odpowiednia twardość sprawia, że wymodelowane bruzdy i guzki są stabilne w fazie niespolimeryzowanej, jednakże po dłuższym czasie pracy nieznacznie tracą swoje kontury, przy czym są one łagodne, bez ostrych krawędzi. Opracowanie końcowe nie jest czasochłonne, nadmiary materiału poddają się tnącemu działaniu konwencjonalnych wierteł diamentowych i krążków ściernych. Mała średnica wypełniaczy kompozytu pozwala na wypolerowanie wypełnienia do uzyskania całkowitej gładkości. Kolor wypełnień bezpośrednio po spolimeryzowaniu w zdecydowanej większości przypadków był trafnie dobrany i odpowiadał barwie zęba. Efekt kolorystyczny dodatkowo wzmocniony był odpowiednim połyskiem i gładkością wypełnień. W kilku przypadkach transparencja wypełnienia była niedostateczna dotyczyło to głównie wypełnień otoczonych ze wszystkich stron szkliwem. Niewątpliwie na szczególne podkreślenie zasługuje zauważalny efekt kameleona decydujący o walorach estetycznych wypełnień. W przeprowadzonych przez nas badaniach, dokonanie analizy porównawczej z wynikami innych autorów nie jest możliwe ze względu na brak oceny tego materiału w piśmiennictwie. Możliwa jest jedynie próba odniesienia się do oceny cech użytkowych innych materiałów kompozytowych (3,4,5,6,7). Materiał mikrohybrydowy Arabesk uzyskał w ocenie badających podobną skalę ocen pozytywnych: od 91% do 88% (8). Oceniane według podobnych kryteriów inne materiały: Definite i Admira uzyskały bardzo dobre oceny dotyczące kształtu anatomicznego i przylegania brzeżnego (9,10). PODSUMOWANIE Wyniki wstępnej oceny pozwalają stwierdzić, że badany materiał spełnia oczekiwania lekarzy stomatologów w zakresie łatwej procedury ich stosowania oraz uzyskiwania dobrych efektów estetycznych.

6 Piśmiennictwo 1. Materiały informacyjne firmy Arkona. 2. Cvar J., Ryge G.: Criteria for the clinical evaluation of dental restorative materials USPHS. Publication US Government Printing Office. San Francisco, 1971, 790, Bachanek T., Mierzwińska K., Chałas R. i wsp.: Wstępna ocean kliniczna materiału kompozytowego SDI WAVE. Nowa Stom., 2003, 23, 1, Miazga E., Kaczmarek U., Grzesiak I.: Wstępna ocena kliniczna wypełnień z materiału kompozytowego Glacier i systemu adhezyjnego PAAMA 2. Mag. Stomat., 1999, 9, 8, Bachanek T., Drop B., Pawłowicz A. i wsp.: Wstępna ocena wypełnień wykonanych z kompozytu mikrohybrydowego Saremco. Mag. Stomat., 1998, 8, 11, Borowska-Afeltowicz E., Kochańska B., Gogolewska R. i wsp.: Ocena cech użytkowych wybranych materiałów do wypełnień firmy 3M. Czas. Stomat., 1997, 50, 8, Bachanek T., Pawłowicz A., Chałas R. i wsp.: Ocena materiału kompozytowego Glacier. Mag. Stomat., 2000, 10, 5, Kochańska B., Borowska-Afeltowicz E., Gogolewska R. i wsp.: Ocena cech użytkowych materiału do wypełnień Arabesk firmy VOCO. Czas. Stomat., 2000, 53, 7, Kupka T., Tanasiewicz M., Kalacińska J. i wsp.: Ocena kliniczna nowego materiału typu ormocer do wypełnień stałych. Mag. Stomat., 2000, 10, 2, Marzec-Koronczewska Z., Lipski M.: Admira - organicznie modyfikowany materiał ceramiczny: cechy użytkowe wstępna ocena kliniczna. Czas. Stomat., 2001, 54, 8,

7 Streszczenie Celem pracy była ocena cech użytkowych oraz wstępna ocena kliniczna nowego materiału do wypełnień Arkon firmy Arkona. Zbadano 96 wypełnień uwzględniając takie cechy jak: wprowadzenie materiału do ubytku i przyleganie do ścian, modelowanie powierzchni, dobór barwy, opracowanie i polerowanie. W ocenie klinicznej wypełnień zastosowano 4-stopniową skalę Ryge a. Podczas wstępnych badań wszystkie oceniane parametry materiału Arkon uzyskały ocenę pozytywną. Summary The aim of this study was to assess the handling properties and to initially evaluate a new restorative composite material Arkon manufactured by Arkona. 96 restorations were evaluated directly after the placement considering such properties as inserting into the cavity, marginal adaptation, surface shapeing, color match, finishing and polishing. Clinical assessment of the restorations was made according to the Modified US Public Health Service criteria (Ryge a scale). In the preliminary evaluation, all characteristics of the investigated material received satisfactory ratings.