SPIS TREŚCI RAPORT Inwestuj w Polsce Wschodniej..........3 Polska Wschodnia dla biznesu...........7 WYWIAD Jesteśmy na półmetku.................10 Odkryj jak to blisko!.................20 WSPARCIE BIZNESU Dla inwestora.........................11 Otoczenie biznesu....................12 Kapitał dla firm.......................15 Klastry szansą dla przedsiębiorców.....16 QUIZ Akademickie porządki...............14 Zamki, góry i bieguny w Polsce Wschodniej................27 ROZWÓJ KADR Lotnicza Polska Wschodnia.............18 FOTORELACJA Promocja gospodarcza.................21 Czas Polski Wschodniej 2,7 mld euro z Programu Rozwój Polski Wschodniej to już nie tylko plany i umowy, ale widoczne efekty w postaci konkretnych, zrealizowanych inwestycji. To bardzo dobry czas dla przedsiębiorców i inwestorów zainteresowanych rozpoczęciem działalności na terenie Polski Wschodniej. Małe i średnie firmy mogą liczyć na ułatwienia w dostępie do kapitału. Przedsiębiorców kuszą też pierwsze gotowe tereny inwestycyjne i świetnie wyposażone parki naukowo-technologiczne. Nawiązywaniu kontaktów handlowych z potencjalnymi partnerami służą natomiast wyjazdy na zagraniczne misje i targi gospodarcze. O tym wszystkim przeczytają Państwo w najnowszym magazynie informacyjnym Programu Rozwój Polski Wschodniej. W numerze prezentujemy również dotychczasowe osiągnięcia i efekty Programu oraz możliwości uzyskania dofinansowania w konkursach planowanych w 2011 r. Projektom podnoszącym atrakcyjność inwestycyjną makroregionu towarzyszą też działania promocyjne. Zachęcam Państwa do lektury i oczywiście polubienia Polski Wschodniej na portalu społecznościowym Facebook! CO NOWEGO W PROJEKTACH Przemysł spotkań.....................24 Raj(d) dla rowerzystów w Polsce Wschodniej..................26 Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego PROMOCJA PO RPW Polska Wschodnia na Facebooku........28 Prokop i Wellman na tropie Funduszy....29 Konkurs Promuj z pomysłem...........30 WYDARZENIA.......................31 CIEKAWOSTKI.......................34 GWIAZDY Z POLSKI WSCHODNIEJ Iwona Pavlović........................37 Magazyn informacyjny Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007 2013, nr 2 (3)/2010 Wydawca: Instytucja Zarządzająca Programem Rozwój Polski Wschodniej 2007 2013 www.polskawschodnia.gov.pl ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Programów Ponadregionalnych Okładka: Elbląski Park Naukowo-Technologiczny na Modrzewinie Południe, fot. Urząd Miasta w Elblągu Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania publikowanych tekstów. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionlanego w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007 2013. Przygotowanie i produkcja: Agape. Agencja doradcza i wydawnicza, www.agape.com.pl Redakcja: Aleksandra Huryń tel.: 0 22 536 73 48 e-mail: aleksandra.huryn@mrr.gov.pl 2
RAPORT Inwestuj w Polsce Wschodniej Środki z Programu Rozwój Polski Wschodniej znacząco poprawią sytuację firm w Polsce Wschodniej. Już teraz widać, że region jest coraz lepiej postrzegany przez inwestorów zagranicznych. Korzystne warunki do rozpoczęcia działalności gospodarczej doceniają także krajowi przedsiębiorcy. O atrakcyjności inwestycyjnej danego regionu decyduje kilka istotnych czynników. Są to przede wszystkim: położenie geograficzne, dostępność transportowa, wielkość i jakość zasobów pracy. Liczą się również: chłonność rynku zbytu, poziom rozwoju infrastruktury gospodarczej, poziom bezpieczeństwa. Istotną rolę odgrywa również aktywność wobec inwestorów, czyli: promocja inwestycji w regionie, dostarczanie przedsiębiorcom kompleksowej informacji o warunkach inwestowania, budowa przyjaznego wizerunku regionu, opieka ze strony regionalnego centrum obsługi inwestora. Niezwykle ważne dla przyciągnięcia kapitału są również lokalne zachęty inwestycyjne, jasne i spójne przepisy prawne, obowiązujące na danym terenie. Gospodarka Polski Wschodniej unowocześnia się. Atutami makroregionu jest nadgraniczne położenie (granica z nowymi członkami UE Litwą, Słowacją oraz z Rosją, Białorusią i Ukrainą) umożliwiające dogodne prowadzenie i rozwijanie kontaktów handlowych ze wschodnimi parterami. Niezaprzeczalnym walorem jest również wysoka jakość kapitału ludzkiego. Polska Wschodnia to także świetne miejsce do inwestycji związanych z nowoczesnymi technologiami. Inwestorzy mogą liczyć na zachęty w postaci specjalnych stref ekonomicznych, terenów inwestycyjnych i parków technologicznych. Ciągle rozwijana jest infrastruktura transportowa. Polska Wschodnia to również sprzyjające warunki do rozwoju turystyki. Przedsiębiorczość Z raportu opracowanego na zlecenie Instytucji Zarządzającej Programem Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW), wynika, że na koniec 2009 r. w Polsce zarejestrowanych było (REGON) ok. 3,7 mln podmiotów gospodarczych, w tym w Polsce Wschodniej ponad 611 tys. W tym samym roku zarejestrowano tam prawie 60 tys. firm, co stanowiło 17 proc. wszystkich nowych firm w kraju. Najpopularniejsze branże to: handel, budownictwo, obsługa nieruchomości i firm oraz przetwórstwo przemysłowe. Liczba małych i średnich przedsiębiorstw w latach 2005 2009 zwiększyła się w Polsce o 4 proc., podobnie w Polsce Wschodniej o 3 proc. (od 1 proc. w województwach świętokrzyskim i podlaskim do 5 proc. w województwie lubelskim). 3
RAPORT Podkarpackie Kilka informacji dla inwestrów Specjalne Strefy Ekonomiczne Województwo usytuowane jest w południowo-wschodniej Polsce. Graniczy z Ukrainą i Słowacją. Na Podkarpaciu od kilku lat funkcjonują dwie specjalne strefy ekonomiczne: Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna Wisłosan oraz Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-Park Mielec. Mielecka SSE była pierwszą tego typu w Polsce. Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny stworzył możliwości współ- Mielecka, Tarnobrzeska Parki Przemysłowe, Technologiczne Centrum Obsługi Inwestora Lotnisko międzynarodowe Mielecki Park Przemysłowy, Park Przemysłowy Stare Miasto, Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis Rzeszów Rzeszów-Jasionka DOLINA LOTNICZA pracy między naukowcami a przedsiębiorcami. Jego najważniejszy cel to transfer technologii i pobudzanie innowacyjności. Dużą rolę odgrywa też stowarzyszenie Dolina Lotnicza. Jego działalność ma doprowadzić do przekształcenia województwa podkarpackiego w liczący się w Europie region lotniczy. Świętokrzyskie Region położony jest w południowo-wschodniej części Polski. Największym sektorem przemysłowym jest produkcja wyrobów z surowców niemetalicznych. Na kolejnych miejscach znajduje się produkcja wyrobów: z metali, przemysł spożywczy i przemysł maszynowy. Bogactwo surowców naturalnych służy produkcji cementu i gipsu. Obszar słynie z największych firm budowlanych w Polsce, które przygotowują i realizują projekty Kilka informacji dla inwestrów Specjalne Strefy Ekonomiczne Parki Przemysłowe, Technologiczne Centrum Obsługi Inwestora na całym jej terenie. W regionie inwestują firmy z Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Japonii, Belgii, Starachowicka, Tarnobrzeska Kielecki Park Technologiczny Kielce USA. Województwo oferuje im dobrze przygotowaną zawodowo kadrę. Wizytówką gospodarczą woje- 4
RAPORT Warmińsko-mazurskie Obszar ten leży w północno-wschodniej części Polski. Od północy na odcinku 212 km graniczy z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Uważany jest za jeden z najpiękniejszych regionów Polski. W województwie warmińsko-mazurskim dominują: przemysł spożywczy, produkcja ekologicznej żywności, ekoturystyka. Ważną rolę odgrywają również przemysł meblarski, a następnie produkcja wyrobów z metali. Produkcja maszyn i urządzeń stosuje czyste technologie Kilka informacji dla inwestrów Specjalne Strefy Ekonomiczne Centrum Obsługi Inwestora przemysłowe i korzysta z odnawialnych źródeł energii. Dużą rolę odgrywa również gospodarka rybacka. Jednymi z ważniejszych Warmińsko-Mazurska, Suwalska Olsztyn ELBLĄSKI PARK TECHNOLOGICZNY NA MODRZEWINIE POŁUDNIE atutów regionu są specjalne strefy ekonomiczne: Warmińsko-Mazurska oraz Suwalska. Dogodne warunki do inwestowania coraz częściej przyciągają zagraniczne koncerny. Warmia i Mazury to także region o walorach turystycznych i rekreacyjnych. Znajdują się tu liczne jeziora, lasy, parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody. W krajobraz doskonale wkomponowują się liczne zabytki, takie jak zamki gotyckie, kościoły i pałace. KIELECKI INKUBATOR TECHNOLOGICZNY (WIZUALIZACJA) wództwa są Targi Kielce drugi co do wielkości w kraju ośrodek targowy. Rozwój gospodarki wspierany jest przez Specjalną Strefę Ekonomiczną Starachowice. Świętokrzyskie to również łatwo dostępne atrakcje turystyczne. Gęstość dróg lokalnych umożliwia dotarcie do wszystkich turystycznych miejsc (jaskinie, duże kompleksy leśne, zabytki kultury). 5
RAPORT Podlaskie Jest najbardziej wysuniętym na północny-wschód województwem Polski. Graniczy z Białorusią (260 km) i Litwą (104 km). Dominujące branże przemysłu to: przemysł spożywczy, lekki, drzewny, budowlany i maszynowy. W podlaskim działają obecnie duże zakłady zajmujące się przetwórstwem mleka, mięsa, drobiu i zbóż. Mleczarnie, wykorzystujące nowoczesne technologie, należą do największych i najnowocześniejszych w kraju. Gospodarka regionu w istotnym stopniu opiera się także na rolnictwie. Unikatowość produktów rolnych pochodzących z Podlasia polega w znacznej mierze na tym, że powstają one na jednym z najczystszych ekologicznie obszarów Polski. Województwo podlaskie to też idealne miejsce dla inwestorów. Kilkanaście wyższych uczelni zapewnia silne i bogate zaplecze wykształconych specjalistów m.in. z zakresu biologii czy medycyny. Atutem regionu Kilka informacji dla inwestrów Specjalne Strefy Ekonomiczne Parki Przemysłowe, Technologiczne Centrum Obsługi Inwestora BIAŁOSTOCKI PARK NAUKOWO-TECHNOLOGICZNY (WIZUALIZACJA) Suwalska jest także przygraniczne położenie i wielonarodowość mieszkańców (Polacy, Białorusini, Tatarzy, Rosjanie, Żydzi). Do atutów regionu możemy zaliczyć tranzytowe położenie, czyste ekologicznie rolnictwo, wysoki poziom przetwórstwa rolno-spożywczego, dobry układ sieci komunikacyjnych oraz zaplecze naukowe, które kształci wysokiej klasy specjalistów. Park Naukowo-Technologiczny Polska-Wschód, Zambrowski Park Przemysłowy Białystok Lubelskie Dogodne położenie to duży atut regionu, który jest doceniany przede wszystkim przez inwestorów zainteresowanych działalnością w sąsiedztwie rynków wschodnich (Białoruś, Ukraina). W całym PUŁAWSKI PARK NAUKOWO-TECHNOLOGICZNY (WIZUALIZACJA) regionie dominuje przemysł spożywczy. Kolejne miejsca zajmuje przemysł meblarski oraz przemysł maszynowy. Złoża kredy i wapna stymulują rozwój przemysłu budowlanego. Światową renomę mają zakłady lotnicze w Świdniku i uzdrowisko Nałęczów. Autami Lubelszczyzny są także świetne ośrodki akademickie, a tym samym doskonałe zasoby ludzkie, co przy relatywnie niskich kosztach pracy jest dużą zachętą dla pracodawców. Dzięki wykorzystaniu środków unijnych lubelskie uczelnie inwestują m.in. w badania w zakresie: medycyny, farmacji, biologii, 6
RAPORT Kilka informacji dla inwestrów Specjalne Strefy Ekonomiczne Parki Przemysłowe, Technologiczne Centrum Obsługi Inwestora biotechnologii, ochrony środowiska czy budownictwa. Silne zaplecze naukowe sprawia, że najbardziej obiecującym dla gospodarki regionu jest sektor nowych technologii. Warto tu wspomnieć o specjalistach i naukowcach pracujących wokół Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Region lubelski to także obszar atrakcyjny dla turystów. Powstało tysiące kilometrów szlaków turystycznych, Tarnobrzeska, Starachowicka, Mielecka Park Naukowo-Technologiczny Województwa Lubelskiego, Puławski Park Przemysłowy, Świdnik Regionalny Park Przemysłowy Lublin są tu parki narodowe i krajobrazowe. Źródło: Analiza ekonomiczna potencjału gospodarczego Polski Wschodniej, PAIiIZ, Warszawa, 2009 r. Polska Wschodnia dla biznesu Program Rozwój Polski Wschodniej, obejmujący swoim zasięgiem pięć wschodnich województw, to kompleksowa oferta kierowana do inwestorów oraz małych i średnich przedsiębiorców z tego obszaru. D ofinansowanie z Programu wzmacnia kluczowe z punktu widzenia atrakcyjności inwestycyjnej regionu obszary działania: począwszy od promocji i dostarczenia szczegółowej informacji oraz łatwiejszego dostępu do kapitału po zachęty inwestycyjne w postaci preferencyjnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce Wschodniej. Dzięki środkom z Programu Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) 2,7 mld euro makroregion ma szansę na przyciągnięcie inwestorów i ułatwienie startu na rynku wielu firmom. Promocja gospodarcza Przygotowanie kompleksowej informacji o możliwościach inwestycyjnych w makroregionie ma zasadniczy wpływ na sukces gospodarczy. Projekt Promocja gospodarcza Polski Wschodniej finansowany z PO RPW jest pierwszym, który swym zasięgiem obejmie jednocześnie wszystkie województwa makroregionu oraz w sposób przemyślany i spójny zaprezentuje jego potencjał gospodarczy. W ramach projektu przedsiębiorcy i przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego mogą uczestniczyć w krajowych i zagranicznych misjach inwestycyjnych i targach branżowych, które są finansowane w 100 proc. z budżetu projektu. Powstał również specjalny portal w Internecie, zawierający informacje o ofercie inwestycyjnej w makroregionie www.polskawschodnia.eu. W przyszłym roku odbędzie się kampania promocyjna w mediach. Budżet projektu wynosi 86 mln zł. Centra obsługi inwestora Bardzo często COI jest miejscem pierwszego kontaktu zainteresowanych lokowaniem inwestycji w Polsce Wschodniej. Inwestorzy rozpoczynają od poszukiwania wiarygodniej i aktualnej informacji o warunkach prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego PO RPW wspiera projekty rozwoju sieci współpracy centrów obsługi inwestora (COI). Centra mają na celu podniesienie jakości obsługi inwestorów (m.in. poprzez ujednolicenie standardów obsługi, szkolenia, seminaria i konferencje) oraz zapewnienie im kompleksowej informacji o warunkach gospodarczych w regionie (dostęp do elektronicznych baz danych, portali internetowych, katalogów ofert). Każda placówka to również baza kontaktów z samorządami lokalnymi. W ramach PO RPW wspierane są obecnie dwa takie projekty: Tworzenie i rozwój sieci współpracy centrów obsługi inwestora oraz Lokalne Centra Obsługi Inwestora Eastern European Gateway. Tereny inwestycyjne Projekty związane z kompleksowym uzbrojeniem terenów inwestycyjnych realizowane są w ramach działania I.3 Wspieranie innowacji PO RPW. Wsparcie na przygotowanie tego typu obszarów może być udzielone jednostkom samorządu 7
RAPORT terytorialnego oraz przedsiębiorcom. W Programie realizowanych jest obecnie 10 projektów polegających na uzbrojeniu terenów pod inwestycje, a ich łączne dofinansowanie wynosi prawie 200 mln zł. Nowymi terenami inwestycyjnymi mogą się już pochwalić Zambrów, Kolno i Mielec. Ośrodki innowacyjności Program wspiera tworzenie i udostępnianie przedsiębiorcom infrastruktury do prowadzenia innowacyjnej działalności gospodarczej (parków przemysłowych, parków technologicznych oraz inkubatorów, m.in. technologicznych wraz z wyposażeniem znajdujących się w nich laboratoriów). Taka oferta pozwala firmom na szybkie rozpoczęcie działalności biznesowej, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Z dodatkowego wsparcia UE doskonale korzystają miasta Polski Wschodniej. Rozpoczęły się już prace budowlane w Kieleckim Parku Technologicznym. Trwa także realizacja projektów w Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym, Białostockim oraz Lubelskim Parku Naukowo- -Technologicznym. W styczniu 2011 r. uruchomiony zostanie oficjalnie Elbląski Park Technologiczny. Firmy zainteresowane prowadzeniem działalności w tych ośrodkach będą mogły liczyć na dostęp do nowoczesnego sprzętu i preferencyjne warunki wynajmu pomieszczeń. Pomysły na ściągnięcie innowacyjnych firm zakładają również wykorzystanie potencjału miejscowych uczelni i ośrodków naukowo-badawczych. Parki będą magnesem przyciągającym inwestorów, a w ciągu kilku najbliższych lat mogą stać się wizytówką poszczególnych województw Polski Wschodniej. W Programie wspierane są również: instytucje prowadzące badania naukowe i prace rozwojowe w zakresie nowych technologii, jednostki naukowe, centra doskonałości, centra transferu technologii. Dzięki tym inwestycjom zwiększą się możliwości korzystania przez inwestorów i przedsiębiorców z zaplecza badawczo-rozwojowego, wyników badań, nowych rozwiązań i innowacji. W Lubelskim Parku Naukowo- -Technologicznym funkcjonuje już np. Centralne Laboratorium Aparaturowe Uniwersytetu Przyrodniczego, które prowadzi badania, analizy i szkolenia dla przedsiębiorstw w zakresie m.in. oceny jakości produktów żywnościowych oraz udostępnia firmom aparaturę. Na projekty firm, które modernizują swoje laboratoria, przeznaczono już ponad 300 mln zł. Najbardziej aktywne w sięganiu 8
RAPORT po środki UE w działaniu I.3 PO RPW są instytucje prowadzące badania naukowe, a w szczególności uczelnie Polski Wschodniej. Na finansowanie infrastruktury laboratoryjnej tych instytucji przeznaczono już ponad 750 mln zł. Dostęp do kapitału Program poprawia również dostępność małych i średnich przedsiębiorstw do zewnętrznych źródeł finansowania. W ramach programu realizowany jest projekt Reporęczenia szansą na zwiększenie finansowania zewnętrznego MSP. Instrument wsparcia funduszy poręczeniowych w Polsce Wschodniej, za który odpowiada Bank Gospodarstwa Krajowego. Na rozwój instrumentów inżynierii finansowej w Polsce Wschodniej przeznaczono ponad 98 mln zł. Wsparcie kadr Świetnie wykształcone kadry to jeden z głównych atutów Polski Wschodniej. Dostęp do specjalistów o wysokich kwalifikacjach w połączeniu ze stosunkowo niskimi kosztami ich utrzymania stanowią dla inwestorów niezwykle atrakcyjną i pożądaną kombinację. PO RPW ma na celu podniesienie jakości infrastruktury edukacyjnej uczelni, dzięki czemu pracodawcy w Polsce Wschodniej będą mieli jeszcze łatwiejszy dostęp do wykwalifikowanych pracowników. Dofinansowanie z Programu otrzymują uczelnie, które inwestują w rozwój nauk techniczno-przyrodniczych i kierunków ścisłych, m.in.: biologii, biotechnologii, farmacji, medycyny weterynaryjnej, inżynierii środowiska, mechatroniki, budowy maszyn oraz lotnictwa. Uczelnie korzystają ze środków programu w wysokości ok. 2,4 mld zł. Realizacja wielu projektów, polegających na wyposażeniu laboratoriów czy budowie nowych budynków dydaktycznych, zakończy się już 2011 r. Uczelnie planują uruchomienie nowych kierunków studiów i zwiększenie liczby studentów. Klastry Dzięki wspieranym w ramach PO RPW strukturom klastrowym przedsiębiorcy mają możliwość wymiany doświadczeń oraz szybszego nawiązywania nowych kontaktów handlowych i prowadzenie wspólnych działań promujących produkty. W Polsce Wschodniej działają m.in.: klaster informatyczny, Podlaski Klaster Bielizny, klaster Dolina Ekologicznej Żywności. Aktualnie w ramach PO RPW realizowanych jest 11 projektów klastrowych. Dofinansowanie ogółem na klastry wynosi ponad 38 mln zł. Firmy skupione w klastrach funkcjonują w każdym województwie Polski Wschodniej. Na dofinansowanie tego typu przedsięwzięć mają szansę: kolejne firmy, fundacje, stowarzyszenia, uczelnie i jednostki naukowe. Trwają przygotowania do kolejnego konkursu projektów na tworzenie i rozwój klastrów w Polsce Wschodniej. Szybki internet Na poprawę jakości życia mieszkańców, rozwój gospodarczy i społeczny wpływa niewątpliwie swobodny dostęp do internetu. W Programie przewidziano realizację kompleksowego projektu obejmującego budowę ponadregionalnej sieci szerokopasmowej, składającej się z pięciu regionalnych sieci województw Polski Wschodniej. Integralną częścią działań będą szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Dzięki inwestycji do końca 2013 r. 100 proc. przedsiębiorców z Polski Wschodniej będzie miało dostęp do szybkiego i taniego internetu. Na ten cel przeznaczono aż 300 mln euro. Dostępność komunikacyjna Program Rozwój Polski Wschodniej to również środki na infrastrukturę drogową, dzięki czemu Polska Wschodnia będzie bezpośrednio połączona z ogólnopolską siecią dróg szybkiego ruchu. W ramach programu zaplanowano 26 projektów drogowych. Dotychczas dla 11 inwestycji podpisano już umowy o dofinansowanie o wartości ponad 2 mld zł. Aleksandra Huryń, aleksandra.huryn@mrr.gov.pl 9
WYWIAD Jesteśmy na półmetku Rozmowa z Rafałem Sukiennikiem, zastępcą dyrektora Departamentu Programów Ponadregionalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. MICHAŁ KOWALSKI: Mamy za sobą półmetek realizacji Programu Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW). Co udało się dotychczas osiągnąć? RAFAŁ SUKIENNIK: Program jest coraz bardziej zaawansowany podpisaliśmy już 116 umów na realizację projektów. Łączna wartość tych projektów to około 6,5 mld zł, w tym wartość dofinansowania wyniosła 4,8 mld zł. Oznacza to, że już ponad połowa budżetu unijnego na Program została wykorzystana. Dużym sukcesem jest podpisane pierwszej umowy na sieć szerokopasmową. Umowa z samorządem województwa warmińsko-mazurskiego to pierwsza z pięciu umów na budowę sieci szerokopasmowego internetu, które zostaną zawarte z województwami objętymi Programem Rozwój Polski Wschodniej. Wartość całego projektu to 300 mln euro. Całkowita wartość inwestycji w województwie warmińsko-mazurskim przekracza 314 mln zł. W najbliższych miesiącach zostaną zawarte kolejne umowy o dofinansowanie z każdym z województw biorących udział w projekcie. Wkrótce zaczniemy też podpisywać umowy na największe projekty infrastrukturalne, m.in. dotyczące transportu publicznego w miastach Polski Wschodniej. Dlatego kwota ta znacznie wzrośnie. M.K.: Które spośród projektów są najbardziej zaawansowane? Czy widoczne są już ich efekty? R.S.: Najlepiej radzą sobie beneficjenci przedsięwzięć wspierających nowoczesną gospodarkę. To pierwsza oś priorytetowa naszego Programu. Dzięki nim tworzona jest m.in. infrastruktura edukacyjna uczelni, unowocześniane są laboratoria badawcze, tworzone parki przemysłowe oraz tereny pod inwestycje. Już odbywają się zajęcia w Laboratorium Komputerowych Pomiarów Wielkości Geometrycznych Politechniki Świętokrzyskiej. Działa też pierwszy inwestor na przygotowanym z Pro- RAFAŁ SUKIENNIK gramu Rozwój Polski Wschodniej terenie inwestycyjnym w Zambrowie. To tylko przykładowe rezultaty, efekty Programu widać również w innych dziedzinach. Mieszkańcy Kielc i Białegostoku korzystają z nowoczesnych autobusów, które zostały zakupione ze środków PO RPW. Trwa kompleksowy projekt promocji gospodarczej Polski Wschodniej. W mediach rozpoczęła się kampania promująca walory turystyczne makroregionu. Organizowane są targi, konferencje i spotkania, dzięki którym każdy może na nowo poznać Polskę Wschodnią. M.K.: Wiemy, ile jest umów, widać pierwsze efekty prac. Ile pieniędzy rzeczywiście zostało już wydanych? R.S.: Beneficjentom przekazaliśmy ponad 1,13 mld zł w formie zaliczek. Wydatki beneficjentów ujęte w zatwierdzonych wnioskach o płatność wynoszą 1,54 mld zł. Dzięki wysokiej sprawności systemu rozliczeń KE zrefundowała już 1,03 mld zł. M.K.: Czy w najbliższym czasie jest jeszcze szansa na skorzystanie z pieniędzy z Programu? R.S.: Na przełomie 2010 i 2011 r. planujemy konkurs na dofinansowanie projektów związanych z tworzeniem i rozwojem klastrów. Swoje wnioski mogą składać: organizacje przedsiębiorców, fundacje, stowarzyszenia, spółki, jednostki naukowe i uczelnie. Drugi konkurs będzie dotyczył tworzenia koncepcji rozwoju regionalnego. Będzie skierowany do jednostek samorządu terytorialnego. Łączna pula środków do pozyskania w obu konkurach to ponad 30 mln zł. Michał Kowalski, michal.kowalski@mrr.gov.pl 10
WSPARCIE BIZNESU Dla inwestora W Programie obecnie realizowane są dwa projekty polegające na stworzeniu sieci powiązań i współpracy centrów obsługi inwestora (COI) na terenie Polski Wschodniej. Wszyscy zainteresowani inwestowaniem będą mogli liczyć na otrzymanie szczegółowych informacji o lokalnej gospodarce, dostępnych terenach oraz potencjalnych partnerach biznesowych. S ieć powiązań COI w Polsce Wschodniej tworzy od początku 2010 r. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych (PAIiIZ) w ramach, wartego ponad 19 mln zł, projektu Programu Rozwój Polski Wschodniej. PAIiIZ współpracuje z lokalnymi parterami, w ramach których COI już funkcjonują. Są to: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Urząd Miejski w Białymstoku, Urząd Miasta Kielce, Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego. Partnerzy utworzą jedną, ponadregionalną sieć współpracujących ze sobą instytucji działających na rzecz wspierania i podnoszenia atrakcyjności inwestycyjnej Polski Wschodniej. Współpraca COI w Polsce Wschodniej Warmińsko-Mazurskie Centrum Obsługi Inwestora Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego Plac Gen. Józefa Bema 3, Olsztyn Podlaskie Centrum Obsługi Inwestora ul. Wyszyńskiego 1, Białystok Lubelskie Centrum Obsługi Inwestora Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego ul. Graniczna 4, Lublin Świętokrzyskie Centrum Obsługi Inwestora Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Al. IX Wieków Kielc 3, pokój nr 18 Urząd Miasta Kielce Centrum Obsługi Inwestora ul. Strycharska 6, Kielce Podkarpackie Centrum Obsługi Inwestora Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego ul. Szopena 51, Rzeszów Wspólne działania obejmują m.in. ujednolicenie standardów obsługi inwestora, stworzenie strony internetowej z bazą ofert inwestycyjnych, opracowanie katalogów ofert z najlepszymi terenami inwestycyjnymi. Organizowane będą też konferencje i seminaria oraz fora gospodarczo-inwestycyjne. Ponadto opracowywane będą analizy mające na celu przygotowanie ofert dla konkretnych inwestorów. Tworzenie sieci COI na terenie Polski Wschodniej będzie realizowane do 2015 r. Projekt jest uzupełnieniem promocji gospodarczej Polski Wschodniej, którą PAIiIZ realizuje również w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej. Paweł Dobosz, pawel.dobosz@mrr.gov.pl 11
WSPARCIE BIZNESU Otoczenie biznesu Fundusze Europejskie są źródłem finansowania instrumentów wsparcia pośredniego mikro, małych i średnich przedsiębiorców (MSP). Wsparcie przedsiębiorczości z udziałem instytucji otoczenia biznesu (IOB) to najczęściej dofinansowanie podmiotu, który następnie prowadzi działalność na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. Z e środków Programu Rozwój Polski Wschodniej dofinansowanie otrzymało 10 ośrodków innowacyjności, a łączna kwota dofinansowania z budżetu UE wynosi blisko 520 mln zł. Instytucja otoczenia biznesu świadczy usługi na rzecz firm z sektora MSP. IOB to najczęściej park przemysłowy, naukowo-technologiczny czy inkubator przedsiębiorczości gdzie mała firma w początkowej fazie rozwoju ma możliwość skorzystania z lokalu, dostępu do internetu czy specjalistycznego wyposażenia na preferencyjnych warunkach. Instytucje otoczenia biznesu działają również jako ośrodki szkoleniowe i doradcze. Przykład innych krajów (Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy) pokazuje, że ośrodki innowacyjności nie tylko wspierają, ale również generują sprawny Działalność ośrodków innowacyjności: usługi badawczo-rozwojowe usługi szkoleniowe lub doradcze w zakresie badań naukowych prac rozwojowych lub działalności innowacyjnej usługi szkoleniowe lub doradcze dotyczące powstawania lub rozwoju przedsiębiorców prowadzących badania naukowe, prace rozwojowe lub działalność innowacyjną usługi doradcze w zakresie transferu technologii lub praw własności intelektualnej sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych (np. sprzedaż wyników badań, licencji, patentów) dzierżawa, najem nieruchomości lub infrastruktury technicznej do celów prowadzenia badań naukowych, prac rozwojowych lub działalności innowacyjnej przepływ wiedzy i innowacji, zapewniający warunki wzrostu gospodarczego opartego o najnowsze osiągnięcia technologiczne. Dla innowacji W Programie wspierana grupa instytucji otoczenia biznesu została nazwana ośrodkami innowacyjności, a ich dofinansowanie jest możliwe w ramach działania I.3 Wspieranie innowacji. Wsparcie udzielane jest na realizację projektów polegających przede wszystkim na budowie, rozbudowie, modernizacji i uruchamianiu parków przemysłowych, parków technologicznych oraz inkubatorów przedsiębiorczości i inkubatorów technologicznych. Rolą ośrodków innowacyjności jest stworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorców, zwłaszcza tych, którzy prowadzą działalność w obszarze nowoczesnych technologii. W każdym województwie Na podstawie podpisanych umów o dofinansowanie wsparcie otrzymają 3 ośrod- 12
WSPARCIE BIZNESU Ważne pojęcia: Inkubator przedsiębiorczości Zorganizowane kompleksy gospodarcze, które oferują lokale oraz usługi wspierające małe i średnie firmy. Celem ośrodków jest wspomaganie rozwoju nowo powstałych firm oraz optymalizacja warunków dla transferu i wprowadzenia na rynek nowych technologii. Park naukowo-technologiczny Zorganizowany kompleks gospodarczy, w ramach którego wspomaga się młode, innowacyjne przedsiębiorstwa nastawione na rozwój produktów i metod wytwarzania w technologicznie zaawansowanych branżach. Park przemysłowy Zespół wyodrębnionych nieruchomości, najczęściej wraz z infrastrukturą pozostałą po restrukturyzowanych lub likwidowanych przedsiębiorstwach, utworzony zazwyczaj przy udziale władz samorządowych w celu zapewnienia możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności małym i średnim przedsiębiorcom, na preferencyjnych warunkach Źródło: Portal Innowacji, www.pi.gov.pl Tytuł projektu ki innowacyjności w województwie lubelskim, po 2 w województwie podkarpackim, podlaskim i warmińsko-mazurskim oraz 1 w województwie świętokrzyskim. Elbląski Park Technologiczny na Modrzewinie Południe Lubelski Park Naukowo-Technologiczny w Lublinie Zapewnienie rozwoju innowacji poprzez modernizację i rozbudowę infrastruktury oraz stworzenie bazy dla klastra producentów lotniczych i centrów badawczo-rozwojowych w Regionalnym Parku Przemysłowym Świdnik Budowa Inkubatora Nowych Technologii IN-Tech wraz z rozbudową Mieleckiego Parku Przemysłowego Budowa i uruchamianie nowych obiektów Parku Naukowo-Technologicznego Polska-Wschód w Suwałkach Budowa infrastruktury Kieleckiego Parku Technologicznego Utworzenie Puławskiego Parku Naukowo-Technologicznego i przygotowanie terenów inwestycyjnych Rozbudowa Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT) II etap Budowa i uruchomienie Olsztyńskiego Parku Naukowo-Technologicznego Białostocki Park Naukowo-Technologiczny Razem Dzięki środkom Programu wsparcie do wysokości 90 proc. wydatków Całkowita wartość 67,15 mln zł 15 mln zł 42,22 mln zł 68,26 mln zł 66,73 mln zł 85,80 mln zł 78,02 mln zł 82,26 mln zł 70,93 mln zł 175,65 mln zł 752 mln zł kwalifikowanych otrzymały instytucje otoczenia biznesu zlokalizowane na terenie każdej ze stolic województw Polski Wschodniej. Ponadto środki na rozbudowę swojej infrastruktury otrzymały tego typu instytucje: z Elbląga, Suwałk, Świdnika, Puław oraz Mielca. Realizacja tych przedsięwzięć umożliwi ograniczenie barier utrudniających rozwój mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w początkowej fazie prowadzenia działalności. Dzięki współpracy z uczelniami, ośrodki innowacyjności w Polsce Wschodniej staną sie przestrzenią transferu technologii oraz platformą rozwoju przedsiębiorczości akademickiej. Michał Kober, michal.kober@mrr.gov.pl 13
QUIZ AKADEMICKIE PORZĄDKI W wielu miastach Polski Wschodniej znajdują się uczelnie, które otrzymały dofinansowanie z Programu Rozwój Polski Wschodniej. Dzięki niemu powstają nowe budynki, laboratoria, uruchamiane są nowe kierunki studiów. Poniżej znajduje się sześć zdjęć uczelni i tyle samo nazw miast, w których się znajdują. Chochlik drukarski pomieszał nam litery w tych nazwach. W dodatku wkradły nam się cztery miasta zupełnie niezwiązane z tematem. Ułóż litery we właściwej kolejności i dopasuj właściwe nazwy do zdjęć. Źródło: PWSZ w Elblągu, fot. Robert Turlej SKOBITAŁY 1 LZPYŚREM ZCZYTSON 2 CIELEK GLĄBEL 3 WIAROKALNE 45 AWRWŁCO 6 INCZECSZ ZGREBIAŁBOI 7 8 TYLNOSZ 9 WÓZSZER Fot. nr: 3,5,7, źródło: http://pl.wikipedia.org WAKTOCIE BILLUN NAGRODY Wśród osób, które prześlą do nas prawidłowe rozwiązanie quizu, rozlosujemy nagrody. Do wygrania jest 20 zestawów fana Polski Wschodniej. Rozwiązania, wraz z danymi (imię i nazwisko, adres prywatny lub adres reprezentowanej instytucji, telefon, e-mail), prosimy przesyłać do 31 marca 2011 r. pod adresem: biuro@agape.com.pl. Zgłoszenia, które nie będą zawierały powyższych danych lub z niekompletnymi danymi, nie będą brane pod uwagę. 14
WSPARCIE BIZNESU Kapitał dla firm System wsparcia przedsiębiorców i osób, które chcą rozpocząć działalność gospodarczą dzięki Funduszom Europejskim został wyposażony w atrakcyjne i efektywne narzędzia: granty, dotacje, szkolenia i doradztwo. S zczególnym typem pośredniego wsparcia rozwoju przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) są instrumenty inżynierii finansowej: fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe oraz instrumenty reporęczeniowe, fundusze podwyższonego ryzyka (venture capital). Zapewniają one przedsiębiorcom dostęp do zewnętrznego kapitału w sytuacji, gdy nie mogą oni pozyskać kredytu komercyjnego. Jednocześnie pomagają MSP budować historię kredytową oraz przygotowują je do korzystania z usług systemu bankowego. Modele wsparcia funduszy pożyczkowych, poręczeniowych lub podwyższonego ryzyka polegają na tym, że otrzymają one środki finansowe od instytucji zarządzającej (ewentualnie pośredniczącej) lub zostaną objęte wsparciem przez tzw. fundusz powierniczy (holding fund). Reporęczenia Jedną z dziedzin wspieranych w Polsce Wschodniej są działania ułatwiające dostęp MSP do źródeł zewnętrznego finansowania działalności gospodarczej. Działanie I.2 Instrumenty inżynierii finansowej Programu Rozwój Polski Wschodniej z budżetem w wysokości ponad 23,5 mln euro ma na celu wsparcie systemu gwarancji kredytowych. Za realizację projektu dofinansowanego ze środków działania I.2 odpowiada beneficjent Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Dotacje szybko wyczerpują budżet programów, a w przypadku pożyczek, poręczeń i wejść kapitałowych środki raz użyte na wsparcie przedsiębiorstw i przez nie spłacone, mogą być udostępnione kolejnym firmom. Realizacja Programu umożliwi uruchomienie pożyczek dla ok. 1500 przedsiębiorców już w okresie realizacji projektu, czyli do 2015 r. Ponadto instrument Inicjatywa JEREMIE Zasadą JEREMIE jest to, że część funduszy przeznaczonych na wsparcie finansowe MSP będzie używana w sposób ciągły i odnawialny. zakłada możliwość dalszego wykorzystania środków finansowych po tym okresie. System jest wzorowany na przygotowanej przez Komisję Europejską inicjatywie JEREMIE. Zaoferowanie wsparcia w formie reporęczenia stworzy możliwość uruchomienia dodatkowych źródeł finansowania zobowiązań MSP. BGK przejmuje części ryzyka, którego instytucje finansowe i poręczeniowe nie byłyby skłonne ponieść bez wsparcia w ramach projektu. Odnawialny charakter reporęczenia polega na tym, że zwalniane środki pieniężne z tytułu reporęczeń za spłacone zobowiązania, będą ponownie udostępniane w formie reporęczenia, na zabezpieczenie zobowiązań kolejnych MSP. Wybór funduszy poręczeniowych, prowadzony przez beneficjenta, czyli Bank Gospodarstwa Krajowego, odbywa się na zasadzie konkursu. Bank podpisze z wybranymi funduszami umowy reporęczenia. Zawarcie tych umów stworzy funduszom możliwość udzielania poręczeń za zobowiązania MSP wobec banków i pożyczkodawców, którzy udostępnią pieniądze na rozwój firm. Projekt BGK przewiduje wsparcie jedynie dla funduszy poręczeniowych, w przyszłości możliwe będzie zaoferowanie innych produktów finansowych. Więcej informacji o konkursie na www.bgk.com.pl. Michał Kober, michal.kober@mrr.gov.pl 15
WSPARCIE BIZNESU Klastry szansą dla przedsiębiorców www.informatykapodkarpacka.pl Firmy z Polski Wschodniej zaczynają coraz bardziej dostrzegać zalety współpracy. Aktualnie w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej realizowanych jest jedenaście projektów klastrowych. Już wkrótce ogłoszony zostanie kolejny konkurs na tworzenie i rozwój klastrów. D zięki strukturom klastrowym przedsiębiorcy mają możliwość szybko kumulować swój potencjał produkcyjny, w łatwy sposób znajdować wiarygodnych podwykonawców i partnerów biznesowych, korzystać ze wspólnego zaplecza badawczo-rozwojowego oraz zasobów wyspecjalizowanej siły roboczej, wymieniać się doświadczeniami oraz gromadzić kontakty handlowe i prowadzić wspólne działania promocyjne. Rozwój klastra informatycznego firm wschodniej Polski pozwala firmom z sektora informatycznego łatwo nawiązywać współpracę z uczelniami kształcącymi wysoko wykwalifikowanych programistów, a także podejmować współpracę biznesową przy dużych kontraktach, trudnych do zrealizowania w oparciu tylko o zasoby pojedynczej firmy. Wsparcie dla tworzenia i rozwoju Świętokrzysko-Podkarpackiego Klastra Budowlanego Innowator daje przedsiębiorcom z branży budowlanej większe możliwości korzystania z wiedzy i najnowszych osiągnięć technologicznych. To również możliwość rozwijania współpracy między większymi i mniejszymi firmami liderami konsorcjów, wytwórcami komponentów budowlanych oraz podwykonawcami. Podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw z Polski Wschodniej w ramach Wschodniego Klastra Obróbki Metali stwarza szansę dotarcia do nowych potencjalnych odbiorców i wykorzystania sfery nauki do rozwiązywania problemów związanych z działalnością w branży obróbki metali. Przedsiębiorcy działający w ramach Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu mogą odnieść wymierne korzyści dzięki budowie stałej platformy kooperacji, polegające na usprawnieniu przepływu informacji i wiedzy, obniżeniu kosztów transakcyjnych, wzroście efektywności oraz kreowaniu i upowszechnianiu nowych rozwiązań biznesowych. Dzięki projektowi Razem Cieplej Rozwój Warmińsko-Mazurskiego Klastra Ciepłowniczego firmom Żródło: Portal Innowacji, www.pi.gov.pl działającym w branży ciepłowniczej stworzone zostały dobre warunki wprowadzania innowacji, w szczególności w zakresie odnawialnych źródeł energii. Innowacyjny Klaster Zdrowie i Turystyka, Uzdrowiska Perły Polski Wschodniej umożliwia wspólne promowanie podmiotów sektora uzdrowiskowego i turystyki zdrowotnej (materiały promocyjne, spoty reklamowe, katalogi ofert, kontakt z mediami). Uczestnictwo w klastrze to jednocześnie możliwość podnoszenia kwalifikacji jego członków (seminaria, współpraca z uczelniami). 16
WSPARCIE BIZNESU KLASTRY Z PROGRAMU ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ Branża Informatyka Budownictwo Obróbka metali Doradztwo biznesowe Ciepłownictwo Zdrowie i turystyka Informatyka / Szkolenia Bieliźniarstwo Energetyka Żywność ekologiczna Przemysł drzewny Nazwa Rozwój klastra informatycznego firm wschodniej Polski Wsparcie dla tworzenia i rozwoju Świętokrzyskiego-Podkarpackiego Klastra Budowlanego INNOWATOR Podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw z Polski Wschodniej w ramach Wschodniego Klastra Obróbki Metali Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu RAZEM CIEPLEJ Rozwój Warmińsko-Mazurskiego Klastra Ciepłowniczego Innowacyjny klaster Zdrowie i Turystyka Uzdrowiska Perły Polski Wschodniej Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej Rozwój kooperacji firm z branży bieliźniarskiej z regionów Polski Wschodniej Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Energetyczny Rozwój klastra Dolina Ekologicznej Żywności Wzmocnienie potencjału innowacyjnego i rozwój klastra stolarki otworowej w Polsce Wschodniej Adres strony www www.klasterit.pl www.klasterinnowator.pl www.wschodniklaster.pl www.biznesklaster.pl www.razemcieplej.pl www.klaster.ig.wsiz.pl www.park.suwalki.pl w zakładce Projekty realizowane www.spkb.com.pl www.klasteroze.it.kielce.pl www.dolinaeko.pl www.mazurskieokna.pl Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej skupia firmy działające w branżach edukacyjnej, informatycznej i turystycznej. Klaster oferuje firmom wsparcie w zakresie marketingu, począwszy od badań potrzeb i popytu potencjalnych klientów, poprzez opracowanie i wdrożenie strategii marketingowej, po rozbudowę oferty edukacyjnej i stworzenie informatycznych platform edukacyjnych. W ramach projektu Rozwój kooperacji firm z branży bieliźniarskiej z regionów Polski Wschodniej firmy wchodzące w skład porozumienia organizują wspólne pokazy bielizny, prowadzą promocję w prasie i internecie, organizują sesje zdjęciowe, opracowują katalogi produktowe, a także przygotowują wspólną kolekcję bielizny. Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Energetyczny wspiera działania firm poprzez poszukiwanie i pomoc w pozyskiwaniu krajowych i unijnych źródeł finansowania projektów na rzecz rozwoju energetyki odnawialnej oraz poprzez pozyskiwanie wysokiej jakości know-how na rzecz realizacji projektów z dziedziny energetyki odnawialnej i poszanowania energii. Przedsiębiorcy związani z branżą ekologicznej żywności mogą korzystać ze wsparcia w projekcie Rozwój Klastra Dolina Ekologicznej Żywności tj: wyników badań podaży i popytu na produkty ekologiczne, możliwości stworzenia wspólnej oferty produkcyjno-handlowej członków klastra oraz wsparcia promocyjnego. Dzięki projektowi Wzmocnienie potencjału innowacyjnego i rozwój Klastra Stolarki Otworowej w Polsce Wschodniej firmy działające w branży stolarki otworowej uzyskają dostęp do najnowszych wyników badań dotyczących m.in. przenikalności cieplnej, certyfikacji przeciwpożarowej i bezpieczeństwa oraz wsparcie marketingowe. Wymienione projekty nie wyczerpują wszystkich możliwości wsparcia przedsiębiorców w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej. Informacja o ogłoszeniu kolejnego konkursu umieszczona zostanie na stronach Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości www.parp.gov.pl. Paweł Dobosz, pawel.dobosz@mrr.gov.pl 17
ROZWÓJ KADR Lotnicza Polska Wschodnia Polska Wschodnia to nie tylko piękne krajobrazy i ciekawa oferta turystyczna. Południowo-wschodnia część regionu słynie również z bogatej tradycji lotniczej. To tutaj znajdują się zakłady przemysłu lotniczego oraz ośrodki szkolenia pilotów. Już wkrótce region ma szansę stać się wiodącym w tej części Europy ośrodkiem przemysłu lotniczego z rozwiniętym zapleczem edukacyjno- -szkoleniowym. Wszystko za sprawą Programu Rozwój Polski Wschodniej. P rzemysł lotniczy zalicza się do jednego z najbardziej innowacyjnych sektorów gospodarki światowej. Dzięki lotnictwu możemy szybko, komfortowo i bezpiecznie przemieszczać się z każdego miejsca na świecie. Transport lotniczy wymaga odpowiednio przygotowanej infrastruktury punktowej, tj. portów lotniczych i naziemnych urządzeń nawigacyjnych, jak i wykwalifikowanych kadr kontrolerów ruchu lotniczego, załóg latających (pilotów), inżynierów nauk lotniczych czy pracowników obsługi technicznej. Budowa, rozbudowa czy też modernizacja portów lotniczych, czyli projekty związane z rozwojem szeroko rozumianej infrastruktury transportu lotniczego, mogą liczyć na wsparcie z Programu Infrastruktura i Środowisko i programów regionalnych poszczególnych województw. PO RPW, który finansuje inwestycje w infrastrukturę w zakresie działalności naukowej i badawczej dla potrzeb lotnictwa, stanowi doskonałe uzupełnienie pozostałych programów i przyczynia się do rozwoju tej gałęzi transportu. Lotnicze uczelnie Jedyną cywilną uczelnią w Polsce, która kształci przyszłych pilotów komunikacyjnych, jest Politechnika Rzeszowska. W ramach odbywanych studiów na Wydziale Budowy Maszyn i Lotnictwa na kierunku Lotnictwo i kosmonautyka prowadzone są szkolenia, umożliwiające zdobycie studentom 5. roku licencji pilota samolotowego zawodowego. Szkolenia odbywają się w Ośrodku Kształcenia Lotniczego (OKL), zgodnie ze wszelkimi wymogami europejskich Wspólnych Przepisów Lotniczych (JAR). Wielu absolwentów jest cenionymi pilotami nie tylko w Polskich Liniach Lotniczych LOT, ale również wśród zagranicznych przewoźników. Na rynku pracy cenione jest zarówno ich wykształcenie politechnicz- Lotnicze projekty w Programie Rozwój Polski Wschodniej 1. Rozbudowa i doposażenie Ośrodka Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza 2. Centrum Studiów Inżynierskich Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie 3. Rozbudowa infrastruktury naukowo-badawczej Politechniki Rzeszowskiej 4. Rozbudowa infrastruktury zaplecza badawczo-rozwojowego Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik S.A. wraz z zatrudnieniem wykwalifikowanej kadry 5. Zapewnienie rozwoju innowacji poprzez modernizację i rozbudowę infrastruktury oraz stworzenie bazy dla klastra producentów lotniczych i centrów badawczo-rozwojowych w Regionalnym Parku Przemysłowym Świdnik 6. Rozbudowa Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT) II etap 7. Utworzenie Centrum Badawczo-Rozwojowego Napędów Lotniczych przy WSK PZL-Rzeszów S.A. 8. Budowa Inkubatora Nowych Technologii IN-Tech wraz z rozbudową Mieleckiego Parku Przemysłowego Więcej o inwestycjach na stronie www.polskawschodnia.gov.pl w zakładce Projekty w Programie. 18
ROZWÓJ KADR ne, jak i lotnicze. Wsparcie z Programu RPW, udzielone Politechnice Rzeszowskiej, umożliwia OKL m.in. budowę nowego pasa startowego, dróg kołowania, hangaru dla samolotów, budynku symulatorów lotów. Przewidziano też zakup nowych samolotów szkoleniowych, symulatorów lotów oraz wyposażenia dla obsługi sprzętu lotniczego, działalności lotniczej i dydaktycznej. Inwestycja ta niewątpliwie wpłynie na poprawę jakości kształcenia lotniczego. Ponadto uczelnia realizuje kolejną inwestycję, polegającą na modernizacji 33 laboratoriów, w tym 17. Wydziału Budowy Maszyn i Lotnictwa. Przedsięwzięcie umożliwi wzmocnienie potencjału badawczego uczelni m.in. w zakresie konstrukcji lotniczych i jednocześnie przyczyni się do prowadzenia badań na najwyższym poziomie. Uczelnią, która dzięki inwestycji współfinansowanej z Programu RPW uzyska możliwość kształcenia wysoko wykwalifikowanych inżynierów i techników w zakresie lotnictwa, jest Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie. Realizuje ona projekt, którego celem jest budowa oraz wyposażenie kompleksu obiektów naukowo-dydaktycznych, w tym laboratorium lotniczego oraz laboratorium mechaniki i budowy maszyn. Kolejne plany szkoły to zwiększenie oferty dydaktycznej oraz utworzenie dodatkowych kierunków kształcenia w zakresie technicznych nauk lotniczych. Dzięki inwestycjom, Chełm obok Rzeszowa, za kilka lat może stać się drugim ośrodkiem w Polsce Wschodniej kształcącym wysokiej klasy inżynierów w zakresie konstrukcji lotniczych. Zakłady lotnicze Równie ważne pod kątem rozwoju przemysłu lotniczego są inwestycje polegające na stworzeniu infrastruktury zaplecza badawczo-rozwojowego zakładów, które produkują sprzęt lotniczy. W ramach PO RPW finansowaniem objęte są inwestycje realizowane przez Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku ( PZL-Świdnik ) i w Rzeszowie ( PZL- -Rzeszów ). W Świdniku zostanie wybudowana i wyposażona w nowoczesny sprzęt baza badawcza, umożliwiająca prowadzenie przekrojowych badań i prób konstrukcji lotniczych, m.in. wirników nośnych śmigłowców. Z kolei inwestycja realizowana przez PZL-Rzeszów ma na celu stworzenie centrum badawczo-rozwojowego napędów lotniczych w zakresie lotniczych silników turbinowych i przekładni lotniczych. Ośrodki innowacyjności Niezwykle istotną rolę odgrywa również odpowiednie przygotowanie ośrodków innowacyjności w postaci parków naukowo-technologicznych. W Rzeszowie zostanie rozbudowany Podkarpacki Park Naukowo- -Technologiczny, w ramach którego planowane jest stworzenie laboratorium komputerowego wspomagania badań i projektowania konstrukcji lotniczych. Natomiast w Regionalnym Parku Przemysłowym w Świdniku STUDENCI OKL W RZESZOWIE zostanie zmodernizowana i rozbudowana infrastruktura dla klastra producentów lotniczych i centrów badawczo-rozwojowych. Z kolei rozbudowa infrastruktury Mieleckiego Parku Przemysłowego umożliwi szerszą współpracę instytucji wchodzących w skład tzw. Doliny Lotniczej. Inwestycje te umożliwią nie tylko prowadzenie wspólnych projektów badawczo-rozwojowych, ale również umożliwią powstanie nowych miejsc pracy w sektorze lotniczym w Polsce Wschodniej. Marcin Wasilewski, marcin.wasilewski@mrr.gov.pl 19
WYWIAD Odkryj jak to blisko! Rozmowa z Elżbietą Wąsowicz-Zaborek, wiceprezesem Polskiej Organizacji Turystycznej. ELŻBIETA WĄSOWICZ-ZABOREK ALEKSANDRA HURYŃ.: Piękny Wschód to kampania promująca atrakcje turystyczne pięciu województw Polski Wschodniej. Na czym ona polega? ELŻBIETA WĄSOWICZ-ZABOREK: Kampania promocyjna, którą realizujemy w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej, jest pierwszą tak dużą kampanią obejmującą swym zasięgiem obszar kilku województw. Z jednej strony daje to możliwość ukazania szerszej palety ofert i produktów turystycznych, z drugiej nasuwa konieczność poszukiwania elementów wspólnych, łączących tak różne przecież turystycznie regiony. Treści promujące ofertę turystyczną pięciu województw kierujemy do wybranej grupy odbiorców. Mam tu na myśli przede wszystkim naszych rodaków, a także Niemców i Ukraińców. Chcemy, aby oferta turystyczna pięciu województw była rozpoznawalna i uznawana za atrakcyjną. Kampania rozpoczęła się latem 2010 r. i potrwa do połowy 2012 r. A.H.: To długi okres. Jakie działania zostały zaplanowane? E.W.-Z.: Koncentrujemy się na konsekwentnej budowie wizerunku Pięknego Wschodu. Termin Polska Wschodnia budzi nadal sporo stereotypowych, negatywnych skojarzeń. My mówimy o Pięknym Wschodzie, o odkrywaniu jego uroków i bliskim z nim obcowaniu. Kampania jest w pełni multimedialna. Wykorzystujemy telewizję, radio, prasę, internet i nośniki reklamy zewnętrznej. Oprócz emisji i publikacji reklam, na łamach najbardziej znanych tytułów prasowych ukazywać się będą materiały publicystyczne i artykuły nawiązujące do turystycznej atrakcyjności regionu. Będziemy obecni również w wybranych programach telewizyjnych i radiowych. Działa już specjalny serwis internetowy, który jest stale rozwijany i uzupełniany o informacje (www.pieknywschod.pl). Uwagę internautów z pewnością przyciągnie 20-odcinkowy serial dokumentalny emitowany do końca kampanii. A.H.: Co można odkryć w Polsce Wschodniej? Jakie są atuty tego regionu? E.W.-Z.: W oczach turystów poszczególne regiony Polski Wschodniej nadal są postrzegane w różny sposób od wysoko cenionych pod względem atrakcyjności turystycznej, po mniej znane. Nasze hasło Odkryj, jak to blisko ma zachęcić do odkrycia tego, co jeszcze nie zostało poznane. Polska Wschodnia to nie tylko niezaprzeczalne piękno przyrody, ale także niepowtarzalna atmosfera wynikająca z tradycji i kultury oraz budowana przez samych mieszkańców. Jeśli mówimy o polskiej gościnności, to w obszarze Polski Wschodniej pojęcie to nabiera szczególnego znaczenia. Polska Wschodnia jest doskonałym miejscem zarówno do krótkich podróży, jak i do dłuższego wypoczynku w różnej formie. A.H.: Jak zachęcić turystów do spędzania czasu w Polsce Wschodniej? E.W.-Z.: Najtrudniejszym zadaniem jest przełamanie fałszywego postrzegania regionu wynikającego, jak wskazują badania, z niewiedzy o tym obszarze. Konieczne jest zatem dostarczenie jak najszerszej informacji. Stawiamy na budowanie przyjaznej atmosfery ciepła z dozą humoru. Cieszę się, że określenie Piękny Wschód okazało się trafione i zaczyna już funkcjonować w świadomości Polaków. Coraz bardziej wypełnione treścią, z pewnością zachęci turystów do samodzielnego pogłębiania wiedzy i skłoni do przyjazdu do Polski Wschodniej. A.H.: Za co najbardziej lubi Pani Polskę Wschodnią? E.W.-Z.: Darzę ten obszar Polski szczególnym sentymentem. Moja rodzina pochodzi z Suwalszczyzny. Jednak to, co mnie najbardziej fascynuje, to fakt, że każdego dnia można tu odkryć coś nowego. A.H.: Dziękuję za rozmowę. Aleksandra Huryń, aleksandra.huryn@mrr.gov.pl 20