ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych Na podstawie art. 50 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz.593, z późn. zm. 2) ) zarządza się, co następuje: 1. W rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598) 3 otrzymuje brzmienie: 3. 1. Specjalistyczne usługi są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: pracownika socjalnego, psychologa, pedagoga, logopedy, terapeuty zajęciowego, pielęgniarki, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej, specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapeuty lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określone specjalistyczne usługi. 2. Osoby świadczące specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą posiadać co najmniej półroczny staż w jednej z następujących jednostek: 1) szpitalu psychiatrycznym; 2) jednostce organizacyjnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 3) placówce terapii lub placówce oświatowej, do której uczęszczają dzieci z zaburzeniami rozwoju lub upośledzeniem umysłowym; 4) ośrodku terapeutyczno- edukacyjno- wychowawczym; 5) zakładzie rehabilitacji; 6) innej jednostce niż wymienione w pkt 1-5, świadczącej specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 3. W uzasadnionych przypadkach specjalistyczne usługi mogą być świadczone przez osoby, które zdobywają lub podnoszą wymagane kwalifikacje zawodowe, określone w ust. 1, posiadają co najmniej roczny staż pracy w jednostkach, o których mowa w ust. 2, i mają zapewnioną możliwość konsultacji z osobami świadczącymi specjalistyczne usługi, posiadającymi wymagane kwalifikacje. 4. Osoby świadczące usługi, o których mowa w 2 pkt 1 lit. a, muszą posiadać przeszkolenie i doświadczenie w zakresie: 1) umiejętności kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań; 2) kształtowania nawyków celowej aktywności;
- 2-3) prowadzenia treningu zachowań społecznych.. 2.1. Do dnia 31 grudnia 2006 r. specjalistyczne usługi mogą być świadczone przez osoby, które przed dniem 1 października 2005 r. były zatrudnione w jednostkach samorządu terytorialnego lub jednostkach niepublicznych jako osoby świadczące specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi i spełniały kryteria wymagane przed tym okresem. 2. Osoby, o których mowa w ust.1, które świadczyły specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, są traktowane jak osoby, które spełniały kryteria wymagane przed okresem wskazanym w ust.1. 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. W porozumieniu: MINISTER ZDROWIA /-/ Zbigniew Religa MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ /-/ Krzysztof Michałkiewicz 1) Minister Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej- zabezpieczenie społeczne, na podstawie 1 ust.2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 października 2005 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 220, poz. 1891). 2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 94, poz. 788, Nr 164, poz. 1366, Nr 175, poz. 1462, Nr 179, poz. 1478 i Nr 180, poz. 1493.
- 3 - Uzasadnienie Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych do 1 października 2005 r. odbywała się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1996 r. w sprawie rodzajów specjalistycznych usług opiekuńczych oraz kwalifikacji osób świadczących takie usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zasad i trybu ustalania i pobierania opłat za te usługi, jak również warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat (Dz. U. z 1997 r. Nr 2, poz.12). 3 ust. 1 tego rozporządzenia określał, w sposób niemal identyczny jak 3 ust.1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598), kwalifikacje jakie powinny posiadać osoby świadczące usługi specjalistyczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz to, iż osoby te powinny również posiadać co najmniej półroczny staż pracy w zakładzie psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Katalog jednostek, w których można odbywać staż pracy dla uzyskania odpowiednich kwalifikacji do pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi, został rozszerzony. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1996 r. w sprawie rodzajów specjalistycznych usług opiekuńczych oraz kwalifikacji osób świadczących takie usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zasad i trybu ustalania i pobierania opłat za te usługi, jak również warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat (Dz. U. z 1997 r. Nr 2, poz.12) w 3 ust.3 dopuszczało jednak możliwość świadczenia specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi przez osoby bez przygotowania zawodowego, ale posiadające co najmniej roczny staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Głównym powodem zmiany rozporządzenia jest konieczność wprowadzenia okresu przejściowego, niezbędnego dla spełnienia wszystkich wymogów kwalifikacyjnych określonych w 3 rozporządzenia z dnia 22 września 2005 r. przez osoby, które realizowały specjalistyczne usługi opiekuńcze zgodnie z rozporządzeniem z dnia 18 grudnia 1996 r. bez przygotowania zawodowego. Brak takiego rozwiązania w obecnie obowiązującym rozporządzeniu odbiera możliwość zatrudnienia tej grupie osób. Dlatego też, aby w/w osoby do dnia 31 grudnia 2006 r. mogły rozpocząć zdobywanie lub zdobyć odpowiednie kwalifikacje, proponuje się okres przejściowy do końca 2006 r. Rozporządzenie wprowadza także zmianę umożliwiającą osobom, które nie posiadają odpowiednich kwalifikacji do świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych na podstawie przepisów nowego rozporządzenia, aby mogły je wykonywać do końca 2006 r. na podstawie kwalifikacji określonych w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu. Brak takiego rozwiązania w obecnie obowiązującym rozporządzeniu może ograniczać dostępność do usług osobom z zaburzeniami psychicznymi. Projekt wprowadza również uściślenie zakresu odpowiedniego przeszkolenia i doświadczenia zawodowego wymaganego od osób świadczących specjalistyczne usługi opiekuńcze.
- 4 - Wprowadzono także zmianę, która nie zamyka katalogu zawodów uprawniających do świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych. Projekt rozporządzenia nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Projekt rozporządzenia nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów dotyczących notyfikacji norm i aktów prawnych.
- 5 - Projekt rozporządzenia został przesłany do konsultacji społecznych z następującymi podmiotami: I. Związki zawodowe: 1.Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność 2.Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych 3.Federacja Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia II. Organizacje pracodawców: 1.Konfederacja Pracodawców Polskich 2.Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych 3.Business Centre Club- Związek Pracodawców III. Samorząd Zawodowy: 1.Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych IV. Rada Pomocy Społecznej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej Partnerzy społeczni nie zgłosili żadnych uwag do projektu rozporządzenia. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego zgłosiła uwagę dot. konieczności posiadania poza przeszkoleniem również doświadczenia w zakresie prowadzenia treningów umiejętności społecznych. Obecny projekt przepisu uwzględnia wniosek Komisji w tym zakresie. Ocena skutków regulacji. 1)Podmioty na które oddziałuje regulacja Projekt rozporządzenia oddziałuje na samorządy gmin oraz podmioty niepubliczne świadczące specjalistyczne usługi opiekuńcze na zlecenie gmin, osoby wykonujące usługi i osoby korzystające z usług. 2)Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu i sektora finansów publicznych. Brak wpływu. Przepisy rozporządzenia nie wnoszą zmian w sposobie finansowania pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi będą finansowane z budżetu państwa w zakresie takim jak dotychczas. Z pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi korzystało w 2004 r. 8908 osób, a na dzień 31 czerwca 2005 r. 8180 osób. W ustawie budżetowej na rok 2005 zaplanowano na specjalistyczne usługi opiekuńcze 36 298 000 zł, a na rok 2006 kwotę 43 473 000 zł. Trudno określić ile osób będzie chciało uzupełnić swoje kwalifikacje zawodowe ( np. zdobyć zawód pielęgniarki, psychologa, fizjoterapeuty, opiekunki środowiskowej itp.), jednak w tym przypadku nie obciąży to budżetu państwa, bowiem jest to decyzja pracownika i jego wydatek. Jeżeli pracodawca będzie chciał partycypować w kosztach nauki zawodu, wówczas musi takie
- 6 - środki zaplanować w budżecie jednostki (placówki). Ewentualny koszt szkoleń musi także przewidzieć w swoim budżecie pracodawca. W większości jednak przypadków pracodawcami są podmioty niepubliczne. Szkolenie może również odbywać się w ramach praktycznego zdobywania takich umiejętności, poprzez obserwację zajęć, lub jako osoba wspomagająca prowadzącego. Rozporządzenie nie określa standardów takiego szkolenia. 3)Wpływ regulacji na rynek pracy. Brak znaczącego wpływu. Wykonywanie usług jest zlecane podmiotom niepublicznym w drodze przetargu lub konkursu ofert, bądź realizowane bezpośrednio przez pracowników ośrodków pomocy społecznej, których w roku 2004 było zatrudnionych w kraju 1102 osoby. Osoby, które nie podwyższą swoich kwalifikacji zawodowych mogą być zatrudnione do realizacji usług opiekuńczych. 4)Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Brak wpływu. 5)Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionów. Brak wpływu.