INFORMACJE OPERATORÓW URZĄDZEŃ ZAWIERAJĄCYCH FLUOROWANE GAZY CIEPLARNIANE

INFORMACJE dla OPERATORÓW URZĄDZEŃ ZAWIERAJĄCYCH FLUOROWANE GAZY CIEPLARNIANE Stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej i gaśnice Rozporządzenie (WE) nr 842/2006 w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych oraz akty wykonawcze

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedź na pytania dotyczące Unii Europejskiej Numer bezpłatnej infolinii*: 00 800 6 7 8 9 10 11 (*) niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami 00 800 lub pobierają za nie opłaty. Bardzo wiele informacji na temat Unii Europejskiej znajduje się w Internecie. Dostęp można uzyskać przez serwer Europa (http://europa.eu). Luksemburg: Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2009 ISBN 978-92-79-10244-8 DOI 10.2779/70856 Wspólnoty Europejskie, 2009 Powielanie materiałów jest dozwolone, pod warunkiem że zostanie podane ich źródło.

Spis treści 1 Wprowadzenie... 2 Informacje ogólne o fluorowanych gazach cieplarnianych (F-gazach) i rozporządzeniu w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych... 2.1 Ocieplenie globalne... 2.2 Czym są fluorowane gazy cieplarniane?... 2.3 Ogólny przegląd rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych... 3 Do kogo skierowana jest niniejsza broszura?... 3.1 Które rodzaje systemów i urządzeń są objęte rozporządzeniem? 3.2 Jak rozpoznać środek gaśniczy objęty rozporządzeniem... 3.3 Kto jest operatorem systemu?... 4 Które obowiązki dotyczą operatora?... 4.1 Jak określić ilość F-gazu w systemie... 5 Za co odpowiedzialny jest operator?... 5.1 Zapewnienie właściwej instalacji (instalowania), konserwacji lub serwisowania systemu... 5.2 Zapobieganie wyciekom i naprawa nieszczelności... 5.3 Kontrola szczelności... 5.4 Instalacja (instalowanie) systemów wykrywania wycieków... 5.5 Prowadzenie dokumentacji... 5.6 Odzyskiwanie środka gaśniczego z systemów ochrony przeciwpożarowej i gaśnic... 6 Informacje dotyczące certyfikacji personelu technicznego i przedsiębiorstw... 7 Informacje na etykietach... 8 Kary za niezachowanie zgodności z przepisami... 1 2 2 3 4 6 6 7 8 9 10 12 12 13 13 14 15 15 16 17 17 Załącznik I. Wykaz aktów wykonawczych do rozporządzenia (WE) nr 842/2006... 18 Załącznik II. Fluorowane gazy cieplarniane wyszczególnione w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 842/2006... Załącznik III. Przykładowa dokumentacja systemu... Załącznik IV. Dodatkowe informacje... 19 22 23

1 Wprowadzenie Na podstawie Protokołu z Kioto Unia Europejska zobowiązała się do zredukowania emisji gazów cieplarnianych w latach 2008 2012 o 8% w odniesieniu do roku bazowego 1990. Protokół z Kioto obejmuje swoim zakresem główne gazy cieplarniane: dwutlenek węgla (CO 2 ), metan (CH 4 ), podtlenek azotu (N 2 O) oraz trzy grupy gazów fluorowanych, tzw. F- gazów: wodorofluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) i heksafluorek siarki (SF 6 ). W celu zredukowania emisji fluorowanych gazów cieplarnianych oraz osiągnięcia celów i wykonania zobowiązań w odniesieniu do zmian klimatycznych określonych w Protokole z Kioto, Parlament Europejski i Rada przyjęły w dniu 17 maja 2006 r. rozporządzenie (WE) nr 842/2006 w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych. Wymienione rozporządzenie, które weszło w życie 4 lipca 2007 r. 1, ustanawia określone wymagania w odniesieniu do poszczególnych etapów cyklu eksploatacji fluorowanych gazów cieplarnianych, od produkcji do wycofania. W związku z tym rozporządzenie ma wpływ na wiele podmiotów uczestniczących w cyklu wykorzystywania fluorowanych gazów cieplarnianych, w tym na producentów, importerów oraz eksporterów tych gazów, producentów i importerów niektórych produktów i urządzeń zawierających te gazy oraz operatorów tych urządzeń. Rozporządzenie zostało uzupełnione dziesięcioma rozporządzeniami Komisji (aktami wykonawczymi), określającymi aspekty techniczne niektórych z jego przepisów (patrz załącznik I). Niniejsza broszura przeznaczona jest dla operatorów stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej i gaśnic, w których jako środki gaśnicze wykorzystywane są fluorowane gazy cieplarniane. Celem niniejszego dokumentu jest dostarczenie informacji i wskazówek dotyczących odpowiednich przepisów rozporządzenia (WE) nr 842/2006 oraz aktów wykonawczych do tego rozporządzenia; nie ma on charakteru wiążącego. Dostępne są osobne publikacje dla operatorów innych urządzeń oraz odpowiedniego personelu technicznego i przedsiębiorstw, również objętych zakresem rozporządzenia. Wynikające z rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych wymagania stawiane producentom, importerom i eksporterom tych gazów, a także producentom i importerom niektórych produktów i urządzeń zawierających te gazy zostały zebrane w osobnej ulotce. 1 Art. 9 i załącznik II do rozporządzenia weszły w życie dnia 4 lipca 2006 r 1

2 Informacje ogólne o fluorowanych gazach cieplarnianych (F-gazach) i rozporządzeniu w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych 2.1 Ocieplenie globalne Terminy ocieplenie globalne lub efekt cieplarniany są powszechnie używane w celu opisania wzrostu średniej temperatury na powierzchni Ziemi, zachodzącego wraz z upływem czasu. Szacuje się, że klimat Ziemi ocieplił się w ciągu ubiegłego stulecia o 0,6 0,9 stopnia Celsjusza. Naukowcy doszli do wniosku, że większa część zaobserwowanego wzrostu średnich globalnych temperatur od połowy dwudziestego wieku jest najprawdopodobniej spowodowana zaobserwowanym wzrostem stężenia gazów cieplarnianych pochodzenia antropogenicznego (wytwarzanych przez człowieka) 2. Główne gazy cieplarniane wytwarzane przez człowieka zostały objęte zakresem Protokołu z Kioto. Należą do nich: dwutlenek węgla (CO 2 ), metan (CH 4 ), podtlenek azotu (N 2 O) oraz produkowane przez człowieka gazy fluorowane. Substancje zubożające warstwę ozonową podlegające kontroli na mocy Protokołu montrealskiego, takie jak chlorofluorowęglowodory (CFC), wodorochlorofluorowęglowodory (HCFC) i halony, również zaliczane są do ważnych gazów cieplarnianych. Rys. 1 Uproszczony model globalnego ocieplenia Uproszczony model globalnego ocieplenia Ziemia odbiera energię od Słońca w postaci światła słonecznego (krótkofalowe promieniowanie słoneczne), które przenika przez atmosferę w sposób względnie niezakłócony. Ok. 30% odbieranego krótkofalowego promieniowania słonecznego ulega odbiciu z powrotem w przestrzeń kosmiczną przez atmosferę oraz powierzchnię Ziemi. Pozostałe 70% jest pochłaniane przez powierzchnię Ziemi (lądy, oceany) oraz niższą warstwę atmosfery. Pochłonięte promieniowanie powoduje nagrzanie powierzchni Ziemi i zostaje ponownie wypromieniowane w postaci długofalowego (podczerwonego) promieniowania cieplnego. Promieniowanie podczerwone nie może przenikać przez atmosferę w sposób tak nieograniczony jak promieniowanie krótkofalowe, lecz jest odbijane przez chmury i pochłaniane przez gazy cieplarniane występujące w atmosferze. W ten sposób gazy cieplarniane zatrzymują ciepło w obszarze między powierzchnią Ziemi a troposferą. 2 2 4. sprawozdanie z oceny Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC), http://www.ipcc.ch/ipccreports/ar4-syr.htm

Dawniej naturalne stężenia gazów cieplarnianych utrzymywały na Ziemi temperaturę wystarczającą do podtrzymania życia. Im więcej wytworzonych przez człowieka gazów cieplarnianych dostaje się do atmosfery, tym więcej promieniowania podczerwonego ulega odbiciu i powraca na powierzchnię Ziemi. Prowadzi to do tzw. efektu antropogenicznych gazów cieplarnianych, który jest przyczyną globalnego ocieplenia Ziemi. 2.2 Czym są fluorowane gazy cieplarniane? Fluorowane gazy cieplarniane (HFC, PFC oraz SF 6 ) to wytwarzane przez człowieka substancje chemiczne wykorzystywane w różnych branżach i zastosowaniach. Do powszechnego użytku weszły w latach 90. XX w., zastępując niektóre substancje zubożające warstwę ozonową 3 wykorzystywane wówczas w większości tych zastosowań, takie jak chlorofluorowęglowodory (CFC) i wodorochlorofluorowęglowodory (HCFC), wycofywane na mocy Protokołu montrealskiego. Mimo że fluorowane gazy cieplarniane nie mają właściwości zubożających warstwę ozonową, większość z nich ma wysoki współczynnik ocieplenia globalnego (GWP). Współczynnik GWP w kontekście rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych obliczany jest na podstawie skutków oddziaływania jednego kilograma danego gazu w ciągu 100 lat w porównaniu z oddziaływaniem jednego kilograma CO 24. HFC to najbardziej rozpowszechniona grupa fluorowanych gazów cieplarnianych. Wykorzystywane są w różnych branżach i zastosowaniach, np. jako czynniki chłodnicze w urządzeniach chłodniczych, klimatyzacyjnych i pompach ciepła, jako środki spieniające do wyrobu pianek, jako środki gaśnicze, propelenty aerozolowe i rozpuszczalniki. PFC są zwykle wykorzystywane w branży elektronicznej (np. do czyszczenia plazmowego płytek krzemowych) oraz w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym (uzyskiwanie produktów naturalnych, takich jak odżywki i aromaty); w niewielkim zakresie wykorzystywane są również w chłodnictwie w zastępstwie CFC często w połączeniu z innymi gazami. W przeszłości PFC były wykorzystywane jako środki gaśnicze i wciąż można je znaleźć w starszych systemach ochrony przeciwpożarowej. Współczynnik ocieplenia globalnego (GWP) Wskaźnik odnoszący się do właściwości radiacyjnych dobrze wymieszanych gazów cieplarnianych, który opisuje połączony efekt różnego czasu pozostawania tych gazów w atmosferze oraz względnej skuteczności pochłaniania przez nie odbitego promieniowania podczerwonego. Wskaźnik jest przybliżoną wartością uśrednionego w czasie efektu ocieplenia wywieranego przez jednostkę masy danego gazu cieplarnianego obecnie występującego w atmosferze w odniesieniu do efektu wywieranego przez dwutlenek węgla. (Źródło: trzecie sprawozdanie z oceny IPCC) SF 6 jest zwykle wykorzystywany jako gaz izolacyjny oraz do gaszenia zwarć łukowych w rozdzielnicach wysokiego napięcia, a także jako gaz osłonowy w produkcji magnezu i aluminium. W załączniku II do niniejszej broszury przedstawiono przegląd substancji omówionych w rozporządzeniu w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, łącznie z ich współczynnikami globalnego ocieplenia oraz typowymi zastosowaniami. 3 Substancje zubożające warstwę ozonową to substancje, które niszczą warstwę ozonową Ziemi. Zawierają zwykle chlor lub brom. Substancje te podlegają przepisom rozporządzenia (WE) nr 2037/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową. 4 Wielkości GWP dla okresu 100 lat podane w załączniku II to wartości opublikowane w trzecim sprawozdaniu z oceny (TAR) przyjętym przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC). Wartości te mieszczą się w zakresie od 97 dla fluorometanu (HFC-41) do 22 200 dla heksafluorku siarki. 3

2.3 Ogólny przegląd rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych Celem ogólnym rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych jest zredukowanie emisji tych gazów przez zastosowanie szeregu środków lub działań w trakcie całego cyklu eksploatacji. Przekazywanie corocznie danych dotyczących produkcji, przywozu i wywozu fluorowanych gazów cieplarnianych (art. 6) Importer F-gazów Eksporter F-gazów Producent F-gazów Użytkownik F-gazów Zabronione zastosowania (art. 8) Kogo to dotyczy? Importer produktów i urządzeń zawierających F-gazy Wprowadzanie określonych produktów i urządzeń do obrotu jest zabronione (art. 9) Producent produktów i urządzeń zawierających F-gazy Etykietowanie produktów i urządzeń przed ich wprowadzeniem do obrotu (art. 7) Operator urządzeń/systemów zawierających F-gazy Personel techniczny i przedsiębiorstwa Zapobieganie powstawaniu wycieków z urządzeń. Niezwłoczne naprawianie wykrytych nieszczelności (art. 3 ust. 1) Instalacja, konserwacja lub serwisowanie, w tym naprawa nieszczelności w systemach i urządzeniach przez uprawniony personel i przedsiębiorstwa (art. 5) Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych podczas konserwacji lub serwisowania oraz przed końcowym unieszkodliwieniem produktów i urządzeń (art. 4) Urządzenia podlegające regularnym kontrolom szczelności dokonywanym przez uprawniony personel (art. 3 ust. 2) Prowadzenie odpowiedniej dokumentacji w przypadku określonych urządzeń (art. 3 ust. 6) Instalacja systemów wykrywania wycieków w przypadku określonych urządzeń (art. 3 ust. 3) Rys. 2 Przegląd głównych podmiotów, na które mają wpływ przepisy rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych i związane z nim wymogi 4

Wymogi rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych dotyczą: - producentów, importerów i eksporterów fluorowanych gazów cieplarnianych; - producentów i importerów wprowadzających niektóre produkty i urządzenia zawierające fluorowane gazy cieplarniane do obrotu w UE; - podmiotów stosujących SF 6 w procesach odlewania magnezu oraz napełniania opon pojazdów silnikowych; - operatorów niektórych urządzeń i systemów zawierających fluorowane gazy cieplarniane; - personelu technicznego i przedsiębiorstw, wykonujących niektóre czynności związane z urządzeniami zawierającymi fluorowane gazy cieplarniane. Jak opisano powyżej, fluorowane gazy cieplarniane są wykorzystywane w kilku obszarach zastosowań. W rozporządzeniu w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych zdefiniowano określone obowiązki operatorów następujących rodzajów urządzeń: - stacjonarne urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne i pompy ciepła; - stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej i gaśnice; - rozdzielnice wysokiego napięcia; - urządzenia zawierające rozpuszczalniki. Rozporządzeniem w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych objęte są również inne produkty i urządzenia, w tym urządzenia ruchome, zawierające fluorowane gazy cieplarniane. 5

3 Do kogo skierowana jest niniejsza broszura? W niniejszej broszurze opisano wymagania określone w rozporządzeniu w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, odnoszące się do operatorów stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej i gaśnic zawierających środki gaśnicze w postaci fluorowanych gazów cieplarnianych. W związku z tym należy najpierw określić, jakich podmiotów dotyczą odpowiednie wymagania rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, w czym pomoże niniejsza broszura. 3.1 Które rodzaje systemów i urządzeń są objęte rozporządzeniem? Stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej Stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej zostały zdefiniowane jako systemy działające lub tymczasowo wyłączone z eksploatacji, składające się z jednego zbiornika lub z szeregu połączonych zbiorników wraz z elementami towarzyszącymi, zainstalowane ze względu na określone zagrożenie pożarowe na określonej przestrzeni i zwykle nieprzemieszczające się podczas eksploatacji 5. Fluorowane gazy cieplarniane wykorzystywane w stacjonarnych systemach ochrony przeciwpożarowej to głównie HFC. Mimo że wprowadzanie do obrotu systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających PFC jest zabronione od dnia 4 lipca 2007 r. 6, starsze systemy zawierające PFC mogą być nadal w użyciu. Fluorowane gazy cieplarniane są stosowane do gaszenia ognia, ponieważ pochłaniają ciepło płomieni. Zwykle są instalowane w ośrodkach przetwarzania danych i serwerowniach oraz w mniejszym zakresie w wieżach kontroli lotów, muzeach, centrach telekomunikacyjnych, szpitalach, bankach itp. Gaśnice Gaśnice to urządzenia przenośne, zwykle ręczne lub montowane na wózkach. Wprowadzanie do obrotu gaśnic zawierających PFC jest zabronione od dnia 4 lipca 2007 r. 6. Gaśnice zawierające HFC również nie są bardzo rozpowszechnione. Takie gaśnice są zwykle używane w szczególnych obszarach lub warunkach zastosowań, takich jak serwerownie, zakłady telekomunikacyjne i samoloty. Dostępne są we wszystkich standardowych rozmiarach gaśnic. 5 Art. 2 rozporządzenia (WE) nr 842/2006 i art. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1497/2007. 6 Art. 9 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 842/2006. 6

3.2 Jak rozpoznać środek gaśniczy objęty rozporządzeniem Rozporządzenie w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych dotyczy systemów i urządzeń zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymienione w załączniku II oraz preparaty (określane powszechnie jako mieszaniny ) zawierające te gazy. Wykorzystanie środków gaśniczych w postaci fluorowanych gazów cieplarnianych jest ograniczone do szczególnych zastosowań, w których wykorzystywane są zwykle czyste gazy HFC (nie miesza-niny). W takich systemach ochrony przeciwpożarowej powszechnie stosowane są gazy HFC-227ea, HFC-125 oraz HFC-23. Gaz HFC-236fa wykorzystywany jest w gaśnicach. Do gazów PFC używanych w starszych systemach należą perfluorobutan (PFC-31-10) i perfluorometan (PFC-14). Najprostszym sposobem rozpoznania rodzaju środka gaśniczego jest sprawdzenie etykiety na zbiornikach systemu lub na gaśnicy. Zbiorniki zawierające fluorowane gazy cieplarniane, wprowadzane do obrotu w UE po 1 kwietnia 2008 r., muszą być oznaczone etykietą z napisem: Zawiera fluorowane gazy cieplarniane objęte Protokołem z Kioto 7 ; muszą się na nich także znaleźć informacje na temat rodzaju i ilości danego F- gazu. W sekcji 7 przedstawiono przykład takiej etykiety. Ważne informacje są również, w większości przypadków, dostępne w instrukcjach obsługi, specyfikacjach technicznych i w dokumentacji, a także na zbiornikach ze środkiem gaśniczym wprowadzonych do obrotu przed 1 kwietnia 2008 r., choć w tym ostatnim przypadku podane mogą być jedynie nazwy handlowe substancji. Jeśli nie są dostępne dokładne informacje na temat użytego środka gaśniczego, należy zwrócić się o ich udostępnienie do producenta lub przedsiębiorstwa i personelu przeprowadzającego konserwację lub serwisowanie systemu lub urządzenia. 7 Wymagania dotyczące etykiet określono w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1494/2007. 7

3.3 Kto jest operatorem systemu? Rozporządzenie w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych stanowi, że operator systemu lub gaśnicy jest odpowiedzialny za zgodność z przepisami. Operator został zdefiniowany jako osoba fizyczna lub prawna sprawująca faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem urządzeń i systemów. W świetle tej definicji właściciel systemu zawierającego fluorowane gazy cieplarniane nie staje się automatycznie operatorem systemu. Faktyczna kontrola nad technicznym działaniem urządzenia lub systemu obejmuje zasadniczo następujące elementy: - swobodny dostęp do systemu, co oznacza możliwość sprawowania nadzoru nad jego elementami i ich działaniem, a także możliwość udzielania dostępu osobom trzecim; - kontrolę czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem i uruchamianiem (np. podejmowanie decyzji o włączeniu lub wyłączeniu); - kontrolę (w tym kontrolę finansową) dotyczącą decyzji o modyfikacjach technicznych (np. wymianie elementu, instalacji stałego systemu wykrywania wycieków), modyfikacji ilości fluorowanych gazów cieplarnianych w urządzeniu lub systemie oraz o przeprowadzeniu kontroli i napraw (np. kontroli szczelności). W większości przypadków operatorem systemu ochrony przeciwpożarowej jest osoba prawna (zwykle przedsiębiorstwo) odpowiedzialna za wydawanie pracownikom poleceń dotyczących codziennego funkcjonowania systemu. To samo dotyczy gaśnic zawierających fluorowane gazy cieplarniane, ponieważ są one zwykle używane w specjalnych obszarach zastosowań przemysłowych. W związku ze złożonością instalacji oraz dużym znaczeniem poprawnego funkcjonowania systemu przeprowadzenie konserwacji lub serwisowania zlecane jest często przedsiębiorstwom usługowym. W takich przypadkach ustalenie operatora zależy od ustaleń wynikających z umowy oraz praktycznych uzgodnień między stronami.! Mimo że fakt posiadania systemu lub urządzenia nie jest kryterium ustalenia operatora, państwa członkowskie mogą wyznaczyć właściciela jako podmiot pełniący obowiązki operatora w określonych, szczególnych sytuacjach, nawet jeśli właściciel nie sprawuje faktycznej kontroli nad technicznym funkcjonowaniem systemu lub urządzenia. W związku z tym należy uwzględnić szczególne warunki realizacji przepisów przez dane państwo członkowskie. 8

4 Które obowiązki dotyczą operatora? Gaśnice Operatorzy gaśnic, niezależnie od ilości zawartego w gaśnicy środka gaśniczego w postaci F-gazu, są odpowiedzialni za zapewnienie właściwego odzysku środka gaśniczego (patrz bezpośrednio sekcja 5.6). Stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej Należy spełnić określone obowiązki w zależności od ilości gazu zawartego w urządzeniu. Na poniższym drzewie decyzyjnym systemy zostały pogrupowane według kategorii 8 od A do D, a Tabela 1 określa, które obowiązki są istotne dla poszczególnych kategorii. Czy w systemie znajduje się środek gaśniczy KATEGORIA ilości F-gazu 3kg? Nie D Tak 30kg? Nie C Tak 300kg? Nie B Tak A Rys. 3 Drzewo decyzyjne pozwalające określić niezbędne czynności 8 Kategorie ilości F-gazu stosowane są w niniejszej broszurze dla uproszczenia. Nie zostały zdefiniowane w ten sposób w rozporządzeniu. 9

Obowiązki operatora Kategoria ilości F-gazu A ( 300 kg) B ( 30 kg i < 300 kg) C ( 3 kg i < 30 kg) D (< 3 kg) Instalacja (instalowanie), konserwacja lub serwisowanie systemu przez uprawniony personel i przedsiębiorstwa, art. 5 ust. 3 9 Zapobieganie wyciekom i jak najszybsze dokonywanie napraw wykrytych nieszczelności, art. 3 ust. 1 9 Dokonywanie regularnych kontroli szczelności przez uprawniony personel, art. 3 ust. 2 9 Instalacja systemu wykrywania wycieków, który należy poddawać kontroli przynajmniej co 12 miesięcy, art. 3 ust. 3 9 Prowadzenie dokumentacji, art. 3 ust. 6 9 Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych przed końcowym unieszkodliwieniem oraz, w stosownych przypadkach, podczas konserwacji lub serwisowania, dokonywany przez uprawniony personel, art. 4 ust. 1, 4 9 Tabela 1 Przegląd obowiązków operatora w zależności od ilości F-gazu w systemie Różnica między wymaganiami dla kategorii B i C polega na częstotliwości dokonywania kontroli szczelności (patrz Tabela 3). 4.1 Jak określić ilość F-gazu w systemie W przypadku identyfikacji systemu Komisja bierze pod uwagę jako główne kryterium stru-kturę techniczną, a nie lokalizację czy funkcje. System powinien być rozumiany jako zestaw elementów i przewodów, tworzących jedną ciągłą strukturę, przez którą mogą przepływać fluorowane gazy cieplarniane. Jeśli cząsteczka F-gazu może przepłynąć przez strukturę z jednego miejsca w inne, oznacza to, że te dwa miejsca stanowią część jednego urządzenia. W odniesieniu do systemów ochrony przeciwpożarowej oznacza to, że jeśli dwa lub większą liczbę połączonych ze sobą zbiorników ze środkiem gaśniczym zainstalowano ze względu na określone zagrożenie pożarowe na określonej przestrzeni, zbiorniki te powinny być uznawane za jeden system. Przykład W obiekcie zainstalowany jest system ochrony przeciwpożarowej z 5 zbiornikami, z których każdy zawiera 50 kg środka gaśniczego. Zbiorniki ze środkiem gaśniczym są połączone w taki sposób, że środek gaśniczy jest uwalniany przez wylot za pośrednictwem jednej sieci przewodów. Całkowita ilość środka gaśniczego w systemie wynosi zatem 250 kg. Należy spełnić wymagania dla kategorii ilości F-gazu B (systemy 30 i < 300 kg) Tabela 2 Przykład określania ilości F-gazu w systemie 9 Rozporządzenie (WE) nr 842/2006. 10

W celu określenia ilości F-gazu operator powinien sprawdzić informacje na etykietach (patrz również sekcja 7) oraz w instrukcji obsługi systemu lub specyfikacjach technicznych. W przypadku gdy ilość F-gazu w systemie nie jest oznaczona w specyfikacjach technicznych producenta ani na etykiecie, ale system może należeć do kategorii A, B lub C, ilość F-gazu musi być określona przez uprawniony personel (patrz sekcja 6). W razie wątpliwości operator powinien skontaktować się z dostawcą, producentem lub firmą obsługującą system lub urządzenie. Praktyczna zasada Ilość F-gazu zawartego w systemach ochrony przeciwpożarowej znajdujących się w budynkach jest zwykle większa niż 3 kg. 11

5 Za co odpowiedzialny jest operator? Na podstawie informacji przedstawionych w sekcji poprzedniej powinno być możliwe zakwalifikowanie systemów ochrony p-poż do poszczególnych kategorii ilości F-gazu oraz ustalenie wynikających stąd wymagań (patrz Tabela 1 w sekcji 4).! Należy uwzględnić wymagania krajowe, szczególnie w przypadku systemów o ilości F-gazu nieprzekraczającej 3 kg, które mogą obowiązywać w danym państwie. W niniejszej sekcji opisano szczegółowo wymagania dla różnych kategorii, określone w rozporządzeniu w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych. W celu oznaczenia odpowiednich kategorii użyto następujących symboli: Przykłady: A B C D A B C D Dotyczy wszystkich kategorii ilości F-gazu Dotyczy tylko kategorii ilości F-gazu A ( 300 kg) A B C D 5.1 Zapewnienie właściwej instalacji (instalowania), konserwacji lub serwisowania systemu Instalacja (instalowanie) i konserwacja lub serwisowanie systemu ochrony przeciwpożarowej powinny być przeprowadzane przez personel i przedsiębiorstwa z odpowiednim certyfikatem (patrz sekcja 6). W kontekście rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych Instalacja (instalowanie) oznacza łączenie po raz pierwszy jednego lub większej liczby zbiorników zawierających lub mających zawierać środek gaśniczy w postaci fluorowanego gazu cieplarnianego z przynależnymi elementami w miejscu eksploatacji tych zbiorników i przynależnych elementów, z wyłączeniem tych elementów, które nie mają wpływu na utrzymanie czynnika gaśniczego w systemie przed jego uwolnieniem w celu ugaszenia pożaru. Konserwacja lub serwisowanie obejmuje wszystkie czynności związane z pracami prowadzonymi na zbiornikach zawierających lub mających zawierać czynniki gaśnicze w postaci fluorowanych gazów cieplarnianych lub na przynależnych elementach, z wyłączeniem tych elementów, które nie mają wpływu na utrzymanie czynnika gaśniczego w systemie przed jego uwolnieniem w celu ugaszenia pożaru. 12

5.2 Zapobieganie wyciekom i naprawa nieszczelności A B C D Wszyscy operatorzy stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej, niezależnie od ilości środka gaśniczego, muszą: - zapobiegać wyciekom, a także - naprawiać nieszczelności możliwie jak najszybciej po ich wykryciu, z wykorzystaniem wszystkich środków, które są technicznie dostępne i nie powodują powstania nieproporcjonalnie wysokich kosztów. 10 5.3 Kontrola szczelności A B C D 5.3.1 Standardowe kontrole szczelności Działający i tymczasowo wyłączony z eksploatacji system zawierający 3 kg lub większą ilość środka gaśniczego w postaci F-gazu należy poddawać kontroli szczelności w regularnych odstępach. Operator takiego urządzenia ma obowiązek zapewnić, że tego typu kontrole będą przeprowadzone przez uprawniony personel (à patrz sekcja 6). W przypadku zainstalowania odpowiedniego poprawnie działającego systemu wykrywania wycieków częstotliwość kontroli szczelności będzie o połowę mniejsza, nie powinny one jednak być przeprowadzane rzadziej niż co 12 miesięcy (patrz sekcja 5.4). Kategoria ilości F-gazu A ( 300 kg) B ( 30 kg i < 300 kg) C ( 3 kg i < 30 kg) Minimalna częstotliwość kontroli szczelności W przypadku braku odpowiedniego poprawnie działającego systemu wykrywania wycieków W przypadku zainstalowania odpowiedniego poprawnie działającego systemu wykrywania wycieków co 3 miesiące (*) co 6 miesięcy co 12 miesięcy co 6 miesięcy co 12 miesięcy co 12 miesięcy (*) System wykrywania wycieków, alarmujący operatora w razie ich wykrycia, jest obowiązkowy w przypadku systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających 300 kg lub większą ilość fluorowanych gazów cieplarnianych. Systemy ochrony przeciwpożarowej zainstalowane przed dniem 4 lipca 2007 r. muszą zostać wyposażone w takie systemy do dnia 4 lipca 2010 r. Tabela 3 Przegląd minimalnych częstotliwości przeprowadzania kontroli szczelności W przypadku gdy istnieje system kontroli spełniający wymogi normy ISO 14520, wymogi przedmiotowego rozporządzenia uznaje się za spełnione, jeśli kontrole przeprowadzane są przynajmniej z taką samą częstotliwością. 10 Art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 842/2006. 13

5.3.2 Kontrole przeprowadzane po dokonaniu naprawy W razie wykrycia wycieku operator musi zapewnić, że naprawa lub wymiana zbiornika będzie przeprowadzona jak najszybciej przez personel uprawniony do podejmowania określonych czynności (patrz sekcja 6). Przed ponownym napełnieniem należy przeprowadzić próbę szczelności. Kolejną kontrolę należy przeprowadzić w ciągu 1 miesiąca, w zależności od sytuacji oraz na podstawie oceny dokonanej przez uprawnioną osobę. Ponieważ kolejna kontrola musi być przeprowadzona zgodnie ze standardowymi wymaganiami w zakresie kontroli szczelności, okres poprzedzający następną regularną kontrolę szczelności zaczyna się liczyć od tego momentu. 5.3.3 Nowe systemy W przypadku niedawno zainstalowanego systemu natychmiast po jego oddaniu do eksploatacji uprawniony personel musi przeprowadzić kontrolę zgodną z wymogami w zakresie standardowej kontroli szczelności. 5.4 Instalacja (instalowanie) systemów wykrywania wycieków A B C D System wykrywania wycieków oznacza skalibrowane mechaniczne, elektryczne lub elektroniczne urządzenie do wykrywania wycieków fluorowanych gazów cieplarnianych, które w momencie wykrycia alarmuje operatora. Systemy ochrony p-poż zawierające 300 kg lub większą ilość środka gaśniczego w postaci F-gazu muszą być wyposażone w stały system wykrywania wycieków, alarmujący operatora w razie ich wykrycia. W przypadku systemów ochrony przeciwpożarowej zainstalowanych przed dniem 4 lipca 2007 r. systemy wykrywania wycieków muszą zostać zainstalowane do dnia 4 lipca 2010 r. System wykrywania wycieków powinien być poddawany kontroli pod względem prawidłowego działania przynajmniej raz na 12 miesięcy. W skład takich systemów wchodzą systemy monitorowania wagi lub wyłączniki ciśnieniowe, wyposażone w automatyczne alarmy ostrzegające operatora w razie wystąpienia wycieku. W odpowiednich przypadkach można również stosować inne systemy monitorujące obecność fluorowanych gazów cieplarnianych w powietrzu. Powinny one być instalowane w pomieszczeniach, w których zamontowane są zbiorniki z F-gazem. W przypadku wyboru odpowiedniej technologii i miejsca instalacji systemu wykrywania wycieków operator powinien brać pod uwagę wszystkie parametry, które mogą wpływać na skuteczność jego działania, w celu zapewnienia, że zainstalowany system wykryje wyciek i ostrzeże operatora. Należy uwzględnić wymagania norm ISO 14520 i EN 15004 oraz norm, do których się one odnoszą, a także przepisów krajowych. W razie podejrzenia wycieku F-gazu, sygnalizowanego przez stały system wykrywania wycieków, należy dokonać kontroli systemu (sekcja 5.3) w celu rozpoznania oraz, w stosownych przypadkach, naprawienia nieszczelności. Operatorzy systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających mniej niż 300 kg F-gazu mogą również instalować systemy wykrywania wycieków. Systemy ochrony przeciwpożarowej z odpowiednimi prawidłowo działającymi systemami wykrywania wycieków, alarmującymi operatora w razie wykrycia wycieku, są kontrolowane z mniejszą częstotliwością (patrz Tabela 3). 14

5.5 Prowadzenie dokumentacji A B C D Operatorzy systemów zawierających 3 kg lub większą ilość środka gaśniczego w postaci F-gazu muszą prowadzić dokumentację systemu i udostępniać ją na żądanie właściwym organom krajowym lub Komisji Europejskiej. Dokumentacja systemu (patrz przykładowy szablon w załączniku III) musi zawierać następujące informacje 11 : - nazwa, adres pocztowy, numer telefonu operatora; - informacje dotyczące ilości i rodzaju F-gazu w systemie (jeśli nie są podane w specyfikacji technicznej producenta lub na etykiecie systemu, muszą zostać określone przez uprawniony personel); - ilość dodanych fluorowanych gazów cieplarnianych (nowe/dodatkowe pojemniki); - ilość fluorowanych gazów cieplarnianych odzyskanych podczas konserwacji lub serwisowania oraz końcowego unieszkodliwienia (usuwanie/wymiana pojemników); - dane identyfikacyjne przedsiębiorstwa/personelu przeprowadzającego istotne czynności; - daty i wyniki regularnych kontroli szczelności; - daty i wyniki kontroli systemów wykrywania wycieków (jeśli są zainstalowane); - inne istotne informacje. 5.6 Odzyskiwanie środka gaśniczego z systemów ochrony przeciwpożarowej i gaśnic A B C D Operatorzy muszą stworzyć warunki umożliwiające prawidłowy odzysk, tj. zbiórkę i magazynowanie, środków gaśniczych w postaci fluorowanych gazów cieplarnianych przez uprawniony personel ze stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej i przenośnych gaśnic w celu zapewnienia ich recyklingu, regeneracji lub zniszczenia. Tę czynność należy wykonać przed końcowym unieszkodliwieniem pojemników ze środkiem gaśniczym oraz, w stosownych przypadkach, podczas prac konserwacyjnych lub serwisowych. Pojemniki ze środkiem gaśniczym powinny zostać odłączone od systemu przez uprawniony personel. Zwykle zbiórkę gazu z pojemników, naprawę nieszczelności i ponowne napełnianie pojemników przeprowadza się w zakładzie producenta pojemników lub przynależnych elementów systemów ochrony przeciwpożarowej. 11 Art. 3 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 842/2006 oraz art. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1497/2007. 15

6 Informacje dotyczące certyfikacji personelu technicznego i przedsiębiorstw! Czynności określone w Tabela 4 mogą być wykonywane wyłącznie przez personel i przedsiębiorstwa z certyfikatem wydanym przez jednostkę certyfikującą wyznaczoną przez państwo członkowskie, chyba że wykonywane są w zakładzie producenta podczas produkcji lub naprawy. Operator powinien się upewnić, że personel ma ważny certyfikat upoważniający do wykonania przewidzianej czynności. Należy uwzględnić wymagania poszczególnych państw członkowskich. Czynność Instalacja (instalowanie) stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej Konserwacja lub serwisowanie stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej Kontrola szczelności stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających 3 kg fluorowanych gazów cieplarnianych Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych ze stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej i gaśnic Tabela 4 Czynności wykonywane przez uprawniony personel i przedsiębiorstwa Certyfikaty muszą zawierać następujące informacje 12 : - nazwa jednostki certyfikującej, nazwisko posiadacza w pełnym brzmieniu, numer certyfikatu, data wygaśnięcia (jeśli istnieje); - czynności, do których wykonywania uprawniony jest posiadacz certyfikatu; - data wydania i podpis wydającego. W okresie przejściowym, najpóźniej do dnia 4 lipca 2010 r., w niektórych państwach członkowskich stosowane będą systemy certyfikacji tymczasowej. Państwo członkowskie może wydać decyzję w zakresie treści certyfikatu i daty jego wygaśnięcia. Ważne jest zatem, aby operator był świadomy szczególnych warunków określonych przez państwo członkowskie (à krajowe punkty kontaktowe, patrz załącznik IV). Certyfikaty wydane w jednym państwie członkowskim (z wyjątkiem certyfikatów tymczasowych) są uznawane we wszystkich państwach członkowskich, jednak państwa członkowskie mogą wymagać przetłumaczenia certyfikatu. Wymagania w zakresie certyfikacji dotyczące personelu i przedsiębiorstw można znaleźć w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 304/2008. 12 Art. 5 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 304/2008. Uprawniony personel Uprawnione przedsiębiorstwa 16

7 Informacje na etykietach Od dnia 1 kwietnia 2008 r. 13 producent lub importer wprowadzający do obrotu w UE systemy ochrony przeciwpożarowej, gaśnice i pojemniki z F-gazem zawierające HFC jest zobowiązany do opatrzenia ich etykietami. Etykieta jest ważnym źródłem informacji i umożliwia ustalenie, czy system lub urządzenie są objęte zakresem rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych oraz które wymagania mają zastosowanie. Szczególne wymagania państw członkowskich mogą dotyczyć obowiązku podawania na etykiecie informacji w języku urzędowym danego państwa. Etykieta musi zawierać przynajmniej informacje o rodzaju i ilości F-gazu w systemie ochrony p-poż, gaśnicy lub pojemniku oraz napis: Zawiera fluorowane gazy cieplarniane objęte Protokołem z Kioto. Przykład: FLASCHENTYP/NENNINHALT BOTTLE TYPE/VOLUME ARTIKEL-NR. PART NO. LÖSCHMITTEL EXTINGUISHANT FÜLLMENGE CONTENTS WEIGHT GESAMTGEWICHT TOTAL WEIGHT BETRIEBSTEMPERATUR OPERATING TEMPERATURE BETRIEBSDRUCK MIT N 2 OPERATING PRESSURE WITH N 2 FÜLLDATUM FILLING DATE SERIEN-NR. SERIAL NO. UN-NR. UN-NO. 1058 NÄCHSTER PRÜFTERMIN NEXT INSPECTION HEPTAFLUORPROPAN, CF 3 CHFCF 3 1058 KG KG + 0 C bis / to + 35 C bar bei / at 21 C verflüssigte Gase liquefied gases Contains fluorinated greenhouse gases covered by the Kyoto Protocol 8 Kary za niezachowanie zgodności z przepisami Kary za naruszenie któregokolwiek z przepisów rozporządzenia w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych są nakładane osobno przez poszczególne państwa członkowskie. 13 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1494/2007. 17

Załącznik I. Wykaz aktów wykonawczych do rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1493/2007 z dnia 17 grudnia 2007 r. określające, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, format sprawozdań, które mają być składane przez producentów, importerów i eksporterów niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1494/2007 z dnia 17 grudnia 2007 r. określające, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, formę etykiet oraz dodatkowe wymogi dotyczące etykietowania produktów i urządzeń zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1497/2007 z dnia 18 grudnia 2007 r. ustanawiające zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady standardowe wymogi w zakresie kontroli szczelności w odniesieniu do stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1516/2007 z dnia 19 grudnia 2007 r. ustanawiające zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady standardowe wymogi w zakresie kontroli szczelności w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane Rozporządzenie Komisji (WE) nr 303/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. ustanawiające, na mocy rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, minimalne wymagania i warunki dotyczące wzajemnego uznawania certyfikacji przedsiębiorstw i personelu w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła zawierających fluorowane gazy cieplarniane Rozporządzenie Komisji (WE) nr 304/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. ustanawiające, na mocy rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, minimalne wymagania i warunki dotyczące wzajemnego uznawania certyfikacji przedsiębiorstw i personelu w odniesieniu do stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej i gaśnic zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane Rozporządzenie Komisji (WE) nr 305/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. ustanawiające, na mocy rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, minimalne wymagania i warunki dotyczące wzajemnego uznawania certyfikacji personelu dokonującego odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych z rozdzielnic wysokiego napięcia Rozporządzenie Komisji (WE) nr 306/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. ustanawiające na mocy rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady minimalne wymagania i warunki wzajemnego uznawania certyfikacji personelu dokonującego odzysku rozpuszczalników na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych z urządzeń Rozporządzenie Komisji (WE) nr 307/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. ustanawiające na mocy rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady minimalne wymagania w zakresie programów szkoleniowych oraz warunki wzajemnego uznawania zaświadczeń o odbytym szkoleniu dla personelu w odniesieniu do wykorzystywanych w niektórych pojazdach silnikowych systemów klimatyzacyjnych zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane Rozporządzenie Komisji (WE) nr 308/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. określające, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, formę powiadamiania o programach szkoleń i certyfikacji państw członkowskich 18

Załącznik II. Fluorowane gazy cieplarniane wyszczególnione w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Oznaczenie Pełna nazwa Wzór chemiczny Numer CAS GWP Główne zastosowania - Gaz izolacyjny w rozdzielnicach wysokiego napięcia - Gaz osłonowy w produkcji magnezu - Wytrawianie i czyszczenie w branży półprzewodników 22 200 2551-62-4 SF 6 Heksafluorek siarki SF 6 Wodorofluorowęglowodory (HFC) - Niskotemperaturowy czynnik chłodniczy - Środek gaśniczy 12 000 75-46-7 CHF 3 Trifluorometan HFC-23 HFC-32 Difluorometan CH 2 F 2 75-10-5 550 - Składnik mieszanin stosowanych jako czynniki chłodnicze HFC-41 Fluorometan CH 3 F 593-53-3 97 - Produkcja półprzewodników - Rozpuszczalnik do zastosowań specjalistycznych - Środek spieniający do produkcji pianek 1 500 138495-42-8 C 5 H 2 F 10 (CF 3 CHFCHFCF 2 CF 3 ) 1,1,1,2,2,3,4,5,5,5-dekafluoropenta HFC-43-10mee - Składnik mieszanin stosowanych jako czynniki chłodnicze - Środek gaśniczy 3 400 354-33-6 C 2 HF 5 (CHF 2 CF 3 ) 1,1,1,2,2-pentafluoroetan HFC-125 Obecnie brak typowych zastosowań 1 100 359-35-3 C 2 H 2 F 4 (CHF 2 CHF 2 ) 1,1,2,2-tetrafluoroetan HFC-134 - Czynnik chłodniczy - Składnik mieszanin stosowanych jako czynniki chłodnicze - Rozpuszczalnik do ekstrakcji - Propelent w aerozolach technicznych i medycznych - Składnik czynnika spieniającego do pianek z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) i poliuretanowych (PUR) 1 300 811-97-2 C 2 H 2 F 4 (CH 2 FCF 3 ) 1,1,1,2-tetrafluoroetan HFC-134a - Propelent w specjalistycznych aerozolach technicznych - Składnik czynnika spieniającego do pianek z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) - Czynnik chłodniczy 120 75-37-6 C 2 H 4 F 2 (CH 3 CHF 2 ) 1,1-difluoroetan HFC-152a 19

Pełna nazwa 1,1,2-trifluoroetan 1,1,1-trifluoroetan 1,1,1,2,3,3,3-heptafluoropropan 1,1,1,2,2,3-heksafluoropropan 1,1,1,2,3,3-heksafluoropropan 1,1,1,3,3,3-heksafluoropropan 1,1,2,2,3-pentafluoropropan 1,1,1,3,3-pentafluoropropan 1,1,1,3,3-pentafluorobutan Tetrafluorometan 1,1,1,2,2,2-heksafluoroetan Wzór chemiczny C 2 H 3 F 3 (CH 2 FCHF 2 ) C 2 H 3 F 3 (CH 3 CF 3 ) C 3 HF 7 (CF 3 CHFCF 3 ) C 3 H 2 F 6 (CH 2 FCF 2 CF 3 ) C 3 H 2 F 6 (CHF 2 CHFCF 3 ) C 3 H 2 F 6 (CF 3 CH 2 CF 3 ) C 3 H 3 F 5 (CH 2 FCF 2 CHF 2 ) C 3 H 3 F 5 (CHF 2 CH 2 CF 3 ) C 4 H 5 F 5 (CF 3 CH 2 CF 2 CH 3 ) CF 4 C 2 F 6 (CF 3 CF 3 ) Numer CAS 430-66-0 420-46-2 431-89-0 677-56-5 431-63-0 690-39-1 679-86-7 460-73-1 406-58-6 75-73-0 76-16-4 GWP 330 4 300 3 500 1 300 1 200 9 400 640 950 890 5 700 11 900 Główne zastosowania Obecnie brak typowych zastosowań - Składnik mieszanin stosowanych jako czynniki chłodnicze - Czynnik chłodniczy - Propelent w aerozolach medycznych - Środek gaśniczy - Środek spieniający do produkcji pianek - Czynnik chłodniczy - Czynnik spieniający - Czynnik chłodniczy - Czynnik spieniający - Środek gaśniczy - Czynnik chłodniczy - Czynnik chłodniczy - Czynnik spieniający - Czynnik spieniający do wyrobu pianek poliuretanowych (PUR) - Rozpuszczalnik do zastosowań specjalistycznych - Czynnik spieniający do wyrobu pianek poliuretanowych (PUR) i fenolowych - Składnik mieszanin stosowanych jako rozpuszczalniki - Produkcja półprzewodników - Środek gaśniczy - Produkcja półprzewodników 20 Oznaczenie HFC-143 HFC-143a HFC-227ea HFC-236cb HFC-236ea HFC-236fa HFC-245ca HFC-245fa HFC-365mfc Perfluorowęglowodory (PFC) Perfluorometan (PFC-14) Perfluoroetan (PFC-116)

Pełna nazwa 1,1,1,2,2,3,3,3-oktafluoropropan 1,1,1,2,2,3,3,4,4,4-dekafluorobutan 1,1,1,2,2,3,3,4,4,5,5,5-dodekafluoropentan 1,1,1,2,2,3,3,4,4,5,5,6,6,6-tetradekafluoroheksan 1,1,2,2,3,3,4,4-oktafluorocyklobuta Wzór chemiczny C 3 F 8 (CF 3 CF 2 CF 3 ) C 4 F 10 C 5 F 12 C 6 F 14 c-c 4 F 8 Numer CAS 76-19-7 355-25-9 678-26-2 355-42-0 115-25-3 Oznaczenie Perfluoropropan (PFC-218) Perfluorobutan (PFC-31-10) Perfluoropentan Perfluoroheksan (PFC-51-14) Perfluorocyklobutan GWP 8 600 8 600 8 900 9 000 10 000 Główne zastosowania - Produkcja półprzewodników - Badania w dziedzinie fizyki - Środek gaśniczy - Rozpuszczalnik do czyszczenia precyzyjnego - Rzadko używany czynnik chłodniczy - Płyn chłodniczy do zastosowań specjalistycznych - Rozpuszczalnik - Produkcja półprzewodników 21

Załącznik III. Przykładowa dokumentacja systemu Nazwa operatora systemu Adres pocztowy Numer telefonu Dokumentacja systemu Oznaczenie systemu 1 Nr referencyjny Opis Lokalizacja Typ środka gaśniczego Data Serwisant/przedsiębiorstwo serwisowe 2 (wraz z numerem certyfikatu) Zmiany środka gaśniczego Typ środka gaśniczego Data instalacji (zainstalowania) Ilość środka gaśniczego w systemie [kg] Ilość dodana/ usunięta [kg] Powód zmiany Kontrole szczelności (w tym kolejne kontrole sprawdzające) Data Serwisant/przedsiębiorstwo serwisowe 2 (wraz z numerem certyfikatu) Obszary kontrolowane Wynik Podjęte działania Czy wymagana kolejna kontrola? Czynności konserwacyjne lub serwisowe Data Inżynier/przedsiębiorstwo obsługi 2 (wraz z numerem certyfikatu) Obszary zainteresowania Wykonane prace konserwacyjne lub serwisowe Uwagi Testowanie systemu automatycznego wykrywania wycieków (jeśli istnieje) Data Serwisant/przedsiębiorstwo serwisowe 2 (wraz z numerem certyfikatu) Wynik Uwagi Inne istotne informacje Data 1 Identyfikacja techniczna 2 W tym nazwisko serwisanta i nazwa przedsiębiorstwa, adres pocztowy, numer telefonu 22

Załącznik IV. Dodatkowe informacje Komisja Europejska http://ec.europa.eu/environment/climat/fluor Krajowe punkty kontaktowe ds. fluorowanych gazów cieplarnianych AUSTRIA Federal Ministry of Agriculture, Forestry Environment and Water Management Division V/2 Chemicals Policy Stubenbastei 5 1010 Vienna Austria Tel: +43-1-51522 2329 Fax: +43-1-51522 7334 office@lebensministerium.at www.lebensministerium.at BELGIUM Federal Public Service for Public Health, Food Chain Safety and the Environment Climate Change Service Ozone/ F gas Eurostation Bloc II Place Victor Horta 40, bte 10 1060 Brussels Belgium Tel: +32 2 524 95 43 Fax: + 32 2 524 96 01 climate@health.fgov.be www.health.fgov.be BULGARIA Air Protection Directorate Global Atmospheric Processes Dept Ministry of Environment and Water 67, William Gladstone Str. Sofia 1000 Bulgaria Tel: +359 2 940 6204/ 62 57 Fax: +359 2 981 0954/ 66 10 air@moew.government.bg www.moew.government.bg CYPRUS Environment Service Ministry of Agriculture, Natural Resources and Environment Nicosia 1411 Cyprus Tel: +35722408900 Fax:+35722774945 www.moa.gov.cy CZECH REPUBLIC Ministry of Environment Air Protection Department Vrsovicka 65 100 00 Praha 10 Czech Republic Tel: +420-2-6712-1111 Fax: +420-2-6731-0308 info@mzp.cz www.env.cz DENMARK Miljøstyrelsen (Danish EPA) Strandgade 29 1401 Copenhagen K Denmark Tel: +45-7254-4000 Fax: +45-3332-2228 mst@mst.dk www.mst.dk ESTONIA FINLAND FRANCE Ministry of the Environment of the Republic of Estonia Environment Mgmt & Technology Dept. Narva mnt 7A Tallinn 15172 Estonia Tel: +372 626 2802 Fax:+372 626 2801 min@envir.ee www.envir.ee Finnish Environment Institute (SYKE) P.O. Box 140 00251 Helsinki Finland Tel: +358-20-610123 Fax: +358-9-5490-2190 kirjaamo.syke@ymparisto.fi www.ymparisto.fi Ministère de l'écologie, de l énergie, du développement durable et de l aménagement du territoire Direction générale de la prévention des risques Bureau des substances et préparations chimiques 20, Avenue de Ségur 75302 Paris 07 SP France Tel: +33 1 42 19 20 21 Fax: +33 1 42 19 14 68 ozone@developpement-durable.gouv.fr www.developpement-durable.gouv.fr 23

GERMANY GREECE HUNGARY Ministry for Environment IG II 1 P.O. Box 120629 53048 Bonn Germany Tel: +49-22899-3050 Fax: +49-22899-305-3225 www.bmu.de/luftreinhaltung/ fluoirerte_treibhausgase/doc/4 0596.php www.umweltbundesamt.de/pr odukte/fckw/index.htm Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works Division for Air and Noise Pollution Control 147 Patission str. 11251 Athens Greece service@dorg.minenv.gr www.minenv.gr Ministry of Environment and Water Dept for Environmental Development POB 351 1011 Budapest Hungary Tel: +36-1-457-3300 Fax: +36-1- 201-3056 info@mail.kvvm.hu www.kvvm.hu IRELAND National Climate Section Department of Environment, Heritage & Local Government Custom House Dublin 1 Ireland Tel: +353-1-888-2000 Fax: +353-1-888-2890 climatechangeinfo@environ.ie www.environ.ie ITALY Ministry of the Environment, Land and Sea Department for Environmental Research & Development Via Cristoforo Colombo 44 00147 Roma Italy Tel: +39 06 5722 8150 / 8151 Fax:+39 06 5722 8172 Info.fgas@minambiente.it www.minambiente.it LATVIA Ministry of Environment Environmental Protection Department Peldu lela 25 Riga 1494 Latvia Tel: +371-67026448 Fax: +371-67820442 pasts@vidm.gov.lv www.vidm.gov.lv LATVIA LUXEMBOURG MALTA Ministry of Environment Environment Quality Department Climate Change DivisionA. Jakšto 4/9 01105 Vilnius Lithuania Tel: +370-5-266 3661 Fax: +370-5-2663663 info@am.lt www.am.lt/vi/index.php#r/1219 Administration de l Environnement Division Air/Bruit 16, rue Eugène Ruppert 2453 Luxembourg Luxembourg Tel: +352-405656-1 Fax: +352-485078 airbrut@aev.etat.lu www.environnement.public.lu/ air_bruit/dossiers/o3- ozone_stratospherique_fuites_frigorifiques/index.html Malta Environment and Planning Authority Environment Protection Directorate Pollution Prevention and Control Unit C/o Quality Control Laboratory P.O. Box 200 Marsa GPO 01 Malta Tel: +356-2290-0000 enquiries@mepa.org.mt www.mepa.org.mt 24

NETHERLANDS SenterNovem Catharijnesingel 59 Postbus 8242 / P-box 8242 3503 RE Utrecht The Netherlands Tel: +31-302393493 Fax: +31-30231-6491 frontoffice@senternovem.nl www.f-gassenverordening.nl POLAND Industrial Chemistry Research Institute Ozone Layer Protection Unit Rydygiera 8 01-793 Warsaw Poland Tel: +48-22-568-2000 Fax: +48-22-568-2390 ichp@ichp.pl www.mos.gov.pl PORTUGAL Ministry of Environment Agencia Portuguesa do Ambiente Rua da Murgueira 9/9A Zambujal-Ap. 7855 2611-865 Amadora Portugal Tel: +351-21-4728200 Fax: +351-21-4719074 www.apambiente.pt ROMANIA Ministry of Environment and Sustainable Development 12, Libertatii Vv District 5 Bucharest Romania Tel: +4021 317 40 70 Fax:+4021 317 40 70 substante.periculoase@mmediu.ro www.mmediu.ro SLOVAKIA Ministry of the Environment of the Slovak Republic Air Protection and Climate Change Department Nam. L. Stura 1 812 35 Bratislava Slovakia Tel: +421-2-5956-1111 info@enviro.gov.sk www.enviro.gov.sk SLOVENIA Ministry of the Environment and Spatial Planning Environmental Agency of the Republic of Slovenia Vojkova 1b 1000 Ljubljana Slovenia Tel: +386-1- 478 4000 Fax: +386-1- 478 4051 stik@arso.gov.si www.arso.gov.si/zrak SPAIN SWEDEN UNITED KINGDOM Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino Subdirección General de Calidad del Aire y Medio Ambiente Industrial Plaza de San Juan de la Cruz s/n 28071 Madrid Spain Tel: +34 91 453 53 80 +34 91 453 53 46 Fax: +34 91 534 05 82 ozono@mma.es www.marm.es Naturvårdsverket Valhallavägen 195 106 48 Stockholm Sweden Tel +46-8-698 10 00 Fax +46-8-20 29 25 www.natur@naturvardsverket.se www.naturvardsverket.se/sv/pr odukter-och-avfall/fluoreradevaxthusgaser/ Climate and Energy Science and Analysis (CEOSA) UK Dept of Environment, Food and Rural Affairs (defra) 3F Ergon House 17 Smith Square London SW1P 3JR Great Britain Tel: +44-20-7238-6951 Fax: +44-20-7238-2188 helpline@defra.gsi.gov.uk http://www.defra.gov.uk/environment/air-atmos/fgas/ Sustainable Development & Regulation Directorate Department for Business, Enterprise and Regulatory Reform 1 Victoria Street London SW1H 0ET Great Britain Tel: +44-20-7215-5000 enquiries@berr.gsi.gov.uk www.berr.gov.uk 25