- co możemy zrobić, gdy wiemy że dzielnica planuje w najbliższym czasie sprzedaż działek, a na tym terenie rosną drzewa działki te są porośnięte dorodnymi, zdrowymi drzewami na których występują ptaki); stwierdzenie obecności gatunków chronionych i zawiadomienie GDOŚ - w jaki sposób możemy zawczasu przyszykować się do ewentualnej informacji na Ekoportalu lub w BIP-ie o wycince drzew w naszej okolicy (inwentaryzacja drzew i gatunków ptaków?); - w jaki sposób możemy sami wykonać inwentaryzację drzew, która mogłaby być wykorzystana w późniejszym czasie jako argument przeciwko wycince; - jakie są metody badania tego, czy drzewo należy wyciąć czy zagraża bezpieczeństwu ludzi, czy nie; - co robić, gdy ktoś wycina drzewo gdzie dzwonić, czy robić zdjęcia itp.?
- jakie są skuteczne metody przeciwdziałania wycinkom (w momencie gdy wniosek jest upubliczniony); - w jaki sposób sami możemy dbać o drzewa; - w jaki sposób prawidłowo posadzić drzewo jak, kiedy, gdzie, na co zwracać uwagę; - czy należy podjąć działania, gdy zostały wykonane nasadzenie zastępcze, ale drzewka nie zostały uformowane, tj. np. 2 metrowa sadzonka nie ma wydzielonego dnia głównego, tylko jest to zbiór wielu równorzędnych gałęzi, które rosną już od ziemi czy samemu można je przyciąć, uformować, czy do kogoś się zgłosić, i kiedy wykonywać takie prace; - czy możemy w jakikolwiek sposób wpływać na miejscowy plan zagospodarowania czy jest szansa na zmianę planu w dzielnicy, gdzie jest uchwalony chodzi o zmianę przeznaczenia terenu np. z zabudowy na tereny zielone; - czy w innych krajach są dobre praktyki w zakresie prowadzenia bieżącej inwentaryzacji i pielęgnacji drzew przez urzędników i mieszkańców, które można by zastosować u nas;
Inwentaryzacja
inwentaryzacja dendrologiczna TABELA + PLAN
metody badania drzew
podstawowa diagnostyka drzewa ocena drzewa pod kątem występowania cech mających wpływ na jego stabilność: - wykonywana przez osobę nadzorującą teren (inspektor, zarządca), dostępna dla przeszkolonego nie-dendrologa - polega na wizualnej ocenie stanu drzewa, ewentualnie z użyciem prostych narzędzi - jeśli rozeznanie stanu drzewa przekracza możliwości inspektora, zleca się badanie specjaliście - powinna być elementem długofalowego monitoringu
Kluczowe działania w ocenie ryzyka upadku drzewa obejmują: wyznaczenie miejsca inspekcji (zakres terytorialny), ocenę żywotności drzewa, ocenę warunków siedliska: które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo upadku? identyfikację celu: jakie będą konsekwencje upadku?, identyfikację wad budowy, patogenów i ich ocenę punktową; pokrój drzewa, system korzeniowy, odziomek, pień, gałęzie, ocenę stopnia ryzyka i sposobów minimalizowania zagrożeń, wykonanie zabiegów minimalizowania ryzyka, udokumentowanie oceny i zaleceń
cechy zwiększające ryzyko korona wiatr nasada korony pień odziomek korzenie naprężenie osiowe zgniecenie podłużne naprężenia podłużne pęknięcie osiowe pęknięcia poprzeczne zgięcie zranienie poślizg gruntu Rys. Matheck
DWIE FAZY OCENY: I OCENA WIZUALNA II BADANIE SPRZĘTEM DODATKOWA ocena wykonana przez SPECJALISTĘ. specjalista określa przede wszystkim stopień rozkładu drewna i podejmuje decyzję w zakresie ocenę statyki.
proste narzędzia
Badanie sprzętem Do sprawdzenia stopnia rozkładu i obliczenia progów krytycznych zwiększających ryzyko złamania drzewa stosowane są: Rezystograf: mikroodwierty których rezultatem jest dendrogram Tomografia komputerowa: fale ultradźwiękowe tworzą obraz wnętrza pnia Metoda Elasto-Inclno: obciążanie drzewa w celu oceny wytrzymałości drzewa na złamanie
Mikroodwierty za pomocą Rezystografu na wykresie do 40 cm w rzeczywistej skali pokazany jest stopień degradacji drewna wewnątrz pnia drzewa Amplitude [%] 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 40 38 36 34 32 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 0 Drilling depth [cm]
testy obciążeniowe
sposoby minimalizowania zagrożeń ogrodzenie zamknięcie parku prędkości wiatru redukcja korony redukcja konarów wiązanie gałęzi wiązanie drzewa czujniki wiatru inklinometry
chrona drzew na placu budowy
wybór, sadzenie i jakość materiału szkółkarskiego
Strata dużej części systemu korzeniowego Drzewo sadzone z gołym korzeniem traci od 95 do 98% systemu korzeniowego co powoduje szok wodny.
Typ korony: naturalna (N)1, pienna (Pa)2 oraz wielopienna (WPa)3. forma drzewa zgodna z naturalnymi cechami wzrostu danego gatunku, bez podziału na pień i koronę. forma drzewa z wyraźnie uformowanym pniem i koroną. forma drzewa, które ma kilka pni wyrastających do wysokości 50 cm nad szyją korzeniową. Formy drzew. (Rys. Związek Szkółkarzy Polskich Zalecenia jakościowe dla ozdobnego materiału szkółkarskiego )
Klon pospolity- forma Pa, obw.14-16 cm V- kształtnie rozwidlony przed korektą. Mocowanie 3 paliki zbite w tzw. skrzynkę. Klon pospolity - forma Pa, po cięciu korygującym. Fot. Ł. Kuźmicz Cechy niedopuszczalne, to: rozwidlenia V-kształtne, świeże cięcia korygujące, uszkodzenia mechaniczne, ślady żerowania szkodników, zmiany chorobowe, martwice.
słabe wiązanie przewodników w koronie
CO JEST NAJWAŻNIEJSZE DLA KORZENI DRZEW? WŁAŚCIWE ŚRODOWISKO GLEBOWE ZBITA, NIEPRZEPUSZCZALNA GLEBA - NIE MA KORZENI BRAK TLENU W GLEBIE NIE MA KORZENI BRAK WODY W GLEBIE NIE MA KORZENI
Zalegająca woda dole na drzewo świadczy o słabej przepuszczalności gruntu. Minimum przesączania: 2,5 cm na godzinę w próbce o wymiarach 30cm x 30 cm x 30 cm
Drzewo nie może być posadzone za głęboko powoduje powstawanie okręcających się korzeni. Nowe korzenie rozwijają się poziomo.
Często tak wygląda pobocze po budowie ulicy
Mikoryza Powszechne zjawisko współżycia drzew leśnych ze strzępkami grzybni w próchnicznych warstwach gleby jest obecnie niedoceniane Strzępki grzybni powiększają wielokrotnie powierzchnię chłonną i zasięg korzeni włośnikowych, Zasięg grzybni w symbiozie z korzeniami drzew może sięgać nawet 300 m Grzybnia chroni korzenie drzew przed wieloma patogenami, które prawdopodobnie mają problemy z rozbudową własnej grzybni w zdominowanym przez grzyby środowisku Niektóre grzyby przyspieszają wzrost korzeni drzew przez wytwarzanie auksyn (Shigo, 1996 za Kosmalą) Za pomocą strzępek grzybni drzewa przekazują sobie wodę i minerały MYKORYZA ZWIĘKSZA POWIERZCHNIĘ SORBCYJNĄ KORZENI (Szczepanowska, 2001, Drzewa w mieście)
Warstwa 2,5 cm prawidłowo położonej ściółki pod młodymi drzewami; Zwiększa wilgotność gleby Mulczowanie Może zwiększyć 4-krotnie gęstość korzeni drzew młodych w porównaniu z drzewami gdzie ściółki nie zastosowano Dojrzałe drzewo może zwiększyć 15- krotnie gęstość korzeni w porównaniu do drzewa rosnącego na trawniku Zwiększyć aktywność mikoryzy Może zredukować poziom zagęszczenia gleby po 3-5 latach Warstwa kory musi być oddalona 7-15 cm od nasady pnia aby uniknąć zamierania sitowej części tkanki przewodzącej i chorób zdrewniałych korzeni i pnia. Zbyt gruba warstwa kory pogarsza warunki tlenowe i jest szczególnie niebezpieczna dla nowo sadzonych drzew. (zdj. H. Badler, 1997,Strassen Bäume,)
W miejscach o słabszej glebie skazane są większe doły, mulczowanie i pierścień wokół drzewa dla zatrzymywania wody
Brak skutecznej kontroli nasadzeń zastępczych może doprowadzić do ich degradacji fot. J. Łukaszkiewicz
Treegator
PODSTAWOWE ZABIEGI PIELĘGNACYJNE: nawadnianie utrzymanie przepuszczalnej wierzchniej warstwy ziemi wokół drzewa cięcia sanitarne, a w niektórych przypadkach, cięcia korekcyjne korony, jeżeli są konieczne dla kontrolowania chorób i szkodników NAJCZĘSTSZE BŁĘDY PIELĘGNACJI DOTYCZĄCE MŁODYCH DRZEW: zły wybór rośliny, niewłaściwe posadzenie, w tym najczęściej zbyt głębokie osadzenie bryły korzeniowej, nadmierne nawadnianie, nadmierne ściółkowanie (zbyt gruba warstwa), nadmierne nawożenie, błędy w kontroli szkodników i chorób, niewłaściwe cięcia. przesuszenie zaduszenie na skutek zachwaszczenia, czy ubicia ziemi wokół drzew oraz zasolenie przez nadmierne stosowanie soli do odśnieżania ulic.
zarzadzanie w praktyce
wizualna metoda oceny statyki drzew
Visual Tree Assesment VTA Turyn
Quantified Tree Risk Assesment QTRA Londyn
Electronic Landscape Manager ELM Truro/Kornwalia
Baumkontrolle Hamburg
trendy w monitoringu drzew dzielenie terenu na strefy dwupoziomowy system inspekcji podstawowa i specjalistyczna podstawowa diagnostyka wizualna z użyciem prostych narzędzi, specjalistyczna tylko dla małej części drzew okresowy monitoring co 1-3 lata, częściej jeśli trzeba konieczność szkoleń jako gwarancja działania systemu
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ dr inż. Marzena Suchocka SGGW, IGPIM marzena.suchocka@interia.pl 506 650 607