Ochrona przeciwprzepięciowa w sieciach średniego i wysokiego napięcia.

Ochrona przeciwprzepięciowa w sieciach średniego i wysokiego napięcia.

Sposoby ograniczania przepięć w sieciach średniego napięcia.

Ograniczanie przepięć Zjawiska przepięciowe. Napięcie sieciowe Przepięcie dorywcze Przepięcie przemijające o łagodnym czole (łączeniowe) Przepięcie przemijające o stromym czole (atmosferyczne) f sieciowe = 50 Hz f = (nx0,1 nx100) Hz nietłumione lub słabo tłumione 20 µs < Tp < 5 000 µs / T2 = 20 000 µs 0,1 µs < Tp < 20 µs / T2 < 300 µs U N(sk) = 15 kv Czas trwania: sek, min, godz. Mogą występować po przepięciach przemijających Czas trwania t < n [ms] oscylacyjne lub nieoscylacyjne, silnie tłumione 1.7 p.u. 3 3,5 p.u., < 3 000 kv 60 kv 40 kv 20 kv

Dla sieci 15 KV z izolowanym lub skompensowanym punktem zerowym transformatora zaleca się stosowanie ogranicznika SBK 21 M o napięciu trwalej pracy 17.5 KV.

kryteria doboru warunki bezawaryjnej pracy ogranicznika Kryteria doboru ograniczników przepięć Zapewnienie bezawaryjnej pracy urządzenia chronionego Zapewnienie bezpieczeństwa osób Minimum zabiegów eksploatacyjnych Kryterium optymalnej ceny Zgodność z normą i przepisami wymagania 1. minimalne napięcie trwałej pracy 2. zdolność pochłaniania energii 3. minimalna droga upływu 4. znamionowy prąd wyładowczy 5. szczelność 6. wytrzymałość na zginanie i skręcanie 6. wymagany poziom ochrony 7. możliwości montażowe 8. wytrzymałość zwarciowa 9. graniczny prąd wyładowczy

Dobór ograniczników przepięć metoda uproszczona minimalne napięcie trwałej pracy Wartość zależy głównie od współczynnika zwarcia doziemnego k z = U U T s 3 U T Gdzie wartość przepięcia dorywczego Us Gdy jest automatyczna eliminacja zwarcia faza-ziemia U r 1,25 k U,25 Uc 3 1 s Gdy nie ma automatycznej eliminacji najwyższe napięcie sieci U r = 1,25 U U c s

Dobór ograniczników przepięć metoda uproszczona minimalne napięcie trwałej pracy lp nazwa Wartości skuteczne napięć w kv 1 Nap znam sieci Un 110 220 400 2 Najw nap sieci Us 123 245 420 3 Wsp kz 1,4 1,5 1,3 1,4 1,3 1,4 4 Nap znam ogr Ur 96 108 192 204 324 342 5 Nap trw pracy Uc 77 86 154 163 259 275

lp Dobór ograniczników przepięć metoda uproszczona minimalne napięcie trwałej pracy 1 Nap znam sieci Un 3 6 10 15 20 30 2 Najw nap sieci Us 3.6 7,2 12 17,5 24 36 3 Aut. Eliminacja zwarcia f-z Uc 3,2 4,8 8 12,8 16,8 24 Ur 4 6 10 16 21 28,8 4 Eliminacja po t=10s Uc 3,2 6,4 9,6 14,4 19,2 28,8 5 Czas trwania zwarcia nieogr Ur 4 8 12 18 24 36 Uc 4 7,2 12 17,6 24 36 Ur 5 9 15 22 30 45

Punkt neutralny transformatora SN/nn Dobór ograniczników przepięć metoda dokładna minimalne napięcie trwałej pracy Rodzaj sieci kablowa - wydzielona U N = 17,5 kv Izolowany Z kompensacją prądu ziemnozwarciowego Uziemiony przez rezystor Współczynnik zwarcia 1,7 1,4 doziemnego k Z U m k U U m 14,0 T T 3 T 3 T T T Dopuszczalny poziom z N 1,7 17,5 17,0 napięcia ustalonego przy = = zwarciach doziemnych Warunki pracy sieci nastawy automatyki ziemnozwarciowej 0,5 sek (przykładowe) Wymagane napięcie trwałej pracy U c U m /T automatyka SPZ zwarcia przemijające nie nie częstość łączeń próbnych mała (nawet 1) zawodność automatyki U 17,0 1,25 c = 13,6kV pomijalna U 14,0 1,25 c = 11,2kV

Dobór ograniczników przepięć metoda dokładna minimalne napięcie trwałej pracy Rodzaj sieci Napowietrzno-kablowa U N = 17,5 kv Punkt neutralny transformatora SN/nn Izolowany Z kompensacją prądu ziemnozwarciowego Uziemiony przez rezystor Współczynnik zwarcia 1,7 1,4 doziemnego k Z Dopuszczalny poziom napięcia ustalonego przy zwarciach doziemnych k = z U Warunki pracy sieci nastawy automatyki ziemnozwarciowej 0,5 sek (przykładowe) Wymagane napięcie trwałej pracy U c U m /T U m 3 N automatyka SPZ zwarcia przemijające częstość łączeń próbnych 5/h) zawodność automatyki 1,7 17,5 = 17,0kV U 3 U c 17,0 kv m = tak 1,4 17,5 14,0kV 3 tak - częste duża (nawet powyżej niewykluczona Uc > 14,0 kv

Zdolność pochłaniania energii Wymagana przez normy IEC i PTPiR 2,5 kj/kvur ale biorąc pod uwagę że zgodnie z danymi literaturowymi ogranicznik o zdolności 2 kj/kvur jest zdolny przejąć energię 160m kabla naładowanego do napięcia 43kV a ogranicznik o zdolności 4kJ/kVUr energię 330 m kabla można przyjąć iż 2 kj/kvur jest wartością wystarczającą. Minimalna droga upływu Klasa zabrudzeniowa Zalecana droda upływu w mm/kv Ur I i II 20 III 25 IV 31

Znamionowy prąd wyładowczy Zalecany przez normy IEC i PTPiR na podstawie praktyki 10kA. Szczelność Czyli rodzaj konstrukcji zapewniający maksymalną odporność na narażenia środowiskowe w długim okresie czasu.

Typ tworzywa silikonowego jako element decydujący o trwałości ograniczników Większość oferowanych na naszym rynku ograniczników jest wykonana metodą pojedynczego wtrysku tworzywa silikonowego do form osiowo składanych. Wymaga to użycia gum silikonowych typu LSR o odpowiednio niskiej gęstości. Charakteryzują się one niestety niską odpornością na starzenie zwłaszcza na tzw. szwie w miejscu połączenia elementów formy. Silikony LSR tracą elastyczność powierzchnia staje się matowa i porowata po czym następują pęknięcia. Użyty do produkcji ograniczników SBK silikon typu HTV charakteryzuje się wysoką odpornością na warunki środowiskowe. Ma jednak stosunkowo wysoką gęstość co uniemożliwia wykonanie płaszcza jednym wtryskiem. Dlatego płaszcz na rdzeń nanoszony jest oddzielnie a potem dokleja się klosze kształtujące drogę upływu. Technologia ta umożliwia użycie takiego kształtu form by wyeliminować szew stanowiący najbardziej wrażliwy punkt każdego wyrobu z tworzyw silikonowych. Zapewnia to długą żywotność ogranicznika.

Dobór ograniczników przepięć wymagany poziom ochrony Napięcie maksymalne sieci Znamionowe napięcie udarowe, piorunowe izolacji: U m = 17,5 kv U ip = 95 kv Współczynnik bezpieczeństwa k bp 1,3 Wymagany poziom ochrony ogranicznika przepięć U op U op U k ip bp = 95 1,3 73kV Maksymalna wielkość napięcia, przy którym spełniony jest ww. warunek U c < 22 kv Uwaga: wartość odczytywana każdorazowo z danych katalogowych dla U op

Układ dwustopniowy z zastosowaniem OWS i iskierników. Rozładowanie fali przepięciowej w układzie: odgromnik wydmuchowy (OWS) i iskiernik na transformatorze - stan prawidłowy. 1-szy stopień ochrony Poziom ochrony odgromnika OWS 18/10 zaworowego (ZnO) 2-gi stopień ochrony Poziom ochrony iskiernika na izolatorze przepust. transformatora wymagane poziomy ochrony wytrzymałość izolacji transformatora 75 / 95 kv Fala przepięciowa < 150 kv

Skuteczność działania odgromników gazowydmuchowych wymaga stałej kontroli wielkości szczelin iskrowych, co w warunkach eksploatacji sieci jest bardzo trudne do wykonania Zwłaszcza iż siła elektrodynamiczna każdego wyładowania powoduje rozpychanie palców iskiernika. W przypadku uszkodzenia bądź niskiej zdolności ochronnej odgromników wywołanej zbyt dużą szczeliną zadanie ochrony urządzeń przejmują iskierniki na transformatorze. Skuteczność ich działania w przypadku przyjęcia pełnego udaru jest dyskusyjna. x

Skuteczniejszą metodą ochrony jest zastosowanie ograniczników przepięć opartych na warystorach z tlenków metali. Urządzenia te montowane są niejako z rozpędu w miejscu OWS-ów na konstrukcjach szczytowych słupów

Warianty montażu ograniczników przepięć SN na słupach D I C B II A I - montaż ogranicznika przepięć niepoprawny. Do wartości napięcia obniżonego ogranicznika należy dodać spadek napięcia na połączeniach AB i CD wariant I - niepoprawny U AB U op U CD U tr II - montaż ogranicznika przepięć zalecany. Na urządzeniu chronionym występuje praktycznie wartość napięcia obniżonego ogranicznika bez spadku napięcia na zbędnych połączeniach. A=B~0 C=D wariant II - zalecany U op Wg danych naukowych na 1 m połączenia może wypadać do 15 kv spadku napięcia przy udarach U tr

Izolatory wsporcze muszą posiadać odpowiednie własności mechaniczne. Oferowane przez nas ograniczniki typu SBK zapewniają wysoką wytrzymałość mechaniczną co umożliwia zastosowanie ich jako izolatorów wsporczych. Uchwyt do prowadzenia kabli typu 3 UKB (prod.bezpol) zapewnia pewne i estetyczne zamocowanie kabli na słupie.

Parametry techniczne, zbiorcze ograniczniki przepięć SN serii SBK Przewagą ograniczników SBK nad wyrobami konkurencji jest głównie wysoka graniczna wytrzymałość mechaniczna Wytrzymałość na skręcanie 195 Nm, Wytrzymałość na zginanie 575 Nm, Wytrzymałość na rozciąganie 3500 N Parametry elektryczne ograniczników SN szczegółowo określają normy i SBK posiadają komplet niezbędnych badań potwierdzających zgodność z ich wymogami Napięcie znamionowe Ur od 3 kv do 51 kv, Znamionowy prąd wyładowczy 10 ka, Graniczny prąd wyładowczy 100 ka, Prostokątny udar prądowy (2000 µs) 250 A, Wytrzymałość zwarciowa 20 ka, Klasa rozładowania linii 1, Zdolność pochłaniania energii 3,4 kj/kvuc Pod tym względem utrzymują one poziom najlepszych wyrobów konkurencji

OGRANICZNIK SBK - BUDOWA Doskonałe własności mechaniczne uzyskujemy dzięki zastosowaniu jako konstrukcji nośnej ogranicznika nie jak w przypadku konkurencji samego stosu warystorów ale monolitycznego rdzenia. Zbudowany jest on ze stosu warystorów na który nawinięte jest szczelnie płótno szklane nasycone żywicą epoksydową. Po wygrzaniu w temp. wiązania żywicy uzyskujemy szczelny i odporny mechanicznie monolit na który wulkanizowany jest płaszcz silikonowy.

Lokalizacja ochrony przepięciowej w sieciach SN w świetle norm PN-E-05100-1:1998 Elektroenergetyczne linie napowietrzne Projektowanie i budowa Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi 10.2. Ochrona od przepięć elektroenergetycznych linii o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kv, a niższym niż 110 kv. 10.2.1. Elektroenergetyczne linie o napięciu wyższym niż 1 kv, a niższym niż 110 kv należy chronić przed przepięciami, stosując ograniczniki przepięć lub iskierniki. W liniach o napięciu znamionowym niższym niż 110 kv nie zaleca się stosowania przewodów odgromowych do ochrony linii na całej długości. 10.2.2. Zastosowanie ograniczników przepięć lub iskierników powinno następować w miejscach określonych poniżej: 1) przy połączeniu linii mającej słupy lub poprzeczniki z materiałów nieprzewodzących z linią na słupach stalowych lub żelbetowych, 2) w miejscach pomiaru energii elektrycznej, znajdujących się na słupach linii napowietrznych, 3) przy połączeniach linii napowietrznej z linią kablową. 10.2.3. Przy przęsłach specjalnych w liniach bez przewodów odgromowych należy na słupach ograniczających przęsło specjalne, o rozpiętości wyższej niż 250 m, zainstalować ograniczniki przepięć lub iskierniki. Ograniczniki przepięć lub iskierniki powinny być zainstalowane na oddzielnych izolatorach w celu odsunięcia łuku elektrycznego i zjonizowanych gazów od izolatorów utrzymujących przewody robocze.

Standardy techniczne A.3. słupy betonowe pojedyncze Rzeka > 250 m szkoła przejście z linii drewnianej na betonową A.6. A.3. A.1. A.4. A.4. GPZ przęsło specjalne w liniach bez przewodu odgromowego w przęśle specjalnym

Osprzęt montażowy M12 M12 A B C M12 Rodzaje oferowanych zacisków liniowych Wspornik izolacyjny z odłącznikiem R20 φ13,5 R5 95 45 φ13, 75 5 20 168 φ13,5 5 40 120 0 φ13,5 2 0 5 0 R20 4 0 H wg TGL 2 0 5 0 16 8 R20 φ13, 5 120 0 175 φ13,5 130 I do trawers 205 20 80 100 M10 6 M10 115 bis 142 4 0 Stalowe elementy mocujące

Zalecenia w zakresie ochrony transformatorów SN/nN Charakterystyka zagrożeń stacji transformatorowych i sposoby zapobiegania 1Od przepięć atmosferycznych - ochrona za pomocą ograniczników przepięć przy transformatorze, 2.Od przepięć dorywczych - osłony na izolatory przepustowe SN transformatora wraz z likwidacją iskierników, 3.Od zwarć strony nn - osłony na izolatory przepustowe nn transformatora, - poprawny montaż ograniczników nn, 4.Od braku ciągłości połączeń - nowoczesne zaciski transformatorowe.

Ochrona od przepięć będących skutkiem wyładowań atmosferycznych Wyładowania atmosferyczne są częstą przyczyną przepięć stanowiących poważne zagrożenie dla linii i urządzeń elektrycznych. Ponieważ nie jesteśmy w stanie zapobiec oddziaływaniu wyładowań atmosferycznych na elementy stacji transformatorowych konieczne jest zabezpieczanie przed ich skutkami zarówno po stronie średniego jak i niskiego napięcia. Powszechnie stosowanym obecnie sposobem zabezpieczania jest stosowanie beziskiernikowych ograniczników przepięć.

Sposoby montażu ograniczników przepięć SN a ich skuteczność. I II A I montaż ogranicznika przepięć na szczycie słupa niepoprawny. II - montaż ogranicznika przepięć jako izolatora wsporczegopoprawny III - montaż ogranicznika przepięć na kadzi transformatora - zalecany. W przypadku I ogranicznik przepięć zamontowany jest w dużej odległości od urządzenia chronionego w związku z czym rzeczywista wartość napięcia obniżonego ogranicznika wzrasta o wartość spadku napięcia na połączeniach ogranicznikpodstawa bezpiecznikowa i podstawa transformator. Wg danych naukowych na 1 m połączenia może wypadać do 15 kv spadku napięcia przy udarach co może być destrukcyjne dla transformatora. Przypadek II ogranicznik zamontowany jako izolator wsporczy zmniejsza dystans i zwiększa poziom ochrony. Spadek napięcia na przewodzie nie powoduje istotnego obniżenia skuteczności ogranicznika. Przypadek III ogranicznik zamontowany w bezpośredniej bliskości urządzenia chronionego zapewnia maksymalny poziom ochrony umożliwiając uproszczenie stacji przez demontaż zbędnych w takim wypadku podstaw bezpiecznikowych

Najbardziej efektywne metody zabezpieczania stacji transformatorowej po stronie SN omówimy w dalszej części prezentacji

Przepięcia dorywcze Przepięcia tego typu powstają w wyniku zwarć doziemnych i międzyfazowych wywołanych działaniem czynników zewnętrznych np. ingerencją ptaków,zwierząt lub czynników atmosferycznych innych niż piorun. Najczęstszym miejscem w którym powstają te uszkodzenia są okolice izolatorów średniego napięcia. Zwierzęta powodują zwarcia elementów przewodzących przepustów SN między sobą lub z uziemioną kadzią transformatora.

Ekonomiczne uzasadnienie stosowania rozwiązań mających na celu ograniczenie uszkodzeń wynikających z ingerencji zwierząt obrazuje poniższy schemat. Zestaw ienie procentow e przyczyn zadziałań w kładek bezpiecznikow ych w skali roku na podstaw ie danych z zakładów energetycznych Inne przyprzyczyny Ingerencja zw ierząt 3% Żyw ioły 46% 51% Wniosek: skuteczne ograniczenie ingerencji zwierząt może zmniejszyć nakłady na usuwanie uszkodzeń stacji transformatorowych o ponad 40%

Również przepisy np norma HD 637 S1 Urządzenia elektroenergetyczne o napięciu nominalnym powyżej 1 kv prądu przemiennego. Nakładają obowiązek zabezpieczenia przed tym zjawiskiem 3.4.2 Skutki małych zwierząt i mikroorganizmów. Jeżeli życie biologiczne (ptaki i inne małe zwierzęta lub mikroorganizmy) stanowi zagrożenie to należy podjąć środki zaradcze. Mogą one obejmować odpowiedni dobór materiałów,uniemożliwienie dostępu i odpowiednie ogrzewanie i wentylację. Najprostszym sposobem rozwiązania problemu jest odcięcie zwierzętom dostępu do elementów pod napięciem przez zastosowanie różnego rodzaju osłon. Dostępne na rynku konkurencyjne osłony zacisków SN zapewniały pełne wyizolowanie przepustu, wymagały jednak szczególnej uwagi przy użytkowaniu z uwagi na możliwość błędów montażowych

Do najczęstszych błędów montażowych należą: Metoda szczelna dokładne osłonięcie całego izolatora. ZAŁOŻONA ZBYT GŁĘBOKO OSŁONA SKRACA DROGĘ UPŁYWU MOŻLIWY PRZEJŚCIE ŁUKU PO ŚCIANIE OSŁONY

BŁĘDY MONTAŻU Metoda sztuka dla sztuki NIEZDEMONTOWANE ISKIERNIKI PODWAŻAJĄ SENSOWNOŚĆ WYIZOLOWANIA. Ptak który usiądzie na kadzi może spowodować zwarcie dotykając górnego palca iskiernika Metoda na oszczędnego ZBYT NAPRĘŻONE PRZEWODY ZRZUCIŁY OSŁONY. Opaska zaciskowa zamocowana powyżej linii osadzenia osłony nie zapobiega ich spadaniu

Osłony izolatorów przepustowych elektroenergetycznych transformatorów rozdzielczychtypu OIP 2 i OIP 3 OIP-2 przetłoczenia OIP-3 Osłony proponowane w dwóch typach : OIP 2 dla izolatorów o średnicy klosza 120-170 mm (zgodnie z aktualnymi normami DIN i PN) OIP 3 dla izolatorów o średnicy klosza pow 170 mm ( wg starych PN) Linia osadzenia Opaska samozaciskowa Zakres temperatur stosowania od - 40 do+70ºc. Materiał odporny na UV. Materiał o własnościach samogasnących. Własności mechaniczne zapewniające odporność na uszkodzenia transportowe i montażowe. Opracowując nasze osłony typu OIP postanowiliśmy wyeliminować możliwość powstania opisanych wcześniej błędów: Przetłoczenia na korpusie uniemożliwiają osadzenie osłony głębiej niż na pierwszym górnym kloszu izolatora Opaska zaciskowa zamocowana poniżej linii osadzenia osłony na kloszu zapobiega niekontrolowanemu spadaniu obudowy.

Sposoby montażu ograniczników bezpośrednio na transformatorze rozdzielczym Wersja z OIP 2 (2) i ogranicznikami SN typu SBK (4) zamontowanymi na wysięgnikach (8) bezpośrednio na kadzi transformatora (9). Zaciski fazowe ogranicznika zabezpieczone osłonami OSOP (10). Przyłączenie przewodu górnego napięcia do przepustu (5) za pomocą zacisk ZGU (3). Uzyskane połączenie zapewnia doskonałe własności elektryczne i mechaniczne połączenia, przy jednoczesnym pełnym wyizolowaniu. Gwarantuje jednocześnie wysoki poziom ochrony przciwprzepięciowej dzięki zamontowaniu ogranicznika bezpośrednio na urządzeniu chronionym. Taki sposób montażu umożliwia również demontaż iskierników zwiększając pewność i skuteczność osłon.

Wersja z ogranicznikami mocowanymi na trzpieniu przepustu z użyciem zacisku ZGU i osłony 1-OZ ZGU OP Na trzpieniu przepustu (5) zamocowany jest zacisk ZGU (4) do którego montujemy przewód wejściowy i ogranicznik SN typu SBK (2) po czym zabezpieczamy osłoną 1- OZ ZGU OP (3) Ogranicznik można zamontować w dowolnym położeniu dzięki braku polaryzacji stosu warystorowego. Zacisk górny który w tym momencie jest zaciskiem uziomowym izolujemy osłoną OSOP. Uzyskane połączenie zapewnia doskonałe własności elektryczne i mechaniczne połączenia, przy jednoczesnym pełnym wyizolowaniu. Gwarantuje jednocześnie optymalny stopień ochrony przciwprzepięciowej dzięki zamontowaniu ogranicznika bezpośrednio na przepuścię.

Rozcięcie zamka Zaciski i osłony typu ZGU Zaciski ZGU i ZGU OP zbudowane są z aluminiowego korpusu w którym wykonane są otwory do mocowania przewodu za pomocą śruby dociskowej oraz osadzenia trzpienia przepustu i śruby ogranicznika. Wzdłuż korpusu wykonane jest rozcięcie tworzące zamek ćierno- z boku śrubami sprężysty zamykany umieszczonymi z boku śrubami. Zacisk i śruby są ocynowane co umożliwia użycie tak przewodów Al. jak i Cu. Śruba dociskowa Korpus Rozcięcie zamka Śruby zamka

Uwagi praktyczne Przy praktycznym poziomie zagrożenia izolacji chronionych urządzeń (przepięcia udarowe, piorunowe) dobór ogranicznika przepięć o wyższym napięciu trwałej pracy nie pogarsza warunków ochrony przepięciowej w stopniu zagrażającym bezpieczeństwu pracy urządzeń - może natomiast wpłynąć na wzrost trwałości i przedłużyć okres eksploatacji ogranicznika przepięć, Omówione zasady doboru napięcia trwałej pracy mają jeszcze jeden ważny aspekt - koordynację izolacji. Odgrywa ona znaczącą rolę gdyż producenci urządzeń elektroenergetycznych zaczynają w pełni korzystać z charakterystyk ochronnych ograniczników warystorowych. Dążenie do budowy urządzeń przy zmniejszonych kosztach (głównie poprzez osłabienie izolacji), a tym samym bardziej wrażliwych na przepięcia nie tylko atmosferyczne ale również łączeniowe i ziemnozwarciowe już dzisiaj wymusza stosowanie właściwych kryteriów doboru ograniczników przepięć.

Użycie ograniczników z warystorami z tlenków metali jako elementów ochrony przeciwprzepięciowej sieci o napięciu znamionowym 110kV

Z uwagi na dużą ekspozycję linii wysokiego napięcia na wyładowania atmosferyczne normy i przepisy przewidują zabezpieczania przed ich skutkami. Obejmują one zastosowanie zwodów pionowych, przewodów odgromowych i właściwych ograniczników przepięć. Wymagania norm i przepisów ujednolicone we wskazówkach wykonawczych PTPiREE pt Ochrona linii energetycznych od przepięć wskazują jednoznacznie na konieczność stosowania ograniczników: -Do ochrony uzwojeń transformatorów -Do ochrony rozdzielni - do ochrony głowic kablowych po obu końcach linii bez względu na jej długość

Wskazówki wykonawcze Część III w zakresie OCHRONY SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH OD PRZEPIĘĆ Sieci o napięciu znamionowym 110 kv Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii elektrycznej Stanowią w rozdziale 8.1 Ograniczniki przepięć powinny posiadać certyfikaty zgodności z normą PN-EN 60099-4:2002 (U) Punkt 8.3 określa drogę upływu dla poszczególnych stref zabrudzeniowych jako nie mniejszą niż Strefa zabrudzeniowa Droga upływy dla porcelany (mm) Droga upływu dla kompozytów (mm) I 2000 1968 II 2600 2460 III 3400 3075 IV 3050 3813 W pkt 13. określone są warunki ochrony urządzeń pomocniczych sieci przed skutkami przepięć przenoszonych przewodami roboczymi sieci. Pkt 13.2 Wskazuje iż maksymalna odległość ograniczników WN od zacisków chronionych mierzona wzdłuż przewodów nie może przekroczyć 40 m Minimalną odległość miedzy ogranicznikami sąsiednich faz oraz osią ogranicznika a uziemioną konstrukcją w zależności od napięcia znamionowego ogranicznika określa producent.

Wskazówki wykonawcze Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii elektrycznej OCHRONY SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH OD PRZEPIĘĆ część III Ochrona sieci o napięciu znamionowym 110 kv rozdział 8 Przewidują do ochrony przewodów fazowych w sieciach 110 kv ograniczniki o danych jak poniżej Dane dotyczące warunków eksploatacji Najwyższe napięcie sieci, kv 123 Napięcie znamionowe sieci, kv 110 Napięcie trwałej pracy ogranicznika Uc kv 77/(86*) Napięcie znamionowe ogranicznika Ur kv 96/ (108*) Znamionowy prąd wyładowczy 8/20µs 10 Piorunowy poziom ochrony Upl 364 Wytrzymałość zwarciowa 40 Zdolność pochłaniania energii odniesiona do napięcia Ur nie mniejsza niż kj/kv Graniczny prąd wyładowczy 100 *) dla ograniczników instalowanych do ochrony transformatorów blokowych 2

Wskazówki wykonawcze Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii elektrycznej OCHRONY SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH OD PRZEPIĘĆ część III Ochrona sieci o napięciu znamionowym 110 kv rozdział 8 Przewidują do zacisków neutralnych transformatorów w sieciach 110 kv ograniczniki o danych jak poniżej Dane dotyczące warunków eksploatacji Najwyższe napięcie sieci, kv 123 Napięcie znamionowe sieci, kv 110 Napięcie trwałej pracy ogranicznika Uc kv 48 Napięcie znamionowe ogranicznika Ur kv 60 Znamionowy prąd wyładowczy 8/20µs 10 Piorunowy poziom ochrony Upl 250 Wytrzymałość zwarciowa 40 Zdolność pochłaniania energii odniesiona do napięcia Ur nie mniejsza niż kj/kv Graniczny prąd wyładowczy 100 2

Ogranicznik przepięć na bazie tlenku metalu w izolacji z kauczuku silikonowej Typu SBK I do SBK IV Oferowane w typoszeregu napięć znamionowych od 6 do 120kV dla 2 klasy i od 6 do 150 kv dla 3 klasy rozładowania linii. Odpowiednikami dla wymagań PTPiRE dla linii 110kV są: - Dla ochrony linii - typ SBK 96/10 - Dla ochrony punktu 0 typ SBK 54/10 Szczegółowe dane dobierane są w zależności od wymagań projektowych. Zalety ograniczników SBK: - łatwość montażu i transportu ( mały ciężar) - odporność na narażenia środowiskowe - odporność na zabrudzenia i powstawanie ścieżek przewodzących. -doskonałe własności mechaniczne

Stos warystorowy Rura szkłoepox Płaszcz Przekładka Klosz Konstrukcja ogranicznika Przedstawiona obok budowa zapewnia bardzo dobre własności mechaniczne ogranicznika a co za tym idzie odporność na uszkodzenia mechaniczne. Nie występują również zagrożenia wynikające z wyrzutu zjonizowanych gazów Obudowa z silikonu typu HTV zapewnia wysoką odporność na zmiany temperatury UV i ozon. Pożyteczna jest również duża hydrofobowość tworzyw silikonowych tzn zdolność do odpychania wody od warstwy powierzchniowej. Powoduje to iż powstająca na izolatorze warstwa zabrudzeń nie jest warstwą przewodzącą. Własności te umożliwiają również zbieranie większości zabrudzeń przez ściekającą wodę ułatwiając proces samoczyszczenia izolatora.

Osprzęt przyłączeniowy Warianty instalacji Typ L Typ A Typ B Typ Q Typ C Typ Y Typ U Typ X Typ Q

Ogranicznik przepięć na bazie tlenku metalu w izolacji z kauczuku silikonowej Typu SBK I do SBK IV Zgodnie z wymaganiami PTPiREE zaleca się wyposażyć ograniczniki w liczniki zadziałań umożliwiające ich diagnostykę bez konieczności wyłączania napięcia a nawet w miarę możliwości pomiar prądów upływu. Do naszych ograniczników oferujemy liczniki produkcji firm ABB i Protectel. Możliwe jest również dodatkowe wyposażenie w obręcze ekwipotencjalne. Posiadamy również w swojej ofercie ograniczniki w obudowie ceramicznej typu SB. Wszystkie oferowane przez nas ograniczniki posiadają komplet niezbędnych badań wraz z certyfikatami wystawionymi przez Instytut Energetyki w Warszawie.

NOWOŚĆ - Ogranicznik przepięć w izolacji z kauczuku silikonowej o budowie klatkowej - Typu SBKC Parametry techniczne: Napięcie odniesienia Ur: 6 kv do 150 kv Znamionowy udar prądowy: 10 ka *(20kA) Wysoko prądowy udar (4/10): 100 ka Klasa rozładowania linii: 3 Udar prostokątny: 1000A / 2000µs Wytrzymałość przeciążeniowa: 40 ka Zdolność pochłaniania energii -Wg IEC 99-4 6.7 kj/kv Ur - dla udaru podwójnego 3000 µs: 12 kj/kv Ur Zakres temperatur pracy : -45º - + 55ºC Częstotliwość znamionowa: 16 62 Hz

Dziękuję za uwagę