LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2010/2011 I. LITERATURA 1. Bunt młodych w różnych epokach kulturowych. Omów jego przyczyny i konsekwencje, analizując wybrane przykłady literackie. 2. Porównaj romantyczne i pozytywistyczne koncepcje patriotyzmu. Odwołaj się do znanych utworów literackich. 3. Wielkie literackie dyskusje z Bogiem. Omów temat, odwołując się do twórczości wybranych pisarzy. 4. Wielkie monologi w literaturze. Przedstaw ich wpływ na charakterystykę postaci, analizując i interpretując wybrane teksty z różnych epok. 5. Antysemityzm i jego konsekwencje. Dokonaj analizy tego zjawiska, odwołując się do przykładów z literatury pozytywizmu oraz współczesnej. 6. Różne obrazy arystokracji w literaturze polskiej i obcej. Omów je, odwołując się do wybranych przykładów. 7. Motyw exegi monumentum w twórczości Horacego jako źródło inspiracji w literaturze polskiej różnych epok. Przedstaw zagadnienie na podstawie interpretacji wybranych utworów. 8. Sposoby kreowania nastroju grozy w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 9. Rola podróży w biografii bohatera literackiego. Przedstaw problem na wybranych 10. Wędrowiec, tułacz, pielgrzym. Omów funkcjonowanie motywu homo viator, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 11. Inspiracje szekspirowskie w polskich dramatach romantycznych. Rozważ problem na wybranych 12. Dialogi z koncepcją miłości romantycznej w literaturze następnych epok. Przedstaw zagadnienie na wybranych 13. Portret mieszczanina sposoby jego kreacji i funkcje. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów. 14. Parabola jako sposób mówienia o rzeczywistości. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 15. Motywy antyczne w literaturze polskiej różnych epok. Przedstaw i oceń sposoby ich wykorzystywania w wybranych utworach. 16. Wpływ wojny na wybory moralne człowieka jako temat w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcia, analizując wybrane przykłady. 17. Portrety kobiet w literaturze dwóch wybranych epok. Omów temat, wskazując podobieństwa i różnice. 18. Wizerunki kobiet zbuntowanych w literaturze. Przedstaw je, zwracając uwagę na przyczyny i konsekwencje buntu. 19. Różne sposoby wykorzystywania motywu szaleńca i szaleństwa w literaturze. Zanalizuj problem, odwołując się do wybranych przykładów. 20. Sposób kreowania portretu dziecka w literaturze. Rozważ zagadnienie, odnosząc się do wybranych przykładów. 21. Literackie portrety matek. Omów zagadnienie na przykładach utworów z różnych epok. 22. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Przedstaw jego kreację i porównaj. 1
23. Motyw przyjaźni w literaturze. Omów na wybranych przykładach literackich. 24. Portret ojca w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów. 25. Wpływ domu i rodziny na kształtowanie postawy bohaterów literackich. Omów na przykładach utworów z wybranych epok. 26. Kobiety w twórczości pisarzy romantycznych. Na podstawie interpretacji wybranych dzieł literackich omów stereotyp kochanki romantycznej. 27. Motyw raju. Odwołując się do wybranych utworów literackich, przedstaw i porównaj sposoby jego przedstawienia. 28. Portret Żyda w literaturze polskiej. Przedstaw i porównaj jego kreacje na podstawie wybranych utworów. 29. Groteska jako metoda kreowania obrazu rzeczywistości. Omów problem na przykładzie wybranych utworów literackich. 30. Obraz żony w literaturze różnych epok. Przedstaw i porównaj różnorodne kreacje. 31. Motyw snu i jego funkcje w utworze literackim. Przedstaw problem na wybranych 32. Role postaci nadprzyrodzonych w literaturze romantycznej. Określ je, analizując i interpretując wybrane dzieła literackie. 33. Relacje polsko-rosyjskie w literaturze polskiej. Omów problem na wybranych 34. Wspomnienia o wielkich ludziach. Przedstaw i omów powody, dla których są przypominani, na podstawie interpretacji wybranych utworów poetyckich. 35. Tytuły, motta, sceny finałowe jako klucze do interpretacji dzieła. Omów funkcje, jakie pełnią w utworach. 36. Motywy mitologiczne i ich funkcja w twórczości poetów renesansu i baroku. Przedstaw zagadnienie na podstawie interpretacji wybranych utworów. 37. Mit prometejski i jego kontynuacje w literaturze polskiej. Omów na wybranych 38. Świat wartości więźniów łagrów i lagrów oraz jego odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane teksty. 39. Obrazowanie naturalistyczne i jego rola w literaturze polskiej różnych epok. Omów na wybranych 40. Prawda historyczna a literackie interpretacje historii. Scharakteryzuj problem w oparciu o wybrane teksty literackie. 41. Obraz Rosji i Rosjan w literaturze polskiej. Omów na wybranych 42. Różne wizje przyszłości zawarte w literaturze fantastycznonaukowej. Przedstaw je, analizując wybrane powieści. 43. Tatry i góralszczyzna w twórczości pisarzy Młodej Polski. Omów na wybranych 44. Motywy apokaliptyczne w literaturze. Przedstaw i omów ich funkcje na wybranych 45. Wieś jako temat utworów literackich. Omów problem, zwracając uwagę na różne ujęcia tematu. 46. Rodzina jako temat literacki. Omów zagadnienie i dokonaj porównania motywu w utworach różnych epok. 47. Rola lektur w życiu bohaterów literackich. Przedstaw na wybranych 48. Wizerunek artysty w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 49. Kamienica jako przestrzeń życia człowieka. Rozważ problem na wybranych 2
50. Symbol lub alegoria jako sposób mówienia o rzeczywistości. Rozważ ich rolę w wybranych utworach. 51. Satyryczny obraz polskiego społeczeństwa w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia satyrycznego wizerunku. 52. Obrzędy i obyczaje w literaturze. Omów sposoby ich przedstawienia i funkcje w wybranych utworach. 53. Samobójstwo jako temat literacki. Omów problem na wybranych przykładach dzieł literackich pochodzących z jednej lub kilku epok. 54. Przedstaw obraz Warszawy w literaturze. Odwołaj się do wybranych przykładów. 55. Na wybranych przykładach zbadaj i zinterpretuj motyw walki dobra ze złem w literaturze polskiej. 56. Motyw theatrum mundi w literaturze. Omów jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 57. Modernistyczne próby przezwyciężenia poczucia bezsensu życia. Określ je, analizując wybrane utwory z okresu Młodej Polski. 58. Przedstaw problem ludzkiego cierpienia, odwołując się do kilku wybranych utworów literackich. 59. Portret dekadenta w literaturze Młodej Polski. Omów na wybranych przykładach dzieł literackich. 60. Literackie obrazy małżeństw. Omów temat na wybranych 61. Literacki kreacje utopii. Rozważ problem, wskazując funkcje tego motywu. Odwołaj się do kilku przykładów. 62. Portret władcy. Na podstawie analizy wybranych dzieł literackich scharakteryzuj różnych władców. 63. Postawy człowieka w sytuacji zagrożenia. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów. 64. Motyw ogrodu w literaturze. Omów na wybranych 65. Motywy franciszkańskie w liryce. Omów na wybranych 66. Mroczna strona natury ludzkiej. Przedstaw postawy wybranych negatywnych bohaterów literackich oraz sposoby ich kreacji. 67. Ludowa wizja świata. Przedstaw ją, odwołując się do wybranych utworów literackich XIX i XX wieku. 68. Skandaliści swoich epok, czyli twórcy i ich dzieła budzące kontrowersje. Przedstaw na wybranych przykładach literackich. 69. Różne aspekty samotności. Rozważ problem, wykorzystując przykłady z literatury. 70. Topos bohaterskiego umierania w literaturze. Omów na wybranych 71. Wizerunki patriotów w literaturze polskiej. Omów na wybranych 72. Miasto pełne tajemnic. Zaprezentuj różne ujęcia motywu miasta w wybranych utworach literackich. 73. Postacie idealistów w literaturze polskiej różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów omów sposoby ich kreowania. 74. Ideały rycerskie w literaturze różnych epok. Omów funkcjonowanie motywu w wybranych utworach. 75. Omów sposoby funkcjonowania wątków i motywów baśniowych w poezji wybranych twórców polskich XX wieku. 76. Sposoby i funkcje heroizacji i deheroizacji bohaterów w literaturze. Omawiając zagadnienie, odwołaj się do wybranych przykładów. 3
77. Renesansowy humanizm jako szansa ocalenia współczesnego człowieka. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury współczesnej. 78. Mit arkadyjski i jego kontynuacje w literaturze polskiej. Omów na wybranych 79. Konformiści i buntownicy literackie portrety bohaterów literatury XX wieku. 80. Wizerunki młodzieży w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw je i porównaj, analizując wybrane utwory. 81. Mityzacja przestrzeni w literaturze. Omów zagadnienie, ukazując sposoby mityzacji oraz określając jej funkcję. 82. Motyw rozstania i jego funkcje w tekście literackim. Omów na podstawie wybranych przykładów z literatury XIX i XX wieku. 83. Problemy okresu dorastania człowieka. Przedstaw je, analizując wybrane utwory literackie. 84. Mit o Syzyfie i jego literackie reinterpretacje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literatury XX wieku. 85. Tradycja romantyczna jako wzorzec lub przedmiot polemiki w literaturze następnych epok. Omów zagadnienie na wybranych 86. Literatura faktu jako diagnoza rzeczywistości. Przedstaw problem na wybranych przykładach literatury współczesnej. 87. Człowiek i jego los. Opisz egzystencjalną refleksję na temat kondycji człowieka i świata ukazaną w literaturze XX wieku. 88. Codzienność jako temat literatury. Omów, sięgając do różnych dzieł XX wieku. 89. Etos inteligencki w literaturze XIX i XX wieku. Omów na wybranych przykładach literackich. 90. Przedstaw różne wizje katastrofy w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, czasów wojny i współczesnej. 91. Poeta pamięta. Przedstaw obowiązki poety w świetle literatury XX wieku. 92. Człowiek wobec sacrum w poezji baroku i współczesnej. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych 93. Autorytaryzm, dyktatura, despotyzm. Przeanalizuj różne przedstawienia niedemokratycznej władzy w literaturze XX wieku. 94. Omów refleksję temporalną obecną w poezji baroku i poezji współczesnej. 95. Renesansowy i współczesny stoicyzm w literaturze. Omów temat, analizując wybrane dzieła literackie. 96. Koncepcje walki ukazane w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 97. Motyw walki dobra ze złem. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 98. Autobiografia pisarza jako źródło literackie. Zaprezentuj temat, odwołując się do tekstów literatury polskiej i obcej. 99. Problem starości. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 100. Kroniki zaginionego świata. Przywołaj i przedstaw utwory upamiętniające świat Żydów polskich. II. KORESPONDENCJA SZTUK 1. Biblia jako źródło literatury i sztuki XX wieku. Przedstaw na wybranych 4
2. Topika mitologiczna we współczesnej literaturze i sztuce. Omów na wybranych 3. Holokaust w literaturze, malarstwie i filmie. Przeanalizuj przedstawienie problematyki zagłady narodu żydowskiego w różnych dziedzinach sztuki. 4. Koniec mitu polskich kresów. Omów zagadnienie na przykładach literatury i sztuki. 5. Między heroizmem a apokalipsą spełnioną. Porównaj różne obrazy wojny w literaturze i sztuce. 6. Omów zjawisko kiczu, analizując wybrane przykłady dzieł literackich, plastycznych, filmowych, muzycznych. 7. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje tekstów literackich. Omów wybrane dzieła. 8. Omów wpływ kultury masowej na sztukę i literaturę XX wieku, posługując się przykładami wybranych tekstów kultury. 9. Brzydota jako kategoria estetyczna. Wykorzystując wybrane przykłady, omów jej funkcję w literaturze i sztukach plastycznych różnych epok. 10. Motyw vanitas w literaturze i sztukach plastycznych. Omów sposoby jego kreowania w wybranych dziełach różnych epok. 11. Muzyka w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Na podstawie wybranych przykładów omów sposoby funkcjonowania motywu. 12. Literackie i filmowe obrazy szlacheckiego dworku. Zanalizuj sposoby funkcjonowania motywu w wybranych dziełach. 13. Wizje Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Zaprezentuj różne sposoby ujęcia motywu. 14. Wizerunek anioła w literaturze i sztuce. Omów funkcje motywu na wybranych 15. Wizerunek szatana w literaturze, malarstwie, filmie. Omów na wybranych 16. Warszawa w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Porównaj obrazy miasta w wybranych tekstach kultury. 17. Motyw powstań narodowych w literaturze i sztuce polskiej. Omów na wybranych 18. Oblicza gór w malarstwie i literaturze. Omów funkcję i sposoby przedstawiania motywu. 19. Motyw wiosny jego funkcje i sposoby ujmowania w literaturze i innych sztukach. Przedstaw na wybranych 20. Obrazy rewolucji w literaturze i innych tekstach kultury XIX i XX wieku. Przedstaw, analizując wybrane dzieła. 21. Awangardowość sztuki dwudziestolecia międzywojennego. Określ jej charakter, analizując wybrane teksty kultury. 22. Funkcje motywów tatrzańskich w literaturze i malarstwie okresu Młodej Polski. Określ je, analizując wybrane dzieła. 23. Obraz świata Orientu zawarty w literaturze i malarstwie romantycznym. Przedstaw jego cechy, analizując wybrane dzieła epoki. 24. Dom rodzinny arkadia czy piekło? Omów różne ujęcia tematu rodziny na przykładzie literatury i filmu. 25. Różne sposoby ukazywania motywu ojca w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 26. Różne sposoby ukazywania motywu matki w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 5
27. Porównaj renesansowe i barokowe koncepcje piękna, odwołując się do utworów literackich i innych dzieł sztuki. 28. Różne sposoby tworzenia nastroju grozy w literaturze i sztuce. Omów je, odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych. 29. Wizerunek Chrystusa w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 30. Wizerunek Maryi w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Omów sposoby przedstawienia postaci Matki Bożej na wybranych 31. Przedstaw i porównaj różne sposoby ujęcia motywu śmierci w wybranych tekstach kultury. 32. Motyw danse macabre w literaturze, sztuce oraz muzyce. Przedstaw i zanalizuj na wybranych 33. Alegoria i symbol jako środki wyrazu w literaturze i sztuce. Omów ich funkcjonowanie na wybranych przykładach dzieł literackich i malarskich. 34. Komiks jako synteza sztuk. Omów to zjawisko kultury współczesnej na wybranych 35. Codzienność jako temat literatury i malarstwa XIX wieku. Omów na podstawie wybranych przykładów. 36. Omów funkcjonowanie motywu natury w literaturze i malarstwie romantyzmu. 37. Omów funkcjonowanie toposu ruin w literaturze i malarstwie romantyzmu. 38. Fascynacja średniowieczem w epoce romantyzmu. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich oraz malarskich. 39. Dziecko jako bohater literatury i sztuki. Przedstaw różne kreacje bohatera dziecięcego na wybranych 40. Omów topos miłości rodzicielskiej w literaturze i sztuce wybranych epok. 41. Portret sarmaty w literaturze i sztuce od XVII w. Po wiek XX. Omów na wybranych 42. Sceny batalistyczne i pojedynki w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposób prezentacji. 43. Koncepcja piękna w wybranych epokach w literaturze, malarstwie i architekturze. Analiza wybranych dzieł. 44. Przedstaw i porównaj literackie, filmowe oraz malarskie obrazy małżeństw. Odwołaj się do wybranych przykładów. 45. Sztuka średniowieczna jako sposób wyrażania uczuć religijnych. Przedstaw zagadnienie, przywołując wybrane utwory literackie i dzieła sztuki. 46. Symbolika mogił w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zaprezentuj temat, analizując wybrane dzieła. 47. Portrety muz w literaturze i sztuce. Analizując wybrane teksty kultury, omów wpływ kobiety na życie twórcy. 48. Różnorodne funkcjonowanie motywu tańca w utworach literackich, dziełach malarskich i filmowych. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 49. Wizerunki świętych w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przykładów. 50. Malarskie i poetyckie wizje ogrodu. Przedstaw na podstawie analizy wybranych dzieł. 51. Wykorzystanie tego samego motywu biblijnego w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 52. Aluzje literackie i ich funkcje we współczesnych tekstach reklamowych. Omów zagadnienie na wybranych 6
53. Totalitarne zagrożenia XX wieku. Opisz na przykładach dziel literackich i filmowych. 54. Omów wpływ kultury masowej na sztukę i literaturę XX w., posługując się przykładami wybranych tekstów kultury. 55. Technika impresjonistyczna w literaturze i malarstwie. Omów cechy obrazowania impresjonistycznego na wybranych III. JĘZYK 1.Język potoczny jako źródło literatury współczesnej. Przedstaw zagadnienie na wybranych 2.Archaizaja i jej funkcje w dziełach literackich. Omów zagadnienie na wybranych 3. Zbadaj przyczyny powstawania neologizmów we współczesnej polszczyźnie i określ ich funkcje. 4. Funkcje stylizacji biblijnej w literaturze. Omów temat na wybranych 5.Rola neologizmów w tworzeniu literackich obrazów świata. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich. 6.Archaizacja i jej funkcje w dziełach literackich. Omów na wybranych 7. Językowe wyznaczniki poezji tyrtejskiej. Zanalizuj je, odwołując się do wybranych utworów. 8. Przestaw historię zapożyczeń w języku polskim na przykładzie trzech wybranych epok literackich. 9. Twórcze wykorzystanie stylów funkcjonalnych współczesnej polszczyzny w poezji XX wieku. Omów na wybranych 10. Związki frazeologiczne w tekstach literackich i nieliterackich. Omów ich funkcje, analizując wybrane przykłady. 11. Cechy języka wybranej subkultury. Przedstaw zagadnienie w oparciu o zebrany przez ciebie materiał językowy. 12. Językowe środki perswazji w reklamie. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach prasowych tekstów reklamowych. 13. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych epok. 14. Gwara w literaturze. Omów na przykładzie twórczości pisarzy różnych epok. 15. Anglicyzmy we współczesnej polszczyźnie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach i oceń zasadność zapożyczeń. 16. Obecność Biblii i mitologii we współczesnej frazeologii. Omów na przykładach z mowy potocznej i języka wybranych utworów współczesnej literatury polskiej. 17. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 18.Zanalizuj pamiętnik jako formę narracji w wybranych dziełach literackich. 19.Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 20. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach romantyków. Analiza przykładów listów: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego. 21. Listy pochodzące z różnych epok. Porównaj język i styl przykładów epistolografii z kilku okresów literackich. 22. Język ezopowy w literaturze pozytywizmu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich. Zanalizuj środki językowe charakterystyczne dla mowy ezopowej. 7
23. Sztuka przemawiania. Zanalizuj środki retoryczne w wybranych utworach literackich renesansu i baroku. 24. Zanalizuj i porównaj środki retoryczne w wybranych współczesnych artykułach prasowych lub przemówieniach sejmowych. 25. Funkcje tekstów. Omów na wybranych przykładach cechy charakterystyczne dla funkcji ekspresywnej, impresywnej, informatywnej. 26. Język Twoich rówieśników. Scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 27. Cechy stylu publicystycznego. Omów zagadnienie, analizując teksty literackie oraz artykuły prasowe. 28. Funkcja stylizacji językowej w utworze literackim. Omów problem na wybranych 29. Język tytułów prasowych. Omów zagadnienie i przedstaw przykłady. 30. Omów cechy i funkcje języka potocznego, analizując teksty literackie oraz nieliterackie. 8