WPAM W2 - Krótka historia naturalna najdawniejszych urządzeń mobilnych C-BY-SA Piotr Gawrysiak Piotr Gawrysiak pgawrysiak@supermedia.pl Politechnika Warszawska Instytut Informatyki Zakład Systemów Informacyjnych 2012
Pierwsze Kamienie milowe mobilności - Transportowalność - Możliwość przemieszczenia komputera przez użytkownika (urządzenia luggables ) - Niezależność od zewnętrznego źródła zasilania - Wbudowany akumulator / baterie / - Przenośność - Możliwość ciągłego noszenia urządzenia przy sobie waga < 1kg, wymiary kieszonkowe - Wprowadzanie danych on-the-go - Możliwość pracy niekoniecznie przy biurku / na siedząco (ekran dotykowy / chord keyboard / ) - Sieciowość - Ciągły dostęp do sieci Internet np. dzięki infrastrukturze operatora telefonii komórkowej
Komputer, kalkulator, PDA, smartphone Powstaje oczywiście pytanie o to, jaki minimalny zbiór funkcji spełniać powinno nasze urządzenie łatwiej bowiem miniaturyzować te o uboższej funkcjonalności Kalkulator Kalkulator programow alny Persona Komputer Komputer l Digital Smartph stacjonarny przenośny Assistan one t Telefon stacjonarny Telefon komórkowy Featurephone??? Czas /bardzo zgrubnie/
Intermedium terminologiczne Smartphone versus featurephone (np. RAZR vs. iphone) Oba urządzenia pozwalają na więcej niż tylko wykonywanie rozmów telefonicznych (i tym różnią się od dumbphone) np. Odtwarzanie plików MP3 i wideo Dostęp do stron WWW Wysyłanie i odbiór poczty elektronicznej Różnica tkwi w możliwościach rozszerzenia funkcjonalności poprzez natywne aplikacje: Natywne tj. mające pełny dostęp do infrastruktury sprzętowej urządzenia i (w zasadzie casus Androida / Windows 7) wykonywanych bezpośrednio przez CPU co oznacza iż możliwość uruchamiania aplikacji J2ME to zbyt mało by
Kalkulator (programowalny) 1974 Hewlett Packard HP 65 W tym przypadku mamy do czynienia jedynie z programowaniem maszynowym i minimalną ilością pamięci może zatem nie jest to urządzenie mobilne? Następcy nie poddają się jednak już tak oczywistej klasyfikacji np.
Kalkulator programowalny 1981 r. - Sharp PC1210 Pierwszy komputer kieszonkowy
Kalkulator programowalny 1986 - HP28C/S 1990 r. HP 48S/SX Graficzny interfejs użytkownika? Strukturalny język programowania Apps!!!(ROM cards / download)
Czas na komputer Pierwszy komputer jaki można nazwać transportowalnym Osborne 1 rok 1981 CP/M (Z80 4MHz, 64KB RAM) Waga 12 Kg, Koszt ok. 1800 USD półcześnie pamiętany głównie z racji tzw. efektu Osborne a
Komputery transportowalne, laptopy Warto wspomnieć z obowiązku Compaq Portable pierwszy klon IBM PC Toshiba T1000, T3200 i pochodne akumulatory, ekrany plazmowe, Apple Macintosh Portable akumulator ołowiowy (1989)
Komputery dziennikarskie Elementem najbardziej energochłonnym w komputerach transportowalnych jest ekran (to zresztą pozostaje wciąż aktualny problem) Co jednak jeśli drastycznie zmniejszymy jego rozmiary i zastosujemy technologię LCD? Przenośność (przynajmniej możliwość włożenia do teczki) Praca bateryjna (zwykle kilkadziesiąt godzin baterie alkaliczne) Do czego można to zastosować? Najbardziej znane przykłady EPSON HX20 (bardziej kalkulator niż komputer osobisty) - 1982 TANDY 100 /aka TRS80 Model 100, aka Kyocera -
Komputery dziennikarskie???
Dynabook Alan Kay Około 1970 r. (koncepcja rozwijana w Xerox PARC) A Personal Computer For Children Of All Ages. To oczywiście kartonowy prototyp
Miniaturyzacja Na początku lat 90-tych XX wieku technologia produkcji układów VLSI pozwoliła na upchnięcie sprzętu typowego komputera IBM PC w połowy poprzedniej dekady w urządzeniu kieszonkowym zasilanym przez bateryjki AA!!! Niebagatelne osiągnięcie inżynierskie, ale co z użytecznością? Przykłady: PoqetPC 1989 (tu jeszcze wielkość kasety VHS ) Atari (właściwie DIP) Portfolio 1989 (już A to urządzenie można by nazwać pierwszym smartphon em
Miniaturyzacja n rodzaj obudowy nazywany bywa clamshell
Personal Digital Assistant Osobisty Asystent Cyfrowy termin wymyślony w latach 90-tych XX wieku przez Johna Sculley (Apple) mający określać urządzenie będące swego rodzaju automatycznym sekretarzem lub lokajem, dbającym o potrzeby informacyjne użytkownika. Konceptualnym prototypem (nigdy w pełni nie zrealizowanym) był tu Knowledge Navigator także opracowany w Apple. Oczywiście można zastosować tu (co jest czasem czynione) swego rodzaju definicję minimum PDA to programowalne urządzenie elektroniczne pozwalające
PSION Typowy spin-off akademicki założony na początku lat 80-tych w Cambridge przez Dr Davida Pottera i zatrudniający jego studentów i doktorantów Pierwsze prace oprogramowanie dla ZX Spectrum Później urządzenia elektroniczne, w tym w szczególności seria programowanych w języku OPL komputerków PSION Organizer I i II (bardzo popularne do dziś w zastosowaniach przemysłowych)
PSION SIBO Późniejsze produkty obejmowały przede wszystkim rodzinę urządzeń (m.in. Series 3, Series MC) opartych o architekturę x86 i 16-bitowy (ale wielozadaniowy) system operacyjny SIBO. Oprogramowanie biurowe przeznaczone dla użytkownika nie będącego programistą (więc może to rzeczywiście PDA) choć dalej możliwość korzystania z języka programowania (OPL).
A definicja maksimum??? Współczesny poziom rozwoju technologii nie pozwala nam zrealizować wizji nawigatora wiedzy. Potrzebna do tego m.in. sztuczna inteligencja Jednak nie tylko inną specyficzną cechą KN jest brak klawiatury. Jak zatem się z nim komunikować? Rozpoznawanie głosu to trudne (szczególnie w latach 90-tych) Pismo odręczne ekran dotykowy (to łatwiejsze, co nie znaczy iż łatwe) Oczywiście komputery (także przenośne) wyposażone w panel dotykowy istniały już w latach 80-tych (np. GRID
Piękna porażka #1 PenPoint 1991 Go Corporation - startup założony w celu opracowania zupełnie nowego rodzaju komputera i nowego interfejsu użytkownika sterowanego piórem Cyfrowy, aktywny digitizer Rozpoznawanie pisma odręcznego (litera po literze) jako podstawowa metoda komunikacji W pełni obiektowy, wielozadaniowy system operacyjny Porażka (finansowa, organizacyjna itp.), m.in. za przyczyną firmy Microsoft Historia opisana przez byłego prezesa zarządu: Kaplan, Jerry (1999). Startup : a
Piękna porażka #2 Apple Newton - 1993 Wiele założeń podobnych do tych przyjętych przez Go Corporation, choć są różnice: Rozpoznawanie pisma odręcznego w szczególności pisma cursive Pasywny ekran dotykowy Wielozadaniowy system operacyjny, userland w języku obiektowym NewtonScript Dane przechowywane w bazach obiektowych (soups) Porażka (jw.). Pierwszy projekt jaki został zamknięty przez Steve Jobsa po jego powrocie do firmy Apple z wygnania. Do tego czasu powstało jednak kilka modeli urządzeń (MessagePad 100
Dlaczego nic z tego nie wyszło?
Intermedium - XEROX Parctab 1994 Inną ścieżką maksimum jest zapewne położenie większego nacisku na aspekt komunikacyjny nawigatora wiedzy. Współcześnie (w dobie serwisów społecznościowych) jest to oczywiste, w latach 90-tych mogło być co najwyżej przedmiotem prac badawczych i eksperymentalnych, takich jak Xerox Parctab Komunikacja w podczerwieni, śledzenie położenia urządzenia, ciągła transmisja danych Urządzenie jest interfejsem inteligentnej sieci firmowej
Intermedium - XEROX Parctab Alfabet Unistroke
Palm Pilot (US Robotics) - 1997 Podstawowe założenie - Proste (i tanie) jest piękne!!! Prosta platforma sprzętowa (Pilot 1000) Jednozadaniowy system operacyjny (cykl run-dump data-restore) Powolny procesor (Motorola Dragonball 68328 16MHz) Mały ekran (160x160), pasywny digitizer Mała ilość pamięci (128 KB) bardzo niski koszt (~300 USD) Oprogramowanie Urządzenie ma być przedłużeniem komputera osobistego nacisk na synchronizację danych (tzw. technologia HotSync) Rozpoznawanie uproszczonego pisma odręcznego (Grafitti) Łatwość tworzenia nowych aplikacji, darmowe SDK Aplikacje w stylu unixowym realizujące jedną (lub ew. niewiele) funkcji, ale realizujące to bardzo dobrze
Palm Pilot (US Robotics)
Smartphone W końcu zaś zaczęto przemyśliwać a gdyby tak dodać do PDA telefon komórkowy? Oczywiście nie wymyślono tego od razu. Główny powód wydaje się być technologiczny - centrum rozwoju technologii PDA były Stany Zjednoczone Ameryki (Kalifornia), zaś w owym czasie (lata 90-te) telefonia komórkowa (we współczesnym rozumieniu) w USA praktycznie nie istniała. Niektóre pierwsze amerykańskie eksperymenty z transmisją danych z/do PDA wydawać się zatem mogą nam nieco egzotyczne np. Palm VII (sieć Mobitex, technologie WebClipping itd.) W końcu HP Omnigo 700LX /MS DOS/ (1995), Nokia
Smartphone HP Omnigo 700LX+Nokia 2110
Oprogramowanie Oczywiście na początku systemy operacyjne były bardzo ściśle związane ze sprzętem poszczególnych producentów (o ile w ogóle można było mówić o systemach operacyjnych): Kalkulatory bezpośrednio kod maszynowy/interpreter Komputery dziennikarskie BASIC + shell / ale także OZ (Cambridge Z88) Pierwsze PDA MS DOS / ale także SIBO (Psion Series 3) Wkrótce jednak okazało się, iż dobry mobilny system operacyjny można nie tylko zastosować we własnych urządzeniach, ale także sprzedać (czy raczej licencjonować): Penpoint (w planach) m.in. IBM, AT&T Newton OS (Apple) m.in. Casio, Sharp
Intermedium co to znaczy mobilny system operacyjny Czy można zastosować system operacyjny przeznaczony dla urządzeń stacjonarnych w urządzeniach mobilnych? Oczywiście że można co nie znaczy że będzie to rozwiązanie optymalne: Zarządzanie energią Zarządzanie stanem urządzenia (sleep/resume) Interfejs użytkownika Dostęp do urządzeń zewnętrznych Sterowniki sprzętu (niespotykanego lub rzadko spotykanego w przypadku urządzeń stacjonarnych) Ograniczenia związane z możliwościami sprzętu ( ale wiemy, że często jest to jedynie złudzenie )
Rynek mobilnych systemów operacyjnych 2012 90 s Penpoint SIBO (16bit) PSION / Teklogix EPOC ER3/ER5 Symbian (PSION / NOKIA) ios (Apple) NewtonO S PalmOS WebOS Android Maemo Meego Mer / Jolla Windows Mobile WP 7 / 7.5 BlackBerry OS to są tylko te najważniejsze Tizen BADA QNX WP 8???
Firmy i ekosystemy
Cdn.