STUDIA I PRACE WYDZIAU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZDZANIA NR 37, t. 2 Katarzyna Przybya Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocawiu POZIOM YCIA W WYBRANYCH MIASTACH DOLNOLSKICH Streszczenie W artykule przeanalizowano warunki ycia w duych miastach Dolnego lska. Na podstawie zestawu cech charakteryzujcych wybrane miasta w zakresie poziomu ycia mieszkaców (m.in.: sytuacja mieszkaniowa, stan rodowiska naturalnego, uwarunkowania na rynku pracy, bezpieczestwo mieszkaców czy dostpna oferta w zakresie dóbr kultury) skonstruowano taksonomiczne mierniki rozwoju. Do badania zgromadzono przestrzenne szeregi danych dla roku 2012. Sowa kluczowe: poziom ycia ludnoci miast, taksonomiczna metoda wzorca rozwoju Wprowadzenie Województwo dolnolskie ley w poudniowo-zachodniej czci Polski. Obejmuje powierzchni 19 948 km 2, na poudniu graniczy z Czechami, na zachodzie z Niemcami, na pónocy z województwami: lubuskim i wielkopolskim, oraz na wschodzie z opolskim. Lokalizacj obszaru mona uzna za korzystn; na dodatkowe podkrelenie zasuguje fakt, i w regionie przecinaj si istotne szlaki komunikacyjne: wschód-zachód i pónoc-poudnie. Na terenie województwa, wedug stanu z 2012 roku, zamieszkuje nieco ponad 2,9 mln Adres e-mail: katarzyna.przybyla@up.wroc.pl.
300 GOSPODARKA REGIONALNA I MIDZYNARODOWA osób, tzn. 7,6% ludnoci Polski. Poziom PKB per capita w 2011 roku wyniós 44 961 z, co stanowio 113,4% redniej wielkoci waciwej dla kraju 1. Celem artykuu jest analiza oraz próba porównania warunków ycia mieszkaców w wikszych miastach Dolnego lska. Do badania wybrano te miejscowoci, które w 2012 roku byy powiatami grodzkimi, tj. Jeleni Gór, Legnic i Wrocaw. Najmniejsz liczb mieszkaców w gronie badanych miast cechuje si Jelenia Góra (82 846 osób), Legnic zamieszkuje 102 422 mieszkaców, a bdcy miastem wojewódzkim Wrocaw 631 188 osób. Naley podkreli rónic potencjau demograficznego Wrocawia i pozostaych wiodcych miast Dolnego lska suma liczby ich mieszkaców, od czasów powojennych, nie przekroczya liczby mieszkaców Wrocawia 2. Badanie jest istotne dla okrelenia dystansu dzielcego analizowane miasta pod wzgldem wybranego aspektu rozwoju spoecznego. Naley te doda, e stanowi kontynuacj wczeniej podejmowanych rozwaa 3. Warto zauway, e w 2013 roku do grona dolnolskich powiatów grodzkich po kilkuletniej nieobecnoci powróci Wabrzych. Jednak ze wzgldu na brak zasadniczej czci danych statystycznych w Banku Danych Lokalnych GUS w drugiej poowie 2014 roku wykonanie badania dla 2013 roku z uwzgldnieniem Wabrzycha byo niemoliwe. Zagadnienie to znajdzie rozwinicie w kolejnych pracach. W literaturze przedmiotu pojcie poziomu ycia nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Zgodnie z jedn z pierwszych definicji, sformuowan w 1976 roku, na jako ycia skada si stopie zaspokojenia potrzeb w okrelonych z góry dziedzinach ycia, takich jak: maestwo, ycie rodzinne, zdrowie, ssiedzi, znajomi, zajcia domowe, praca zawodowa, ycie w danym kraju, miej- 1 Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2011 r., Urzd Statystyczny w Katowicach, GUS, Katowice 2013, s. 58, plik pdf, www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rn_ pkb_rachunki_regionalne_2011.pdf (20.07.2014). 2 A. Kulczyk-Dynowska, Ssiedztwo przestrzeni wiejskiej i duego miasta, w: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich nr 2/III, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi PAN w Krakowie, Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Kraków 2012, s. 75. 3 Por. K. Przybya, Poziom warunków ycia w duych miastach dolnolskich, w: Gospodarka przestrzenna VIII, red. J. Potocki, Wydawnictwo KGP AE we Wrocawiu, Jelenia Góra 2005, s. 79 85; ta, Jako ycia w wybranych miastach Dolnego lska, Gospodarka lokalna w teorii i praktyce, red. R. Brol, A. Sztando, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu nr 179, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu, Wrocaw 2011, s. 260 265.
KATARZYNA PRZYBYA POZIOM YCIA W WYBRANYCH MIASTACH DOLNOLSKICH 301 sce zamieszkania, czas wolny, warunki mieszkaniowe, wyksztacenie i standard ycia 4. J.C. Flanagan zwróci uwag, e okrelone z góry sfery ycia mog mie róne znaczenie dla badanych osób, oceniajc za jako ycia, naley ten fakt bra pod uwag 5. M. Rapley podkreli, e poziom jakoci ycia stanowi wypadkow midzy obiektywnymi warunkami a ich subiektywn ocen. Poziom jakoci ycia w zych warunkach wcale nie musi by niszy (gdy wystpuje adaptacja do tych warunków) ni poziom jakoci ycia w dobrych warunkach (gdy wystpuje dysonans na skutek niskiej subiektywnej oceny) 6. Fiski socjolog E. Allardt zauway, e na dobrobyt spoeczny skadaj si trzy grupy potrzeb ludzkich: posiadanie, uczucie i istnienie. Pierwsza z nich odnosi si do sfery posiadania i konsumowania wyrobów, druga do stosunków interpersonalnych, a trzecia do warunków zdrowia, rodowiska, rozwoju osobistego, statusu spoecznego. Jednoczenie Allardt rozróni pojcia: poziom ycia i jako ycia. Przyj on, e poziom ycia wie si z potrzebami materialnymi i okrelany jest przez pierwszy czynnik potrzeb ludzkich, natomiast jako ycia to potrzeby pozamaterialne i jako takie charakteryzowane s przez pozostae dwie sfery potrzeb ludzkich 7. Dla potrzeb artykuu przyjto, e poziom ycia to stopie zaspokojenia potrzeb ludnoci wynikajcy z konsumpcji wytworzonych przez czowieka dóbr materialnych i usug oraz z wykorzystania walorów rodowiska naturalnego i spoecznego 8. 4 A. Campbell, P.E. Converse, W.L. Rogers, The quality of American Life: perception, evaluation, and satisfaction, Russell Sage Foundation, New York 1976. 5 J.C. Flanagan, Measurment of quality of life: current state of the art, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 1982, nr 63, s. 56 59. 6 M. Rapley, Quality of Life Research a critical introduction, SAGE Publications Ltd., London Thousand Oaks Dehli 2003. 7 E. Allardt, Having, Loving, Being: An Alternative to the Swedish Model of Welfare Research, w: The Quality of Life, red. M. Nussbaum, A. Sen, Clarendon Press, Oxford 1993, s. 88 94. 8 C. Bywalec, S. Wydymus, Poziom ycia ludnoci Polski w porównaniu z krajami Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Ekonomista 1992, nr 5 6.
302 GOSPODARKA REGIONALNA I MIDZYNARODOWA 1. Konstrukcja miary rozwoju badanych miast Poziom warunków ycia ludnoci w badanych miastach zosta zbadany przy uyciu taksonomicznej metody wzorca rozwoju. Pozwala ona uporzdkowa zbiór obiektów (miast), z których kady jest opisany zbiorem cech diagnostycznych, majcych charakter stymulant lub destymulant. Miara jest tak skonstruowana, aby speniaa nastpujce waciwoci: im wyszy /lepszy/ poziom badanego zjawiska zoonego, tym wysza warto miary rozwoju, wartoci miary rozwoju s zawarte w przedziale [0,1], przy czym miara rozwoju obliczona dla wzorca rozwoju (najlepsze wartoci kadej zmiennej objaniajcej) równa si jeden, natomiast dla antywzorca (najgorsze wartoci cech wybranych dla charakterystyki poszczególnych miast) zero 9. Na potrzeby badania zgromadzono materia statystyczny szeregi przekrojowe dla grupy czterdziestu dwóch cech, charakteryzujcych warunki ycia (moliwoci), jakie badane miasta zapewniay swoim mieszkacom w 2012 roku. Cho nie s to wszystkie cechy, jakie mona bra pod uwag w trakcie takiego badania, to daj pewien obraz poziomu ycia mieszkaców badanych jednostek. W tabeli 1 zawarto zestawienie tych cech i ich mierników. Na tym etapie obliczono równie redni arytmetyczn X, odchylenie standardowe S j i wspóczynnik zmiennoci V j dla kadej badanej cechy. j Tabela 1. Wstpny zestaw cech diagnostycznych Lp. Cecha Miernik 1 2 3 1 Dochody miasta Dochody budetów w przeliczeniu na 1 mieszkaca [z] 2 Dochody miasta rodki z Unii Europejskiej na finansowanie programów i projektów unijnych na 1 mieszkaca [z] (rednia z trzech lat) 3 Aktywno spoeczno- -gospodarcza Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludnoci 4 Aktywno spoeczno- -gospodarcza Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkaca (NTS 3) 5 Zasoby mieszkaniowe Przecitna powierzchnia uytkowa mieszkania na 1 osob [m 2 ] 9 G. Kowalewski, Metody analizy rozkadu wielu zmiennych, w: Ekonometria. Metody i analiza problemów ekonomicznych, red. K. Jajuga, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocawiu, Wrocaw 1998, s. 39.
KATARZYNA PRZYBYA POZIOM YCIA W WYBRANYCH MIASTACH DOLNOLSKICH 303 1 2 3 6 Wyposaenie mieszka Mieszkania wyposaone w azienk w % ogóu mieszka 7 Wyposaenie mieszka Mieszkania wyposaone w centralne ogrzewanie w % ogóu mieszka 8 Gospodarka komunalna Korzystajcy z instalacji wodocigowej w % ogóu ludnoci 9 Gospodarka komunalna Korzystajcy z instalacji kanalizacyjnej w % ogóu ludnoci 10 Gospodarka komunalna Korzystajcy z instalacji gazowej w % ogóu ludnoci 11 Rynek pracy Poszkodowani w wypadkach przy pracy na 1000 pracujcych ogóem 12 Rynek pracy Przecitne miesiczne wynagrodzenia brutto 13 Rynek pracy 14 Bezpieczestwo publiczne 15 Ochrona rodowiska 16 Ochrona rodowiska 17 Ochrona rodowiska 18 Ochrona rodowiska Udzia bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludnoci w wieku produkcyjnym [%] Wskanik wykrywalnoci sprawców przestpstw ogóem Emisja zanieczyszcze gazowych z zakadów szczególnie uciliwych w cigu roku [t/1 km 2 ] Emisja zanieczyszcze pyowych z zakadów szczególnie uciliwych w cigu roku [t/1 km 2 ] cieki przemysowe i komunalne wymagajce oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi w cigu roku [dam 3 /1 km 2 ] Ludno korzystajca z oczyszczalni cieków w % ogólnej liczby ludnoci 19 rodowisko Udzia terenów zieleni w powierzchni ogóem [%] 20 Kultura Liczba woluminów w bibliotekach publicznych przypadajca na 1000 mieszkaców 21 Kultura Liczba ludnoci na 1 miejsce w kinach staych 22 Kultura Czonkowie kó (klubów) na 1000 mieszkaców 23 Kultura 24 Kultura fizyczna Uczestnicy imprez organizowanych przez domy kultury, orodki kultury, kluby, wietlice na 1000 mieszkaców wiczcy ogóem w klubach sportowych cznie z klubami wyznaniowymi i UKS na 1000 mieszkaców 25 Opieka zdrowotna Liczba ludnoci na 1 przychodni 26 Opieka zdrowotna óka w szpitalach ogólnych na 1000 mieszkaców 27 Opieka zdrowotna Lekarze (wg podstawowego miejsca pracy) na 1000 mieszkaców 28 Opieka zdrowotna Liczba mieszkaców na 1 aptek ogólnodostpn 29 obki 30 Pomoc spoeczna 31 Przedszkola Miejsca w obkach (cznie z oddziaami i klubami dziecicymi) przypadajce na 100 dzieci w wieku 0 2 lat Miejsca w placówkach stacjonarnej pomocy spoecznej przypadajce na 1000 mieszkaców Odsetek dzieci w wieku 3 6 lat objtych wychowaniem przedszkolnym [%] 32 Szkolnictwo Liczba uczniów przypadajcych na 1 oddzia w gimnazjum 33 Szkolnictwo Liczba uczniów przypadajcych na 1 oddzia w szkole podstawowej 34 Szkolnictwo Uczniowie szkó ponadgimnazjalnych przypadajcy na 1 komputer z dostpem do internetu, przeznaczony do uytku uczniów
304 GOSPODARKA REGIONALNA I MIDZYNARODOWA 1 2 3 35 Szkolnictwo Uczniowie szkó podstawowych i gimnazjów przypadajcy na 1 komputer z szerokopasmowym dostpem do internetu, przeznaczony do uytku uczniów 36 Szkolnictwo wysze Absolwenci szkó wyszych na 10 tys. ludnoci (NTS 3) 37 Ruch ludnoci Przyrost naturalny na 1000 ludnoci 38 Ruch ludnoci Saldo migracji na pobyt stay na 1000 osób 39 Ruch ludnoci Zgony osób w wieku do 65 lat na 1000 ludnoci w tej grupie wiekowej (rednia z trzech lat) 40 Transport Drogi gminne i powiatowe o twardej nawierzchni na 100 km 2 41 Transport Wypadki ogóem na 10 tys. mieszkaców 42 Transport cieki rowerowe na 10 tys. km 2 ródo: opracowanie wasne. Ze wzgldu na zbyt nisk warto wspóczynnika zmiennoci (Vj < 0,1) z dalszego postpowania wyeliminowano zmienne quasi-stae tj. cechy nr: 6 10, 18, 28, 31 34 (oznaczone w tabeli 1 kolorem szarym). Dla pozostaych trzydziestu jeden zmiennych zbudowano macierz korelacji r zawierajc wspóczynniki korelacji Pearsona pomidzy poszczególnymi zmiennymi. Metod eksperck, ze wzgldu na du funkcyjn zaleno liniow zmiennych nr 26 z innymi zmiennymi, zdecydowano si wyeliminowa j z dalszego badania. W efekcie otrzymano zbiór trzydziestu cech, uczestniczcych w dalszym badaniu (tabela 2). Tabela 2. Zestaw wartoci cech diagnostycznych uczestniczcych w badaniu Lp. Jelenia Góra Legnica Wrocaw X j S j V j 1 2 3 4 5 6 7 1 4484,84 3920,20 5688,95 4698,0 903,4 0,19 2 276,35 7,10 3,42 95,6 156,5 1,64 3 1523 1298 1665 1495,3 185,1 0,12 4 31892 73822 60425 55379,7 21415,5 0,39 5 27,00 25,30 31,8 28,0 3,4 0,12 11 7,20 15,00 9,9 10,7 4,0 0,37 12 3291,10 3034,10 3923,9 3416,4 458,0 0,13 13 7,00 7,60 4,7 6,4 1,5 0,24 14 72,10 69,40 51,5 64,3 11,2 0,17 15 3,80 36,80 28,1 22,9 17,1 0,75 16 0,60 0,60 0,9 0,7 0,2 0,25 17 69,50 108,80 118,7 99,0 26,0 0,26 19 1,60 3,70 4,8 3,4 1,6 0,48 20 2874,30 3207,30 1780,5 2620,7 746,4 0,28 21 88,60 76,40 52,5 72,5 18,4 0,25
KATARZYNA PRZYBYA POZIOM YCIA W WYBRANYCH MIASTACH DOLNOLSKICH 305 1 2 3 4 5 6 7 22 16,7 5,0 7,4 9,7 6,2 0,64 23 1078,0 739,9 614,9 810,9 239,6 0,30 24 28,9 20,8 24,4 24,7 4,0 0,16 25 1690,7 2438,6 1471,3 1866,9 507,1 0,27 27 2,6 2,6 4,2 3,2 0,9 0,29 29 6,0 13,7 15,4 11,7 5,0 0,43 30 2,7 2,1 2,3 2,4 0,3 0,12 35 13,7 19,8 15,7 16,4 3,1 0,19 36 21,0 65,0 557,0 214,3 297,6 1,39 37 4,7 1,5 0,6 2,3 2,2 0,95 38 2,7 3,6 1,4 1,6 2,7 1,63 39 4,3 4,2 3,3 3,9 0,6 0,15 40 186,4 369,3 264,7 273,5 91,8 0,34 41 5,7 8,5 17,7 10,6 6,3 0,59 42 3660,6 5142,9 6965,9 5256,5 1655,6 0,31 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS. W celu ujednolicenia jednostek miar poszczególnych cech oraz ich rzdów wielkoci przeprowadzono normalizacj, w której efekcie powstaa macierz znormalizowana Z: Z z11 z 21... z n1 z z z 12 22... n 2............ z z z 1m 2 m... nm, gdzie: z ij znormalizowana warto i-tej obserwacji zmiennej (cechy) X j. W kolejnym etapie badania wyznaczono tzw. wzorzec rozwoju Z 0 o najlepszych wartociach dla kadej cechy: Z 0 = [Z 01, Z 02,... Z 0j,..., Z 0m ], gdzie: Z 0j = max i Z ij, gdy zmienna Z j jest stymulant, i Z 0j = min i Z ij, gdy zmienna Z j jest destymulant, oraz antywzorzec Z -0 o najgorszych wartociach kadej zmiennej: Z -0 = [Z -01, Z -02,... Z -0j,..., Z -0m ],
306 GOSPODARKA REGIONALNA I MIDZYNARODOWA gdzie: Z -0j = max i Z ij, gdy zmienna Z j jest destymulant, i Z -0j = min i Z ij, gdy zmienna Z j jest stymulant. Nastpnie zbadano podobiestwo pomidzy badanymi obiektami a wzorcem rozwoju Z 0 przez obliczenie odlegoci euklidesowej d i0 : m d z z i0 ij 0 j j1 2 dla i = 1,, n. W kolejnym etapie policzono odlego midzy wzorcem rozwoju a antywzorcem rozwoju d 0 : m d z z 0 0 j 0 j j1 2. W ostatniej fazie badania policzono mierniki m i dla badanych miast: di mi 1 0 d0 dla i = 1, 2,, n. W wyniku przeprowadzonego postpowania badawczego otrzymano nastpujce wartoci mierników rozwoju dla badanych miast: Jelenia Góra 0,34, Legnica 0,21, Wrocaw 0,44 (rys. 1). Rys. 1. Wartoci mierników rozwoju dla badanych miast ródo: opracowanie wasne.
KATARZYNA PRZYBYA POZIOM YCIA W WYBRANYCH MIASTACH DOLNOLSKICH 307 Podsumowanie Na podstawie przeprowadzonych bada stwierdzi mona, e w 2012 roku Wrocaw oferowa swoim mieszkacom najwyszy poziom warunków ycia (badany wymienionymi w tabeli 1 cechami). Jest to kontynuacja tendencji, któr mona obserwowa przynajmniej od 2003 roku 10. Jednoczenie miasto wojewódzkie dominowao ekonomicznie nad pozostaymi obszarami Dolnego lska cechowao si najlepszymi lub powyej przecitnej wartociami mierników sytuacji ekonomicznej, takich jak m.in. wydatki i dochody budetów w przeliczeniu na mieszkaca, stopa bezrobocia rejestrowanego, przecitne miesiczne wynagrodzenie brutto, liczba podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON czy warto brutto rodków trwaych w przedsibiorstwach. Z du intensywnoci przycigao inwestycje, zarówno publiczne, jak i prywatne 11. Warto zauway, e od 2008 roku wzrós dystans dzielcy Wrocaw od Jeleniej Góry i Legnicy pod wzgldem analizowanego zjawiska. W 2012 roku warto miary rozwoju dla Jeleniej Góry stanowia 76,7% wielkoci waciwej dla Wrocawia, a dla Legnicy w relacji do Wrocawia 47,2%. W 2008 roku odpowiednio 86,8% i 71,7% (wartoci m i w 2008 roku: Jelenia Góra 0,46, Legnica 0,38, Wrocaw 0,53) 12. Przyj mona, e ze wzgldu na zachodzce procesy rozwojowe, powizane m.in. z wchanianiem przez gospodark funduszy unijnych oraz ze wzgldu na prognozowane zakoczenie wiatowego kryzysu gospodarczego, poziom ycia ludnoci bdzie si podnosi. Dyskusyjnym jednak pozostaje, czy dystans dzielcy badane miasta bdzie narasta, czy te si zmniejsza w duej mierze uzalenione to jest od prowadzonej przez wadze publiczne polityki gospodarczej, w tym regionalnej. Nie pozostawia wtpliwoci jednak fakt, e zmniejszenie tak istotnych dysproporcji rozwojowych, jak zaobserwowane, wymaga duszego czasu. 10 Por. K. Przybya, Poziom warunków, s. 79 85; ta, Jako ycia, s. 260 265. 11 Ta, A. Kulczyk-Dynowska, Economic evolution of the Lower Silesia subregions, Local Economy in Theory and Practice Planning and Evaluation Aspects, red. R. Brol, A. Sztando, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu nr 282, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu, Wrocaw 2013, s. 139 146. 12 Z powodu nieznacznie zmienionego zestawu cech diagnostycznych w poszczególnych latach (ze wzgldu na dostpno danych GUS) wartoci miary m i nie mog by bezporednio porównywane w przekroju czasowym.
308 GOSPODARKA REGIONALNA I MIDZYNARODOWA Literatura Allardt E., Having, Loving, Being: An Alternative to the Swedish Model of Welfare Research, w: The Quality of Life, red. M. Nussbaum, A. Sen, Clarendon Press, Oxford 1993. Bywalec C., Wydymus S., Poziom ycia ludnoci Polski w porównaniu z krajami Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Ekonomista 1992, nr 5 6. Campbell A., Converse P.E., Rogers W.L., The quality of American Life: perception, evaluation, and satisfaction, Russell Sage Foundation, New York 1976. Flanagan J.C., Measurment of quality of life: current state of the art., Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 1982, nr 63. Kowalewski G., Metody analizy rozkadu wielu zmiennych, w: Ekonometria. Metody i analiza problemów ekonomicznych, red. K. Jajuga, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocawiu, Wrocaw 1998. Kulczyk-Dynowska A., Ssiedztwo przestrzeni wiejskiej i duego miasta, w: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich nr 2/III, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi PAN w Krakowie, Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Kraków 2012. Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2011 r., Urzd Statystyczny w Katowicach, Gówny Urzd Statystyczny, Katowice 2013, plik pdf, www.stat.gov. pl/cps/rde/xbcr/gus/rn_pkb_rachunki_regionalne_2011.pdf. Przybya K., Jako ycia w wybranych miastach Dolnego lska. Gospodarka lokalna w teorii i praktyce, red. R. Brol, A. Sztando, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu nr 179, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu, Wrocaw 2011. Przybya K., Kulczyk-Dynowska A., Economic evolution of the Lower Silesia subregions, Local Economy in Theory and Practice Planning and Evaluation Aspects, red. R. Brol, A. Sztando, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu nr 282, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocawiu, Wrocaw 2013. Przybya K., Poziom warunków ycia w duych miastach dolnolskich, w: Gospodarka przestrzenna VIII, red. J. Potocki, Wydawnictwo KGP AE we Wrocawiu, Jelenia Góra 2005. Rapley M., Quality of Life Research a critical introduction, SAGE Publications Ltd., London Thousand Oaks Dehli 2003.
KATARZYNA PRZYBYA POZIOM YCIA W WYBRANYCH MIASTACH DOLNOLSKICH 309 LIVING STANDARDS IN CHOSEN LOWER SILESIAN CITIES Abstract In this article the analysis of the conditions of living in the Lower Silesian cities has been done. On the basis of the set of features characteristic for the chosen cities, taking the level and the quality of living (eg the housing problem, the condition of natural environment, job market, the safety of inhabitants or the available offer of the cultural institutions) into account, the taxonomic measurements of development were constructed. For this research the spatial sets of data valid in the year 2012 were gathered. Keywords: taxonomical measure of development, quality of life of the inhabitants of a city JEL Code: R13 Translated by Renata Gordziejonok
310 GOSPODARKA REGIONALNA I MIDZYNARODOWA