USŁUGI BANKOWE Kto może otworzyć konto we Francji? Wszystkie osoby fizyczne rezydujące bądź przebywające na terenie Francji, które przedstawią dokument tożsamości i udokumentują miejsce zamieszkania, mają prawo do otwarcia konta w wybranej przez siebie placówce banku. Placówka zobowiązana jest zapewnić podstawowe usługi. Prawo klienta do otwarcia konta regulowane jest artykułem L 312-1 kodeksu finansowego. Do jakich czynności jest zobowiązany bank przed otwarciem konta? Bank musi zweryfikować: dane osobowe klienta (imię, nazwisko, narodowość, datę i miejsce urodzenia) po przedłożeniu przez niego oficjalnego dokumentu ze zdjęciem i podpisem (może to być na przykład dowód osobisty, paszport, karta pobytowa), zdolność do czynności prawnych, miejsce zamieszkania (potwierdzenie wynajmu mieszkania poprzez okazanie na przykład opłaconego rachunku za prąd lub gaz), zaświadczenie o dochodach (otrzymywanie zarobków można potwierdzić poprzez okazanie na przykład umowy o pracę, odcinka wypłaty), wpis do bazy danych Banque de France. UWAGA! Banki zobowiązane są poinformować klienta o kosztach proponowanych usług, o prawach i obowiązkach obydwu stron. Informacje te w formie pisemnej są zawarte w regulaminie wydawanym w momencie otwierania konta. Co zrobić w przypadku odmowy otwarcia konta przez bank? Bank ma prawo odmówić otwarcia konta bez podania przyczyny swojej decyzji. W takim przypadku pracownik banku jest zobowiązany do wydania bezpłatnego zaświadczenia potwierdzającego odmowę (wzór zaświadczenia jest taki sam dla wszystkich banków). W przypadku odmowy otwarcia konta przez kilka placówek bankowych pozostają następujące rozwiązania: Bank, który odmówił otwarcia konta, proponuje klientowi przedłożenie jego prośby bezpośrednio w Banku Centralnym (Banque de France). Bank ten wyznacza placówkę bankową, w której konto zostanie otwarte obowiązkowo (zgodnie z prawem do posiadania konta). 61
Ubiegający się o otwarcie konta dostarcza do oddziału banku wymagane dokumenty, takie jak: dokument tożsamości ze zdjęciem, dokument potwierdzający miejsce zamieszkania, zaświadczenie o braku posiadania konta bieżącego, oraz wypełnia niezbędne dokumenty, zaznaczając dogodną lokalizację placówki. Dokumenty wraz z zaświadczeniem potwierdzającym odmowę otwarcia konta są przekazywane z oddziału banku faksem bądź pocztą elektroniczną do Banque de France, który w ciągu 1 dnia roboczego od otrzymania kompletnej dokumentacji wyznaczy oddział, w którym zostanie otwarte konto z dostępem do podstawowych usług. Placówka bankowa wyznaczona przez Banque de France dokonuje analizy zgromadzonych dokumentów pod kątem zgodności i może wymagać dodatkowych informacji. Ubiegający się o konto składa osobiście prośbę, udając się bezpośrednio do Banque de France. Bank ten wysyła odpowiedź pocztą z niezbędnymi objaśnieniami do wiadomości banku, który odmówił otwarcia konta. W przypadku przedsiębiorstwa bądź stowarzyszenia, któremu odmówiono otwarcia konta, dokumenty należy złożyć osobiście w Banque de France z wyznaczeniem placówki j, w której konto zostanie otwarte. Placówka bankowa będzie miała obowiązek otworzyć konto, którego użytkowanie może ograniczyć się do podstawowych usług bankowych. Jakie są podstawowe usługi we Francji? Podstawowe usługi według kodeksu finansowego to: otwarcie, prowadzenie i zamknięcie konta, zmiana adresu (maksymalnie raz w roku), wydawanie wyciągów bankowych (raz w miesiącu), wydanie numeru konta go (tak zwany RIB) na życzenie, potwierdzanie otrzymanych przelewów, potwierdzanie czeków złożonych na konto, wpłaty i wypłaty gotówkowe, polecenia zapłaty i płatności między tak zwany TIP (titre interbancaire de paiement), możliwość konsultacji stanu konta na odległość, wydanie karty płatniczej, wydanie czeków bankowych (maksymalnie 2 w miesiącu) czek bankowy jest to czek wystawiony przez bank, tak zwany czek gwarantowany. 62 Niezbędnik Polaka we Francji
UWAGA! Do podstawowych usług bankowych nie zalicza się wydania książeczki czekowej ani też pozwolenia na debet na koncie. Jeśli bank wyraża zgodę na świadczenie usług wykraczających poza usługi podstawowe, jest to zgodne z warunkami ogólnymi zawartymi w regulaminie wręczanym klientowi podczas otwarcia konta. Jak rozwiązać umowę bez składania przez klienta wniosku o zamknięcie? W sytuacji kiedy bank chce zamknąć konto otwarte zgodnie z prawem klienta, ma obowiązek poinformować o swoim zamiarze posiadacza rachunku 45 dni wcześniej i równocześnie powiadomić Banque de France, motywując przyczynę zamknięcia konta. W takim przypadku Banque de France wskazuje warunkowo placówkę banku, w którym konto zostanie otwarte według procedur. PRZYKŁAD Marek pracuje we Francji jako hydraulik. Co miesiąc wysyła czek o wartości 520 właścicielowi wynajmowanego mieszkania, który go realizuje każdego 10. dnia miesiąca. W lipcu Marek wyjechał na wakacje do Polski. Nie upewniwszy się, czy czek został zrealizowany, dokonał wielu płatności z konta. W momencie złożenia czeku przez najemcę mieszkania na koncie Marka nie było już środków na pokrycie płatności. Bank usiłował skontaktować się z Markiem, niestety bezskutecznie. Brak odpowiedzi z jego strony spowodował odrzucenie płatności, automatyczny zakaz wystawiania czeków i wpis do centralnej bazy nierzetelnych klientów Banku centralnego (Banque de France) na okres 5 lat. Po powrocie z Polski Marek przejrzał korespondencję i znalazł list z banku informujący go o zaistniałej sytuacji oraz prośbę o uregulowanie zadłużenia. Udał się więc bezzwłocznie do banku, w którym został poproszony o zwrot książeczki czekowej i poinformowany o możliwościach uregulowania sytuacji przez: zasilenie konta i ponowną realizację czeku przez beneficjenta (to jest właściciela wynajmowanego mieszkania), bezpośrednie przekazanie właścicielowi zaległej kwoty w zamian za odrzucony czek, który należy następnie przedstawić w banku jako dowód dokonanej zapłaty, wpłatę kwoty odpowiadającej odrzuconemu czekowi i jej blokadę na subkoncie przez okres 1 roku. Marek wybrał pierwsze rozwiązanie. Dokonał wpłaty na swoje konto i poprosił właściciela wynajmowanego mieszkania o ponowne złożenie czeku w swoim banku. W momencie kiedy zadłużenie zostało uregulowane, pracownik banku 63
wystąpił do Banque de France o wykreślenie Marka z bazy centralnej, co umożliwiło mu ponowne korzystanie z karty i książeczki czekowej. Bank nie ma jednak obowiązku ponownego wydania książeczki czekowej. Marek uregulował swoją sytuację w okresie krótszym niż 2 miesiące od momentu odrzucenia czeku, co pozwoliło mu uniknąć dodatkowych opłat skarbowych. Od tego dnia Marek uważnie śledzi wszystkie operacje wykonywane na koncie i regularnie sprawdza stan swojego konta przez Internet oraz bezpośrednio w oddziale banku. WAŻNE ADRESY Informacje na temat francuskiego systemu go (między innymi prawa i obowiązki banku i klienta): Banque de France Service des relations avec le public ( +33 (0)1 42 92 42 92 www.banque-france.fr Centre d information bancaire, Association française des banques ( +33 (0)1 48 00 52 52 www.afb.fr FBF (Fédération Bancaire Française, organisme professionnel des banques) www.fbf.fr Legifrance Service officiel d information gratuit, à destination du grand public Oficjalny publiczny bezpłatny serwis informacyjny Cliquez et tapez banque (Należy kliknąć i wpisać wyraz bank ) www.legifrance.gouv.fr