Dochodzenie od ubezpieczyciela zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu likwidacyjnym na opinie i ekspertyzy oraz wynagrodzenie pełnomocnika Tomasz Młynarski główny specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych, aplikant radcowski Warszawa, 17 stycznia 2013 r.
Dochodzenie od ubezpieczyciela zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu likwidacyjnym na opinie i ekspertyzy oraz wynagrodzenie pełnomocnika zasady dochodzenia zwrotu kosztów poniesionych na opinie i ekspertyzy w toku postępowania likwidacyjnego celowość sięgania przez roszczącego po opinie i ekspertyzy w toku postępowania likwidacyjnego możliwość wykorzystania opinii prywatnych w postępowaniu cywilnym przesłanki dochodzenia od ubezpieczyciela zwrotu wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego w postępowaniu likwidacyjnym celowość ustanowienia przez roszczącego pełnomocnika w postępowaniu likwidacyjnym przykłady z orzecznictwa sądowego
Dochodzenie od ubezpieczyciela zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu likwidacyjnym na opinie i ekspertyzy Wyrok SN z 2 września 1975 r. (I CR 505/75) Wykonana przed wszczęciem postępowania sądowego i poza zabezpieczeniem dowodów ekspertyza może być istotną przesłanką zasądzenia odszkodowania. W takim wypadku koszt ekspertyzy stanowi szkodę ulegającą naprawieniu (art. 361 k.c.). Wyrok SN z 30 lutego 2002 r. (V CKN 908/00) Ocena, czy koszty ekspertyzy powypadkowej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po dokonaniu oceny, czy poniesienie tego wydatku było obiektywnie uzasadnione i konieczne. Uchwała SN z 18 maja 2004 r. (III CZP 24/04) Odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może stosownie do okoliczności sprawy obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego.
Dochodzenie od ubezpieczyciela zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu likwidacyjnym na opinie i ekspertyzy Z uzasadnienia uchwały SN z 18 maja 2004 r. (III CZP 24/04): Wydatki zmierzające do ograniczenia lub wyłączenia szkody, byleby były celowe i wystarczająco uzasadnione, stanowią stratę o której mowa w art. 361 2 k.c., gdyż prowadzą do zmniejszenia aktywów albo zwiększenia pasywów. Ocena czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy OC musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne, także w kontekście ułatwienia określenia prawidłowo konkretnego ubezpieczyciela, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody.
Celowość sięgania przez roszczącego po opinie i ekspertyzy w toku postępowania likwidacyjnego niezwłoczne udokumentowanie przyczyn lub rozmiarów szkody jest konieczne ze względu na potrzebę jej jak najszybszego naprawienia na początkowym etapie sprawy nie jest znany sprawca lub jego ubezpieczyciel, roszczenia odszkodowawcze będą musiały zostać skierowane bezpośrednio do sprawcy, gdyż nie posiada on dobrowolnego ubezpieczenia OC lub odmawia podania danych dot. polisy, zakład ubezpieczeń prowadzący likwidację szkody ma trudności ze znalezieniem eksperta o odpowiedniej specjalności, istnieją uzasadnione wątpliwości co do prawidłowości ekspertyzy (opinii, wyceny, kosztorysu, operatu itd.) sporządzonej przez ubezpieczyciela lub na jego zlecenie, istnieją uzasadnione wątpliwości co do prawidłowości stanowiska zajętego przez ubezpieczyciela, jest to konieczne do prawidłowego określenia charakteru i wysokości roszczeń, które mają być dochodzone w postępowaniu sądowym.
Opinia prywatna a dowód z opinii biegłego w postępowaniu cywilnym Art. 232 k.p.c.: Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Art. 278 1 k.p.c.: W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Wiadomości specjalne to takie informacje, które nie są dostępne dla dorosłego, doświadczonego i posiadającego ogólne wykształcenie człowieka. Opinia prywatna to każde oświadczenie powołujące się na wiadomości specjalne, a niepochodzące od biegłego powołanego przez sąd w toku danego postępowania. Wyrok SN z 10 grudnia 1998 r. (I CKN 922/97): Oparcie się przez sąd na ekspertyzie prywatnej i potraktowanie jej jako opinii biegłego sądowego stanowi naruszenie przepisów postępowania. Niedopuszczalne jest także oparcie się na opinii sporządzonej wprawdzie przez powołanego do tego biegłego - ale w innej sprawie.
Możliwość wykorzystania opinii prywatnych w postępowaniu cywilnym fachowe uzasadnienie stanowiska procesowego strony z uwzględnieniem wiadomości specjalnych; może stanowić podstawę rozstrzygania tylko, gdy strona przeciwna przyzna wprost określone fakty (art. 229 k.p.c.) lub gdy sąd uzna te fakty za przyznane przez nią w związku z brakiem wypowiedzenia się co do twierdzeń strony przeciwnej (art. 230 k.p.c.). dowód z dokumentu prywatnego, stanowiący jedynie dowód tego, że osoba, która dokument ten podpisała, prezentuje pogląd w nim przedstawiony; zgodnie z art. 253 k.p.c., jeśli strona przeciwna zaprzeczy prawdziwości takiej ekspertyzy, strona która chce z niej skorzystać powinna udowodnić objęte nią okoliczności. środek uprawdopodobnienia określonych okoliczności, gdy k.p.c. uznaje to za wystarczające, np. w postępowaniu zabezpieczającym, w którym strona musi uprawdopodobnić roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu jej zabezpieczenia. instrument przydatny do weryfikacji (zarówno przez stronę, jak i sąd) opinii wydanej przez biegłego sądowego.
Możliwość wykorzystania opinii prywatnych w postępowaniu cywilnym Wyrok SN z 2 lutego 2011 r. (II CSK 323/10) Przedstawianie przez strony prywatnych opinii, do których stosuje się art. 253 k.p.c. jest zjawiskiem procesowym coraz częstszym. Niewątpliwie nie będąc dowodem z opinii biegłego (por. wyroki SN z dnia 8 czerwca 2001, I PKN 468/00 i z dnia 29 września 1956 r., III CR 121/56) stanowią one element materiału procesowego i powinny być udostępnione stronie przeciwnej. Prywatne ekspertyzy opracowane na zlecenie stron przed wszczęciem procesu, czy w jego toku są wyjaśnieniem, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych, ich stanowiska (por. wyrok SN z dnia 11 czerwca 1974 r., II CR 260/74). Dołączona do apelacji opinia biegłego rewidenta dodatkowo "uprawdopodobniła" zasadność zarzutów skarżącego, co do opinii biegłej sądowej Małgorzaty J. W judykaturze wyrażono trafny pogląd, że prywatna ekspertyza może stanowić także przesłankę przemawiającą za koniecznością dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innego biegłego (por. wyrok SN z dnia 21 sierpnia 2008 r., IV CSK 168/08
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SR w Zgorzelcu z 30 października 2013 r. (I C 83/13) Należne powodowi odszkodowanie podlegało uzupełnieniu o wydatek na poczet zleconej przez niego opinii, której przedmiotem było oszacowanie wartości szkody (700 zł). Zlecenie wykonania opinii i poniesienie związanych z nią wydatków służyło uzyskaniu pełnego odszkodowania w oparciu nią powód zredagował pozew i wystąpił z dalszymi roszczeniami do sądu. Wyrok SR w Środzie Śląskiej z 25 września 2013 r. (I C 60/13) W oparciu o art. 361 2 k.c. wyrażający zasadę pełnego odszkodowania zasadne było także zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty 492,00 zł stanowiącej ich wydatki poczynione w związku ze zleceniem prywatnej ekspertyzy. Przeprowadzenie ekspertyzy ukazującej wysokość rzeczywiście doznanej przez nich szkody było obiektywnie uzasadnione i konieczne. W przypadku bowiem nie dokonania przez powodów zlecenia przeprowadzenia przedmiotowej ekspertyzy, nie mogliby oni, jako osoby nie trudniące się profesjonalnie wyceną szkód rzeczowych, dokonać jakiejkolwiek oceny prawidłowości kalkulacji dokonanej przez pozwanego.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SR w Jeleniej Górze z 24 października 2013 r. (I C 985/13) Uzasadnione jest zasądzenie na rzecz powoda kwoty 369 zł tytułem sporządzenia przez niego prywatnej opinii w sprawie wysokości poniesionej szkody. Z uwagi na wadliwie ustaloną wysokość odszkodowania przez ubezpieczyciela zmuszony był on ponieść dodatkowe koszty w postaci zleconej opinii, co spowodowało uszczerbek w jego majątku. Wyrok SO w Szczecinie z 21 marca 2013 r. (II Ca 1106/12) Koszt sporządzonej przez powoda opinii prywatnej w wysokości 500 zł należało doliczyć do odszkodowania. Była ona niezbędna do wystąpienia na drogę postępowania sądowego celem dochodzenia należnego mu odszkodowania w sytuacji, gdy pozwana w toku postępowania likwidacyjnego wypłaciła odszkodowanie jedynie w wysokości 7.515 zł. Obiektywnie zatem uzasadnione było w takiej sytuacji podjęcie przez powoda wszelkich kroków w celu ustalenia rozmiaru szkody, w tym przez zlecenie sporządzenia stosownej opinii w tym zakresie. Skoro bowiem z treści opinii wynikała zasadność dochodzonego roszczenia, chociażby w tym kontekście, że powstała w pojeździe szkoda nie jest szkodą całkowitą, to koszt jej sporządzenia pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SO w Sieradzu z 6 listopada 2013 r. (I Ca 399/13) Proces prowadzony jest w sprawie od 3 stycznia 2012 r. Sporządzenie prywatnej ekspertyzy powódka zleciła w dniu 12 marca 2013 r., tj. w toku postępowania sądowego. W orzecznictwie przyjmuje się natomiast, że do należnego powodowi od ubezpieczyciela odszkodowania należą koszty ekspertyzy co do rozmiaru szkody poniesione przez poszkodowanego jedynie w postępowaniu przedsądowym. Wyrok SA w Białymstoku z 29 maja 2013 r. (I ACa 631/12) Powód (inwestor), nie będący profesjonalistą w zakresie izolacji mógł mieć wątpliwości, co jest przyczyną wilgoci, zwłaszcza, że problem przez dłuższy czas nie mógł być rozwiązany przez innych uczestników inwestycji. Racjonalnym zatem było z jego punktu widzenia zaciągnięcie opinii zewnętrznej dotyczącej przyczyn zawilgocenia sporządzonej przez dr hab. I. R. W., której koszt wyniósł 6.100 zł. Nie ma tu znaczenia, iż w postępowaniu sądowym ekspertyza taka ma jedynie moc dokumentu prywatnego. W orzecznictwie sądowym nie wydaje się być co do zasady kwestionowanym pogląd uznający za podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do odszkodowania uzasadnione wydatki na zasięgnięcie przedsądowej opinii prywatnej w celu stwierdzenia szkody, jej rozmiarów i należnego odszkodowania.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SO w Szczecinie z 9 sierpnia 2013 r. (VIII Ga 189/13) Poniesione przez powoda koszty prywatnej opinii rzeczoznawcy były niezbędne dla dochodzenia roszczenia o odszkodowanie z ubezpieczenia autocasco na drodze sądowej oraz pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem powodującym szkodę. W apelacji trafnie powołano się na uchwałę SN z 18 maja 2004 r. (III CZP 24/04). Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, pojęcie szkody ubezpieczeniowej należy traktować jako szkodę w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, a zatem nie zachodzi między powyższymi pojęciami jakakolwiek różnica. Powódka po ustaleniu rozmiaru szkody przez ubezpieczyciela nie miała innej możliwości, w sytuacji gdy kwestionowała przyjęte przez pozwaną wartości, niż zlecenie oszacowania wysokości szkody rzeczoznawcy, tym bardziej w sytuacji, gdy sama nie dysponuje wiadomościami specjalnymi wymaganymi do określenia należnego jej odszkodowania. Kategoryczne odebranie ubezpieczonemu możliwości weryfikacji ustaleń dokonanych przez ubezpieczyciela skutkuje nieuzasadnionym przyjęciem przewagi ubezpieczyciela w stosunku prawnym łączącym go z ubezpieczonym. Ponadto, opinię sporządził podmiot dysponujący właściwymi kwalifikacjami, a wysokość opinii na poziomie 450 zł netto mieści się w granicach wyznaczonych uzasadnionym nakładem pracy.
Zlecenie opinii jako skutek nienależytego wykonania zobowiązania przez ubezpieczyciela Prawidłowe zachowanie się dłużnika w wykonaniu zobowiązania polega na zadośćuczynieniu uzasadnionym oczekiwaniom wierzyciela. Nieterminowe spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela lub spełnienie świadczenia w wysokości niższej niż należne stanowi nienależyte wykonanie zobowiązania. Szkoda wyrządzona z tego powodu podlega naprawieniu na podstawie art. 471 k.c. Wyrok SN z 2 lipca 2004 r. (II CK 412/03): Odpowiedzialność gwarancyjną ubezpieczyciela oddzielić należy od jego odpowiedzialności opartej na podstawie art. 471 i nast. k.c. W pierwszej ubezpieczyciel gwarantuje naprawienie szkody, która wyrządzona zostaje przez zdarzenie od niego niezależne, w drugiej zaś występuje jako sprawca szkody W ubezpieczeniach innych niż OC podstawą dochodzenia zwrotu kosztów opinii będzie na ogół art. 471 k.c., chyba że wydatek taki wchodzi w zakres ochrony ubezpieczeniowej w świetle umowy ubezpieczenia lub OWU. W grę wchodzi także art. 826 4 k.c. W ubezpieczeniach OC podstawa prawna zależeć będzie od tego, czy poniesienie tego wydatku było konsekwencją samego zdarzenia wyrządzającego szkodę czy też nienależytego wykonania zobowiązania przez ubezpieczyciela.
Dochodzenie od ubezpieczyciela zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu likwidacyjnym na wynagrodzenie pełnomocnika W przeszłości w SN obowiązywała linia orzecznicza w ogóle negująca taką możliwość (wyroki z 11 czerwca 2001 r., V CKN 266/00, z 20 lutego 2002 r., V CKN 908/00, z 7 sierpnia 2003 r., IV CKN 387/01). Uchwała składu 7 sędziów SN z 13 marca 2012 r. (III CZP 75/11), podjęta na wniosek Rzecznika Ubezpieczonych: Uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.).
Wnioski płynące z uchwały III CZP 75/11 i jej uzasadnienia Koszty pomocy prawnej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym muszą być w okolicznościach konkretnej sprawy uzasadnione i konieczne, a pomoc ta jest świadczona przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe. Konieczne jest każdorazowe zbadanie okoliczności danej sprawy oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym a poniesionym wydatkiem, przy czym samo dążenie do wygody i ujęcia obowiązków poszkodowanemu nie uzasadnia takiego związku, gdyż niedogodność stanowi dolegliwość o charakterze niemajątkowym, niepodlegającą reżimowi odszkodowawczemu. W normalnym związku pozostaje natomiast sięgnięcie po pomoc prawną w okolicznościach, w których stan zdrowia, kwalifikacje osobiste lub sytuacja życiowa poszkodowanego usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy w celu sprawnego, efektywnego i ekonomicznie opłacalnego przebiegu postępowania likwidacyjnego.
Wnioski płynące z uchwały III CZP 75/11 i jej uzasadnienia Ocena, czy udział w likwidacji profesjonalnego pełnomocnika był konieczny, zależy od wielu okoliczności, lecz przede wszystkim od rodzaju i zakresu szkód, które wynikają z wypadku komunikacyjnego. Inny jest bowiem stopień komplikacji związanych z gromadzeniem dowodów, gdy doszło jedynie do uszkodzenia pojazdu, inny zaś, gdy wypadek spowodował szkody na osobie a nawet śmierć. Kwestie związane z naprawą powypadkową pojazdu są dla przeciętnego właściciela pojazdu bardziej czytelne, chociaż i w tym wypadku powstają liczne spory i wątpliwości, natomiast już rozmiar zadośćuczynienia nie poddaje się ścisłym wyliczeniom. Uprawniona wydaje się chyba taka interpretacja stanowiska SN, że w odniesieniu do szkód osobowych (zwłaszcza poważniejszych) uznanie skorzystania z pełnomocnika za konieczne będzie raczej regułą, gdy tymczasem w przypadku szkód na mieniu na ogół potrzeba taka nie będzie miała miejsca, chyba że powstanie spór co do odpowiedzialności ubezpieczyciela lub wysokości odszkodowania.
Wnioski płynące z uchwały III CZP 75/11 i jej uzasadnienia Wydaje się, że co do zasady najczęściej będą to w praktyce przypadki, gdy: poszkodowany nie jest zdolny do prowadzenia spraw związanych z dochodzeniem roszczeń ze względu na swój podeszły wiek, miejsce pobytu, upośledzenie umysłowe lub zły stan zdrowia, poszkodowany (przy uwzględnieniu jego wykształcenia i posiadanych kwalifikacji) nie jest w stanie w należyty sposób samodzielnie sformułować przysługujące mu roszczenia lub weryfikować stanowiska zajmowane przez ubezpieczyciela ze względu na charakter sprawy lub poziom jej skomplikowania, osobisty udział poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym wiązałby się dla niego ze względu na wykonywaną pracę lub prowadzoną działalność gospodarczą ze znaczącymi komplikacjami, w tym utratą znacznych dochodów, ubezpieczyciel nie wykonuje lub nienależycie wykonuje ciążące na nim zobowiązanie, w związku z czym konieczne jest skorzystanie z pomocy prawnej mającej na celu pomoc w wyegzekwowaniu należnych świadczeń.
Wnioski płynące z uchwały III CZP 75/11 i jej uzasadnienia Według SN wysokość kosztów pomocy powinna mieścić się w granicach wyznaczonych uzasadnionym nakładem pracy i odpowiadać stosownemu do tego nakładu wynagrodzeniu. Pytanie, czy należy to odnosić do stawek minimalnych opłat za czynności adwokatów i radców prawnych, które są uregulowane w rozporządzeniach Min. Spr. z 28 września 2002 r.? Czy można uznawać wynagrodzenie określone pomiędzy stronami umowy według zasady success fee? SN nie wyjaśnił, co należy rozumieć pod pojęciem niezbędne kwalifikacje zawodowe, jakimi w świetle uchwały powinien dysponować pełnomocnik poszkodowanego. W uzasadnieniu mowa jest jednakże o pełnomocniku profesjonalnym z pewnością adwokaci, radcowie prawni i brokerzy (a w uzasadnionych przypadkach doradcy podatkowi itd.), pytanie czy również osoby oferujące usługi w zakresie doradztwa prawnego w oparciu o zasadę swobody działalności gospodarczej (np. tzw. kancelarie odszkodowawcze)?
Wnioski płynące z uchwały III CZP 75/11 i jej uzasadnienia Wskazówki SN można odnieść do kompensacji szkód z wszelkich ubezpieczeń OC, tak obowiązkowych, jak i dobrowolnych. Mogą one także być odpowiednio stosowane do przypadków dochodzenia przez poszkodowanego roszczeń odszkodowawczych bezpośrednio od sprawcy szkody. SN nie zwrócił na to uwagi, lecz również w przypadku postępowania likwidacyjnego prowadzonego z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC ppm szkoda spowodowana niewłaściwym działaniem lub zaniechaniem ubezpieczyciela podlega naprawieniu na podstawie art. 471 k.c., a wydatki poszkodowanego poniesione w celu uzyskania świadczenia od zakładu ubezpieczeń pozostającego w opóźnieniu, w tym także uzasadnione koszty profesjonalnej pomocy prawnej, trzeba uznać za podlegające odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu odpowiedzialności kontraktowej. Odszkodowanie należne z tego tytułu, jak i wypłacone przez ubezpieczyciela odsetki ustawowe wynikające z jego własnego opóźnienia, nie powinny pomniejszać sumy gwarancyjnej.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SA w Poznaniu z 11 października 2012 r. (I ACa 727/12): Przy przedsądowym dochodzeniu zadośćuczynienia i odszkodowania od ubezpieczyciela powódka korzystała z pomocy adwokata, za co zapłaciła 4.910 zł. Sąd I inst. uznał, że wydatek ten pozostaje w związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę oraz że uczestnik postępowania szkodowego może korzystać z profesjonalnej pomocy prawnej. Pomoc udzielona powódce miała niewątpliwy wpływ na uzyskanie świadczeń od pozwanego, który w sposób wyjątkowo rażący lekceważył ustawowe obowiązki co do terminu wypłaty świadczeń. Sąd II inst. podkreślił, że adwokat od lutego 2009 r. reprezentował powódkę. Złożył szereg pism zgłaszając i motywując roszczenia poszkodowanych. Wszelką korespondencję pozwany kierował nie na adres poszkodowanej lecz do jej pełnomocnika. Postępowanie zakończyło się w lutym 2012 r., częściowym zaspokojeniem roszczeń. Mając na uwadze czas trwania postępowania i aktywność pełnomocnika w dochodzeniu wyrównania szkód za uzasadnione i konieczne należało uznać poniesione koszty pomocy świadczonej przez adwokata w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SO w Sieradzu z 1 października 2013 r. (I C 116/13) nieprawomocny: W chwili wypadku powód miał 8 lat. Na skutek zdarzenia, ze względu na utrwalone zmiany stanu zdrowia utracił zdolność do samodzielnej egzystencji. Po wypadku ukończył jedynie gimnazjum i to w systemie nauczania indywidualnego. Ma niedowład ręki, ataki epilepsji, problemy z poruszaniem. Potrafi wykonywać samodzielnie jedynie podstawowe czynności. Wymaga stałej opieki osoby drugiej. Pełnomocnik powoda (adwokat) zgłosił pozwanemu roszczenia związane z rentą z tytułu zmniejszonych widoków na przyszłość. Z uwagi na skutki doznanych w wyniku wypadku obrażeń powód utracił zdolność do prowadzenia własnych spraw, w tym w szczególności do podołania wymaganiom sprecyzowania i zgłoszenia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu. Tym samym skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w tym zakresie było koniecznością. Zatem, poniesienie wydatku na wynagrodzenie tego pełnomocnika pozostawało z adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, za które pozwany ponosi odpowiedzialność. Wysokość wynagrodzenia (2.400 zł) odpowiada stawce minimalnej należnej przy tej wysokości roszczenia w postępowaniu sądowym i w ocenie Sądu mieści się w granicach wyznaczonych uzasadnionym nakładem pracy.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SR w Strzelcach Opolskich z 18 lipca 2013 r. (I C 422/12) nieprawomocny: Powód samodzielnie zgłosił szkodę w pojeździe, złożył dwa odwołania, sam zatrudnił rzeczoznawcę. Po zakończeniu ww. kroków otrzymał w dniu 25 kwietnia 2012 r. ostateczną decyzję odmawiającą wypłaty odszkodowania. Dopiero w dniu 27 kwietnia 2013 r. udzielił pełnomocnictwa reprezentującemu go obecnie przed sądem radcy prawnemu, którego czynności sprowadziły się do napisania wezwania do zapłaty i złożenia przedmiotowego pozwu. Wobec powyższego zdaniem Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, iż tak wąski zakres czasowy, w jakim powoda reprezentował na etapie przesądowym fachowy pełnomocnik uzasadniałby zasądzenie kwoty 1.000 zł z tego tytułu. Tym samym Sądu oddalił powództwo w tym zakresie, uznając, iż zasądzona w wyroku kwota kosztów zastępstwa prawnego (1.000 zł) w sposób właściwy rekompensuje pracę pełnomocnika także na ww. etapie przesądowym.
Przykłady z najnowszego orzecznictwa Wyrok SR w Złotoryi z 11 stycznia 2013 r. (I C 545/12): Powódka udzieliła pełnomocnictwa do prowadzenia sprawy adwokatom i radcy prawnemu ze spółki partnerskiej. ZU przeprowadził postępowanie wyjaśniające z udziałem pełnomocnika, przyznał zadośćuczynienie (4500 zł) i odszkodowanie (326,94 zł). Następnie pełnomocnik zgłosił ZU żądanie zapłaty kosztów świadczonej pomocy prawnej w wysokości 600 zł, zgodnie z rozporządzeniem Min. Spr. z 2002 r. Powódka nie stawiła się na rozprawę i Sąd nie mógł ustalić przyczyn dla których korzystała w postępowaniu likwidacyjnym z pomocy pełnomocnika. Niezrozumiałym też było, dlaczego pełnomocnik powódki obciążył ją wynagrodzeniem na podstawie przepisów rozporządzenia, jeśli ZU spełnił świadczenie, a pełnomocnik nie występował na drogę postępowania sądowego. Wreszcie, faktura VAT nie została podpisana przez wystawcę, ani zapłacona przez powódkę, mimo że termin zapłaty upłynął na kilka miesięcy przed wniesieniem pozwu. Faktura ta została zapewne wystawiona jako faktura pro forma, dla potrzeb obciążenia pozwanego kosztami pomocy prawnej, które faktycznie nie zostały przez powódkę poniesione. Roszczenie oparte o tak wystawiony rachunek było roszczeniem bezzasadnym i nie korzystało z ochrony prawnej.
Literatura: M. Kaliński, Szkoda na mieniu i jej naprawienie, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 270 272 J. Misztal-Konecka, Znaczenie tzw. opinii prywatnych dla postępowania cywilnego, Monitor Prawniczy 2013, nr 1, s. 63-68 T. Młynarski, Zwrot kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego przez poszkodowanego na etapie postępowania likwidacyjnego Monitor Ubezpieczeniowy 2011, nr 46, s. 25-35, http://www.rzu.gov.pl/files/20455 5206 Monitor_Ubezpieczeniowy_nr_46.pdf T. Młynarski, Zwrot kosztów ustanowienia pełnomocnika na etapie postępowania przedsądowego stan sprzed uchwały i po uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., Rozprawy Ubezpieczeniowe 2012, nr 2 (13), s. 109-123, http://rzu.gov.pl/pdf/zeszyt13_net.pdf t.mlynarski@rzu.gov.pl