Załącznik nr 2 do Uchwały nr XVI/94/04 Rady Powiatu Włoszczowskiego PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU WŁOSZCZOWSKIEGO

Załącznik nr 2 do Uchwały nr XVI/94/04 Rady Powiatu Włoszczowskiego PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU WŁOSZCZOWSKIEGO Włoszczowa, grudzień 2003

Zespół autorów: POLSKA AKADEMIA NAUK Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią 30-950 Kraków, ul. Józefa Wybickiego 7, skr. pocz. 49 Telefon: (012) 632 33 00, Fax: (012) 632 35 24 dr inż. Krzysztof Czajka - kierownik projektu dr inż. Beata Klojzy-Karczmarczyk dr inż. Said Makoudi mgr inż. Izabela Laskowicz mgr Agata Wdowiarz mgr inż. Zbigniew Bąk mgr inż. Robert Kaleta mgr inż. Janusz Mazurek mgr inż. Artur Skoczek Elżbieta Pawlik Jan Żółtek Opracowanie projektu powiatowego planu gospodarki odpadami pt. Plan gospodarki odpadami dla powiatu włoszczowskiego ; wykonano na zlecenie: Powiatu Włoszczowskiego, w ramach umowy nr 8/ROL/03 [35(C-2)03] 2

Spis treści: Podstawowe definicje i pojęcia... 5 1. Wstęp... 7 2. Charakterystyka obszaru powiatu włoszczowskiego... 7 2.1. Położenie geograficzne... 7 2.2. Sytuacja demograficzna... 7 2.3. Sytuacja gospodarcza... 7 2.4. Opis warunków glebowych mogących mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami... 9 2.5. Opis warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych mogących mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami... 9 2.6. Ochrona przyrody i krajobrazu... 10 3 Analiza stanu gospodarki odpadami... 11 3.1. Odpady wytworzone w sektorze komunalnym i usługach... 11 3.1.1. Odpady komunalne... 11 3.1.2. Odpady opakowaniowe... 15 3.1.3. Komunalne osady ściekowe... 16 3.1.4. Odpady ulegające biodegradacji... 18 3.1.5. Odpady niebezpieczne wytworzone w sektorze komunalnym... 18 3.2 Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym... 20 3.3. Odpady niebezpieczne... 25 3.4. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa istniejących instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów... 28 3.5. Opis stanu realizacji obowiązków przez posiadaczy odpadów... 31 3.6. Dzikie wysypiska w powiecie włoszczowskim... 32 4 Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami... 34 4.1. Odpady wytworzone w sektorze komunalnym i usługach... 34 4.1.1. Odpady komunalne... 34 4.1.2. Odpady opakowaniowe... 35 4.1.3. Komunalne osady ściekowe... 39 4.1.4. Odpady ulegające biodegradacji... 40 4.1.5. Odpady niebezpieczne wytworzone w sektorze komunalnym... 43 4.2 Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym... 44 4.3. Odpady niebezpieczne... 45 5 Założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami... 51 6. Działania wspomagające i plany... 63 6.1. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami... 63 6.2. Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów... 63 6.3. Plan unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest... 65 6.4 Plan zamykania instalacji niespełniających wymogów środowiska... 69 3

7. Wnioski z analizy oddziaływania planu na środowisko... 71 7.1. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji planu... 71 7.2. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko rozwiązań objętych planem... 74 8. Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu... 78 9. Analiza ekonomiczna i wskazanie instrumentów finansowych służących realizacji zamierzonych celów... 81 10. Zadania strategiczne w latach 2004 2014... 87 11. Harmonogram realizacji przedsięwzięć w latach 2004 2007... 89 12. Streszczenie Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Włoszczowskiego... 91 13. Spis rysunków i tabel... 92 14. Literatura... 94 4

Podstawowe definicje i pojęcia stosowane w Planie gospodarki odpadami dla województwa świętokrzyskiego oraz w Planie gospodarki odpadami dla powiatu włoszczowskiego 1. Cel w gospodarowaniu odpadami to, do czego się dąży, co się chce osiągnąć w gospodarowaniu odpadami. 2. Gospodarowanie odpadami rozumie się przez to zbieranie, transport, odzysk, i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów. 3. Komunalne osady ściekowe rozumie się przez to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych. 4. Likwidacja składowiska rozumie się przez to zespół działań inwestycyjnych na terenie składowiska w zakresie zabezpieczenia i docelowej eliminacji jego zagrożeń dla środowiska. 5. Magazynowanie odpadów jest to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem. 6. Obiekt budowlany zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414 z późn. zm.), należy przez to rozumieć również składowiska odpadów. 7. Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany. 8. Odpady komunalne rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. 9. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji domowe odpady organiczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego ulegające biodegradacji oraz odpady pochodzące z pielęgnacji kwiatów domowych, balkonowych ulegające biodegradacji. 10. Odpady medyczne rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. 11. Odpady problemowe rozumie się przez to odpady powstające w wyniku zaistnienia sytuacji awaryjnych (również odpady niebezpieczne powstałe podczas prowadzenia akcji ratowniczych). 12. Odpady ulegające biodegradacji rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. 13. Odpady weterynaryjne rozumie się przez to odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach. 14. Odzysk rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu opadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do w/w ustawy o odpadach. 15. Odzysk energii rozumie się przez to termiczne przekształcanie odpadów w celu odzyskania energii. 16. PCB rozumie się przez to polichlorowane bifenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005 % wagowo łącznie. 17. Posiadacz odpadów rozumie się przez to każdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną); domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. 18. Przebudowa obiektu budowlanego należy przez to rozumieć prace mające na celu dostosowanie obiektu budowlanego do obowiązujących przepisów prawnych. 19. Przebudowa składowiska należy przez to rozumieć prace mające na celu dostosowanie składowiska odpadów do obowiązujących przepisów prawnych. 20. Recykling rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii. 21. Recykling organiczny rozumie się przez to obróbkę tlenową, w tym kompostowanie, lub beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów w wyniku, której powstaje materia organiczna lub metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny. 22. Składowisko odpadów rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów. 23. Składowisko odpadów komunalnych rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów komunalnych. 24. Składowisko odpadów przemysłowych rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów pochodzących z sektora gospodarczego, z wyłączeniem odpadów komunalnych. 5

25. Spalarnia odpadów rozumie się przez to instalację, w której zachodzi termiczne przekształcanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia. 26. Stabilizacja odpadów rozumie się przez to związanie odpadów w matrycy z materiałów wiążących o bardzo niskiej przepuszczalności celem zminimalizowania negatywnego oddziaływania na środowisko. 27. Strategia gospodarki odpadami perspektywiczny plan działań zmierzających do osiągnięcia postawionych celów w gospodarce odpadami. 28. System gospodarki odpadami należy przez to rozumieć ogół działań inwestycyjnych i organizacyjnych realizowanych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i innymi dokumentami, zmierzających do osiągnięcia założonych celów w gospodarce odpadami. 29. Termiczne przekształcanie odpadów rozumie się przez to procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zgazowywania, lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w prze-znaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w przepisach szczegółowych; recykling organiczny nie jest traktowany jako termiczne przekształcanie odpadów. 30. Unieszkodliwianie rozumie się przez to poddanie odpadów określonym procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych, określonych w załączniku nr 6 do w/w ustawy o odpadach w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. 31. Uporządkowanie gospodarki odpadami rozumie się przez to działania zmierzające do gospodarowania odpadami zgodnie z wymogami ochrony środowiska i obowiązującymi w tym zakresie przepisami. 32. Wytwórca odpadów rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę chyba, że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. 33. Zadania działania zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych celów 34. Zbieranie odpadów rozumie się przez to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. 35. Ilekroć w Powiatowym planie gospodarki odpadam jest mowa o prawie ochrony środowiska, należy przez to rozumieć ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.). 36. Ilekroć w Powiatowym planie gospodarki odpadami jest mowa o ustawie o odpadach, należy przez to rozumieć ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.). 6

1. Wstęp Projekt Planu gospodarki odpadami dla powiatu włoszczowskiego, został opracowany w trybie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie środowiska i obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie powiatu. Podstawowym zadaniem, do zrealizowania w najbliższych czterech latach, jest uporządkowanie gospodarki odpadami w powiecie. W szczególności dotyczy to odpadów pochodzących z sektora gospodarczego i komunalnego oraz inwestycji związanych z likwidacją lub przebudową istniejących składowisk odpadów. Uporządkowanie gospodarki odpadami jest działaniem warunkującym realizację celu podstawowego w przyjętym systemie gospodarki odpadami, jakim jest osiągnięcie obowiązujących standardów w gospodarce odpadami. Szczególną uwagę zwrócono w Planie na możliwość realizacji na terenie powiatu zadań i założeń przyjętych w wojewódzkim planie gospodarki odpadami dla województwa świętokrzyskiego oraz w Nowej polityce ekologicznej państwa. Wymienione działania są zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Do zasad zrównoważonego rozwoju nawiązuje również Strategia rozwoju powiatu włoszczowskiego w swoich celach strategicznych i operacyjnych. Opracowany plan gospodarki odpadami jest jednym z elementów służących wdrożeniu zadań wynikających ze Strategii rozwoju powiatu włoszczowskiego. Przyjęty w planie system gospodarki odpadami, wraz ze szczegółowo wyznaczonymi celami i działaniami, krótko- i długookresowymi, umożliwia włączenie się powiatu do zadań inwestycyjnych planowanych do realizacji w województwie świętokrzyskim. 2. Charakterystyka obszaru powiatu włoszczowskiego 2.1.Położenie geograficzne Powiat włoszczowski położony jest w zachodniej części województwa świętokrzyskiego. Zajmuje obszar o powierzchni 906 km 2. Jest siódmym pod względem powierzchni powiatem województwa. W skład powiatu wchodzi 6 gmin w tym 1 miejsko wiejska Włoszczowa, i 5 wiejskich: Kluczewsko, Krasocin, Moskorzew, Radków i Secemin. Największą gminą zarówno pod względem liczby mieszkańców jak i powierzchni jest Włoszczowa, najmniejszą ze względu na powierzchnię jest gmina Moskorzew (71 km 2 ), a ze względu na liczbę mieszkańców gmina Radków - (2 796 mieszkańców). Siedzibą starostwa jest Włoszczowa zamieszkała przez 20 972 mieszkańców. Powiat włoszczowski położony jest w strefie dolin rzek będących dopływami rzeki Pilicy. Obszar powiatu wchodzi w skład makroregionu geograficznego Wyżyny Przedborskiej stanowiącej rozległe pasmo pomiędzy Wzniesieniami Południowomazowieckimi, a Niecką Nidziańską. 2.2. Sytuacja demograficzna Powiat włoszczowski zamieszkuje 48 991 osób, co stanowi 3,7 % ludności województwa (stan na 30.XII.2001). We Włoszczowie zamieszkuje co czwarty mieszkaniec powiatu (tab. 2.1.). Średnia gęstość zaludnienia wynosi 53 osoby/km 2 i jest najniższa w województwie. Od wielu lat notuje się ujemny przyrost naturalny 0,85 ). Tabela 2.1. Ludność powiatu włoszczowskiego Wyszczególnienie Liczba ludności Ludność ogółem Ludność miejska Liczba gospodarstw Gmina i miasto Włoszczowa 20 972 11 060 5 840 Kluczewsko 5 404 1 653 Krasocin 11 136 1779 Moskorzew 3 165 922 Radków 2 796 880 Secemin 5 518 1781 Powiat ogółem 48 991 11 060 12 855 2.3. Sytuacja gospodarcza Na terenie powiatu znajduje się sześć dużych zakładów produkcyjnych oraz liczne, średnie i małe firmy, które mają znaczny wpływ na gospodarkę regionu. Według stanu na dzień 31 XII 2001 roku na obszarze powiatu działało 2 545 podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON, w tym 24 spółdzielnie, 32 spółki prawa handlowego i 2090 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Największe zakłady powiatu zlokalizowane są na terenie gmin Włoszczowa, Krasocin i związane są z wykorzystaniem surowców naturalnych (drewna, wapieni i piasku). 7

Tabela 2.2. Liczba podmiotów wg wybranych sekcji PKD w poszczególnych gminach powiatu stan na 31.XII 2001 Ogółem Transport, Przetwórstwo Handel i Hotele i Budownictwo składowanie, przemysłowe naprawy restauracje łączność Pozostałe Gmina i miasto Włoszczowa 1 276 153 110 484 52 85 392 Kluczewsko 229 20 56 61 7 10 75 Krasocin 616 106 110 167 10 55 168 Moskorzew 119 9 13 46 4 6 41 Radków 108 14 8 46 1-39 Secemin 197 21 29 74 8 11 54 Powiat ogółem 2 545 323 326 878 82 167 769 Źródło: na podstawie danych z Rocznika Statystycznego Województwa Świętokrzyskiego! Przemysł rolno-spożywczy Powiat włoszczowski jest obszarem typowo rolniczym z ukierunkowaniem w przyszłości na działalność rolniczorekreacyjno-usługową. 54 % gruntów stanowią użytki rolne, a 38,4% użytki leśne. Struktura użytkowania gruntów rolnych w powiecie włoszczowskim przedstawia się następująco: grunty orne (33 822 ha), sady (207 ha), łąki (10 267 ha), pastwiska (2 919 ha).tereny zurbanizowane i nieużytki zajmują powierzchnię 6 756 ha co stanowi 11 % ogólnej powierzchni powiatu. Rolnictwo jest ważnym sektorem gospodarki powiatu dający zatrudnienie dla większości mieszkańców. Największymi zakładami spożywczymi wykorzystującymi potencjał rolniczy regionu są: - Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie, - Przetwórstwo Warzyw i Owoców, Lasek gm. Krasocin. Przetwórstwo rolno spożywcze. Większość gruntów ornych przeznaczona jest pod uprawy zbóż i ziemniaków. Znikomy jest udział sadów oraz produkcji owoców jagodowych i produkcji warzyw gruntowych. Rolnictwo powiatu jest stosunkowo dobrze wyposażone w środki techniczne. Sektor hodowlany Z uwagi na duży udział użytków zielonych (26% użytków rolnych) na terenie powiatu rozwinęła jest hodowla bydła. Znacznie rozwinięty jest również chów trzody chlewnej. W powiecie powstały 2 grupy producentów trzody chlewnej, grupa producentów mleka oraz grupa producentów drobiu. Przetwórstwo produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Przetwórstwo produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego w powiecie związane jest z dobrze rozwiniętą hodowlą zwierząt. Na terenie powiatu powstały: - dwie ubojnie mięsa czerwonego (bydło, trzoda chlewna), - jedna ubojnia drobiu, - dwa zakłady rozbiórki i przetwórstwa mięsnego. oraz 9 zakładów lecznictwa zwierząt.! Przemysł surowców mineralnych Na terenie powiatu znajdują się udokumentowane złoża surowców naturalnych, które w części są eksploatowane. Do najważniejszych przedsiębiorstw wykorzystujących lokalne surowce naturalne należą: - LHOIST Bukowa sp. z o.o. gm. Krasocin - zakład wykorzystuje eksploatowane skały węglanowe do produkcji wapna stosowanego w ochronie środowiska, budownictwie, hutnictwie, rolnictwie oraz w innych dziedzinach przemysłu. - Zakład Produkcji Silikatów Ludynia sp. z o.o. gm. Krasocin produkcja zakładu oparta jest o występujące na tym terenie duże zasoby piasku kwarcowego. Surowiec wykorzystany jest do produkcji silikatów czyli tak zwanych cegieł wapienno-piaskowych. - AHG Prebet Żelisławice zakład wykorzystuje występujące na terenie powiatu złoża piasku kwarcowego będącego podstawowym surowcem do produkcji betonu komórkowego. - dwa zakłady betoniarskie w gminie Włoszczowa. 8

! Przemysł przetwórstwa drzewnego Do największych zakładów przetwórstwa drzewnego, znajdujących się na terenie powiatu włoszczowskiego, zaliczyć można: - Zakłady Stolarki Budowlanej STOLBUD S.A. Włoszczowa zajmujące się produkcją stolarki budowlanej, - PPHU Drewstol gm. Secemin wytwarzające drzwi drewniane i płycinowe, - Przedsiębiorstwo Transportowo-Drzewne Ludwik Olczyk posiadające własny tartak i produkujące drewniane elementy konstrukcyjne dla potrzeb budownictwa, - ADBA Export-Import Zakład Stolarsko-Ciesielski gm. Krasocin, Ponadto na terenie gminy Secemin funkcjonują cztery tartaki.! Pozostałe gałęzie przemysłu Poza trzema omówionymi powyżej sektorami przemysłu, gospodarka regionu opiera się o małe i średnie przedsiębiorstwa prywatne. Przedsiębiorstwa te skoncentrowane są głównie w gminie Włoszczowa. Działalność produkcyjna, często łączona jest z działalnością usługową i handlem. Wśród pozostałych zakładów produkcyjno - usługowych należy wymienić: - EFFECTOR S.A., Włoszczowa wytwarzający aluminiowe elementy wykończeń budowlanych, - Zakład Produkcji Urządzeń Elektrycznych B. Wypychewicz, Włoszczowa, - Zakład Produkcji Paliwa Wtórnego z Biomasy Leśnej w Kossowie, gm. Radków wytwarzający brykiety ze słomy i zrębków drewna, - Przedsiębiorstwo Projektowo-Usługowe EKO-TECH Spółka Jawna Zakład Przetwórczy Rogalów w Borowcu gm. Krasocin, - Zakład Produkcji Metalowej, Konieczno gm. Włoszczowa. 2.4. Opis warunków glebowych mogących mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami Największą powierzchnię w powiecie zajmują gleby brunatne, bielicowe oraz pseudobielicowe. Gleby bielicowe są zaliczane do mało urodzajnych i spotykane są głównie w strefie występowania lasów, zaś gleby pseudobielicowe w okolicach silnie wilgotnych. Gleby urodzajne takie jak czarnoziemy i gleby brunatne zajmują mniejszą część powierzchni powiatu. Grunty orne klasy od I do III zajmują około 15% powierzchni powiatu, podczas gdy w województwie gleby tych klas zajmują około 25% ogólnej powierzchni. Natomiast klasy V i VI stanowią 58% powierzchni powiatu, podczas gdy w województwie około 33%. Pogorszenie właściwości użytkowych gleby może zachodzić zarówno pod wpływem czynników antropogenicznych jak i naturalnych. Zasadniczym czynnikiem antropogenicznym powodującym niszczenie gleb jest niewłaściwe użytkowanie gruntów lub niewłaściwe stosowanie środków ochrony roślin i nawozów sztucznych, a także niewłaściwe usytuowanie obiektów mających negatywny wpływ na środowisko. Składowiska (czynne i nieczynne) znajdujące się na terenie powiatu nie są zlokalizowane na obszarze występowania gleb o najwyższej bonitacji. 2.5 Opis warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych mogących mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami 2.5.1 Warunki hydrologiczne Powiat włoszczowski położony jest w najdalej na zachód wysuniętej części województwa świętokrzyskiego. Sieć rzeczną powiatu tworzą Biała Nida i Pilica z dopływami: Czarną Włoszczowską, Zwleczą, i Kurzelówką. Ponadto na terenie powiatu znajdują się liczne bagna oraz zbiorniki retencyjne i stawy rybne. W związku z występowaniem terenów zalewowych w obrębie sieci rzecznej Pilicy, Białej Nidy i ich dopływów istnieje potencjalne zagrożenie powodzią. W tej sytuacji lokalizacja składowisk w sąsiedztwie sieci rzecznej może prowadzić do osłabienia obwałowań a w konsekwencji do skażenia gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych. W powiecie włoszczowskim istnieją cztery składowiska komunalne zlokalizowane w miejscowościach: nieczynne - Kamionka, Bałków, Secemin oraz eksploatowane - Kępny Ług. Znajdują się one w zlewni rzek Pilicy i Białej Nidy. Nie stanowią one jednak bezpośredniego zagrożenia w przypadku wystąpienia powodzi, ponieważ zlokalizowane są poza obszarami potencjalnego zagrożenia powodzią. Powiat włoszczowski, według danych Rocznika Hydrologicznego oraz raportów WIOŚ z lat 1999-2001, charakteryzuje się średnimi sumami rocznych opadów na poziomie 600-650 mm C. 9

2.5.2. Warunki geologiczne i hydrogeologiczne Poziomy wodonośne na obszarze powiatu włoszczowskiego są przeważnie poziomami użytkowymi. Głównym poziomem użytkowym jest poziom kredowy. Jakość wody w utworach kredowych jest dobra. Stanowią one źródło zaopatrzenia w wodę do picia i na potrzeby przemysłu. Kredowy zbiornik wód podziemnych, nie posiada dostatecznej izolacji utworami nieprzepuszczalnymi i w związku z tym, zachodzi konieczność szczególnej ochrony przed degradacją wód np. ze strony składowisk odpadów komunalnych. W celu ochrony wód podziemnych w obrębie poszczególnych regionów hydrogeologicznych ustanawia się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych GZWP, dla których określa się obszary najwyższej ochrony - ONO i obszary wysokiej ochrony OWO. Strefy ochrony ustanawia się tam gdzie nie ma dostatecznej izolacji pionowej i występuje zasilanie zbiorników wód podziemnych. Inne zbiorniki wód nie objęte przez obszary ONO i OWO to obszary wymagające zwykłej ochrony - OZO. Ochrona GZWP wynika z obowiązujących przepisów (Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, Dz. U. z dnia 11 października 2001 roku, nr 115, poz. 1229). Składowiska komunalne zlokalizowane w miejscowościach: Radków, Bałków, Secemin, Włoszczowa znajdują się w obrębie utworów przepuszczalnych dla wód infiltracyjnych i w związku z tym stanowią zagrożenie dla ujęć wód podziemnych. Znajdują się one w obszarze zbiornika wód podziemnych GZWP 408 w zasięgu stref OWO. Specyficznym rodzajem składowisk są mogilniki, zawierające przeterminowane środki ochrony roślin. Z uwagi na wysoką toksyczność zgromadzonych tam preparatów chemicznych mogilniki stanowić mogą szczególne zagrożenie dla poziomów wód podziemnych zlokalizowanych na obszarach określonych jako OWO i ONO. W powiecie włoszczowskim istniał jeden mogilnik. Znajdował się on w miejscowości Nieznanowice w gminie Włoszczowa, na obszarze GZWP 408. Zgodnie z posiadanymi informacjami mogilnik ten został zlikwidowany. 2.6. Ochrona przyrody i krajobrazu Różnymi formami ochrony przyrody zostało objęte 36,4 % powierzchni powiatu. Najwiekszym obszarem prawnie chronionym jest utworzony w 1988 roku Przedborski Park Krajobrazowy. Wchodzi on w skład Zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych. Jest to park pograniczny, położony we wschodniej części województwa świętokrzyskiego, na terenie powiatów włoszczowskiego i koneckiego oraz w zachodniej części województwa łódzkiego. Łącznie zajmuje powierzchnię 9 130 ha. Ponadto wokół parku ustanowiono otulinę o powierzchni 10 214 ha. Na terenie parku znajdują się dwa kompleksy stawów rybnych. Drugim znacznym w skali powiatu obszarem chronionym jest Włoszczowsko Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu (W-JOChK) utworzony w 1995 roku. Położony jest na terenie dwóch powiatów: włoszczowskiego i jędrzejowskiego i zajmuje łączną powierzchnię 69 090 ha. W jego skład wchodzą części gmin Krasocin i Włoszczowa. Kolejnym obszarem chronionego krajobrazu w powiecie jest Konecko-Łopuszniański OChK obejmujący część gminy Krasocin. Na terenach leżących w obrębie parków krajobrazowych należy stosować nakazy, zakazy i ograniczenia wynikające z przyjętych zasad ochrony zawartych w Rozporządzeniu Wojewody Kieleckiego nr 2/97 wraz z późniejszymi zmianami i Rozporządzeniach Wojewody Świętokrzyskiego nr 335/2001 i 336/2001. Zasady gospodarowania w gminach na terenie parku krajobrazowego i jego otuliny wskazane zostały w pkt. 6 załącznika nr 2 do Rozporządzenia Wojewody Kieleckiego nr 2/97. Zasady te obejmują między innymi: - ochronę najcenniejszych walorów przyrodniczych gminy, - ochronę pojedynczych zabytków i zespołów, - budowę lokalnych systemów kanalizacyjnych i oczyszczania ścieków, - wprowadzenie systemu indywidualnej segregacji odpadów, zorganizowanie odbioru surowców wtórnych i wywozu odpadów, zagospodarowanie zorganizowanych wysypisk, - zwiększenie powierzchni zalesionych, - wzbogacenie obszaru zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, - ograniczenie melioracji odwadniających, - egzekwowanie od właścicieli zakładów produkcyjnych i przetwórczych przestrzegania zasad ochrony środowiska, - wykluczenie wprowadzenia nowej zabudowy na takie tereny, jak: - rezerwaty przyrody i ich otoczenie, - bezpośrednie sąsiedztwo pomników przyrody, - tereny występowania stanowisk roślinnych chronionych i rzadkich, - tereny występowania chronionych i rzadkich gatunków fauny, - torfowiska i obszary podmokłe, - tereny z roślinnością ksenotermiczną, - obszary geologiczne i geomorfologiczne kwalifikujące się do ochrony w postaci stanowisk dokumentacyjnych, - otoczenie naturalnych źródeł, - obszary węzłów ekologicznych, - korytarze ekologiczne, - ograniczenia zabudowy na takich obszarach i terenach, jak: 10

- grunty orne o wysokich klasach bonitacyjnych, - obszary źródliskowe, - tereny uniemożliwiające zaopatrzenie w wodę ze źródeł lokalnych, - strefy ochrony uzdrowiskowej (A, B, C), - zachowanie terenów otwartych. Opracowania planistyczne dla obszarów wchodzących w skład parku lub jego otuliny należy uzgadniać z planami ochrony parku, a w przypadku rezerwatów, zgodnie z planami ochrony rezerwatu. Działalność inwestycyjną na obszarze parku i jego otuliny należy uzgadniać z Dyrektorem Świętokrzyskich Parków Krajobrazowych. W powiecie włoszczowskim znajdują się cztery rezerwaty przyrody w tym jeden stepowy, dwa leśne i jeden ornitologiczny. Wszystkie cztery składowiska znajdują się poza obszarami chronionymi. 3. Analiza stanu gospodarki odpadami Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), poprzez gospodarowanie odpadami rozumie się zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów. Gospodarowanie odpadami w powiecie włoszczowskim zostało przedstawione w podziale na trzy główne kategorie odpadów - odpady wytworzone w sektorze komunalnym, - odpady wytworzone w sektorze gospodarczym, - odpady niebezpieczne. Dla potrzeb zebrania danych dotyczących stanu aktualnego gospodarki odpadami przeprowadzono wizje lokalne oraz zebrano dane w formie ankiet we wszystkich gminach powiatu. 3.1. Odpady wytworzone w sektorze komunalnym i usługach Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), przez odpady komunalne należy rozumieć - odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Z definicji tej wynika, że źródłem odpadów komunalnych obok gospodarstw domowych są również obiekty infrastruktury takie jak handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, obiekty turystyczne, targowiska. Dla odpadów wytworzonych w sektorze odpadów komunalnych wydzielono następujące strumienie odpadów:! odpady komunalne,! odpady opakowaniowe,! komunalne osady ściekowe,! odpady ulegające biodegradacji,! odpady niebezpieczne wytworzone w sektorze komunalnym. 3.1.1. Odpady komunalne Stan aktualny gospodarowania odpadami komunalnymi został przeanalizowany dla wydzielonych 18 grup odpadów, zgodnie z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami (Tabela 3.3.): Ilość odpadów wytworzonych w powiecie (w Mg/rok) podano w tabeli 3.1. Średni wskaźnik obrazujący ilość odpadów wytworzonych w ciągu roku przez jednego mieszkańca w powiecie włoszczowskim wynosi 139 kg/mieszk./rok, w tym dla ludności gmin wiejskich 133 kg/mieszk./rok, natomiast dla ludności gminy miejsko-wiejskiej jest wyższy i wynosi 146 kg/mieszk./rok. Tabela 3.1. Masa wytworzonych odpadów komunalnych w ciągu roku, w poszczególnych gminach wyliczona na podstawie wskaźnika wytwarzania odpadów wyliczonego dla powiatu włoszczowskiego na podstawie Planu gospodarki odpadami dla województwa świętokrzyskiego. Nazwa gminy Ludność (połowa 2003 r.) Ilość wytworzonych odpadów [Mg/rok] Średni wskaźnik wytworzonych odpadów [kg/mieszk/rok] Miasto i gmina Włoszczowa 20 972 3065 146 Kluczewsko 5 404 720 133 Krasocin 11 136 1485 133 Moskorzew 3 165 421 133 Radków 2 796 372 133 11

Nazwa gminy Ludność (połowa 2003 r.) Ilość wytworzonych odpadów [Mg/rok] Średni wskaźnik wytworzonych odpadów [kg/mieszk/rok] Secemin 5 518 735 133 Powiat ogółem 48 991 6 798 139 Tabela 3.2. Masa odpadów deponowanych w roku 2002 na składowiskach odpadów komunalnych przedstawiona w podziale na poszczególne gminy oraz wskaźniki składowania odpadów. Nazwa gminy Ludność Odpady składowane w Wskaźnik składowania [Mg/rok] odpadów [kg/mieszk/rok] Gmina i miasto Włoszczowa 20 972 4000 191 Kluczewsko 5 404 254 47 Krasocin 11 136 665,5 60 Moskorzew 3 165 72 19 Radków 2 796 85 21,5 Secemin 5 518 900 163 Powiat ogółem 48 991 5 976,5 121 Źródło: na podstawie zebranych danych w formie ankiet Łączna ilość odpadów wytworzonych przez mieszkańców powiatu włoszczowskiego w ciągu roku, wyliczona na podstawie wskaźników wytwarzania kształtuje się na poziomie 6 800 Mg/rok. Natomiast ilość odpadów składowanych w roku 2002 przez 84 % ludności powiatu objętych zbieraniem wynosi 5 976,5Mg/rok (tabela 3.2.). W przypadku gmin Włoszczowa, Kluczewsko i Krasocin, w których 100 % mieszkańców jest objętych zbieraniem odpadów komunalnych, rozbieżności pomiędzy wyliczoną ilością odpadów wytwarzanych, a wykazaną przez gminy w ankietach ilością odpadów składowanych mogą wskazywać na częściowe zagospodarowanie odpadów przez mieszkańców we własnym zakresie. Analizę składu odpadów komunalnych (tabela 3.3.) przeprowadzono dla potrzeb powiatowego planu gospodarki odpadami z wydzieleniem 18 grup odpadów, przy uwzględnieniu zróżnicowania dla obszarów miejskich i wiejskich. Przy obliczeniach uwzględniono wskaźnik zamieszczony w WPGO dla województwa świętokrzyskiego. Tabela 3.3. Masa wytwarzanych odpadów komunalnych w podziale na 18 strumieni w latach 2002-2003. Rok Rodzaje odpadów 2002 2003 [Mg/rok] Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 668 671 Odpady zielone 160 160 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 315 315 Opakowania z papieru i tektury 479 483 Opakowania wielomateriałowe 72 73 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 688 689 Opakowania z tworzyw sztucznych 238 239 Tekstylia 144 144 Szkło (nieopakowaniowe) 32 31 Opakowania ze szkła 544 547 Metale 132 131 Opakowania z blachy stalowej 65 64 Opakowania z aluminium 19 18 Odpady mineralne 389 388 Drobna frakcja popiołowa 1 162 1 154 Odpady wielkogabarytowe 434 440 Odpady budowlane 1 191 1 215 Odpady niebezpieczne 66 67 Łącznie 6 798 6 830 Źródło: na podstawie danych IGSMiE PAN i danych zamieszczonych w KPGO. 12

Zbieranie i transport odpadów Według danych zebranych w formie ankiet, zorganizowanym zbieraniem odpadów w powiecie włoszczowskim objętych jest 40 508 osób w 10 021 gospodarstwach. Stanowi to 83 % ogółu ludności powiatu (tabela 3.4.). Tabela 3.4. Zestawienie danych dotyczących zorganizowanego zbierania odpadów komunalnych w poszczególnych gminach (2002 rok). Liczba ludności Liczba ludności objętych zbieraniem odpadów Udział procentowy [%] Liczba gospodarstw objętych zbieraniem odpadów Miasto i gmina Włoszczowa 20 972 20 972 100 5 840 Kluczewsko 5 404 5 404 100 1 653 Krasocin 11 136 11 136 100 1 779 Moskorzew 3 165 356 11 89 Radków 2 796 1 600 57 400 Secemin 5518 1 040 19 260 Razem 48 991 40 508 83 10 021 Źródło: na podstawie danych zebranych przez IGSMiE PAN w formie ankiet Formy zbierania odpadów komunalnych w poszczególnych gminach nie są jednolite i zależą przede wszystkim od podmiotów zbierających odpady. Odpady zbierane są do kontenerów o pojemności 7 m 3, 1,1 m 3, do pojemników 0,11 m 3 oraz systemem workowym. Nagromadzone odpady wywożone są przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej we Włoszczowie lub przez prywatnych przewoźników. Częstotliwość wywozu odpadów jest różna w poszczególnych gminach i zależy od warunków zapisanych w umowach indywidualnych lub stopnia napełnienia kontenerów. Do roku 2003 pięć z sześciu gmin powiatu przy zbieraniu odpadów komunalnych korzystało z usług Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej we Włoszczowie, wywożąc odpady na składowisko Kępny Ług. Od roku 2003, gospodarowaniem odpadami w czterech gminach zajmują się prywatni przewoźnicy (tabela 3.5.). Tabela 3.5. Podmioty wywożące odpady komunalne w poszczególnych gminach. Gmina Podmioty wywożące odpady komunalne Włoszczowa Kluczewsko Krasocin Moskorzew! Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej we Włoszczowie! Komunalno-Usługowy Zakład Gospodarczy w Kluczewsku! Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej we Włoszczowie,! CZYSTOPOL s.c. 26-060 Chęciny! SITA-Częstochowa, Radków! CZYSTOPOL s.c. 26-060 Chęciny Secemin! SITA-Częstochowa,! JP POS Sp. z o.o. w Janowie k. Częstochowy Źródło: na podstawie zebranych danych przez IGSMiE PAN Na terenie powiatu włoszczowskiego selektywnie zbieranie odpadów prowadzą 4 gminy: Włoszczowa, Kluczewsko, Secemin i Radków. Odpady sortowane są na pięć rodzajów: papier i tektura (makulatura), szkło (łącznie kolorowe i białe), tworzywa sztuczne (opakowania typu PET), złom metali żelaznych i puszki aluminiowe. Są one zbierane systemem workowym lub rzadziej do pojemników typu igloo. Ponadto w gminach tych prowadzi się zbiórkę odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w gospodarstwach domowych baterii i złomu akumulatorowego. Selektywne zbieranie baterii i złomu akumulatorowego w dwóch gminach prowadzi się od roku 2000, a w kolejnych trzech od 2001 roku. W latach wcześniejszych prowadzono sporadyczne zbieranie wybranych rodzajów odpadów (Tabela 3.6. i 3.7.). Tabela 3.6. Wykaz gmin prowadzących selektywną zbiórkę odpadów komunalnych w 2002 roku. Lp. Gmina Grupy odpadów 1 Gmina i miasto papier i tektura (makulatura), szkło (kolorowe i białe), tworzywa sztuczne (opakowania Włoszczowa PET), złom metali żelaznych, puszki aluminiowe, złom akumulatorowy 2 Kluczewsko papier i tektura (makulatura), szkło (kolorowe i białe), tworzywa sztuczne (opakowania PET), złom metali żelaznych, puszki aluminiowe 3 Radków papier i tektura (makulatura), szkło (kolorowe i białe), tworzywa sztuczne (opakowania PET), złom metali żelaznych, puszki aluminiowe, baterie 4 Secemin papier i tektura (makulatura), szkło (kolorowe i białe), tworzywa sztuczne (opakowania PET), złom metali żelaznych, puszki aluminiowe, złom akumulatorowy i baterie Źródło: na podstawie danych zebranych w ankietach 13

Wysegregowane odpady są przewożone na teren składowiska odpadów komunalnych Kępny Ług we Włoszczowie lub odbierane przez prywatnych przewoźników zajmujących się wywozem odpadów w poszczególnych gminach. Tabela 3.7. Ilości wysegregowanych grup odpadów w roku 2002. Ilość osób objętych selektywną zbieraniem Ilości wysegregowanych Rodzaj odpadu odpadów komunalnych odpadów [Mg/rok] w 2002 szkło 83,52 makulatura 25 plastiki (PET) 1,94 złom metali żelaznych 22 940 7,5 złom aluminiowy 1,94 baterie 0,05 złom akumulatorowy Źródło: na podstawie danych zebranych w ankietach. Składowanie odpadów Do roku 2002 gospodarka odpadami komunalnymi dla większości gmin powiatu opierała się o wywóz odpadów na składowisko Kępny Ług. Obecnie na teren składowiska przywożone są odpady z trzech gmin powiatu. Odpady z pozostałych gmin są wywożone poza teren powiatu. Na terenie składowiska Kępny Ług prowadzone jest również zbieranie wysegregowanych odpadów. Na składowisku Kępny Ług we Włoszczowie zdeponowano w 2002 roku 4 950 Mg odpadów komunalnych, w tym 4,95 Mg skratek pochodzących z oczyszczalni ścieków. Poza teren powiatu włoszczowskiego zostało wywiezione i składowane 989,5 Mg odpadów komunalnych wytworzonych przez mieszkańców powiatu. Dla potrzeb opracowania niniejszego planu zostały przeprowadzone badania składu odpadów deponowanych na składowisku Kępny Ług Wyniki przedstawia tabela 3.8. i rysunek 3.1. Tabela 3.8. Skład odpadów komunalnych na składowisku Kępny Ług Rodzaj odpadu Udział [% wag.] tworzywa sztuczne - twarde 3,73 tworzywa sztuczne - folie 3,97 tekstylia 2,32 guma 0,61 papier i tektura 15,26 złom 4,41 szkło 4,89 organiczne 15,88 gruz 1,96 inne 46,99 Źródło: na podstawie danych IGSMiE PAN 5,4 14

gruz 2% guma 1% tworzywa sztuczne - twarde 4% tworzywa sztuczne - folie 4% tekstylia 2% papier i tektura 15% inne 47% złom 4% szkło 5% Rysunek 3.1. Uśredniony skład odpadów komunalnych nagromadzonych na składowisku Kępny Ług. 3.1.2. Odpady opakowaniowe organiczne 16% Przez odpady opakowaniowe w myśl ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn. zmianami) - rozumie się wszystkie opakowania, w tym opakowania wielokrotnego użytku wycofane z ponownego użycia, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających w procesie produkcji opakowań. Wymieniona ustawa określa wymagania, jakim muszą odpowiadać opakowania ze względu na zasady ochrony środowiska oraz sposoby postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, zapewniające ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Powiatowy plan gospodarki odpadami uwzględnia również zasady i wytyczne zawarte w wojewódzkim planie gospodarki odpadami dla województwa świętokrzyskiego dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz ograniczenia ich deponowania na składowiskach. Głównym wytwórcą odpadów opakowaniowych jest sektor handlu i usług. Tabela 3.9. przedstawia ilość jednostek handlu na terenie powiatu włoszczowskiego. Tabela 3.9. Wybrane formy handlu stan na 31.XII.2001 r. Sklepy ogółem Stacje benzynowe Apteki Włoszczowa 274 7 5 w tym miasto: 222 7 4 Kluczewsko 41 1 1 Krasocin 105-1 Moskorzew 28-1 Radków 18 2 1 Secemin 43 2 1 Powiat 509 12 10 Źródło: na podstawie danych z Rocznika Statystycznego Województwa Świętokrzyskiego Szacunkowa masa odpadów opakowaniowych wytworzonych w roku 2002 wyniosła 1 685 Mg, z czego 1 484 Mg powstało z sektorze handlowo-usługowym. Pozostała masa wytworzonych odpadów opakowaniowych wyniosła 201 Mg. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, z ogólnej masy powstałych odpadów opakowaniowych około 1 310 Mg zdeponowano na składowiskach odpadów komunalnych, a 375 Mg odzyskano w celu przetworzenia lub powtórnie wykorzystano. Tabela 3.10. przedstawia ilości odpadów opakowaniowych powstałych w latach 2001 2003, z podziałem na poszczególne surowce. 15

Tabela 3.10. Zestawienie szacunkowej masy odpadów opakowaniowych dla powiatu włoszczowskiego w latach 2001-2003. Masa odpadów opakowaniowych w latach Rodzaj materiału opakowaniowego [Mg] 2001 2002 2003 Papier i tektura 579,6 581,8 584,0 Szkło 576,5 577,9 579,2 Tworzywa sztuczne 245,7 246,2 246,7 Wielomateriałowe 16,6 16,8 17,0 Stal 56,4 56,4 56,5 Aluminium 16,3 16,3 16,3 Drewno i tekstylia 189,5 189,8 190,0 Razem 1680,6 1685,2 1689,8 Źródło: na podstawie danych zebranych przez IGSMiE PAN dla potrzeb niniejszego projektu w 2003 r. oraz danych wskaźnikowych Odzysk odpadów opakowaniowych powstałych na terenie powiatu odbywa się na cztery sposoby (tabela 3.11.): - podmioty wytwarzające odpady opakowaniowe oddają lub sprzedają je firmom zajmującym się zbieraniem i odzyskiem surowców wtórnych, - odpady opakowaniowe są zbierane selektywnie przez mieszkańców, - odpady opakowaniowe są gromadzone w kontenerach, a następnie wywożone na teren składowiska Kępny Ług, - podczas segregacji odpadów prowadzonej na terenie składowiska Kępny Ług. Tabela 3.11. Gospodarowanie poszczególnymi rodzajami odpadów opakowaniowych w powiecie włoszczowskim. Kod odpadu Rodzaj odpadu Odbiorca odpadów 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury! firmy zajmujące się skupem i odzyskiem surowców wtórnych,! składowisko odpadów komunalnych. 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych! firmy zajmujące się skupem i odzyskiem surowców wtórnych,! dostawca towarów,! składowisko odpadów komunalnych. 15 01 03 Opakowania z drewna! odbiorcy indywidualni. 15 01 04 Opakowania z metali! firmy zajmujące się skupem i odzyskiem surowców wtórnych,! wywóz na składowiska odpadów komunalnych. 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe! sprzedaż firmom zajmującym się skupem i odzyskiem surowców wtórnych,! odbiór przez dostawcę towarów,! wywóz na składowiska odpadów komunalnych. 15 01 07 Opakowania ze szkła! firmy zajmujące się skupem i odzyskiem surowców wtórnych,! dostawca towarów,! składowisko odpadów komunalnych. Źródło: na podstawie zebranych danych przez IGSMiE PAN, w formie ankiet 3.1.3. Komunalne osady ściekowe Monitoring gospodarki ściekami komunalnymi i powstającymi osadami ograniczony jest do określenia ilości ścieków dopływających do różnych typów oczyszczalni oraz do ilości osadów w przeliczeniu na suchą masę i określenia procesów z jakich osady pochodzą. Odpady wytwarzane w oczyszczalniach ścieków należą do grupy 19 i można do nich zaliczyć głównie: skratki, zawartość piaskowników, osady z oczyszczalni ścieków komunalnych, osady z oczyszczania ścieków komunalnych, ustabilizowane. 16

Tabela 3.12. Ludność powiatu obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków miasta wsie Rok ogółem miasta wsie w [%] ogólnej liczby ludności 2001 15288 11 052 4 236 100 11,2 2002 16796 11 060 5 736 100 15,1 W powiecie włoszczowskim jedynie miasto Włoszczowa i gmina Kluczewsko posiadają gminne oczyszczalnie ścieków (tabela 3.15). W wiejskich gminach powiatu jedynie 15,1 % ludności korzysta z oczyszczalni ścieków (Tabela 3.12.). W gminie Krasocin jedno osiedle mieszkaniowe korzysta z zakładowej oczyszczalni ścieków przedsiębiorstwa Lhoist Bukowa Sp. z o.o. W gminie Moskorzew brak jest oczyszczalni gminnej oraz brak jest informacji o ilości ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków przydomowych, a tym samym o ilości wytworzonych przez nich osadów ściekowych. W gminach Radków i Secemin również brak jest oczyszczalni gminnych, istnieje tylko kilka przydomowych oczyszczalni ścieków, z których korzystają mieszkańcy pojedynczych gospodarstw. W 2002 roku oczyszczalnia we Włoszczowie, 2 oczyszczalnie w gminie Kluczewsko oraz zakładowa oczyszczalnia ścieków przedsiębiorstwa Lhoist Bukowa wytworzyły łącznie 357 Mg osadów, w tym zagospodarowano 310 Mg (Tabela 3.13 i 3.15.). Tabela 3.13. Ilość osadów ściekowych wytworzonych w poszczególnych gminach powiatu w latach 1999 2002 Gmina Ludność ogółem Ludność miejska Ludność wiejska Liczba ludności korzystająca z gminnej oczyszczalni ścieków Wytworzone osady ściekowe rok [Mg] Gmina i miasto Włoszczowa 20 972 11 060 9 912 14 600 1999 2000 2001 2002 231 210 273 310 Kluczewsko 5 404-5 404 696 1999 2000 2001 2002 b.d. 4 b.d. 7 Krasocin 11 136 11 136 1500 40 * Źródło: na podstawie zebranych danych przez IGSMiE PAN * Oczyszczalnia zakładowa Lhoist Bukowa Sp. z o.o. obsługuje osiedle mieszkaniowe wraz z personelem zakładu Mg/rok W 2002 roku na jednego obsługiwanego mieszkańca powiatu włoszczowskiego zostało wytworzonych około 21,2 kg osadów (tabela 3.14.). Wytworzone osady wykorzystane są w 86,3 % do celów rolniczych. Tabela 3.14. Ładunek osadu z oczyszczalni komunalnych w przeliczeniu na jednego obsługiwanego mieszkańca powiatu Rok Osady wytworzone Osady wykorzystane Wskaźnik wykorzystania Ładunek osadu na obsługiwanego mieszkańca [Mg suchej masy] [%] [kg suchej masy] 2001 313 273 87,2 20 2002 357 310 86,8 21,2 Województwo 2001 18,257 (wg WPGO) Źródło: na podstawie zebranych danych przez IGSMiE PAN Tabela 3.15. Oczyszczalnie ścieków powiatu włoszczowskiego Miasto i gmina Włoszczowa "Oczyszczalnia ścieków we Włoszczowie Mechaniczno-biologiczna Kluczewsko Kluczewsko Biologiczno-mechaniczna Dobromierz Biologiczno-mechaniczna Krasocin Zakładowa oczyszczalnia Lhoist Bukowa b.d. Moskorzew Szkoła w Moskorzewie Szkoła w Chlewicach b.d. Źródło: na podstawie zebranych danych przez IGSMiE PAN 17

3.1.4. Odpady ulegające biodegradacji W sektorze komunalnym odpady ulegające biodegradacji stanowią przede wszystkim odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tektura oraz częściowo tekstylia. Na obszarze powiatu większość odpadów ulegających biodegradacji stanowią odpady zielone i odpady kuchenne. Odpady te nie są selektywnie zbierane i wraz z pozostałymi odpadami komunalnymi są w znacznej części deponowane na składowiskach odpadów komunalnych. Jedynie odpady kuchenne i zielone pochodzące z domów jednorodzinnych oraz z gospodarstw rolnych, są kompostowane w przydomowych kompostowniach i wykorzystywane na miejscu w gospodarstwach i przydomowych ogrodach. Do kompostowania można, przeznaczyć odpady z budownictwa wielorodzinnego jak również zebrane selektywnie odpady od pozostałych mieszkańców. Tabela 3.16. Wytwarzane i składowane ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 2002 2003 Odpady wytworzone w [Mg] 1 701 1 710 Odpady składowane w [Mg] 1414 1390 Składowane w [%] całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 86% 85% W powiecie włoszczowskim wytworzono w 2002 roku 1701 Mg odpadów ulegających biodegradacji, z czego na składowiskach zdeponowano około 1414 Mg, co stanowi ponad 86 % ogólnej masy odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych przez mieszkańców powiatu (Tabela 3.16.). 3.1.5. Odpady niebezpieczne wytworzone w sektorze komunalnym Ilość odpadów niebezpiecznych powstających w sektorze komunalnym, na terenie powiatu włoszczowskiego, została określona na podstawie danych zebranych przez IGSMiE PAN dla potrzeb niniejszego projektu w 2003 r. oraz danych obliczonych na podstawie wskaźników własnych IGSMIE PAN jak również wskaźników zamieszczonych w WPGO dla województwa świętokrzyskiego. Przyjęte do wyliczeń dane, zebrane w trakcie realizacji projektu, zostały zweryfikowane i uzupełnione danymi wskaźnikowymi dostosowanymi do warunków powiatu włoszczowskiego. Konieczność uzupełnienia danymi wskaźnikowymi wynika z braku prowadzenia szczegółowej ewidencji tego rodzaju odpadów zarówno w kraju jak i w powiecie włoszczowskim. Dostępne są jedynie informacje o ogólnej ilości odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w sektorze komunalnym. Dlatego proporcje pomiędzy poszczególnymi rodzajami odpadów niebezpiecznych zostały dobrane indywidualnie dla obszarów miejskich i wiejskich w zależności od dominującego charakteru działalności gospodarczej, kondycji finansowej mieszkańców, funkcjonującego systemu zbierania odpadów w poszczególnych rejonach, typu zabudowy terenu, tempa rozwoju infrastruktury socjalnej i gospodarczej oddzielnie dla obszarów miejskich i wiejskich. Uzyskane wyniki zamieszczono w tabeli 3.17. W gospodarstwach domowych wytwarza się głównie odpady niebezpieczne takie jak: świetlówki, lampy fluorescencyjne i halogenowe, akumulatory i baterie, zużyte oleje i odpady zanieczyszczone olejami, przeterminowane leki i chemikalia (tabela 3.17. i 3.18.). Większość tych odpadów trafia do strumienia odpadów komunalnych i wraz z nimi deponowane są na składowiskach odpadów komunalnych. W dwóch gminach prowadzone jest zbieranie wybranych rodzajów odpadów takich jak akumulatory, baterie, oleje przepracowane i pojemniki po aerozolach. Zbieranie selektywne prowadzi się w wyznaczonych punktach (sklepy, apteki). Zużyte akumulatory odbierane są w sklepach lub stacjach obsługi pojazdów przy zakupie nowego akumulatora. 18

Tabela. 3.17. Zestawienie szacunkowej ilości odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w gospodarstwach domowych w poszczególnych gminach w 2002 r. Gminy Baterie i akumulatory Leki cytotoksyczne i cytostatyczne Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice zawierające substancje niebezpieczne Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Rozpuszczalniki Kwasy i alkalia Oleje i tłuszcze inne niż wymienione w 20 01 25 Odczynniki fotograficzne Urządzenia zawierające freony Środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki Detergenty zawierające substancje niebezpieczne Drewno zawierające substancje niebezpieczne Razem 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 [Mg/rok] Gmina i miasto Włoszczowa 2,72 2,18 9,25 0,27 6,25 1,36 0,82 0,27 1,09 0,27 2,72 0,27 0,54 28,01 Kluczewsko 0,70 0,56 2,38 0,07 1,61 0,35 0,21 0,07 0,28 0,07 0,70 0,07 0,14 7,22 Krasocin 1,44 1,16 4,91 0,14 3,32 0,72 0,43 0,14 0,58 0,14 1,44 0,14 0,29 14,87 Moskorzew 0,41 0,33 1,40 0,04 0,94 0,21 0,12 0,04 0,16 0,04 0,41 0,04 0,08 4,23 Radków 0,36 0,29 1,23 0,04 0,83 0,18 0,11 0,04 0,15 0,04 0,36 0,04 0,07 3,73 Secemin 0,72 0,57 2,43 0,07 1,65 0,36 0,21 0,07 0,29 0,07 0,72 0,07 0,14 7,37 Razem 6,35 5,08 21,60 0,64 14,61 3,18 1,91 0,64 2,54 0,64 6,35 0,64 1,27 65,43 Źródło: na podstawie danych zebranych przez IGSMiE PAN dla potrzeb niniejszego projektu w 2003 r. oraz danych wskaźnikowych Secemin 7,4 Radków 3,7 Moskorzew 4,2 Krasocin 14,9 Kluczewsko 7,2 Gmina i miasto Włoszczowa 28,0 0 5 10 15 20 25 30 Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych w Mg/rok Rysunek 3.2. Zestawienie szacunkowej ilości odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w 2002 roku w gospodarstwach domowych z podziałem na poszczególne gminy 19

Tabela. 3.18. Zestawienie szacunkowej ilości odpadów niebezpiecznych wytworzonych w latach 2001 2003 w gospodarstwach domowych z podziałem na poszczególne rodzaje odpadów 2001 2002 2003 Rodzaj odpadu Ilość wytwarzanych odpadów [Mg/rok] baterie i akumulatory 6,63 6,35 6,43 leki cytotoksyczne i cytostatyczne 5,30 5,08 5,15 farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice zawierające substancje niebezpieczne 22,54 21,60 21,87 lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 0,66 0,64 0,64 rozpuszczalniki 15,25 14,61 14,80 kwasy i alkalia 3,31 3,18 3,22 oleje i tłuszcze inne niż wymienione w 20 01 25 1,99 1,91 1,93 odczynniki fotograficzne 0,66 0,64 0,64 urządzenia zawierające freony 2,65 2,54 2,57 środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności 0,66 0,64 0,64 zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki 6,63 6,35 6,43 detergenty zawierające substancje niebezpieczne 0,66 0,64 0,64 drewno zawierające substancje niebezpieczne 1,33 1,27 1,29 razem 68,28 65,43 66,26 Źródło: na podstawie danych zebranych przez IGSMiE PAN dla potrzeb niniejszego projektu w 2003 r. oraz danych wskaźnikowych Kwasy i alkalia 4,9% Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 1,0% Rozpuszczalniki 22,3% Oleje i tłuszcze inne niż wymienione w 20 01 25 2,9% Odczynniki fotograficzne 1,0% Urządzenia zawierające freony 3,9% Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice zawierające substancje niebezpieczne 33,0% Środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności 1,0% Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki 9,7% Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 7,8% Rysunek 3.3. Procentowy udział poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w gospodarstwach domowych w 2002 roku 3.2. Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym Baterie i akumulatory 9,7% Detergenty zawierające substancje niebezpieczne 1,0% Drewno zawierające substancje niebezpieczne 1,9% Według danych opublikowanych przez WIOŚ za rok 2001 największe zakłady z terenu powiatu włoszczowskiego wytworzyły w 2001 roku 27 423,1 Mg odpadów, co stanowiło 1,6 % całej masy odpadów pochodzących z sektora gospodarczego w województwie świętokrzyskim. Ze względu na ilość wytwarzanych odpadów powiat znalazł się na 8 miejscu w skali województwa. Masa odpadów unieszkodliwionych w inny sposób niż przez składowanie wynosi 8 491,2 Mg. Na składowiskach zostało zdeponowane 5,2 % (1 435,2 Mg) ogółu odpadów wytworzonych w powiecie przez sektor gospodarczy. Pod względem masy odpadów składowanych powiat włoszczowski zajmował dziewiąte miejsce w województwie, natomiast w zakresie unieszkodliwiania w inny sposób niż składowanie miejsce trzecie. 20