#1 2012. ESAB News GLOBAL SOLUTIONS FOR LOCAL CUSTOMERS - EVERYWHERE

#1 2012 ESAB News GLOBAL SOLUTIONS FOR LOCAL CUSTOMERS - EVERYWHERE

2 ESAB News 1 2012 Od redakcji Szanowni Państwo, Mija właśnie 80 lat od opracowania w fi rmie ESAB pierwszych elektrod otulonych do stali nierdzewnych. Wydarzenie to miało ogromny wpływ na rozwój wielu gałęzi współczesnego przemysłu: chemicznego, spożywczego, nafty i gazu, a także techniki wojskowej. Dzisiaj już nie ma prawie żadnej dziedziny, mogącej obyć się bez stali nierdzewnych, które przecież trzeba w skuteczny sposób łączyć. Oczywiście dysponujemy teraz znacznie większymi możliwościami w tym zakresie, niż 80 lat temu. Z tej okazji przedstawiamy krótki rys historyczny i przegląd obecnie stosowanych gatunków stali, metod, urządzeń i materiałów spawalniczych. Starając się pogłębiać wiedzę na ten temat i wspomagać stosowane technologie, wydaliśmy kilka nowych broszur, organizujemy seminaria i szkolenia. Informacje o planowanych i bieżących wydarzeniach są zamieszczone są na naszej stronie internetowej. Jednym z nich jest ponowna wizyta naszego mobilnego centrum pokazowego Demo Bus. Przekazujemy Państwu tym razem obszerne, 24-stronnicowe wydanie naszego magazynu. Dużą jego część poświęcamy nowym urządzeniom inwertorowym zarówno małym, wręcz podręcznym, a jednocześnie profesjonalnym narzędziom, jak źródła prądu Buddy oraz bardzo zaawansowanym, innowacyjnym zasilaczom do łuku krytego - Aristo 1000 AC/DC. Większość z Państwa zapewne będzie zainteresowana wszechstronnymi możliwościami nowych, również inwertorowych, urządzeń OrigoMig. W części technologicznej proponujemy porcję wiedzy na temat spawalniczych metod napraw i regeneracji. W nieco historycznym ujęciu przedstawiamy 55-letni wkład firmy ESAB w rozwój cięcia plazmowego. Poszukując nowych form dla publikowanych artykułów przedstawiamy reportaż z wizyty w firmie PRONAR, jednego z naszych kluczowych klientów. W imieniu całego zespołu redakcyjnego zapraszam Państwa do lektury naszego magazynu. Ryszard Urbowicz Dyrektor Naczelny ESAB Polska Sp. z o.o. #1 2012 Wydawca: Esab Polska Sp. z o.o., ul. Ściegiennego 3 40-114 Katowice Zespół redakcyjny: Ryszard Urbowicz, Michał Kozłowski, Leszek Gajowka, Jacek Windyś, Daniel Wiśniowski, Jan Chrzanowski, Robert Lazik, Marek Molędys, Dariusz Wojtaszewski - redaktor naczelny Dystrybucja: Ewa Wolany, tel. (32) 35 11 105, fax (32) 35 11 120 e-mail: info@esab.pl Skład i druk: UNIPRINT, Rychnov nad Kneznou, Republika Czeska ESAB 2012 All rights reserved ESAB News ESAB POLSKA Sp. z o.o. ul. Ściegiennego 3 40-114 KATOWICE tel.: +48 32 3511 100 fax: +48 32 3511 120 e-mail: info@esab.pl

ESAB News 1 2012 3 Spis treści Z wizytą w firmie PRONAR str. 4-5 Stale nierdzewne str. 6-7 Z wizytą w fi rmie PRONAR str. 4-5 Buddy - Kumpel Zmniejszony - wzmocniony Nowy Origo Mig 4004i/5004i str. 8-9 str. 10-12 Aristo 1000 AC/DC inwertorowe źródło prądu do spawania pod topnikiem str. 13-14 Plazmy ESAB nowoczesne i uniwersalne narzędzia str. 15-16 Zmniejszony - wzmocniony Nowy Origo Mig 4004i/5004i str. 10-12 Spawanie, ważna metoda naprawy Firma ESAB przejęta przez Colfax Corporation str. 17-20 str. 21 ESAB a środowisko str. 22 Aristo 1000 AC/DC inwertorowe źródło prądu... str. 13-14

4 ESAB News 1 2012 Z wizytą w fi rmie PRONAR Autor: Dariusz Wojtaszewski Menedżer Produktu Materiały Spawalnicze, ESAB Polska współpraca: Robert Lazik Menedżer Produktu Urządzenia Spawalnicze, ESAB Polska Piotr Świercz Kierownik Sprzedaży, ESAB Polska Okolice Bielska Podlaskiego na Podlasiu pola, lasy, malowniczo wijąca się rzeka. Mała miejscowość Narew nie kojarzy się raczej z wielkim przemysłem. Widok hal produkcyjnych i błękitnego biurowca na pewno zaskakuje. To tu ma swoją główną siedzibę fi rma PRONAR wiodący producent maszyn rolniczych w Polsce i na świecie. Firma działa już od 23 lat i zatrudnia około 1800 pracowników. Współpracujemy od dawna, bo spawanie zawsze tu było i nadal jest wiodącą technologią produkcyjną. Na placach przed halami jest bardzo kolorowo czerwone i niebieskie ciągniki, zielone przyczepy i maszyny do zbioru zielonek, pomarańczowe maszyny komunalne (fot. 1, 2). Gotowe wyroby robią także z bliska duże wrażenie. Odruchowo szukamy wzrokiem spoin w sumie trudno je dojrzeć pod starannie ułożoną farbą, ale zaznacza się tylko gładkie lico i nie widać żadnych odprysków. To musi być OK AristoRod! Fot. 1. Końcowa część linii produkcyjnej ciągników rolniczych Nasza wizyta nie jest jednak związana ani z kolejną ofertą, ani komunalnych i wojskowych. Jest to jedna rach, maszynach budowlanych, leśnych, wdrożeniem nowych urządzeń z największych wytwórni kół do maszyn czy technologii. Tym razem chcemy podsumować dotychczasową współpracę i wyznaczyć perspektywiczne działania. Sporolniczych na świecie. Produkowane są tu koła w rozmiarach od 12 do 52 cali. Po wydziale oprowadza nas Pełnomocnik Zarządu tykamy się z panem Sergiuszem pan Leopold Gajda. Pronar znany jest Martyniukiem, Prezesem Rady Właścicieli Pronaru. Rozmawiamy o sytuacji ekonomicznej, ostatnich osiągnięciach Firmy i jej bardzo dobrej pozycji na rynku. Pod wpływem informacji o kryzysie wiele firm zwalnia, a my odwrotnie - przyśpieszamy - mówi Prezes Martyniuk. W tym aspekcie dobrze ocenia zwiększenie wydajności i obniżenie kosztów dzięki wprowadzeniu drutów ESAB bez pokrycia miedziowego. Jednak główne ograniczenia rozwoju nie leżą po stronie technicznej - a ludzkiej. Brakuje pracowników z odpowiednimi na świecie także jako producent kół. Dzisiaj nie jest problemem wyprodukowanie koła do samochodu osobowego. Trudności zaczynają się powyżej 22 cali a my jesteśmy jedną z trzech na świecie firm, która potrafi wyprodukować koła o średnicy 50 cali i szerokości 36 cali, z blachy 10 mm. Właśnie uruchamiamy nową linię. wyjaśnia pan Gajda. Oglądamy obręcze łączone doczołowo metodą spawania plazmowego, stanowiące półprodukty do dalszej obróbki plastycznej. To tu zaczęła się współpraca naszych firm. Firma ESAB uruchomiła dwa kwalifikacjami, dlatego też nowe oddziały firmy są budowane w innych miejscowościach województwa podlaskiego. Lista poszukiwanych fachowców jest bardzo długa, bo zamiarem jest stworzenie w tym roku ponad 1000 nowych miejsc pracy. W zakładzie w Narwi jednym z ważniejszych miejsc jest Wydział Kół Tarczowych. Produkowane są tu koła, mające zastosowanie w pojazdach wolnobieżnych: trakto- Fot. 2. Kolor gotowych wyrobów związany jest z ich przeznaczeniem

ESAB News 1 2012 5 Fot. 3. Automat do spawania plazmowego na wydziale kół tarczowych Fot. 5. Drut OK AristoRod 12.51 na urządzeniu OrigoMig 5002cw automaty typu seamers w 2005 roku - i pracują niezawodnie do dzisiaj (fot. 3). Zagadnienie niezawodności i trwałości urządzeń spawalniczych jest kluczowe dla tutejszej produkcji, zwłaszcza, że maszyny pracują w dość ciężkich warunkach, w trybie dwuzmianowym. Początkowo były to proste półautomaty ze stopniową nastawą napięcia spawania. W miarę zwiększania produkcji i stopnia skomplikowania wykonywanych prac spawalniczych wzrosły także wymagania, co do urządzeń i materiałów. W ciągu ostatnich dwóch lat firma ESAB dostarczyła do zakładów Pronar ponad 100 urządzeń spawalniczych. Znalazły się wśród nich przede wszystkim półautomaty ze źródłami energii OrigoMig 502cw z panelami M13 sterowane analogowo oraz wieloprocesowe, sterowane w pełni cyfrowo OrigoMig 5002cw z panelami U8 2 plus (fot. 4). Do bardziej zaawansowanych prac, m.in. przy prototypach konstrukcji przeznaczono urządzenia z najwyższej półki AristoMig U5000iw. Dzięki zestawom Railtrac Fot. 4. OrigoMig 5002cw z panelem U8 2 w nowym zakładzie w Siemiatyczach 1000 FW firma Pronar rozwija także obszar mechanizacji prac spawalniczych co jest bardzo istotne, przy braku dobrze wyszkolonych spawaczy na lokalnym rynku pracy. Urządzenia Railtrac służą głównie do spawania długich belek konstrukcyjnych w przyczepach. Innym przykładem automatyzacji jest specjalizowane stanowisko do spawania kół, wyposażone w cztery urządzenia z panelami U8 2. Na półautomaty sterowane cyfrowo szczególnie liczy kierownik nowego, będącego w fazie rozruchu zakładu w Siemiatyczach, pan Igor Iwaniuk. Uważa, że funkcja automatycznej nastawy parametrów spawania Q-set, w którą standardowo wyposażone są urządzenia na nowej hali produkcyjnej, będzie bardzo pomocna, zwłaszcza dla początkujących spawaczy. W trakcie naszej wizyty zostaje uruchomiony pierwszy OrigoMig 5002cw, oczywiście z drutem OK AristoRod 12.50 (fot. 5). Wszechstronne możliwości panelu sterowania U8 2 plus wzbudzają duże zainteresowanie pracowników, szczególnie funkcja rejestracji i zapisu zewnętrznej pamięci (fot. 6). Wykorzystanie zalet tych wszystkich urządzeń nie byłoby oczywiście możliwe bez zmian w zakresie materiałów spawalniczych. Sytuacja, którą zastaliśmy wiele lat temu w firmie Pronar, była dość typowa starano się realizować program oszczędnej produkcji. Wobec narastających trudności technologicznych w rosnącej szybko produkcji, w połowie 2010 roku doszło do spotkania z grupą technologów firmy Pronar, na którym przedstawiliśmy aspekty ekonomiczne i korzyści wynikające z zastosowania drutów z rodziny OK AristoRod. Decyzję o ich wprowadzeniu do produkcji na wszystkich wydziałach poprzedziły wielokrotne testy w różnych aplikacjach, prowadzone pod nadzorem instruktorów z firmy ESAB. Dziś już można zapomnieć o dawnych kłopotach z jakością spawania, a wszyscy szybko przyzwyczaili się do widoku spoin, wokół których już nie ma odprysków podkreśla pan Igor Iwaniuk. Wyjeżdżamy bardzo zadowoleni, że udało nam się lepiej poznać naszego kluczowego klienta, jego dynamiczny rozwój i ambitne plany na przyszłość. To na pewno ułatwi nam wspólną realizację kolejnych zadań. Przekonaliśmy się też, że dostarczone tu produkty są doceniane i lubiane nie tylko z powodu ich żółtego koloru Fot. 6. Funkcje panelu U8 2 wzbudzają duże zainteresowanie Fot. 7. Trudno znaleźć tu ślady rozprysków metalu Fot. 8. i tutaj też to musi być OK AristoRod!

6 ESAB News 1 2012 Stale nierdzewne Autor: ESAB Nytt ESAB Sverige Stale nierdzewne są wszechstronnymi, fascynującymi materiałami, które bardziej wpływają na nasze codzienne życie, niż byśmy się tego spodziewali. Możemy spotkać je w praktycznie każdym środowisku od zastosowań w bardzo niskich temperaturach, poprzez produkcję i przechowywanie żywności, przemysł nafty i gazu, instalacje chemiczne, tran- -sport, aż do budownictwa i wielu innych dziedzin. Jest to grupa materiałów, która od kilku ostatnich dekad przewyższa większość innych materiałów konstrukcyjnych stałym, około 5% wzrostem zużycia rocznie. Z uwagi na niższe długookresowe koszty eksploatacji, wzrastającą rolę ochrony środowiska i skupianie większej uwagi na kosztach cyklu życia, rynek stali nierdzewnych na pewno nadal będzie się rozwijał. Historia stali nierdzewnych w firmie ESAB Historia materiałów ze stali nierdzewnych sięga prawie tak daleko wstecz, jak historia elektrody otulonej, wynalezionej przez założyciela fi rmy ESAB w pierwszej dekadzie poprzedniego wieku. Stale te po raz pierwszy opracowano w roku 1913, niezależnie przez naukowców w Niemczech i Wielkiej Brytanii, a następnie rozwinięto i udoskonalono w USA, tworząc stale martenzytyczne, ferrytyczne i austenityczne. Nierdzewne elektrody otulone pojawiły się w ofercie firmy ESAB już 80 lat temu, a pierwsze wydanie magazynu Svetasaren z 1936 roku opisywało zastosowania elektrody R3, o składzie: 18% Cr, 10.5% Ni, 1.5% Mo. Można tu zauważyć, że wiele z obecnych materiałów spawalniczych do różnych gatunków stali nierdzewnych zostało opracowanych ponad pięć dekad temu. Historia spawania stali nierdzewnych na skalę przemysłową, do lat 1950-tych była w istocie historią ręcznego spawania łukowego elektrodą otuloną. Ta metoda była dominującym procesem spawania do lat 1980-tych i nadal jest często używana do łączenia stali nierdzewnych. Druty lite do spawania półautomatycznego zastały włączone do oferty firmy ESAB w latach 1950-tych, a druty, taśmy i topniki do spawania łukiem krytym w latach 1960-tych. Druty rdzeniowe, opracowane w ostatnich dekadach, stały się również ważną grupą materiałów do stali nierdzewnych, oferując zwiększoną produktywność i łatwość modyfikacji składu chemicznego stopiwa. Badania i rozwój materiałów spawalniczych Chociaż producenci materiałów spawalniczych są w dużym stopniu uzależnieni od rozwoju stopów opracowywanych w hutach stali, osiągnięto znaczący postęp w zakresie spawalności i kontroli zawartości pierwiastków śladowych. Firma ESAB ściśle podąża za rozwojem nowych gatunków stali. Przykładem są materiały do nierdzewnych stali typu duplex. Materiały te były dostępne od dawna, gdy jednak zwiększyło się zużycie stali duplex w latach 1970 1980, fi rma ESAB włożyła wiele wysiłku w ich ulepszenie. W ostatnich latach rozpowszechniły się stale duplex o niższej zawartości składników stopowych, grupa gatunków tzw. lean duplex. Dzięki szeroko prowadzonym pracom badawczo rozwojowym nad optymalizacją składu chemicznego i własności spawalniczych, przy użyciu nowoczesnych metod analitycznych i technik mikrosko-

ESAB News 1 2012 7 terowania mają zwykle postać kręgów po ok. 25, 50 100 lub 200 kg, o wewnętrznej średnicy 300 mm. Grubość taśmy wynosi standardowo 0.5 mm a szerokość 30, 60 lub 90 mm. powych, osiągnięto doskonałe wyniki, pokazane na makrofotografi ach powyżej. Materiały spawalnicze firmy ESAB do stali nierdzewnych Firma ESAB oferuje szeroki zakres materiałów do wszystkich metod spawania łukowego. Opisujemy tu najważniejsze cechy wybranych grup produktów. Elektrody otulone Uniwersalność to cecha spawania ręcznego elektrodami otulonymi, które nadal często bywają najlepszym rozwiązaniem. Oferta elektrod otulonych fi rmy ESAB do stali nierdzewnych jest podzielona na grupy, ze względu na rodzaj otuliny: rutylowe, zasadowe oraz wysokowydajne. Wszystkie gatunki są dostępne w opakowaniach próżniowych typu VacPac. Druty lite do metody MIG/MAG Druty do najbardziej rozpowszechnionych gatunków stali nierdzewnych są wytwarzane z matową powierzchnią, w specjalnie opracowanym do tego celu procesie produkcyjnym. Taka technologia produkcji zapewnia wyższą jakość drutu, większą stabilność łuku oraz zwiększoną wydajność spawania. Większość gatunków jest dostępna oprócz szpul, także w systemie opakowań masowych Marathon Pac. Po opróżnieniu opakowania, które są w 100% przetwarzalne, w łatwy sposób można dla oszczędności miejsca złożyć, a następnie przekazać do utylizacji. Druty rdzeniowe Firma ESAB oferuje wytwórcom możliwość istotnego zwiększenia wydajności spawania, przy doskonałej jakości, poprzez zastosowanie drutów rdzeniowych technologii przewyższającej druty lite i elektrody otulone. Indywidualna kontrola każdej partii produkcyjnej tych drutów daje pewność utrzymania ścisłych wymagań jakościowych. Uniwersalne druty rdzeniowe typu Shield- -Bright wytwarzają szybko krzepnący żużel, ułatwiający spawanie w pozycjach przymusowych. Dzięki temu można uzyskać wysoką wydajność spawania w pozycjach przymusowych, nieosiągalną przy użyciu elektrod otulonych lub drutów litych. Z kolei druty typu Shield-Bright X-tra są optymalizowane do spawania w pozycji podolnej i nabocznej, mają wolno krzepnący żużel, umożliwiający dużą szybkość procesu. Pręty do metody TIG Pręty OK Tigrod są pakowane okrągłe, sztywne tubusach z materiału fibrowego, zamkniętych ośmiokątnymi wieczkami w celu zapobieżenia ich ewentualnemu stoczeniu się po nierówności. Tubusy są powlekane tworzywem sztucznym, co wraz z wieczkami wielokrotnego użytku stanowi skuteczną ochronę przed wilgocią. Topniki, druty i taśmy do łuku krytego Topniki OK Flux do spawania łukiem krytym dostarczane są w papierowych workach 25 kg, z foliową wykładziną z PE od wewnątrz dla zmniejszenia absorpcji wilgoci z otoczenia lub też w dużych, 1000 kg opakowaniach Big Bag zawierających folię aluminiową. Dla najcięższych warunków użytkowania przewidziane są pojemniki stalowe z 25 lub 30 kg topnika. Druty pod topnik ze stali nierdzewnych lub stopów niklu zwykle są dostarczane na szpulach koszykowych o wadze 25 kg. Druty o średnicy 1.6 i 2.0 mm mogą być także umieszczane w opakowaniach Marathon Pac. Elektrody taśmowe do pla- Przyszłość stali nierdzewnych Przewidywany jest dalszy, znaczący wzrost zużycia stali nierdzewnych. Istniejące obecnie gatunki będą nadal podstawą zastosowań przemysłowych, chociaż pojawią się ich modyfikacje, a także zupełnie nowe stopy. Spodziewany jest wzrost popularności odchudzonych, tańszych gatunków, takich jak na przykład lean duplex, czy też stali ferrytyczno - martenzytycznych typu 11-13% Cr. Z drugiej strony nadal trwa rozwój nowych, specjalnych gatunków o wysokiej zawartości składników stopowych, przeznaczonych do pracy w bardzo agresywnym środowisku i wysokiej temperaturze. Trwa również ciągły postęp procesach spawania. Jednak wszystko wskazuje na to, że w przewidywalnej przyszłości do spawania stali nierdzewnych będą używane głównie już istniejące i powszechnie znane technologie.

8 ESAB News 1 2012 Buddy - Kumpel Opracował mgr inż Leszek Gajówka Menadżer Produktu Urządzenia Spawalnicze, ESAB Region Centralny Konieczność wykonywania prac montażowych lub remontowych w trudnych warunkach terenowych oraz niedostępność miejsc, w których wykonujemy prace spawalnicze rodzi potrzebę zastosowania wytrzymałych, mocnych i niezawodnych urządzeń. Wychodząc naprzeciw temu zapotrzebowaniu w ofercie fi rmy ESAB pojawiła się nowa grupa urządzeń do zastosowań profesjonalnych Buddy. Lekkie, mocne i wytrzymałe źródła prądu do spawania metodą MMA lub TIG (Live TIG) przeznaczone do zastosowania w wytwarzaniu konstrukcji stalowych, prefabrykacji, budownictwie, utrzymaniu ruchu oraz rolnictwie i gospodarstwach domowych mają bardzo dobre właściwości spawalnicze i są zaprojektowane w oparciu o najnowocześniejszą technologię IGBT (ang. Insulated Gate Bipolar Transistor). Wewnętrze układy elektroniczne chłodzone są powietrzem przez wysokowydajny wentylator i kontrolowane przez system zabezpieczający przed przegrzaniem. Trzy czujniki temperatury zastosowane w urządzeniach przedłużają znacznie ich żywotność. Obudowy urządzeń zostały zaprojektowane i wykonane aby spełnić trudne warunki pracy zarówno w terenie jak i w halach przemysłowych i warsztatach usługowych. Obudowy odpowiadają wymaganiom stopnia ochrony IP23S oraz wyposażone są w wytrzymały i ergonomiczny uchwyt oraz pasek ułatwiający transport i przenoszenie. Urządzenia utrzymują wysokie parametry techniczne przy zasilaniu z generatorów prądotwórczych oraz przy użytkowaniu przedłużaczy. Spawanie elektrodą otuloną (MMA) Rodzina Buddy oferuje bardzo dobre właściwości dla prądu spawania DC, które pozwalają na wykonywanie połączeń większości stali węglowych, nisko i wysokostopowych oraz żeliwa. W modelu Buddy Arc 180 i Buddy Tig 160 funkcja Arc Force i Hot Start uruchamiana jest automatycznie i jest zależna od nastawionego prądu spawania w całym jego zakresie. Urządzeniami Buddy można spawać większością dostępnych elektrod od 1,6 mm do 2,4 mm oraz wybranymi elektrodami 3,2 mm. TIG Buddy Tig 160 zapewnia bardzo dobre właściwości spawalnicze, stabilne jarzenie łuku w metodzie TIG. Funkcja HF zapobiega zanieczyszczeniu jeziorka spawalniczego przed wtrąceniami pochodzącymi z elektrody nietopliwej. Zabudowany wewnątrz urządzenia zawór gazowy automatycznie kontroluje jego przepływ oraz zapewnia niskie jego zużycie. W przypadku Buddy Arc 180 zajarzanie łuku odbywa się przez potarcie o spawany materiał a zawór gazowy zabudowany jest w uchwycie TIG (opcja). Poza tym Buddy Tig 160 ma zainstalowany przełącznik umożliwiający sterowanie urządzeniem w sekwencji 2-4 taktu. Urządzeniami można spawać stale węglowe jak i nierdzewne. Panele sterowania Proste i przyjazne w użytkowaniu panele sterowania wyposażone są w pokrętło nastawy prądu spawania oraz w zależności od typu urządzenia w przełącznik trybu pracy MMA/TIG (Buddy Arc 180) oraz przełącznik funkcji: 2/4-takt, Lift Arc lub HF, pokrętło regulacji czasu opadania prądu w metodzie TIG i dynamiki łuku Arc Force w metodzie MMA (Buddy Tig 160).

ESAB News 1 2012 9 Parametry Techniczne Buddy Arc 145 Buddy Arc 180 Buddy Tig 160 Napięcie zasilania 1ph 50/60Hz, V 230 Zabezpieczenie sieciowe zwłoczne, A 16 Cykl pracy MMA 100 %, A/V 55/22,2 100/27,2 80/23,2 60 %, A/V 70/22,8 130/25,2 100/24,0 35 %, A/V - 180/24,0-25 %, A/V - - 160/26,4 15 %, A/V 145/25,8 - - Cykl pracy,tig 100 %, A/V - 100/14,0 90/13,6 60 %, A/V - 130/15,2 100/14,0 30 %, A/V - 180/17,2-25 %, A/V - - 160/16,4 Napięcie stanu jałowego U max, V 63 59,8 58 Zakres nastaw prądu, A 10-145 5-180 5-160 Wymiary, mm 280x120X220 310x140x230 310x140x230 Masa, kg 3,6 6 6 Stopień ochrony, IP 23S Klasa zastosowania S

10 ESAB News 1 2012 Zmniejszony - wzmocniony Nowy Origo Mig 4004i/5004i Opracował mgr inż Leszek Gajówka Menadżer Produktu Urządzenia Spawalnicze, ESAB Region Centralny Zaprojektowany jako przyjazny środowisku, z ultra-wydajną, nowoczesną technologią inwertorową wraz z energooszczędnym systemem chłodzącym, pozwala na redukcję zużycia energii, zmniejszając koszty użytkowania. Doskonalony i wytworzony zgodnie z międzynarodową normą IEC-EN974 dotyczącą standardowych urządzeń spawalniczych. Źródło cechuje wysoka wytrzymałość, ergonomiczne rozwiązania oraz przezroczysta osłona panelu sterowniczego. Jakość Premium Wyjątkowy wskaźnik mocy do wagi oferuje możliwość zastosowania w każdych warunkach przemysłowych. Nowoczesne, kompaktowe i wszechstronne źródło Origo Mig jest nie tylko mocne ale również bardzo wytrzymałe. Można je używać zarówno w stoczniach, ciężkich warunkach przemysłowych, na platformach wiertniczych jak i w gospodarstwie domowym. Gdziekolwiek jest zastosowane ESAB- -owska renoma gwarantuje doskonałą jakość tego produktu- premium, zapewniając optymalną niezawodność i ciągłą pracę. Zwiększona wydajność Zastosowanie innowacyjnych rozwiązań w nowym źródle Origo Mig mających na celu zwiększenie wydajności skutkuje zastosowaniem elementów, praktycznie oszczędzającymi czas tj. szybkozłączami, niezawodnym zespołem podającym z prostą wymianą rolek oraz prostym zespołem naciągowym, inteligentnym wyświetlaczem, liniami synergicznymi, pamięcią oraz funkcją Q-Set i Live Tig. Lżejsze i bardziej elastyczne od swojego poprzenika źródło, zajmujące o 80% mniejszą powierzchnię w stosunku do urządzeń tyrystorowch i wraz z wąskim, łatwym w operowaniu wózkiem powoduje że można je zastosować w każdych warunkach. Kompaktowa i ergonomiczna budowa zapewnia optymalną mobilność i prosty dostęp do miejsca wykonywania prac spawalniczych nie ograniczając tym samych zastosowania do spawania różnych rodzajów materiałów. Innowacyjność Trzecia generacja inwertorowych zasilaczy łuku to przede wszystkim wysoki współczynnik mocy który jest bliski 1,0 oraz bardzo wysoka sprawność przy spełnieniu aktualnie obowiązujących przepi- Zastosowanie Wysokowydajne spawanie metoda MIG/MAG Spawanie metoda MMA ze żłobieniem elektropowietrznym włącznie Możliwość spawania TIG (panel A44) Typowe gałęzie przemysłu: Przemysł ciężki i wydobywczy Tabor kolejowy i samochodowy Konstrukcje wież wiatrowych Regeneracje i remonty Przemysł energetyczny Ośrodki szkolenia spawaczy Montaż konstrukcji w terenie Spawanie ciężkich konstrukcji stalowych Przemysł morski i stoczniowy

ESAB News 1 2012 11 Cechy urządzenia Wysoki cykl pracy - do każdego zadania Wąska modułowa budowa - wszechstronne zastosowanie Synergia - optymalizacja parametrów spawania (MA24) Funkcja Q-Set - inteligentny system sterowania (MA24) Osłona paneli sterowania - zwiększona odporność na udary Ergonomia - intuicyjne menu użytkownika Funkcja Standby - system oszczędzający energię ELP - automatyczna aktywacja pompy Mobilny układ jezdny - wszechstronny transport Współpraca z generatorem - praca w terenie Szeroki zakres napięcia zasilania: 380-440V +/-10% Funkcja Creep-start - pełna kontrola zajarzania łuku (MA24) Żłobienie elektropowietrzne - regeneracja złącz spawanych Funckcje Q-Set TM - inteligentna optymalizacja parametrow spawania QSet TM - Automatyczna nastawa parametrów spawania w zakresie łuku zwarciowego za pomocą jednego pokrętła, bez względu na rodzaj zastosowanego gazu osłonowego oraz typu i średnicy drutu. System optymalnie, w sposób dynamiczny kontroluje wartość napięcia w zależności od pozycji spawania i długości wolnego końca elektrody. Funkcja znajduje szczególnie swoje zastosowanie w spawaniu blach cieńkich do 4 mm w przemyśle samochodowym, przy produkcji wszelkiego rodzaju konstrukcji lekkich, w lutospawaniu materiałów z powłokami galwanicznymi oraz do spoin sczepnych. Linie synergiczne Linie synergiczne pozwalają na optymalizację parametrów napięciowo-prądowych w zakresie łuku natryskowego, jak i zwarciowego przy wyborze odpowiedniego typu i średnicy spoiwa, właściwego dla danej metody gazu osłonowego oraz rodzaju materiału spawanego. Parametry spawania dobierane są w pełni automatycznie z właściwym typem regulatora oraz dynamiką łuku włącznie. LiveTig Panel A44 przystosowany jest również do spawania metodą TIG prądem stałym DC z bezpiecznym zajarzaniem łuku LiveTig po przez potarcie elektrodą nietopliwą o materiał. Metoda TIG przeznaczona jest do wykonywania wszelkich prac montażowych ze stali węglowej niskostopowej oraz wysokostopowej (nierdzewnej). Żłobienie elektropowietrzne Wysokowydajny proces regeneracji złącz spawanych przy zastosowaniu elektrod węglowych i sprężonego powietrza znajduje zastosowanie w odlewniach, przemyśle stalowym, stoczniowym oraz ciężkich konstrukcjach wykonanych z niestopowej i niskostopowej stali. Podajniki Podajniki drutu z serii Origo Feed 3004/4804 wyposażone są w 4-ro rolkowe układy podawania drutu od 0,6 do 2,4mm, dwa panele sterowania MA23 lub MA24 oraz gniazdo zewnętrzne do podłączenia przystawki zdalnej regulacji parametrów spawania. Opcjonalnie do podajników można zainstalować szybkozłącza oraz prowadniki drutu o rożnej długości do opakowań zbiorczych typu Marathon- Pac. sów wymaganych normą EN61000-3-12 dotyczących emisji harmonicznych do sieci zasilającej oraz kompatybilności elektromagnetycznej z systemami energetycznymi EMC i PFC. Zastosowany modułowy układ chłodzenia cieczy Cool 1 dodatkowo podnosi cykl pracy całego zestawu poprzez skuteczne odprowadzenie ciepła z uchwytu spawalniczego. Chłodnica cieczy wyposażona jest w ciśnieniowy czujnik chłodziwa.

12 ESAB News 1 2012 Dane techniczne Origo Mig 4004i 5004i Dostępne panele sterowania: Parametry zasilania Napięcie zasilania 3ph 50/60 Hz, V 380-440 380-440 +/- 10 % +/- 10 % Przewód zasilający, Ø mm 2 4 x 6 4 x 6 Bezpiecznik zwłoczny, A 25 35 Cykl pracy MIG/MAG 100%, A/V, 300/32 300/32 80%, A/V, - 400/36 60%, A/V, 400/36 500/40 Zakres prądu spawania, A MIG/MAG 20-400 20-500 MMA 16-400 16-500 TIG 4-400 4-500 Napięcie stanu jałowego, V 55 55 Napięcie stanu jałowego - VRD, V < 35 < 35 Moc stanu jałowego, W 40 40 Sprawność przy max. prądzie, % 87 87 Współczynnik mocy 0.94 0.94 Wymiary dł x szer x wys, mm 610 x 250 x 445 610 x 250 x 445 z chłodnica dł x szer x wys, mm 610 x 250 x 675 610 x 250 x 675 Masa, kg 46 46 Z chłodnicą i cieczą, kg 62 62 Temperatura pracy, C od -10 do +40 od -10 do +40 Stopień ochrony IP23 IP23 Klasa zastosowania S S Klasa izolacji H H Deklaracja zgodności CE CE Zgodność IEC-EN974-1, IEC-EN974-2, IEC-EN974-5, IEC-EN974-10 Panele w urządzeniu Origo Mig 4004i/5004i A44 Wybór metody spawania: MMA,MIG, TIG Wybór typu elektrody: zasadowe, rutylowe, celulozowe VRD: redukcja napięcia stanu jałowego dla MMA System Sterowania - lokalny, zdalny Wyświetlacz LED Indywidualne programy (1,2) Hot start, Arc Force Płynna regulacja dynamiki łuku (indukcyjności) Dane techniczne, chłodnica COOL 1 Napięcie zasilania (ze źródła prądu), VDC 24 Maksymalny przepływ cieczy, l/min 2.0 Pojemność zbiornika, l 4.5 Zdolność chłodzenia, kw 1.3 Maksymalny wzrost cenienie, bar 4.5 Maksymalna wysokość podnoszenia, m 7 Masa / z płynem, kg 12 / 16.5 Wymiary dł x szer x wys, mm 610x256x256 Dane techniczne, Origo Feed 3004/4804 Napięcie zasilania, ACV 42 Masa szpuli z drutem, kg 15 / 18 (30**) Typowe średnice szpul, mm 300 / 300 (440**) Prędkość podawania drutu, m/min 0.8-25.0 Wymiary dł x szer x wys, mm 690x275x420 Masa, kg 15 / 19 Średnice spoiwa: Fe stal niskowęglowa 0.6-1.6 / 0.6-2.4 Ss stal wysokostopowa 0.6-1.6 / 0.6-2.4 Al - aluminium 1.0-1.6 / 1.0-2.4 Druty rdzeniowe (proszkowe) 0.8-1.6 / 0.8-2.4 Panele w podajniku Origo Feed 3004 i 4804 MA 23/24 Wybór metody spawania MIG/MAG,MMA Wybór funkcji MIG/MAG - linie synergiczne, Q-Set, sterowanie ręczne Creep start, wypełniacz krateru 2-4 takt System Sterowania - lokalny, zdalny VRD: redukcja napięcia stanu jałowego dla MMA Regulacja napięcia luku (nastawa parametrów Q-set) Wyświetlacz LED Regulacja prędkości podawania spoiwa (w trybie ręcznym) Indywidualne programy spawania (1, 2, 3) Płynna regulacja dynamiki łuku (indukcyjności) Test gazu, test podawania drutu Dane do zamówienia Źródła: Nr katalogowy Origo Mig 4004i, A44 0465 152 880 Origo Mig 4004i 0465 154 880 Origo Mig 5004i 0465 155 880 Podajniki drutu: Chłodzenie powietrzem cieczą Origo Feed 3004, MA23 0460 526 887 0460 526 897 Origo Feed 4804, MA23 0460 526 987 0460 526 997 Origo Feed 3004, MA24 0460 526 889 0460 526 899 Origo Feed 4804, MA24 0460 526 989 0460 526 999

ESAB News 1 2012 13 Aristo 1000 AC/DC inwertorowe źródło prądu do spawania pod topnikiem Wreszcie! Opracował Jan Chrzanowski Menedżer Produktu Automatyzacja Spawania Kilkuletni okres, w którym Esab nie miał w ofercie inwertorowego źródła prądu do spawania pod topnikiem dobiegł końca. Co więcej, z dumą możemy ogłosić, że dzięki intensywnym pracom projektowym prowadzonym w czasie tych kilku lat oferowane obecnie urządzenie typu Artiso 1000 AC/DC, jest prawdopodobnie najlepszym źródłem prądu na świecie. Aristo 1000 AC/DC wykorzystuje wyjątkowe i zgłoszone do opatentowania technologie zapewniające najlepsze własności spawalnicze przy najmniejszym zużycie energii. W efekcie opracowaliśmy źródło prądu bardziej wydajne w przeliczeniu na kilowatogodzinę. Aristo 1000 AC/DC nie występuje, tak jak inne urządzenia, w różnych wersjach. Zdecydowaliśmy o produkcji tylko jednej międzynarodowej wersji spełniającej różnorodne standardy. Jest to globalny inwertor, który może być zasilany z sieci trójfazowej o napięciu od 380 do 575 V i częstotliwości 50 lub 60 Hz. Nie trzeba się również martwić o certyfi katy niezależnych jednostek takie jak na przykład CE w Europie, GOST w Rosji, ETL w USA itp. Aristo 1000 AC/DC posiada je wszystkie. Aristo 1000 AC/DC zostało zaprojektowane do współpracy ze sterownikiem PEK i znanymi od lat głowicami A2/A6. Dostarcza 1000 A w 100 % cyklu pracy. Dzięki trójfazowemu zasilaniu obciążenie jest rozdzielane na wszystkie trzy fazy, podczas gdy większość tradycyjnych urządzeń AC obciąża tylko dwie fazy. Zasilanie dwufazowe wymaga stosowania bezpieczników 160-200 amperowych, podczas gdy trójfazowe jedynie około 100 amperowych. Dlatego też, trójfazowe Aristo 1000 AC/DC wymaga mniej kosztownej instalacji zasilającej. Jednak, najciekawsze są, unikalne w skali światowej, funkcje dostępne w naszym nowym źródle prądu. Ustawienia prądu zmiennego (AC) - modelowanie profilu ściegu - Bead Profile Modelling Funkcja modelowania profi lu ściegu zapewnia dostęp do zupełnie nowego zestawu narzędzi do kształtowania ściegu w zależności od potrzeb. W trybie AC można przechodzić od wysokiego udziału polaryzacji dodatniej DC + dającej głębokie wtopienie do wysokiej wartości polaryzacji ujemnej DC zapewniającej bardziej wydajne spawanie realizując na przykład poniższy cykl spawania. Głęboka penetracja w warstwie graniowej, średnia penetracja w drugiej warstwie i wyższa wydajność stopiwa dla warstw wypełniających. Aristo 1000 AC/DC oferuje pełną kontrolę ustawień spawania prądem zmiennym. Kontrolując częstotliwość prądu zmiennego, zrównoważenie i wyrównanie można optymalizować kształt wtopienia, ilość dostarczanego ciepła, wydajność stopiwa, stabilność łuku oraz efekt mieszania według własnych potrzeb. Przełączanie DC/AC w trakcie spawania (zgłoszone do opatentowania) Aristo AC/DC w połączeniu z sterownikiem PEK pozwala na przejście ze spawania prądem stałym na spawanie prądem zmiennym za naciśnięciem przycisku. Z funkcji tej korzystać można w trakcie spawania, co sprawdza się doskonale przy wykonywaniu wielościegowych spoin obwodowych, w których najlepsze rezultaty daje wykonanie warstwy graniowej prądem stałym a warstw wypełniających prądem zmiennym. Powstaje jednak pytanie po co korzystać z funkcji DC/AC w trakcie spawania? Odpowiedź będzie pełniejsza jeśli zapytamy dodatkowo gdzie występuje największe

14 ESAB News 1 2012 rzędu 30-40 000 kwh, co przekłada się na realne oszczędności finansowe. ryzyko wad spoin? Oczywiście największe ryzyko wad występuje podczas rozpoczynania i kończenia spoiny. Jeżeli więc sekwencja startu i zakończenia pomiędzy warstwą graniową i wypełniającą zostanie wyeliminowana to tym samym zminimalizowane zostanie ryzyko powstania wad spoiny. Jednocześnie, oszczędza się czas przez przełączanie pomiędzy z góry ustalonymi parametrami bez wygaszania łuku. Cable Boost - zwiększony zasięg roboczy (zgłoszone do opatentowania) Jaki czynnik najczęściej ogranicza wydajność spawania prądem zmiennym? Chodzi oczywiście o indukcyjność. Nie da się wycisnąć 1000 A ze źródła prądu ze względu na ograniczoną indukcyjność kabli. Objawia się to niestabilnym procesem spawania. Napięcie łuku nie jest wystarczające ponieważ spadek napięcia w przewodach spawalniczych jest zbyt duży. Chciałoby się spawać prądem 970 A i 35 V... ale trzeba zejść do 850 A i 32 V żeby proces był stabilny. Mówiąc w skrócie, podczas spawania prądem zmiennym indukcyjność przewodów spawalniczych znacznie ogranicza napięcie wraz ze zwiększaniem długości kabli. To z kolei ma negatywny wpływ na rezultaty spawania. To wszystko nie dotyczy jednak Aristo 1000 AC/DC. Zastosowane w nim rozwiązanie. Cable Boost to technologia, która w praktyce pozwala zwiększyć maksymalną długość kabli spawalniczych z typowych 25-35 metrów do ponad 70 metrów bez wpływu na jakość spawania. Cable Boost pozwala również oszczędzać energię ponieważ energia indukowana w długich przewodach spawalniczych jest powtórnie wykorzystywana w procesie spawania, a nie tracona w postaci ciepła. W rezultacie, koszty eksploatacji są niższe, a żywotność elementów elektronicznych większa. Wydajne chłodzenie Pokazana na rysunku konstrukcja kanału chłodzącego zapewnia optymalne chłodzenie urządzenia, a jednocześnie wszystkie wrażliwe elementy chronione są przed pyłem i zanieczyszczeniami. Kanał chłodzący można łatwo oczyścić sprężonym powietrzem. Filtry powietrza wielokrotnego użytku redukują dodatkowo ilość cząstek zanieczyszczenia w kanale chłodzącym. Chłodzenie na żądanie oznacza też, że wentylator uruchamia się tylko wtedy, gdy urządzenie spawa. Zalety Mniej pyłu w kanale chłodzącym Niższy poziom hałasu w miejscu pracy Mniejsze zużycie energii Energooszczędna konstrukcja Do budowy Aristo 1000 AC/DC wykorzystaliśmy wyłącznie najnowocześniejsze i najbardziej wydajne energetycznie części. Dzięki temu udało nam się osiągnąć sprawność na poziomie 88 %. Jedynie 12 % energii wejściowej jest przekształcane na ciepło. Jest to najlepszy wynik w tej klasie urządzeń. Podobne urządzenia dostępne na rynku osiągają maksymalną sprawność 86 %. Ktoś może powiedzieć, że różnica jest niewielka bo zaledwie 2 %, jednak w przeliczeniu na pracę dwuzmianową i średnio dziesięcioletni okres eksploatacji źródła prądu oznacza to różnicę Zdalnie sterowane WŁ./WYŁ. Jest to kolejna funkcja pozwalająca oszczędzać energię. Jedno lub kilka urządzeń może być włączanych lub wyłączanych zdalnie. Funkcja to oszczędza energię ponieważ skłania operatora do wyłączenia urządzeń gdy nie są one w użyciu - tą łatwą w użyciu funkcję stosuje się odruchowo. Pozwala również zaoszczędzić na instalacji zasilającej, ponieważ nie wymaga dużych wyłączników automatycznych. Więcej mocy Dwa urządzenia Aristo 1000 AC/DC można łatwo połączyć równolegle, aby, w razie potrzeby, zapewnić wyższą wartość prądu spawania. Zalety korzystania z sterownika PEK Jak już wspomniano, Aristo 1000 AC/DC zostało zaprojektowane do współpracy z cyfrowym sterownikiem PEK. Ten standardowy sterownik ESAB stosowany jest do większości stanowisk zautomatyzowanych, od traktorów do słupowysięgników. Jest łatwy w użyciu a dzięki powszechnemu zastosowaniu jest też już dobrze znany użytkownikom, co oznacza mniejszą potrzebę szkolenia operatorów. Modernizacja Istnieje również duża potencjalna możliwość modernizacji istniejących stanowisk z wykorzystaniem źródła prądu Aristo 1000 AC/DC ponieważ należy ono do tej samej rodziny produktów co pozostałe źródła prądu Esab do zastosowań zautomatyzowanych. Można łatwo zastąpić istniejące urządzenia źródłem Aristo 1000 AC/DC. Kable i złącza są takie same. Sterownik procesu spawania jest taki sam. Obrys podstawy i rozstaw śrub są takie same. Obsługa sterownika jest również taka sama, jedyna różnica to kilka nowych menu do obsługi dodatkowych funkcji oferowanych przez Aristo 1000 AC/DC. Jak wspomniano powyżej inwestycja w przeszkolenie operatora już została dokonana. Jeśli operator potrafi obsługiwać sterownik PEK, potrafi również spawać za pomocą Aristo 1000 AC/DC.

ESAB News 1 2012 15 Plazmy ESAB nowoczesne i uniwersalne narzędzia Inż. Tomáš Zmydlený, Ph.D. ESAB VAMBERK, s.r.o. Product manager - cutting systems ESAB CUTTING SYSTEMS GmbH to nowoczesna, dynamiczna, globalna firma i światowy lider w produkcji plazmowych i autogenicznych maszyn do cięcia. Korzenie maszyn do cięcia ESAB sięgają do 1938 roku, kiedy rozpoczęła się współpraca Oskara Kjellberga i firmy EBERLE w Niemczech. Ciągłe doskonalenie procesów autogenicznych, plazmowych i laserowych określa rozwój w dziedzinie cięcia termicznego metali. Nasze innowacje mają istotny wpływ na światowy sukces cięcia termicznego i dzięki nim coraz więcej użytkowników wykorzystuje zalety tej technologii. Wszystkie maszyny do cięcia i technika sterowania CNC firmy ESAB są bardzo dokładne i wydajne. Wysoka jakość naszych urządzeń jest wyraźnym znakiem, że badania i rozwój w firmie ESAB są na czołowym miejscu. Maszyny ESAB działają niezawodnie przez dziesiątki lat i zapewniają użytkownikom szybki zwrot inwestycji. Schemat plazmy m3 Współczesna epoka informatyczna opiera się na szybkości, wydajności i wysokiej jakości. Dlatego coraz więcej aplikacji przemysłowych koncentruje się na technologii o wysokiej wydajności pracy jak np. plazma i/lub laser. 55 let plazmy ESAB Plazma, w zakresie zastosowań technicznych do cięcia i spawania została wynaleziona w 50 latach XX wieku. Pierwotnym zadaniem było udoskonalenie technologii spawania elektrodą nietopliwą (TIG/WIG). Patent na palnik plazmowy dostał Robert M. Gage w 1957 roku, jest to patent numer 2 806 124 na nową technologię łuku elektrycznego pod ciśnieniem łącznie ze sprzętem. Od lat 60-ych poprzedniego wieku skoncentrowany łuk plazmowy jest wykorzystywany nie tylko do spawania, ale zwłaszcza do cięcia stali węglowej, jak również do stali odpornych na korozję i stopów aluminium. Od początku ESAB był obecny przy narodzinach nowych technologii, które są używane do dziś. Skupienie wiązki plazmy gazem pomocniczym, kurtyna wodna strumienia plazmy lub kurtyna powietrzna przy pracy palnika poniżej powierzchni wody. Podwójne skupienie łuku plazmowego znane jako plazma z dużą gęstością łuku. Rozwój był kontynuowany także w dziedzinie plazmy powietrznej i małych plazm ręcznych, które zostały uzupełnione przez szereg patentów z lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Rozszerzenie inwertorowych źródeł pozwoliło na miniaturyzację ręcznych źródeł plazmy. VBA Wrist cięcie wzdłużne Cięcie pod kątem (ukosowanie)

16 ESAB News 1 2012 Automatyczne centrum plazmowe Autorex Obecna technologia plazmowa ESAB Wymagania dzisiejszych klientów można podzielić na dwie podstawowe grupy. W przypadku pierwszej grupy istnieje potrzeba cięcia ręcznego lub ręczno / mechanicznego. Klienci, zwłaszcza w dziedzinie renowacji i napraw wymagają szybkiego cięcia, ale również żłobienia przy niskich kosztach. Nie tylko dla nich oferujemy 50, 70, 90 Amperowe ręczne źródła inwentorowe PowerCUT i 100A źródło ESP 101. Wszystkie te źródła pracują z ręcznym palnikiem PT-38 lub palnikiem maszynowym PT-37. Do zastosowań maszynowych są odpowiednie źródła Powercut 1600 i ESP 101, przy tym drugi posiada 100A przy 100% cyklu pracy. Druga grupa klientów posiada szczególnie wysokie wymagania dotyczące dokładności i jakości elementów wypalanych. Wymagania dotyczą również oznaczenia elementów wypalanych lub wymagają przygotowania krawędzi do spawania. Te i inne wymagania są spełnione dzięki systemowi maszynowemu m3, który przedstawię poniżej. ESAB m3 Wprowadzając na rynek serię plazm m3 przedstawiliśmy nie tylko nowy system, ale wraz z wydajnymi maszynami tnącymi dosłownie nowy wymiar wypalania plaz- -mą. Dokładne plazmy m3 tną materiały przewodzące prąd elektryczny w zakresie grubości od 1 do 160 mm. Źródło prądu, automatyczna konsola gazowa Podstawą zestawu plazmowego m3 są silne źródła ze 100% cyklem pracy przy 200, 360, 450, 600 i 720 Amperach. Źródła konkurencyjne są przewyższone liczbą trybów roboczych. Zakres prądów tnących jest większy niż w innych dostępnych na rynku źródłach i jednocześnie źródła EPP oferują więcej trybów roboczych. Wszystkie źródła m3 wyposażone są tylko w automatyczną konsolę gazową. Konsol ręcznych nie stosujemy, ponieważ obsługa nie jest w stanie do tak dokładnej plazmy, dostatecznie dokładnie ustawić i kontrolować ciśnienie i przepływ gazu. Cyfrowe sterowanie ACON może on-line wyświetlać ciśnienie i przepływ gazu do układu sterowania. Wysoka prędkość przełączania między poszczególnymi gazami wraz z opatentowanym startem łuku w azocie jest jedną ze zalet i różni m3 plazmę od konkurencji. Między trybami roboczymi możliwe jest bardzo szybkie przełączanie w sposób automatyczny. Dzięki konsoli gazowej z dokładnym pomiarem przepływu gazów jest możliwe znakowanie i cięcie w jednym cyklu roboczym. Istotną częścią źródła jest urządzenie zewnętrznego chłodzenia wodnego CC11 dla palnika PT-36. Przez oddzielenie obu części jest ułatwiona obsługa urządzenia chłodzącego, ponadto może być umieszczone oddzielnie i lepiej tak wykorzystana przestrzeń przy maszynie tnącej. PT-36 nowoczesny palnik plazmowy Do aplikacji maszynowych o zakresie uniwersalnym został opracowany palnik PT-36. Bazą jest wytrzymały korpus palnika, który działa w zakresie prądu do cięcia od 30 do 720A. Przeliczone na grubość materiału od 1 do 160 mm. Wysoka uniwersalność przy małej liczbie części eksploatacyjnych, do szerokiej gamy aplikacji można wykorzystać minimum części. Jednocześnie palnik oferuje możliwości cięcia bardzo cienkich materiałów o wysokiej jakości za pomocą mikro-dysz. Ewentualne cięcia średnich grubości od 10 do 40 mm w trybach o dużych prędkościach. Do zastosowań specjalnych można korzystać ze zestawu palnika przeznaczonego do cięcia stali nierdzewnej, materiału do grubości 160 mm. Dzięki automatycznej konsoli gazowej można wszystkimi zestawami palnika ciąć i znakować. Znakowanie nie wymaga żadnych zmian części eksploatacyjnych palnika. Jako jedyny palnik na rynku PT-36 może pracować we wszystkich trybach plazmowych. Potrafi ciąć zarówno na sucho jak i pod wodą, cięcia ukośne i prostopadłe, pod kątem 45. Ponadto, palnik może być używany do cięcia stali nierdzewnej z wtryskiem wody do plazmy. Przegląd możliwości wykorzystania PT-36: Cięcia na sucho prostopadle i ukośne Znakowanie Cięcia na wodzie i pod wodą Cięcie plazmą z wtryskiem wody Zakończenie Plazma dzięki swojemu wykorzystaniu jest wszechstronnym narzędziem, umożliwiającym cięcie metalowych materiałów przewodzących. Nie tylko stali węglowej, ale także stali nierdzewnej i stopów aluminium. Ponadto, plazmą można ciąć zarówno cięcia prostopadłe i skosy do przygotowania krawędzi spawanych. Do cięcia stali o wysokiej wytrzymałości oraz stali stopowych o dużych grubościach praktycznie nie ma alternatywy dla plazmy. Użycie dla danej aplikacji, można konsultować z naszym Działem Sprzedaży firmy ESAB POLSKA Sp. z o.o. Automatyczna konsola gazowa

ESAB News 1 2012 17 Spawanie łukowe, ważna metoda naprawy Autor: ESAB AB Spawanie to najpowszechniejsza metoda łączenia metali, szeroko stosowana w warsztatach produkcyjnych. Spawanie jest również ważną metodą regeneracji uszkodzonych i zużytych przedmiotów oraz prewencyjnego zabezpieczania ich przed zużyciem. Wtym atrykule omawiamy główne metody spawania naprawczego i regeneracyjnego: Żłobienie i cięcie Łączenie stali trudnospawalnych Spawanie różnych metali Natapianie i napawanie Spawanie żeliwa Spawanie stali odpornych na ścieranie Spawanie aluminium Opisy zawierają informacje o zalecanych materiałach eksploatacyjnych: Elektrody MMA: OK Spawanie MIG/MAG: Druty spawalnicze lite OK Autrod Spawanie łukowe drutem rdzeniowym: Druty rdzeniowe OK Tubrodur Spawanie TIG: Druty OK Tigrod Dalsze informacje ten temat można znaleźć w poradniku Naprawy i regeneracja metodami spawalniczymi fi rmy ESAB. Gama spawalniczych materiałów eksploatacyjnych fi rmy ESAB jest jedną z najszerszych na rynku. Katalog materiałów spawalniczych podaje szczegółowe informacje na temat produktu i wyczerpujące tabele porównawcze różnych materiałów. Dalsze informacje na temat produktu możecie Państwo znaleźć na lokalnej stronie fi rmy ESAB w dziale produktów/ materiałów spawalniczych. Katalog zawiera około 450 gatunków materiałów spawalniczych. A. Materiały eksploatacyjne do stali niestopowych B. Materiały eksploatacyjne do stali niskostopowych C. Materiały eksploatacyjne do stali nierdzewnych i wysokostopowych D. Materiały eksploatacyjne do stopów aluminium E. Materiały eksploatacyjne do stopów na bazie niklu F. Materiały eksploatacyjne do stopów na bazie miedzi G. Materiały eksploatacyjne do żeliwa H. Materiały eksploatacyjne dla różnych materiałów I. Materiały eksploatacyjne do napawania J. Produkty specjalne

18 ESAB News 1 2012 Zakłady produkujące materiały spawalnicze fi rmy ESAB posiadają różne międzynarodowe certyfi katy, m.in. certyfi katy ISO 9001 dla systemów zarządzania jakością, aprobaty producenta / produktów wymagane przez Europejską Dyrektywę dotyczącą Urządzeń Ciśnieniowych oraz Dyrektywa w sprawie Wyrobów Budowlanych oraz certyfi kowane przez ISO 14001 / OHSAS 18001 programy środowiskowe i BHP. Podczas spawania naprawczego należy zwrócić odpowiednią uwagę na kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy. Warunki pracy są często gorsze w porównaniu do normalnych warunków produkcyjnych. Informacje na temat kwestii BHP przy stosowaniu materiałów spawalniczych znajdują się w karcie charakterystyki każdego produktu. Karty charakterystyki można wydrukować z lokalnej strony internetowej firmy ESAB. Przegląd aplikacji do napraw i regeneracji Podstawy spawania naprawczego Instrukcje spawania różnych materiałów Napawanie Grafi czne przedstawienie zastosowań Dane na temat materiałów spawalniczych Zestawienie zastosowań Elektrody do żłobienia i cięcia Elektrody do żłobienia i cięcia są powszechnie stosowane podczas napraw w celu usunięcia wad spoin, do usuwania pęknięć materiału, do przygotowania rowków i otworów oraz do cięcia blach i prętów. Elektroda do żłobienia łukowego jest odpowiednia zarówno dla stali niestopowych i stali nierdzewnych, żeliwa, stopów aluminium i stopów miedzi, z wyjątkiem czystej miedzi. Żłobienie łukowe oparte jest na tej samej zasadzie, co elektroda spawalnicza; łuk jarzy się między końcem elektrody a przedmiotem obrabianym. Jednakże specjalna otulina elektrody do żłobienia łukowego tworzy gaz, który wydmuchuje materiał stopiony przez łuk, zapewniając kształt, taki jak rowek. Praca może być wykonywana za pomocą zwykłych urządzeń spawalniczych MMA; sprężone powietrze czy specjalne uchwyty do elektrod nie są wymagane (żłobienie elektrodami węglowymi przy pomocy sprężonego powietrza). Elektrody te wymagają bardzo wysokiego napięcia łuku do właściwej pracy. Podczas gdy żłobienie łukove elektrodami węglowymi jest o wiele bardziej skuteczne w usuwaniu materiału, wymaga ono specjalistycznego sprzętu i sprężonego powietrza, które nie zawsze są dostępne. Średnice elektrod wynoszą od 2,5 do 5,0 mm; zakres napięcia od 130 do 180 amper dla Ø elektrody 3,2 mm i 170 230 amper dla Ø elektrody 4,0 mm. Łuk jest inicjowany przez uderzenie elektrody mniej więcej pod kątem 90 stopni do obrabianego elementu i po ustanowieniu łuku elektroda musi być nachylona pod kątem od 10 do 15 stopni do przedmiotu obrabianego. Bezpośrednio po tym należy szybko przenosić elektrodę tam i z powrotem w tym samym czasie w ruchu w kierunku wady. Wielokrotne żłobienie może powodować głębokie rowki. Zazwyczaj po tej operacji można bezpośrednio spawać bez dalszego przygotowania, jednak w przypadku żłobienia stali nierdzewnej nawęglona warstwa wierzchnia powinna być usuwana przez szlifowanie. Połączenia różnoimienne W wielu zastosowaniach często istnieje potrzeba łączenia stali niestopowych lub niskostopowych z austenityczną stalą nierdzewną, np. S355/AISI 316. Są to tzw. połączenia różnoimienne. Przy odpowiednim doborze materiałów, połączenia te są łatwe do wykonania. Odpowiednie są do tego celu materiały wysokostopowe umożliwiające stopiwu, które miesza się ze stalą nierdzewną tworzenie spoin austenitycznych lub ferrytyczno-austenitycznych o dużej wytrzymałości na rozciąganie. Przy doborze materiałów spawalniczych można wykorzystać wykres Schaeffl era do określenia mikrostruktury spoiny. Materiały eksploatacyjne Zakres produktów obejmuje szereg wysokostopowych materiałów spawalniczych: 18%Cr-8%Ni-6%Mn (AWS 307) OK 67.45 OK Autrod/Tigrod 16.95 OK Tubrod 14.37 OK Tubrod 15.34 23%Cr-13%Ni CrNi (AWS 309L) OK 67.60 OK Autrod/OK Tigrod 309LSi Shield-Bright 309L, 309 X-tra 23%Cr-13%Ni-3%Mo Cr-Ni (AWS 309MoL) OK 67.70 OK Autrod/OK Tigrod 309MoL Shield-Bright 309MoL X-tra Stopy na bazie Ni Łączenie żaroodpornej stali CrMo i stali nierdzewnej (dla wysokich temperatur) OK 92.26 OK Autrod/Tigrod 19.85

ESAB News 1 2012 19 Ni-ekv = %Ni + 30%C + 0,5%Mn 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 Austenite 0 % Ferrite A + M (B) (2) (B1) (3) A+F Martensite (1) A+M+F 4 (A1) (A) M+F Ferrite 2 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 Cr-ekv = %Cr + %Mo + 1,5%Si + 0,5%Nb Wykres Schaefflera (1) Stal nierdzewna S355 (2) stal nierdzewna AISI 316L (3) połączenie różnoimienne bez stopiwa (A) połączenie różnoimienne za pomocą elektrody niestopowej OK 48.00 (A1) (B) połączenie różnoimienne za pomocą elektrody wsokostopowej OK 67.70 Stale trudne do spawania Spawanie naprawcze i regeneracyjne często obejmuje naprawę tzw. stali trudnospawalnych. Należą do nich stale wysokowęglowe, stale ulepszane cieplnie, stale narzędziowe, stale odporne na zużycie i stale sprężynowe. Grupa ta często zawiera stale nieznane - jako środek ostrożności, jeśli skład takiej stali nie jest znany lub rodzaj stali jest niejasny, te stale powinny być traktowane jako trudne do spawania. Typowe zastosowania to wały, przekładnie, części maszyn, itp. Pod względem spawalności, wspólną cechą tych stali jest ich wysoka skłonność do utwardzenia oraz z twarda i krucha struktura strefy wpływu ciepła, co prowadzi do tendencji do pękania podczas spawania. Zapobieganie pękaniu wymaga podgrzewania wstępnego lub dalszej obróbki cieplnej, która nie wchodzi w grę w wielu przypadkach naprawy. Naprawa koła zębatego stożkowego 5 % 10 % 20 % 40 % 80 % 100 % Spawanie nierdzewnymi materiałami austenitycznymi lub materiałami na bazie niklu jest powszechną i skuteczną metoda zapobiegania pękania wodorowego (zimne pęknięcia). Te stopiwa tolerują duże wymieszanie i mają mikrostrukturę austenityczną lub ferrytyczno-austenityczną o wysokiej wytrzymałości. Ponadto rozpuszczalność wodoru - źródła pęknięć - jest tak wysoka, że zapobiega to przedostawaniu się wodoru do strefy wpływu ciepła, co zmniejsza ryzyko pęknięć, mimo utwardzania strefy wpływu ciepła. Najpowszechniej stosowanym materiałem w spawaniu naprawczym jest stal nierdzewna ferrytyczno-austenityczna 29%-9% Ni. Istnieją również inne interesujące zastosowania tych materiałów, jak np. usuwanie uszkodzonych śrub za pomocą elektrody lub naprawa porysowanego hydraulicznego tłoka cylindra. Nowy łeb śruby jest tworzony na ułamanym elemencie; a następnie może być użyty do odkręcenia śruby i wyciągnięcia z otworu. Zarysowania w cylindrze hydraulicznym można wygładzić poprzez napawanie i szlifowanie. Materiał spawalniczy 29%Cr9%Ni (AWS 312) Uniwersalny materiał do spawania naprawczego Spoiwo ma wysoką tolerancję na zanieczyszczenia Stopiwo toleruje wysokie wymieszanie z podłożem OK 68.82: elektroda uniwersalna do spawania naprawczego OK Autrod 312/OK Tigrod 312 18%Cr-8%Ni-6%Mn Stopiwo wysokiej wytrzymałości (AWS 307) OK 67.45 OK Autrod 16.95/OK Tigrod 16.95 OK Tubrodur 14.71, również bez gazu osłonowego Stopy na bazie niklu Najwyższa wytrzymałość na rozciąganie Najniższa skłonność do pękania OK 92.26 OK Autrod 19.85/OK Tigrod 19.85 Usuwanie uszkodzonej śruby Żeliwo Żeliwo to stopy żelaza, które zawierają 2-5 % węgla, z dodatkiem krzemu i manganu. Niektóre gatunki żeliwa mogą zawierać również inne pierwiastki. Do najczęściej używanych gatunków żeliwa należy żeliwo szare i żeliwo sferoidalne. Grafit (węgiel) ma postać płatków w żeliwie szarym lub ma kształt kulisty w żeliwie sferoidalnym. Spawanie żeliwa różni się od spawania stali, a większość gatunków żeliwa jest trudna do spawania. Żeliwa mają małą wytrzymałość na rozciąganie i niską plastyczność. Z tego powodu naprężenia spawalnicze mogą łatwo spowodować pęknięcia i wady połączeń spawanych. Żeliwo łatwo utwardza się w strefie wpływu ciepła. Ponadto, elementy które wymagają naprawy często wchłaniały olej lub inne zanieczyszczenia, co również powoduje, że spawanie jest trudne. Spawanie jest jednak możliwe, a części z żeliwa są powszechnie naprawiane przez spawanie. Żeliwo jest zazwyczaj spawane na zimno elektrodami otulonymi, co oznacza generowanie możliwie małej ilości ciepła w przedmiocie obrabianym. W praktyce oznacza to spawanie krótkich ściegów i przekuwanie ich lekko młotkiem w celu zmniejszenia naprężeń. Kolektor wydechowy - nowy 820, koszt naprawy 225

20 ESAB News 1 2012 Podczas spawania należy utrzymywać odpowiednią temperaturę międzyściegową. W niektórych przypadkach korzystne jest buforowanie - wiąże się to z wykonaniem napawania warstw pośrednich, przed ułożeniem warstwy twardej. Jeśli praca wymaga naprawy pęknięcia, na każdym końcu pęknięcia należy wywiercić otwory, aby zapobiec dalszemu propagowaniu pęknięcia. Stosowane są do tego elektrody niklowe lub ze stopu Ni-Fe, ponieważ zapewniają one łatwo obrabialne stopiwo o odpowiedniej wytrzymałości. Spoiny powinny być odprężane przez przekuwanie. Materiały do spawania żeliwa Stopy Ni Nieco bardziej miękki niż spoina NiFe OK 92.18 Stopy NiFe Nieco twardszy niż spoina NiFe Mniej wrażliwy na zanieczyszczenia niż Ni Tańszy niż Ni OK 92.58 lub OK 92.60 Nicore 55, drut rdzeniowy Stale odporne na ścieranie Stale odporne na ścieranie stosowane są w aplikacjach, gdzie nie wystarczają zwykłe materiały konstrukcyjne. Typowe zastosowania to elementy, które zużywane są przez kontakt z glebą, skałami lub żwirem w miejscach takich, jak kamieniołomy, kopalnie, w ładowarkach i urządzeniach transportowych, np. przenośnikach, koparkach, wywrotkach, zsypach itp. Nowoczesne stale odporne na zużycie, takie jak Raex fi rmy Rautaruukki, 400/500 i HARDOX 400/500 fi rmy SSAB (numer nawiązuje do twardości powierzchni, która wynosi 400 lub 500 HB) są łatwe do spawania. RAEX AR 400 jest dwa do trzech razy bardziej odporny na ścieranie, 500 jest trzy do czterech razy bardziej odporny na ścieranie, niż stal konstrukcyjna S355. Stale odporne na ścieranie są zwykle obrabiane cieplnie. Ze względu na hartowność stali odpornych na ścieranie, grubsze blachy muszą być podgrzewane, aby zapobiec pękaniu. Typowe zastosowania stali odpornych na ścieranie Potrzeba podgrzewania zależy nie tylko od grubości blachy, ale także zawartości wodoru w stopiwie i energii liniowej spawania. Pomimo swojej wysokiej odporności na ścieranie, te stale mogą czasami wymagać napawania, aby poprawić odporność na zużycie powierzchni - w większości przypadków tylko lokalnie. W tym przypadku, Przybliżone wartości: 400 HB: od około 20 mm: 75-150 ºC (w zależności od grubości blachy) 500 HB: od około 10 mm: 100-200 ºC (w zależności od grubości blachy) ułożenie odpowiedniej warstwy buforowej przed napawaniem zapobiega pękaniu napawanej spoiny, a także zapobiega luzowaniu się napawanej warstwy. Odpowiednimi materiałami do wykonania warstwy buforowej są nierdzewne spoiwa austenityczne, takie jak 18% Cr-8% Ni-6% Mn (AWS 307) lub 23% Cr-13% Ni (AWS Firmy Rautaruukki i SSAB publikują wiele informacji na temat spawania tych stali. Materiały spawalnicze wybierane są indywidualnie 309L). Do napawania warstwy twardej mogą być użyte materiały podane poniżej, w zależ- dla każdego przypadku ności od wymaganej twardości. w zależności od właściwości wymaganych od spoiny. Przy braku narażenia na ścieranie mogą być użyte materiały niestopowe, takie jak elektrody OK 48.00 lub odpowiednie druty. Spoiny są często zlokalizowane w miejscach, gdzie użyte mogą być te bardziej miękkie materiały. W przypadku spawania elementów o dużej grubości występuje konieczność podgrzewania wstępnego. Można je wyeliminować używając austenitycznych materiałów spawalniczych, o najczęściej spotykanym składzie 18% Cr 8% Ni-6% Mn. Jeśli wymagane są spoiny w miejscach narażonych na zużycie, stosowane są niskostopowe materiały o wysokiej wytrzymałości oraz twardości, ale dla ściegu graniowego Materiał spawalniczy Stal niestopowa OK 48.00 OK Autrod 12.xx Stal nierdzewna 18% Cr-8% Ni-6% Mn OK 67.45 OK Autrod 16.95 OK Tubrodur 14.71 Stal niskostopowa OK 75.75 OK AristoRod 13.29 OK Tubrod 14.03 i 15.09 Materiały do napawania, twardość około 30-35 HRC OK 83.28 OK Autrod 13.89 powinny być stosowane materiały niestopowe. Jeśli wymagana jest spoina o dużej OK Tubrodur 15.43 Materiały do napawania, wytrzymałości na ścieranie, stosowane są twardość około 50-60 HRC materiały do napawania, aby zapewnić odpowiednią twardość lica. Ściegi wypełnia- OK 83.65 OK Autrod 13.91 jące wykonywane są za pomocą miękkich OK Tubrodur 15.50 materiałów.