Projekt koncepcyjny rewaloryzacji ogrodu Poznań, ul. Glebowa 11 Inż. arch. kraj. Robert Bąbelek 2013-05-20
Wytyczne dla ogrodu przy ul. Glebowej 11 Poniższy ogród to bardzo urokliwe i przyjazne miejsce, które powstawało latami. Jedynym elementem, którego mu brakuje jest odpowiedni porządek, który można osiągnąć dzięki kilku podstawowym zabiegom. Będą to między innymi: wypielenie ogrodu z chwastów, dzięki któremu na działce pozostaną tylko pożądane gatunki roślin. Umożliwi to dalszą sprawną pracę, wydzielenie rabat poprzez zastosowanie obrzeży trawnikowych oraz wypełnienie ich odkwaszoną korą sosnową. Jest to podstawowy zabieg pozwalający uporządkować stary ogród. Ściółka z kory sosnowej bardzo korzystnie wpływa na rośliny. Dodatkowo zastosowanie obrzeży pozwala zachować wyraźną granicę między nawierzchniami zapobiegając wrastaniu trawnika w korę oraz przesypywaniu kory na trawnik, usunięcie roślin umieszczonych na nieodpowiednim stanowisku. Wiele roślin nawet jeśli było posadzone w słońcu z czasem pogrążyło się w głębokim cieniu roślin sąsiednich. Niestety gatunki wybitnie światłolubne (w tym większość jałowców) nigdy nie będą dobrze rosły w takich warunkach przez co będą tylko psuły ostateczny efekt. Najlepszym rozwiązaniem będzie zastąpienie ich gatunkami wymagającymi znacznie mniejszej ilości promieni słonecznych, odmłodzenie roślin poprzez radykalne cięcie. Wiele gatunków roślin wygląda znacznie efektowniej dzięki regularnemu cięciu, które poprawia ich zdrowotność, pokrój, kwitnienie, owocowanie. W ogrodzie znajduje się wiele roślin, które najprawdopodobniej nie były cięte nigdy albo były cięte tylko w pierwszych latach uprawy lub też były cięte zbyt późno. Należy silnie skrócić większość ich pędów, aby dać im drugie życie, rozsadzenie roślin posadzonych zbyt gęsto. Wiele roślin choć na pierwszy rzut oka nie wydaje się zbyt ekspansywna (tym bardziej zakupiona jako kilkucentymetrowa sadzonka) w rzeczywistości potrzebuje dużo miejsca do prawidłowego rozwoju. W omawianym ogrodzie szczególnie gęsto posadzone są hortensje, które za kilka lat mogę się wzajemnie eliminować, uzupełnienie przestrzeni barwnymi gatunkami roślin, które szczególnie nadają się do cienia. Główny nacisk powinien zostać położony na rośliny okrywowe wyglądające pięknie po posadzeniu w większych grupach np. pod koronami drzew, rozlokowanie w ogrodzie lamp najazdowych pod największymi roślinami lub skupinami roślin podkreśli walory ogrodu, 1
wyznaczenie ścieżek ogrodowych. Utwardzone nawierzchnie spełniają szereg funkcji, z których najważniejsze to: wytyczenie szlaków zapobiegające udeptywaniu obszarów do tego nie przeznaczonych oraz upiększenie ogrodu. Ogród podzielono na V stref. Do każdej z nich sporządzono bardziej szczegółowe wytyczne opisane poniżej: Strefa I Usunąć żywopłot z żywotnika [8], który nie rośnie dobrze w cieniu. Zastąpić drewnianymi trejażami [G] i obsadzić pnączem, najlepiej bluszcz pospolity[29]. Zastąpić powierzchnię trawiastą roślinami okrywowymi: runianka japońska [a], żurawka [b]. Na rysunku zaproponowano przykładowe rozmieszczenie roślin. Wyściółkować powierzchnię korą sosnową. Rozsadzić krzewy rosnące zbyt gęsto. Najwłaściwsze będzie przesadzenie forsycji [7] w zaproponowane miejsce. Zamaskować pojemnik na śmieci trejażem oraz pnączami (patrz wyżej). Wyciąć samosiew lipy [2] rosnący w pobliżu garażu. Strefa II Zaleca się niezwłocznie zadbać o odpowiednie zabezpieczenie złotokapu [18], który grozi rozłamaniem. Można zastosować np. mocowanie typu Cobra. Najlepiej usunąć gatunki iglaste, które z powodu braku odpowiedniego nasłonecznienia nie rosną prawidłowo w szczególności jałowiec [17] rosnący w pobliżu bukszpanu [20] i mahonii [19]. Pozostawić paprocie [9]. Zaaranżować je w bardziej naturalny sposób np. tworząc 3 grupy. Przykład podano na projekcie. Odmłodzić bukszpan [20]. Roślina jest mocno ogołocona wewnątrz krzewu. Jałowce posadzone w formie żywopłotu [17] należy zastąpić innym gatunkiem znacznie lepiej znoszącym zacienienie np. cis pośredni. Niski żywopłot będzie wyglądał najkorzystniej jeśli rozciągnie się na całą długość łuku. Rozsadzić hortensje [11]. Gatunek ten potrzebuje więcej miejsca. Przykład podano na projekcie. Dosadzić kilka okazów liliowca ogrodowego [14] tak aby stworzyć większą grupę. Zastąpić powierzchnię trawiastą roślinami okrywowymi, najlepiej barwinek mniejszy [35]. Przesadzić tawułę japońską [15]. 2
Wyściółkować powierzchnię korą sosnową. Strefa III Wyznaczyć granicę między trawnikiem a rabatami w części zachodniej stosując obrzeża trawnikowe. Wyznaczyć ścieżkę ogrodową wzdłuż rabaty. Zaleca się zastosowanie płyt kamiennych. Inne nawierzchnie np. żwirowe nie sprawdzą się z powodu dużej masy spadających liści. Odmłodzić lilaki pospolite [1] poprzez radykalne cięcie większości roślin. Cięcie jest tu jedyną szansą uzyskania gęstej ściany liści już od samej podstawy. Odmłodzić tawułę norweską [42], ogniki [43] oraz dereń [53]. Ograniczyć rozmiary bukszpanu. Wyciąć dolne okółki gałęzi u gatunków iglastych, które zabierają miejsca w i tak już ciasnej przestrzeni. Wyciąć martwy modrzew [31]. Wyciąć samosiewy: orzech włoski [34] rosnący obok morwy [33] oraz lipę [2] rosnącą pomiędzy modrzewiami [31]. Rozsadzić hortensje [11] w większych odległościach tworząc kompozycję. Przykład na projekcie. Gatunki, które koniecznie należy przesadzić w miejsce gdzie będą miały więcej przestrzeni i/lub światła: berberys Thunberga [39], tawuła szara [42], juki karolińskie [47], piwonie chińskie [54]. Stworzyć kompozycję. Najlepiej dosadzając kilka okazów berberysu. Przykład na projekcie w części IV w dolnym lewym rogu działki. Stworzyć aranżację z traw ozdobnych oraz elementu wodnego w miejscu oznaczonym jako F znajdującym się naprzeciw okien. Inne rośliny proponowane do kompozycji to cyprysik nutkajski, krzewuszka cudowna, tawuły japońskie, tawułki Arendsa, liliowce ogrodowe. Na wąskiej przestrzeni wzdłuż budynku mieszkalnego zaleca się uporządkować rośliny dosadzając w wolnych miejscach jeden wybrany gatunek z już istniejących np. bodziszek [27]. Uporządkować pozostałe gatunki rosnące w zagęszczeniu poprzez ich wykopanie, rozdzielenie na grupy jednego gatunku i ponowne posadzenie. Są to przede wszystkim: liliowiec ogrodowy [14], azalia [22], bodziszek [27], wrzos pospolity [41], funkia [55], kokoryczka wielokwiatowa [56], fiołek [62], mięta [63], nawłoć kanadyjska [64]. Z czego liliowiec przesadzić do grupy liliowców z boku domu tj. do strefy II; nawłoci najlepiej pozbyć się z ogrodu gdyż jest to roślina inwazyjna. Ewentualnie przesadzić ją w miejsce słoneczne i kontrolować jej rozrastanie się. Gatunki bylinowe występujące pojedynczo lepiej będą 3
wyglądały w większej grupie dlatego zaleca się dokupienie większej ilości sadzonek np. kokoryczki, funkii, bodziszka. Przykładowa kompozycja na projekcie. Trawnik zastąpić roślinami okrywowymi. W tym miejscu zaleca się: jasnotę plamistą (Lamium maculatum)[c]. Oprócz gatunków okrywowych warto uzupełnić kompozycję różnymi odmianami funkii. Wyściółkować powierzchnię korą sosnową. Umieścić na powierzchni trawnika kamienie ozdobne. Można obsypać ich otoczenie grysem podobnej barwy. Tworzyć kompozycję z nieparzystej liczby kamieni. Dopuszczalna liczba parzysta do dwa. Strefa IV W części zachodniej pozostawić teren do późniejszego zagospodarowania z powodu planowanego przebiegu drogi (oznaczone jako D). Wyznaczyć granicę między trawnikiem a rabatami wzdłuż nasadzeń lilaków pospolitych [1]. Na wąskiej przestrzeni wzdłuż budynku mieszkalnego zaleca się utrzymać istniejące 2 gatunki tj. gajowiec [37] i fiołki [62] w razie potrzeby dosadzić. Wytyczyć wzdłuż nich linię obrzeża (patrz wyżej). Wokół okazałych cisów zaleca się wyznaczenie opaski o kształcie zbliżonym do podanego na projekcie i wypełnienie tej przestrzeni korą sosnową oraz roślinami okrywowymi np. pragnią syberyjską [d]. Pod okazałą lipą [2] uroku doda ozdobna, drewniana ławka ogrodowa H. Odmłodzić lilaki pospolite [1] identycznie jak w strefie III. Odmładzać co roku trawnik poprzez wertykulację oraz dosiew nasion. Jałowiec porażony rdzą [16] należy przyciąć aż do zdrowego miejsca. Niestety wiązałoby się to z usunięciem prawie całej rośliny. Wyłącznie z powodu niezwykłego pokroju oraz rozmiarów rośliny proponuje się alternatywne rozwiązanie jakim jest pozostawienie rośliny i jej obserwacja w kolejnych latach. Należy jednak bezwzględnie opryskiwać pozostałe jałowce oraz grusze środkami grzybobójczymi np. Score 250. Umieścić na powierzchni trawnika kamienie ozdobne. Można obsypać ich otoczenie grysem podobnej barwy. Tworzyć kompozycję z nieparzystej liczby kamieni. Dopuszczalna liczba parzysta do dwa. Strefa V Ułożyć ścieżkę ogrodową pomiędzy tarasem a grillem/wędzarnią z tego samego kamienia jak użyty przed domem w części III. 4
Odnowić trawnik poprzez wertykulację oraz dosiew nasion. Wyznaczyć granicę pomiędzy trawnikiem a rabatami w szczególności wokół złotlinów [59] oraz berberysu Thunberga [39]. Wyściółkować powierzchnię korą sosnową oraz uzupełnić puste miejsca roślinami. Można wykorzystać gatunki pozyskane z innych miejsc w ogrodzie podczas procesu porządkowania i grupowania jeśli pozostały jakieś nadwyżki. Wykorzystać w szczególności rośliny pozyskane z obszaru E. Odmładzać co roku złotliny japońskie poprzez cięcie. Ogródek z obwódką kamienną oznaczony jako E należy uporządkować przede wszystkim poprzez przerzedzenie gatunków silnie rosnących i posadzenie ich w innym miejscu oraz pogrupowanie bylin i także ich przesadzenie miejsca oznaczono na projekcie strzałką. Warto pomyśleć o przeznaczeniu tego miejsca wyłącznie pod uprawę roślin na kwiat cięty np. mieczyków lub też obsadzić całe poletko daliami w różnych odmianach. Przesadzić pieris [73] na drugą stronę budynku czyli do strefy III w okolice różaneczników [22]. 5
Wizualizacje wybranego fragmentu ogrodu (oznaczone jako F) 6
7