Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Prezydenta Miasta Nr OR. 0151-164/2006 z dnia 19 czerwca 2006 r. BO.MCZK.53281 7/06 Piekary Śląskie, dnia 12 czerwca 2006r. ZATWIERDZAM... Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z budynku MSP Nr 11 w Piekarach Śląskich I. Zasady ewakuacji ludzi z MSP Nr 11 w Piekarach Śląskich Miejsce ewakuacji - boisko sportowe. Środki i sposoby ogłaszania alarmu o niebezpieczeństwie W szkole alarm o niebezpieczeństwie należy ogłosić za pomocą sygnalizacji dzwonkowej (trzy krótkie 3 sekundowe dzwonki z jedno-sekundowymi przerwami). Alarm może być również ogłoszony - w razie braku prądu - za pomocą dzwonka ręcznego. Ewakuację należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie ewakuujemy ludzi z najwyższej, a potem po kolei z niższych kondygnacji. Jeżeli zdarzenie powstanie na II piętrze ewakuację można rozpocząć równocześnie na II piętrze i parterze, a następnie na I piętrze. Warunki ewakuacji przy wykorzystaniu dróg komunikacji ogólnej W przypadku pomieszczeń szkolnych należy pamiętać o tym, że nie wolno zawężać szerokości dróg komunikacji ogólnej, tj. korytarzy, klatek schodowych, nie wolno stosować palnych elementów wystroju, nie wolno zastawiać wyjść (drzwi) ewakuacyjnych, Należy zapewnić możliwość natychmiastowego otwarcia wszystkich drzwi (stanowiących wyjścia ewakuacyjne) od środka. Sposoby prowadzenia ewakuacji zorganizowanej W budynku szkolnym powinna być stosowana ewakuacja zorganizowana. Obowiązek udziału w ewakuacji - polegający głównie na sprawnym nadzorem nad bezpiecznym opuszczeniem zagrożonych pomieszczeń przez uczniów - spoczywa na wszystkich pracownikach, a w szczególności na pracownikach dydaktycznych.
Chcąc prawidłowo realizować zadania ewakuacyjne każdy pracownik szkoły musi posiadać informacje na temat: rozkładu pomieszczeń w obiekcie, dróg i kierunków ewakuacji oraz wyjść z budynku, miejsc przebywania ludzi w pomieszczeniach obiektu, znajomości zasad alarmowania jednostek straży pożarnej, rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego oraz znajomości zasad jego użycia, usytuowania głównego wyłącznika prądu. Kierownik akcji ewakuacyjnej Akcją ewakuacyjną kieruje Dyrektor Szkoły lub osoba przez niego wyznaczona. Kierownik akcji ewakuacyjnej w pierwszej kolejności wydaje polecenie zaalarmowania służb ratowniczych i zarządza ewakuację ludzi z budynku szkoły. Po przybyciu straży pożarnej przekazuje przybyłemu dowódcy wstępną informację, przede wszystkim na temat ewentualnych trudności z jakimi mogą się zetknąć ratownicy, oraz czy są jakieś strefy, gdzie mogą przebywać zagrożone osoby. Pozostaje do jego dyspozycji. Decyduje o ewentualnej ewakuacji mienia, którą prowadzi z udziałem pracowników (przed przybyciem straży, a później pod rozkazami przybyłego dowódcy). Do akcji ewakuacyjnej zaangażowani są wszyscy pracownicy przebywający w chwili zagrożenia w budynku. Akcją ewakuacyjną na poszczególnych kondygnacjach kierują strefowi kierownicy ewakuacji. Strefowym kierownikiem ewakuacji jest każdy dydaktyczny pracownik szkoły, prowadzący zajęcia z dziećmi w chwili ogłoszenia alarmu o ewakuacji. Odpowiada za ewakuację swoich podopiecznych i sprawdzenie, czy wszyscy opuścili pomieszczenie. Wszystkie czynności ewakuacyjne trzeba wykonywać szybko, sprawnie, a zarazem spokojnie. Ewakuację mienia należy prowadzić w przypadku jego dużej wartości, gdy stwarza dodatkowe zagrożenie, lub utrudnia prowadzenie działań. W przypadku kiedy ogień lub dym uniemożliwia bezpieczne opuszczenie któregoś z pomieszczeń budynku należy udać się do najbardziej oddalonego od źródła pożaru miejsca, zamknąć i uszczelnić drzwi, a następnie otworzyć okno, wezwać pomoc i spokojnie oczekiwać na jej przybycie. Zamoczona w wodzie i przytknięta do ust. tkanina ułatwi oddychanie w atmosferze dymu. W dolnych partiach /przy podłodze/ zawsze jest największa ilość tlenu, dlatego w strefie zadymienia należy starać się poruszać jak najniżej poziomu podłogi. 2
Obowiązki uczestników ewakuacji 1.OSOBA,KTÓRA PIERWSZA ZAUWAŻY POŻAR LUB INNE ZAGROŻENIE - udaje się do sekretariatu, gdzie powiadamia Dyrektora Szkoły i skąd alarmuje Państwową Straż Pożarną, ewentualnie Pogotowie Ratunkowe, Policję, Pogotowie Energetyczne, Straż Miejską korzystając z umieszczonych przy telefonie numerów alarmowych. Pozostaje do dyspozycji dyrektora. 2.DYREKTOR - po otrzymaniu informacji o pożarze, lub innym zagrożeniu poleca podległemu personelowi wykonać następujące czynności: a/ umówionym sygnałem dźwiękowym lub głosem ogłosić alarm, który jest sygnałem do podjęcia przez podległy personel i uczniów czynności ewakuacyjnych, b/ przystąpić do ewakuacji szkoły. 3.NAUCZYCIELE - wychodzą na korytarz i upewniają się czy pożar powstał na ich kondygnacji. Jeżeli prowadzą zajęcia na parterze lub na kondygnacji, na której powstał pożar przystępują n a t y c h m i a s t do ewakuacji uczniów. Jeżeli prowadzą zajęcia na innej kondygnacji niż wyżej wymienione, po sprawdzeniu natężenia ruchu na korytarzu i klatce schodowej, samodzielnie podejmują decyzję o momencie rozpoczęcia ewakuacji. Są odpowiedzialni za ład i porządek w czasie ewakuacji. Sprawdzają, czy wszyscy opuścili pomieszczenia. Uczniów wyprowadzają na boisko szkolne, gdzie sprawdzają czy kogoś nie brakuje, a następnie składają meldunek dyrektorowi - kierownikowi ewakuacji. 4.UCZNIOWIE - przerywają naukę i zabierają wszystkie swoje rzeczy; - ustawiają się parami w klasie; - czekają na znak opiekuna, zezwalający na opuszczenie izby lekcyjnej (pomieszczenia); - podporządkowują się poleceniom pracowników szkoły dot. spokojnego opuszczenia obiektu i pomagają w szybkim sprawdzeniu stanu osobowego, - nie przeszkadzają jednostkom ratowniczym w prowadzeniu działań, poprzez pozostawanie w miejscu wyznaczonym do ewakuacji, czyli na szkolnym boisku. Uczniów pierwszego rocznika na pierwszym spotkaniu należy zapoznać z zasadami postępowania w razie pożaru i przeprowadzić ćwiczenia polegające na opuszczeniu budynku wyznaczonymi drogami ewakuacyjnymi i sprawdzeniu stanu osobowego. 3
5.PRACOWNICY ADMINISTRACYJNO-GOSPODARCZY - otwierają wszystkie wyjścia ewakuacyjne, udają się do drzwi wyjściowych, gdzie kierują wszystkich ewakuowanych na zewnątrz budynku. Czuwają nad porządkiem w trakcie ewakuacji; - pomagają nauczycielom w ustaleniu, czy wszyscy uczniowie opuścili szkołę, sprawdzają pomieszczenia sanitarne, socjalne i pomocnicze; - próbują gasić pożar za pomocą gaśnic lub hydrantów wewnętrznych; - pozostają do dyspozycji kierownika ewakuacji, czyli Dyrektora Szkoły. U w a g a! 1. Pomieszczenia szkolne należy opuszczać wg ustaleń zawartych we wdrożonej w życie Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego: dzieci przebywające w sali gimnastycznej wyjściem tylnym, kierując się na boisko od strony południowej, osoby przebywające w kuchni, wyjściem tylnym od kuchni, osoby przebywające w świetlicy i bibliotece wyjściem głównym, osoby z pomieszczeń administracyjnych oraz szatni wyjściem głównym, sale nr 10, 11, 12 wyjściem głównym, sale 6,7,8,9, I oraz II piętro wyjściem na asfaltowe boiska sportowe, w odległości zapewniającej bezpieczeństwo. 2. Po przybyciu jednostek straży pożarnej, lub innych służb ( w zależności od charakteru zagrożenia) wszyscy podporządkowują się przybyłemu dowódcy. W przypadku pożaru, jeżeli jego źródło jest niewielkie należy w pierwszej kolejności, niezwłocznie przystąpić do gaszenia pożaru wykorzystując gaśnice ustawione na korytarzach budynku oraz hydranty wewnętrzne. Podczas korzystania z hydrantów należy pamiętać o konieczności wyłączenia dopływu prądu na przeciwpożarowym wyłączniku prądu. 3. Po ogłoszeniu ewakuacji - jeżeli sytuacja na to pozwala - należy zabrać ze sobą najcenniejsze materiały (rzeczy lub dokumentację). Bezwzględnie powinny zostać zabrane rzeczy osobiste: okrycia wierzchnie, tornistry, plecaki, torby, torebki, reklamówki, saszetki, itp. Jest to szczególnie ważne, jeżeli powodem ewakuacji jest np. podłożony ładunek wybuchowy. 4
II. Sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji 21.06.2006 r. godz. 9.00 1. DEFINICJA EWAKUACJI Ewakuacja to przedsięwzięcie mające na celu sprawne opuszczenie obiektu (lub jego części) w możliwie najkrótszym czasie przez znajdujące się tam osoby, jeżeli w wyniku zdarzenia (pożar, katastrofa budowlana, obecnie również atak terrorystyczny) może wystąpić zagrożenie dla ich życia i zdrowia. Czas od powstania pożaru do zakończenia ewakuacji zależy przede wszystkim od poprawności reakcji osób zagrożonych w poszczególnych fazach. Sposobem na zapobieganie tragediom jest precyzyjne określanie procedur postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia, a także przeprowadzanie praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji. 2. PODSTAWA PRAWNA PRAKTYCZNEGO SPRAWDZENIA ORGANIZACJI ORAZ WARUNKÓW EWAKUACJI 13 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121, poz. 1138): Właściciel lub zarządca obiektu zawierającego strefę pożarową przeznaczoną dla ponad 50 osób, będących jej stałymi użytkownikami, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji. 3. CELE PRAKTYCZNEGO SPRAWDZENIA ORGANIZACJI ORAZ WARUNKÓW EWAKUACJI 3.1. Sprawdzenie organizacji ewakuacji, gdzie celem jest: sprawdzenie skuteczności dotychczasowego sposobu informowania o zagrożeniu oraz systemu powiadamiania o konieczności ewakuacji, w tym reakcji na alarm pożarowy, doskonalenie procedur ewakuacji, w tym zapoznanie z kierunkami ewakuacji i zasadami zachowania się, koordynacja działań służby ochrony, zminimalizowanie możliwości wystąpienia paniki i jej skutków, zmierzenie czasu potrzebnego na opuszczenie obiektu przez wszystkie osoby w nim się znajdujące, weryfikacja opracowanych zasad postępowania na wypadek pożaru, 5
3.2. Sprawdzenie warunków ewakuacji, tj.: ilości i szerokości wyjść ewakuacyjnych; długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych; stanu technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, w szczególności mających wpływ na ewakuację (zabezpieczenia przed zadymieniem wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych dróg ewakuacyjnych), oświetlenia awaryjnego (ewakuacyjnego), możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy. 3.3. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa użytkowników Regularne przeprowadzanie PSE powinno zwiększyć poczucie bezpieczeństwa uczniów i pracowników szkoły. Po przeprowadzeniu PSE dokonana zostanie analiza przyjętych rozwiązań organizacyjnotechnicznych, a wyciągnięte z niej wnioski określą przedsięwzięcia zmierzające do usprawnienia ewakuacji. 4. ZAKRES PRAKTYCZNEGO SPRAWDZENIA ORGANIZACJI ORAZ WARUNKÓW EWAKUACJI Główny nacisk należy położyć na ewakuację osób. PSE rozszerzamy o ewakuację mienia, ale tylko w zakresie rzeczy osobistych, które mogłyby dezorientować prowadzących akcję ratowniczą, szczególnie jeśli ewakuacja byłaby podyktowana np. podłożonym ładunkiem wybuchowym (rzeczy osobiste takie jak np. torby, reklamówki, itp. mogłyby sugerować, że znajduje się w nich materiał wybuchowy). 5. FAZY EWAKUACJI Faza I od powstania pożaru (zagrożenia) do jego zauważenia. W budynku szkoły nie ma systemu sygnalizacji pożarowej, który mógłby w krótkim czasie wykryć pożar, dlatego czas ten będzie znacznie wydłużony zakończenie fazy I nastąpi dopiero po zauważeniu pożaru przez osoby będące użytkownikami obiektu lub osoby postronne (np. po wydostaniu się dymu, lub płomieni przez okna). W przypadku innego zagrożenia (np. katastrofy technicznej, czy podłożenia ładunku wybuchowego) czas fazy I będzie bardzo różny w pierwszym przypadku bardzo krótki, a w drugim trudny do określenia. Faza II od zauważenia pożaru (zagrożenia) do ogłoszenia alarmu (ewakuacji). Czas trwania fazy II zależy od wyszkolenia pracowników i uczniów. W tym czasie realizowane są następujące zadania: 6
1. Osoba która pierwsza zauważyła pożar lub zagrożenie powiadamia głosem najbliższe otoczenie o zaistniałym niebezpieczeństwie, oraz osobiście powiadamia Dyrektora Szkoły lub osobę przez Dyrektora wyznaczoną. 2. Dyrektor Szkoły lub osobę przez Dyrektora wyznaczoną podejmuje decyzję poleca przystąpić do czynności ewakuacyjnych, Faza III od ogłoszenia alarmu do rozpoczęcia ewakuacji. Strefowi kierownicy ewakuacji, czyli pracownicy dydaktyczni prowadzący zajęcia z uczniami po otrzymaniu informacji o ogłoszeniu alarmu natychmiast przystępują do ewakuacji. Czas trwania tej fazy powinien być krótki. Faza IV czas potrzebny na opuszczenie obiektu (od rozpoczęcia do zakończenia ewakuacji). Czas fazy IV (przy dobrej znajomości obiektu, szlaków komunikacyjnych i prawidłowym ich oznakowaniu) uzależniony będzie głównie od stopnia wyszkolenia i przygotowania do prowadzenia ewakuacji i znajomości procedur postępowania przez uczniów i pracowników. 6. PRZYGOTOWANIE PRAKTYCZNEGO SPRAWDZENIA ORGANIZACJI ORAZ WARUNKÓW EWAKUACJI a) Założenie: Godz. 9.00 W MSP nr 11 przy ul. Śląskiej na drugim piętrze w pomieszczeniu ubikacji dochodzi do wybuchu z nieznanej przyczyny. W wyniku eksplozji dochodzi do powstania pożaru na II piętrze i zadymienia klatki schodowej Informacje do PSP przekazuje sekretarka szkoły o godz. 9.02), informuje, że została rozpoczęta ewakuacja. UCZESTNICY PSE: 1. Dyrektor Szkoły lub osoba przez Dyrektora wyznaczona ( kierownik ewakuacji) 2. Pracownicy i uczniowie szkoły 3. Koordynator PSE 4. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego Adam Gallos 5. Obserwatorzy przebiegu ewakuacji rozlokowani na każdej kondygnacji budynku i wyposażeni w stopery: parter I piętro II piętro Miejsce ewakuacji 7
6. Osoba która pierwsza zauważyła wybuch, pożar i powiadomiła Dyrektora Szkoły : wyznaczy i zadania przekaże Dyrektor Szkoły 7. Sekretarka przekazująca do PSP zgłoszenie wybuchu i pożaru 8. Inne osoby przebywające w szkole (np. rodzice), jako bierni uczestnicy ewakuacji. A. ZADANIA DLA UCZESTNIKÓW PSE: 1. Osoba która pierwsza zauważyła zagrożenie: powiadamia głosem najbliższe otoczenie o zaistniałym niebezpieczeństwie, osobiście powiadamia Dyrektora Szkoły lub osobę przez Dyrektora wyznaczoną. Wspólnie z Dyrektorem lub sekretarką przystępuje do alarmowania Państwowej Straży Pożarnej lub Powiatowego Centrum Ratowniczego, Policji, ewentualnie Pogotowia Ratunkowego, Energetycznego, Zainteresowanym przekazuje informacje o kolejności ewakuacji, Pomaga w ewakuacji, osobom nie znającym obiektu wskazuje kierunki do wyjścia, po wyjściu osób udaje się na miejsce wyznaczone do ewakuacji. Z podjętych czynności składa meldunek kierownikowi ewakuacji. 2. Dyrektor Szkoły lub osoba przez Dyrektora wyznaczona ( kierownik ewakuacji): podejmuje decyzję o ewakuacji, ustala kolejność ewakuacji, pracownikom poleca przystąpić do czynności ewakuacyjnych Uwaga: Powiadamianie należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie powiadamiamy ludzi na najwyższej, a potem po kolei na niższych kondygnacjach aż do piwnicy. 3. Wykładowcy: wychodzą na korytarz i upewniają się czy pożar powstał na ich kondygnacji. Jeżeli prowadzą zajęcia na parterze lub na kondygnacji, na której powstał pożar przystępują n a t y c h m i a s t do ewakuacji uczniów. Jeżeli prowadzą zajęcia na innej kondygnacji niż wyżej wymienione, oczekują na informacje Dyrektora odnośnie kolejności ewakuacji, lub po sprawdzeniu natężenia ruchu na korytarzu i klatce schodowej, samodzielnie podejmują decyzję o momencie rozpoczęcia ewakuacji, są odpowiedzialni za ład i porządek w czasie ewakuacji, sprawdzają, czy wszyscy opuścili pomieszczenia, uczniów wyprowadzają na boisko szkolne, gdzie sprawdzają czy kogoś nie brakuje, a następnie składają meldunek dyrektorowi - kierownikowi ewakuacji. 4. Uczniowie: 8
przerywają naukę i zabierają wszystkie swoje osobiste: okrycia wierzchnie, torby, torebki, reklamówki, saszetki, itp. przedmioty osobiste, ustawiają się parami w klasie, czekają na znak opiekuna, zezwalający na opuszczenie izby lekcyjnej (pomieszczenia), podporządkowują się poleceniom pracowników szkoły dot. spokojnego opuszczenia obiektu i pomagają w szybkim sprawdzeniu stanu osobowego, nie przeszkadzają jednostkom ratowniczym w prowadzeniu działań, poprzez pozostawanie w miejscu wyznaczonym do ewakuacji, czyli na szkolnym boisku. 5. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego Adam Gallos po wyjściu wszystkich osób dokonuje oceny stanu technicznego budynku. Wyniki oceny przedstawia kierownikowi ewakuacji. 6. Obserwatorzy przebiegu ewakuacji rozlokowani na każdej kondygnacji budynku: Obserwatorzy równocześnie zabezpieczają obiekt szkoły. Ich zadanie to obserwacja przebiegu ewakuacji pod kątem sprawności przepływu strumieni ludzi. Z obserwacji składają meldunek koordynatorowi PSE. Osoby obce (np. rodzice) przebywające na korytarzach w chwili ogłoszenia alarmu informują, że są to tylko ćwiczenia, prosząc jednocześnie o opuszczenie budynku i wyjście na zewnątrz. 7. ETAPY PSE Etap I rozmieszczenie obserwatorów wyznaczonych do udziału w PSE Etap II zauważenie zagrożenia, powiadomienie Dyrektora lub osobę przez Dyrektora wyznaczoną, alarmowanie PSP lub (PCR-u ). Pomiar czasu: Etap III ogłoszenie alarmu Pomiar czasu: Etap IV ewakuacja Odpowiedzialni: Pomiar czasu: Etap V zliczenie ewakuowanych i złożenie meldunku kierownikowi ewakuacji 9
Pomiar czasu: Etap VI - sprawdzenie pomieszczeń w celu sprawdzenia liczby osób, które nie podjęły ewakuacji oraz ustalenia przyczyny takiego zachowania. 8. UZGODNIENIE TERMINU PRZEPROWADZENIA PSE Z PREZYDENTEM MIASTA POWIADOMIENIE KOMENDANTA MIEJSKIEGO PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W PIEKARACH ŚLĄSKICH o terminie przeprowadzenia działań, na co najmniej 7 dni wcześniej. Komendant ma prawo podjąć decyzję o wzięciu udziału w ćwiczeniach jego przedstawiciela jako obserwatora lub wręcz przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń z wykorzystaniem sił i środków będących w dyspozycji terenowych jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP. X. ZORGANIZOWANIE ODPRAWY I ZAPOZNANIE UCZESTNIKÓW PSE Z ZADANIAMI. Termin: XI. PODSUMOWANIE PSE ANALIZA I WNIOSKI Opracowanie analizy po przeprowadzeniu PSE i określenie wniosków wynikających z przebiegu ewakuacji, kierując się generalną zasadą, iż analiza powinna uwzględniać postawione PSE cele; wnioski natomiast powinny wyznaczać elementy wymagające poprawy zarówno z zakresu warunków, jak i organizacji ewakuacji. Termin:7 dni po ćwiczeniach. 10