Metodyka badań terenowych fauny

Metodyka badań terenowych fauny Ślimaki i małŝe Próbki glebowe do oceny liczby gatunków i liczebności osobników pobierano metodą absolutną Oeklanda (1930). Wyszukiwanie ślimaków w próbkach glebowych polegało na wybieraniu ręcznym okazów z gleby pod lupą binokularową. Ślimaki słodkowodne i małŝe odławiano metodą standardową, dokonując 5 pobrań ze zbiornika za pomocą czerpaka o średnicy 25 cm. Owady Zastosowano metodę pasów (transektów) (Banaszak 1980), uzupełnioną przez metodę połowu na upatrzonego. W przypadku motyli zastosowano dodatkową metodę zbioru, polegającą na nakłuwaniu tułowia motyla igłą zamoczoną w wyciągu tytoniowym, zawierającym związki nikotyny (szybkie działanie zmniejszające stopień uszkodzenia okazu). Połowów dokonywano standardową siatką entomologiczną. Płazy Odłów prowadzony był podczas wielokrotnego penetrowania środowiska Ŝycia gatunków lądowych, wodnych i wodno-lądowych, przede wszystkim w okresie godów i składania skrzeku, jak równieŝ podczas okresu Ŝycia aktywnego na lądzie i w wodzie. Odłowów dokonywano przy pomocy standardowego czerpaka herpetologicznego, wędki herpetologicznej odpowiednio wyposaŝonej oraz dokonywano połowów ręcznie. Po określeniu przynaleŝności gatunkowej wszystkie osobniki były wypuszczane, w tym samym miejscu. Gady Do odłowów stosowano czerpak herpetologiczny, wyposaŝony w składaną rączkę, wykonany z siatki o małych oczkach. Wielokrotnie penetrowano charakterystyczne biotopy, w których warunki siedliskowe sprzyjały występowaniu poszczególnych gatunków gadów. Po oznaczeniu przynaleŝności gatunkowej wszystkie okazy zostały wypuszczone w miejscu ich bytowania. Ptaki W odniesieniu do badań awifauny stosowano metody standardowe z uwzględnieniem danych dostarczonych przez członków Towarzystwa Badań i Ochrony Przyrody w Kielcach. 1

Ssaki W odniesieniu do drobnych ssaków zastosowano standardową metodę zapadkowe pułapki Ŝywołowne, wykładane nieregularnie stosowano kilka rodzajów przynęt, uwzględniających preferencje pokarmowe. Gatunki większych rozmiarów oznaczano bezpośrednio w terenie, wyszukując oznak ich bytowania w postaci odchodów, tropów, śladów Ŝerowania itp. Polujące nietoperze rozpoznawano za pomocą detektora typu Pattersson D200. Przy oznaczaniu gatunków trzmieli i trzmielców posłuŝono się kluczami: Dylewskiej (1966), Pawlikowskiego (1996), Banaszaka (1993) oraz Osyčnjuk i in. (1978). W przypadku motyli dziennych stosowano klucze do oznaczania owadów: Krzywickiego (1959, 1962, 1968, 1970), Buszko (1997), Bogdanowicz (2004). Przy oznaczaniu mięczaków posługiwano się kluczami: Urbańskiego (1957), Wiktora i Riedla (2004) i Piechockiego (1981). Odłowione płazy i gady oznaczane były według kluczy: Berger (1975), Berger, Michałowski (1963) oraz prac naukowych: Berger (1968, 1969), Tomasik (1969, 1971). PrzynaleŜność systematyczną poszczególnych gatunków ssaków określano według kluczy i prac następujących autorów: Pucek (1984), Hofman (1997) i Reichholf (1996). 2

Tab.1. Liczebność stwierdzonych gatunków motyli na terenie rezerwatów Kielc (Bąk 2006) Lp. Gatunek Wietrznia Kadzielnia Biesak Ślichowice Karczówka Sufraganiec RAZEM % 1. Papilio machaon L. 2 1 1 4 0,36 2. Iphiclides podalirius L. 2 2 0,18 3. Pieris brassicae L. 12 10 6 15 6 4 53 4,77 4. Pieris rapae L. 20 12 10 8 3 53 4,77 5. Pieris napi L. 12 8 4 20 18 6 68 6,12 6. Pontia daplidice L. 6 4 1 11 0,99 7. Anthocharis cardamines L. 2 3 2 5 8 10 30 2,7 8. Colias hyale L. 7 5 3 5 2 22 1,98 9. Colias myrmidone Esp. 1 1 0,09 10. Colias crocea Fourc. 1 1 0,09 11. Gonepteryx rhamni L. 15 10 12 5 20 6 68 6,12 12. Leptidea sinapis L. 2 1 2 1 6 0,54 13. Thecla betulae L. 2 2 0,18 14. Nordmaniana ilicis Esp. 2 2 0,18 15. Callophrys rubi L. 1 1 0,09 16. Lycaena phlaeas L. 12 3 1 4 8 3 31 2,79 17. Lycaena tityrus Poda 4 3 7 0,63 18. Lycaena virgaureae L. 5 6 10 3 24 2,16 19. Cupido minimus Fuess. 2 2 0,18 20. Plebejus argus L. 4 4 0,36 21. Cyaniris semiargus L. 3 2 4 3 2 14 1,26 22. 23. Polyommatus icarus Rott. Polyommatus coridon Poda 8 12 4 7 8 4 43 3,87 3 1 4 8 0,72 3

24. Apatura ilia Den et Schiff. 2 1 3 0,27 25. Apatura iris L. 1 2 1 4 0,36 26. Limenitis camilla L. 1 1 2 0,18 27. Nymphalis antiopa L. 2 2 2 1 7 0,63 28. Nymphalis polychloros L. 2 1 3 6 0,54 29. Inachis io L. 15 11 5 4 10 6 51 4,59 30. Vanessa atalanta L. 2 1 1 3 1 8 0,72 31. Vanessa cardui L. 4 5 2 11 0,99 32. Aglais urticae L. 20 25 12 22 15 10 104 9,36 33. Polygonia c-album L. 8 4 8 3 23 2,07 34. Araschnia levana L. 2 5 3 10 0,9 35. Argynnis paphia L. 4 3 4 11 0,99 36. Issoria lathonia L. 8 4 4 16 1,44 37. Brenthis ino Rott. 2 2 0,18 38. Boloria selene Den et Schiff. 5 2 3 3 13 1,17 39. Melitaea athalia Rott. 6 5 4 15 1,35 40. Melanargia galathea L. 6 2 4 5 4 3 24 2,16 41. Hipparchia semele L. 2 2 0,18 42. Maniola jurtina L. 15 10 17 12 6 60 5,4 43. 44. Aphantopus hyperantus L. Coenonympha pamphilus L. 20 10 15 15 7 8 75 6,75 10 12 10 17 10 6 65 5,85 45. Coenonympha arcania L. 6 4 10 0,9 46. Pararge aegeria L. 1 5 6 8 20 1,8 47. Lasiommata megera L. 8 7 8 23 2,07 48. Pyrgus malvae L. 3 2 5 0,45 49. Erynnis tages L. 10 7 7 6 4 2 36 3,24 50. Thymelicus sylvestris Poda. 2 1 3 0,27 51. Thymelicus lineola Och. 4 4 2 10 0,9 RAZEM 261 192 118 183 205 117 1076 4

% 23,49 17,28 10,62 16,47 18,45 10,53 Tabela 2. Liczebność stwierdzonych gatunków trzmieli i trzmielców na terenie rezerwatów Kielc (Bąk 2006) Lp. Gatunek Wietrzn ia Kadziel nia Biesak Ślichowi ce Karczów ka Sufragani ec RAZEM % 1. Bombus hortorum L. 4 6 10 1,85 2. Bombus humilis Ill. 1 1 4 4 10 1,85 3. Bombus hypnorum L. 4 5 3 12 2 26 4,79 4. Bombus lapidarius L. 29 45 32 40 146 26,94 5. Bombus lucorum L. 2 1 5 1 25 12 46 8,49 6. Bombus magnus Vogt. 1 1 2 0,37 7. Bombus muscorum L. 1 2 2 5 0,92 8. Bombus pascuorum Scop. 12 10 15 28 40 15 120 22,14 9. Bombus pomorum P. 3 1 4 0,74 10. Bombus pratorum L. 1 8 1 10 1,85 11. Bombus ruderarius Mull. 12 5 1 12 3 33 6,09 12. Bombus ruderatus Fab. 1 1 2 0,37 13. Bombus sylvarum L. 2 2 1 2 7 1,29 14. Bombus terrestris L. 28 15 38 22 103 19,01 15. Psithyrus bohemicus Seidl. 1 1 2 0,37 16. Psithyrus campestris P. 1 1 1 3 0,55 17. Psithyrus rupestris Fab. 1 5 6 1,11 18. Psithyrus sylvestris Lep. 1 1 2 0,37 19. Psithyrus vestalis (Geof&Four.) 2 3 5 0,92 RAZEM 97 79 31 114 182 38 542 % 17,89 14,58 5,72 21,03 33,58 7,2 5

Tabela. 3. Liczebność stwierdzonych gatunków motyli na duŝych terenach zieleni w granicach administracyjnych Kielc (Bąk 2006) Lp. Gatunek Park im. Staszica Park Dygasińskiego Ogródki działkowe Kompleks leśny Stadion Cmentarz w Cedzynie RAZEM % 1. Papilio machaon L. 2 2 0,28 2. Pieris brassicae L. 12 18 28 8 12 78 10,92 3. Pieris rapae L. 23 30 25 6 11 95 13,3 4. Pieris napi L. 20 38 10 6 74 10,36 5. Pontia daplidice L. 6 3 9 1,26 6. Anthocharis cardamines L. 4 2 6 12 1,68 7. Colias hyale L. 2 1 3 0,42 8. Gonepteryx rhamni L. 21 8 12 41 5,74 9. Leptidea sinapis L. 3 2 1 6 0,84 10. Thecla betulae L. 1 1 0,14 11. Lycaena phlaeas L. 8 4 5 17 2,38 12. Lycaena virgaureae L. 4 3 7 0,98 13. Plebejus argus L. 4 4 0,56 14. Cyaniris semiargus L. 2 3 1 6 0,84 15. 16. Polyommatus icarus Rott. Polyommatus coridon Poda 3 12 4 6 25 3,5 4 2 1 7 0,98 17. Apatura iris L. 2 2 0,28 18. Nymphalis antiopa L. 3 2 1 6 0,84 19. Nymphalis polychloros 2 2 1 5 0,7 6

L. 20. Inachis io L. 12 5 10 7 8 42 5,88 21. Vanessa atalanta L. 2 2 1 5 0,7 22. Vanessa cardui L. 8 3 4 15 2,1 23. Aglais urticae L. 10 7 15 8 10 50 7 24. Polygonia c-album L. 7 2 9 1,26 25. Issoria lathonia L. 2 4 6 0,84 26. Boloria selene Den et Schiff. 5 1 6 0,84 27. Melitaea athalia Rott. 5 4 9 1,26 28. Melanargia galathea L. 6 5 6 4 3 24 3,36 29. Maniola jurtina L. 8 15 4 7 5 39 5,46 30. 31. 32. Aphantopus hyperantus L. Coenonympha pamphilus L. Coenonympha arcania L. 15 10 8 7 4 44 6,16 4 4 2 3 2 15 2,1 4 2 1 1 8 1,12 33. Pararge aegeria L. 3 2 5 0,7 34. Lasiommata megera L. 6 2 8 1,12 35. Pyrgus malvae L. 4 1 5 0,7 36. Erynnis tages L. 8 6 4 2 3 23 3,22 37. Thymelicus sylvestris Poda. 1 1 2 0,28 38. Thymelicus lineola Och. 2 3 5 0,7 RAZEM 185 166 195 83 91 720 % 25,9 23,24 27,3 11,62 12,74 7

Tabela 4. Liczebność stwierdzonych gatunków trzmieli i trzmielców na duŝych terenach zieleni w granicach administracyjnych Kielc (Bąk 2006) Lp. Gatunek Park im. Staszica Park Dygasińskie go Ogródki działkow e Komplek s leśny Stadion Cmentarz w Cedzynie RAZEM % 1. Bombus hortorum L. 2 2 12 3 19 7,95 2. Bombus humilis Ill. 1 1 2 0,84 3. Bombus hypnorum L. 8 2 1 1 12 5,02 4. Bombus lapidarius L. 1 2 1 3 7 2,93 5. Bombus lucorum L. 12 2 1 3 6 24 10,04 6. Bombus muscorum L. 2 3 1 6 2,51 7. Bombus pascuorum Scop. 25 15 20 10 14 84 35,15 8. Bombus pomorum P. 2 1 3 1,26 9. Bombus pratorum L. 2 1 3 1 7 2,93 10. Bombus ruderarius Mull. 10 5 8 4 2 29 12,13 11. Bombus sylvarum L. 3 1 12 3 19 7,95 12. Bombus terrestris L. 2 10 3 2 17 7,11 13. Psithyrus campestris P. 1 1 1 3 1,26 14. Psithyrus rupestris Fab. 2 1 3 1,26 15. Psithyrus sylvestris Lep. 1 3 4 1,67 RAZEM 70 41 65 27 36 239 % 29,28 17,15 27,19 11,29 15,06 8

Tabela 5. Liczebność stwierdzonych gatunków motyli na obszarach dolin rzecznych (Bąk 2006) Lp. Gatunek Silnica Bobrza Sufraganiec Kaczeniec RAZEM % 1. Papilio machaon L. 1 1 2 0,52 2. Pieris brassicae L. 16 22 10 10 58 15,08 3. Pieris rapae L. 12 21 4 37 9,62 4. Pieris napi L. 8 10 7 4 29 7,54 5. Anthocharis cardamines L. 4 2 4 10 2,6 6. Colias hyale L. 1 3 4 1,04 7. Colias crocea Fourc. 1 2 3 0,78 8. Gonepteryx rhamni L. 6 2 4 3 15 3,9 9. Lycaena phlaeas L. 4 5 9 2,34 10. Lycaena virgaureae L. 4 4 1,04 11. Cyaniris semiargus L. 2 2 3 2 9 2,34 12. 13. 14. Polyommatus icarus Rott. Polyommatus coridon Poda Apatura ilia Den et Schiff. 4 4 2 1 11 2,86 3 3 0,78 1 1 0,26 15. Apatura iris L. 1 1 1 3 0,78 16. Limenitis camilla L. 1 1 0,26 17. Nymphalis antiopa L. 1 1 2 0,52 18. Nymphalis polychloros L. 1 1 2 0,52 19. Inachis io L. 6 4 2 5 17 4,42 9

20. Vanessa atalanta L. 1 1 2 0,52 21. Aglais urticae L. 22 18 16 10 66 17,16 22. Polygonia c-album L. 8 2 5 2 17 4,42 23. Araschnia levana L. 4 2 6 1,56 24. Argynnis paphia L. 5 3 8 2,08 25. Brenthis ino Rott. 1 2 2 5 1,3 26. Boloria selene Den et Schiff. 4 2 4 10 2,6 27. Melanargia galathea L. 1 1 2 0,52 28. Maniola jurtina L. 4 5 9 2,34 29. 30. Aphantopus hyperantus L. Coenonympha pamphilus L. 4 8 2 6 20 5,2 4 2 1 7 1,82 31. Pararge aegeria L. 1 1 2 0,52 32. Erynnis tages L. 3 1 4 1,04 33. Thymelicus sylvestris Poda. 1 2 3 0,78 34. Thymelicus lineola Och. 1 2 3 0,78 RAZEM 137 88 83 76 384 % 35,62 22,88 21,58 19,76 10

Tabela 6. Liczebność stwierdzonych gatunków trzmieli i trzmielców na obszarach dolin rzecznych (Bąk 2006) Lp. Gatunek Silnica Bobrza Sufraganiec Kaczeniec RAZEM % 1. Bombus hortorum L. 1 2 1 1 5 2,79 2. Bombus hypnorum L. 5 2 7 3,91 3. Bombus lapidarius L. 3 10 2 3 18 10,05 4. Bombus lucorum L. 5 4 9 5,03 5. 6. Bombus pascuorum Scop. Bombus ruderarius Mull. 12 10 10 15 47 26,26 12 8 6 4 30 16,76 7. Bombus sylvarum L. 6 1 7 3,91 8. Bombus terrestris L. 1 10 5 15 31 17,32 9. Psithyrus bohemicus Seidl. 4 2 2 8 4,47 10. Psithyrus campestris P. 4 2 5 11 6,15 11. Psithyrus rupestris Fab. 3 3 6 3,35 RAZEM 53 47 30 49 179 % 29,16 26,26 16,76 27,37 11

Tabela 7. Liczebność stwierdzonych gatunków motyli na terenach o uznanych walorach przyrodniczych (Bąk 2006) Lp. Gatunek Góra Dalnia Góra Bruszni a Góra Grabin a Góra Telegra f dawny Staw Białogoń ski Zbiorni k Mójcza RAZEM % 1. Papilio machaon L. 1 2 1 4 0,44 2. Iphiclides podalirius L. 1 1 0,11 3. Pieris brassicae L. 10 10 12 6 23 15 76 8,36 4. Pieris rapae L. 10 8 12 6 22 10 68 7,48 5. Pieris napi L. 6 4 2 4 15 6 37 4,07 6. Pontia daplidice L. 3 1 4 0,44 7. Anthocharis cardamines L. 5 4 10 19 2,09 8. Colias hyale L. 4 7 5 16 1,76 9. Colias myrmidone Esp. 2 2 0,22 10. Colias crocea Fourc. 2 2 0,22 11. Gonepteryx rhamni L. 15 17 4 6 12 10 64 7,04 12. Leptidea sinapis L. 2 2 1 1 6 0,66 13. Thecla betulae L. 1 1 0,11 14. Nordmaniana ilicis Esp. 1 1 0,11 15. Callophrys rubi L. 2 1 3 0,33 16. Lycaena phlaeas L. 6 4 2 2 10 12 36 3,96 17. Lycaena tityrus Poda 6 6 0,66 18. Lycaena virgaureae L. 8 4 4 6 2 24 2,64 19. Plebejus argus L. 2 2 0,22 12

20. Cyaniris semiargus L. 4 3 1 2 3 13 1,43 21. 22. 23. Polyommatus icarus Rott. Polyommatus coridon Poda Apatura ilia Den et Schiff. 10 12 4 4 8 10 48 5,28 4 5 2 1 12 1,32 2 2 0,22 24. Apatura iris L. 3 1 4 0,44 25. Nymphalis antiopa L. 2 1 3 0,33 26. Nymphalis polychloros L. 3 2 5 0,55 27. Inachis io L. 5 4 2 3 10 5 29 3,19 28. Vanessa atalanta L. 2 1 1 2 1 7 0,77 29. Vanessa cardui L. 4 5 2 11 1,21 30. Aglais urticae L. 15 12 8 18 20 17 90 9,9 31. Polygonia c-album L. 6 4 2 6 3 21 2,31 32. Argynnis paphia L. 4 2 6 0,66 33. Issoria lathonia L. 4 4 2 3 13 1,43 34. Boloria selene Den et Schiff. 2 1 3 0,33 35. Melitaea athalia Rott. 4 2 2 8 0,88 36. Melanargia galathea L. 2 4 3 5 14 1,54 37. Hipparchia semele L. 1 1 0,11 38. Maniola jurtina L. 12 14 7 10 11 54 5,94 39. 40. 41. Aphantopus hyperantus L. Coenonympha pamphilus L. Coenonympha arcania L. 12 16 8 7 10 53 5,83 8 3 6 12 10 7 46 5,06 4 7 11 1,21 42. Pararge aegeria L. 7 7 4 18 1,98 43. Lasiommata megera L. 9 11 20 2,2 44. Pyrgus malvae L. 1 2 3 0,33 13

45. Erynnis tages L. 2 6 8 5 10 10 41 4,51 46. Thymelicus lineola Och. 2 3 1 6 0,66 RAZEM 166 133 116 104 245 150 914 % 18,26 14,63 12,76 11,44 26,95 16,5 Tabela 8. Liczebność stwierdzonych gatunków trzmieli i trzmielców na terenach o uznanych walorach przyrodniczych (Bąk 2006) Lp. Gatunek Góra Dalnia Góra Bruszni a Góra Grabin a Góra Telegra f dawny Staw Białogoń ski Zbiorni k Mójcza RAZEM % 1. Bombus hortorum L. 1 2 3 0,97 2. Bombus humilis Ill. 1 1 1 3 0,97 3. Bombus hypnorum L. 1 1 1 4 7 2,28 4. Bombus lapidarius L. 5 3 6 2 5 7 28 9,12 5. Bombus lucorum L. 8 7 4 6 10 4 39 12,7 6. Bombus muscorum L. 1 4 2 1 8 2,61 7. Bombus pascuorum Scop. 24 18 6 12 21 15 96 31,27 8. Bombus pomorum P. 2 1 3 0,97 9. Bombus pratorum L. 6 4 1 4 15 4,88 10. Bombus ruderarius Mull. 10 8 2 2 10 8 40 13,03 11. Bombus ruderatus Fab. 3 1 2 12 18 5,86 12. Bombus sylvarum L. 1 2 2 5 1,63 13. Bombus terrestris L. 1 5 18 24 7,82 14. Psithyrus bohemicus Seidl. 2 2 1 4 9 2,93 15. Psithyrus campestris P. 2 1 2 1 6 1,95 16. Psithyrus rupestris Fab. 1 1 2 0,65 17. Psithyrus sylvestris Lep. 1 1 0,33 14

RAZEM 65 46 33 26 97 40 307 % 21,17 14,98 10,75 8,47 31,59 13,03 Lp. Tabela 9. Wykaz owadów z poszczególnych rzędów stwierdzonych na obszarach badawczych w Kielcach (Bąk 2006) Gatunek rezerwaty tereny o znanych walorach duŝe tereny zieleni doliny rzeczne 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 1. Calopteryx virgo L. + + + + + + + + + + + + 2. Calopteryx splendens Harr. + + + + + + + + + + + 3. Lestes sp. + + + + + + + + + + 4. Agrion sp. + + + + + + + 5. Aeschna sp. + + + + 6. Libellula depressa L. + + + + 7. Libellula quadrimaculata L. + + + + 8. Ephemera vulgata L. + + + + + + 9. Ectobius sp. + + + + + + + + + + + 10. Tettigonia viridissima L. + + + + + + + + + + + + + + + + 11. Chortippus sp. + + + + + + + + + + + + + 12. Decticus verrucivorus L. + + + + + + + + + + + 13. Gryllus campestris L. + + + + 14. Gryllotalpa gryllotalpa L. + + 15. Oedipoda coerulescens L. + + + + + + 16. Perla marginata Pz. + + 17. Forficula auricularia L. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 18. Philaneus spumarius L. + + + + + + + + + + + + 19. Aphrophora salicis Deg. + + + + + + + + + + + 20. Graphosoma italicum Müll. + + + + + + + + + + + + + 21. Dolycoris baccarum L. + + + + + 22. Palomena viridissima L. + + + + + + + + + + 23. Pentatoma rufipes L. + + + + + + + + + + 24. Pyrrhocoris apterus F. + + + + + + + + + + + + + + + + + + 25. Gerris gibbifer Schumm. + + + 26. Nepa cinerea L. + + + + + 27. Notonecta glauca L. + + + 28. Cicindela sylvatica L. + + + 29. Cicindela campestris L. + + + + 30. Carabus violaceus L. + + + + 15

31. Carabus hortensis L. + + + + + + + + + + + 32. Carabus nemoralis Müll. + + + + + + + + + + + 33. Carabus coriaceus L. + + + 34. Carabus cancellatus Ill. + + + + + + + + 35. Carabus granulatus L. + + 36. Carabus glabratus Payk. + + + + + + + + + 37. Calosoma sycophanta L. + + + 38. Pterostichus niger Schall. + + + + + + + + + + + 39. Dytiscus marginalis L. + + 40. Gyrinus sp. + + 41. Staphylinus sp. + + + + + 42. Oeceoptoma thoracica L. + + + + + 43. Necrophorus vespillo L. + + + + 44. Cantharis fusca L. + + + + + + + + + + + + 45. Cantharis obscura L. + + + + + + + + + 46. Brachylacon murinus L. + + + + + + 47. Ampedus balteatus L. + + 48. Elater sp. + + + + + + + + 49. Meligethes aeneus F. + + + + + 50. Coccinella septempunctata L. + + + + + + + + + + + + + + + + + 51. Coccinella + + + + + + + + + + + 52. quatuordecimpustulata Anatis ocellata L. L. + + + + + 53. Meloe sp. + + + 54. Acanthocinus aedilis L. + + + 55. Strangalia maculata Poda + + + + + + + + + 56. Leptinotarsa decemlineata + + + + + + + + + + + + + + + + 57. Say. Chrysomela sp. + + + + + + + + + + + + + + + + 58. Chrysomela populi L. + + + + + + + + 59. Agelastica alni L. + + + + + + 60. Apoderus coryli L. + + + + + + 61. Attelabus nitens Scop. + + + + + 62. Deporaus betulae L. + + + + + + + + + + 63. Phyllobius sp. + + + + + + + + + + + + 64. Hylobius sp. + + + + + + + + 65. Geotrupes vernalis L. + + + + + + + + + + + + 66. Geotrupes stercorarius L. + + + + + + + + + + + 67. Geotrupes sylvaticus Panz. + + + + + + + 68. Phyllopertha horticola L. + + + + + + + + + + + + + + 69. Melolontha melolontha L. + + + + + 70. Melolontha hippocastani F. + + + + + 71. Polyphylla fullo L. + + + + 72. Amphimallon solstitialis L. + + + + + + + + + + + + + + + + 73. Trichius fasciatus L. + + + 74. Cetonia aurata L. + + + + + + + + + + + + + 75. Epicometis hirta Poda + + + + + + + + + + + + + + 76. Raphidia sp. + + + + + 77. Chrysopa sp. + + + + + + + + 16

78. Panorpa communis L. + + + + + + + + 79. Limnephilus flavicornis L. + 80. Culex sp. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 81. Tipula sp. + + + + + + + + + + + + 82. Bombylius sp. + + + + + + + + + + + + + + + 83. Volucella sp. + + + + + + + + + + + + + 84. Tabanus sp. + + + + + 85. Mikiola fagi Hart. + + + + 86. Musca domestica L. + + + + + + + + + + + + + 87. Sarcophaga carnaria L. + + + + + + + + + + 88. Rhodites rosarum L. + + + + + + + + + + + + + 89. Cynips quercusfolii L. + + 90. Vespa crabro L. + + + + + + + + + + + + 91. Dolichovespula sp. + + + + + + + + + + + + + + + + + + 92. Polistes nimpha Chris. + + + + + + + + + + + + 93. Bembix rostrata L. + + + + + + + 94. Andrena sp. + + + + + + + + + + + 95. Evylaeus sp. + + + + + + + + 96. Sphecodes sp. + + + + + + + + + + + + + + + 97. Colletes sp. + + + + + + + + + 98. Hylaeus sp. + + + + + + + 99. Melitta sp. + + + + + + + + + + 100. Dasypoda sp. + + + + + + + + + + + + 101. Macropis sp. + + + + + + + + 102. Megachile sp. + + + + + + + + + + + 103. Osmia sp. + + + + + + + + + + 104. Apis mellifera L. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 105. Formica polyctena För. + + + + + + + 106. Lasius sp. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 107. Lasius niger L. + + + + + + + + + + + + + 17

Lista gatunków ślimaków i małŝy, występujących na obszarze Kielc w układzie systematycznym. Typ Mollusca Gromada Gastropoda - ślimaki Podgromada: Prosobranchia - przodoskrzelne Rodzina: Valvatidae - zawójkowate Valvata (Valvata) cirstata O.F. Müller, 1774 - zawójka płaska Valvata (Cinicia) piscinalis (O.F. Müller, 1774) - zawójka pospolita Rodzina: Hydrobiidae - źródlarkowate Potamopyrgus antipodarum (E.A. Smith) - wodoŝytka nowozelandzka Podgromada: Pulmonata - płucodyszne Rodzina: Physidae - rozdętkowate Physa fontinalis (Linnaeus, 1758) - rozdętka pospolita Physa acuta Draparnaud, 1805 - rozdętka zaostrzona Rodzina: Lymnaeidae - błotniarkowate Lymnaea (Lymnaea) stagnalis (Linnaeus, 1758) - błotniarka stawowa Lymnaea (Radix) peregra forma ovata (O.F. Müller, 1744) - błotniarka jajowata forma ovata Lymnaea (Radix) peregra forma lagotis (O.F. Müller, 1774) - błotniarka jajowata forma lagotis Lymnaea (Radix) auricularia (Linnaeus, 1758) - błotniarka uszata Lymnaea (Myxas) glutinosa (O.F. Müller, 1774) - błotniarka otułka Lymnaea (Galba) truncatula (O.F. Müller, 1774) - błotniarka moczarowa 18

Rodzina: Planorbidae - zatoczkowate Anisus (Anisus) leucostomus (Millet, 1813) - zatoczek białowargi Anisus (Disculifer) vortex (Linnaeus, 1758) - zatoczek ostrokrawędzisty Gyraulus albus (O.F. Müller, 1774) - zatoczek białawy Gyraulus rossmaesseleri (Auerswald, 1851) - zatoczek Rossmesslera Planorbarius corneus (Linnaeus, 1758) - zatoczek rogowy Rodzina: Ancylidae - przytulikowate Ancylus fluviatilis O.F.Müller, 1774 - przytulik strumieniowy Gromada Bivalvia - małŝe Rodzina: Spheridae - groszkówkowate Pisidium subtruncatum Malm - groszkówka blada Pisidium nitidum Jenyns - groszkówka lśniąca Pisidium hibernicum West - groszkówka malutka Pisidium moitesserianum Palad - groszkówka karliczka Spherium corneum (Linnaeus, 17587) - gałeczka rogowa Musculium lacustre (O.F. Müller, 1774) - kruszynka delikatna Gromada: Gastropoda terrestris - ślimaki lądowe Podgromada: Pulmontata - płucodyszne Rząd: basommatophora - nasadooczne Rodzina: Ellobiidae - białkowate Carychium tridentatum (Risso, 1826) - białek wysmukły Rząd: Stommatophora - błyszczotkowate Rodzina: Succineidae - bursztynkowate Succinea (Succinella) oblonga (Draparnaud, 1801) - bursztynka podłuŝna Succinea (Succinea) putris (linnaeus, 1758) - bursztynka pospolita 19

Oxyloma elegans (Risso, 1826) - bursztynka pfeiffera Rodzina: Cochlicopidae - błyszczotkowate Cochlicopa lubrica (O.F. Müller, 1774) - błyszczotka połyskliwa Cochlicopa lubricella (Porro, 1838) - błyszczotka mała Cochlicopa nitens (Gallenstein, 1848) - błyszczotka lśniąca Rodzina: Vertiginidae - poczwarówkowate Columella edentula (Draparnaud, 1805) - poczwarówka bezzębna Truncatellina cylindrica (Férussac, 1807) - poczwarówka malutka Vertigo (Vertigo) pusilla (O.F. Müller) - poczwarówka drobna Vertigo (Vertigo) pygmaea (Draparnaud, 1801) - poczwarówka karliczka Vertigo (Vertigo) substriata (Jeffreys, 1833) - poczwaróka prąŝkowana Rodzina: Pupillidae - poczwarkowate Pupilla muscorum (Linnaeus, 1758) - poczwarówka pospolita Pupilla sterri (Voith, 1838) - poczwarówka sklepiona Rodzina: Vallonidae - ślimaczkowate Vallonia costata (O.F. Müller, 1774) - ślimaczek Ŝeberkowany Vallonia pulchella (O.F. Müller) - ślimaczek gładki Vallonia enniensis (redler, 1856) - ślimaczek zapoznany Vallonia excentrica (Sterki, 1892) - ślimaczek owalny Acanthinula aculeata (O.F. Müller, 1774) - jeŝyna kolczasta Rodzina; Enidae - wałkówkowate Chondrula tridens (O.F. Müller, 1774) - wałówka trójzębna Rodzina: Endodontidae - krąŝałkowate Punctum (Punctum) pygmaeum (Draparneud, 1801) - krąŝałek malutki Discus (Goniodiscus) rotuntatus (O.F. Müller, 1774) - krąŝałek plamisty 20

Rodzina: Arionidae - ślinikowate Arion (Mesarion) subfuscus (Draparnaud, 1805) - ślinik rdzawy Arion (Carinarion) fasciatus (Nilsson, 1822) - ślinik przepasany Rodzina: Vitrinidae - przeźrotkowate Vitrina (Vitrina) pellucida (O.F. Müller, 1774) - przeźrotka szklista Semilimax (Semilimay) Kotulai (Westerlund, 1883) - przeźrotka Kotuli Rodzina: Zonitidae - szklarkowate Vitrea (Crystallus) crystallina (O.F. Müller, 1774) Vitrea (Crystallus) contracta (Westerlund, 1871) - szklarka kryształowa - szklarka ścieśniona Aegopinella pura (Alder, 1830) - szklarka blada Aegopinella minor (Stabile, 1864) - szklarka mała Nesovitrea hammonis (Ström, 1765) - szklarka Ŝeberkowana Nesovitrea petronella (L. Pfeiffer, 1853) - szklarka zielonawa Oxychilus (Ortizius) alliarius (Miller, 1822) - szklarka czosnkowa Oxychilus (Oxychilus) cellarius (O.F. Müller, 1774) - szklarka błyszcząca Oxychilus (Morlina) glaber (Rossmassler, 1835) - szklarka gładka Oxychilus (Riedelis) depressus (Sterki, 1880) - szklarka płaska Zonitoides (Zonitoides) nitidus (O.F. Müller, 1774) - szklarka obłystek Rodzina: Limacidae - pomrowiowate Limax (Limax) cinereoniger Wolf, 1803 - pomrów czarniawy Rodzina: Agriolimacidae - pomrowikowate Deroceras (Deroceras) laeve (O.F. Müller, 1774) - pomrowik mały Rodzina: Euconulidae - stoŝeczkowate Euconulus (Euconulus) fulvus (O.F. Müller, 1774) - stoŝeczek drobny Rodzina: Ferrusaciidae - bezoczkowate 21

Cecilioides (Cecilioides) acicula - (O.F. Müller, 1774) - bezoczka podziemna Rodzina: Clausiliidae - śwdrzykowate Clausilia (Clausilia) bidentata (Ström, 1765) - świdrzyk dwuzębny Clausilia (Clausilia) dubia Draparnaud, 1865 - świdrzyk pospolity Laciniaria plicata (Draparnaud, 1801) - świdrzyk fałdzisty Balea (Alinda) biplicata Montagu, 1803) - świdrzyk dwufałdkowy Rodzina: Bradybaenidae - zaroślarkowate Bradybaena (Bradybaena) fruticum (O.F. Müller, 1774) - zaroślarka pospolita Rodzina: Helicidae - ślimakowate Helicella (Helicella) obvia (Menke, 1828) - ślimak przydroŝny Perferatella (Monachoides) incarnata (O.F. Müller, 1774) - ślimak czerwonawy Perforatella (Pseudotrichia) rubiginosa (A. Schmidr, 1853) - ślimak łąkowy Trichia (Trichia) hispida (Linnaeus, 1758) - ślimak kosmaty Trichia (Trichia) lubomirski (Ślósarski, 1881) - ślimak lubomirskiego Euophalia (Euophalia)strigella (Draparnaud, 1801) - ślimak pagórkowy Arianta arbustorum (Linnaeus, 1758) - ślimak zaroślowy Chilostoma (Faustina) faustinum (Rossmässler, 1835) - ślimak nadobny Cepaea (Cepaea) vindobonensis (Ferussac, 1821) - ślimak austriacki Cepaea (Cepaea) nemoralis (Linnaeus, 1758) - ślimak gajowy Cepaea (Cepaea) hortensis (O.F. Müller, 1774) - ślimak ogrodowy Helix (Helix) pomatia Linnaeus 1758 - ślimak winniczek Helix (Helix) lutescens Rossmässler, 1837 - ślimak Ŝółtawy 22

Tabela 10. Inwentaryzacja ślimaków słodkowodnych Lp. Gatunek Kategoria zagroŝenia Występowanie Siedlisko 1. Valvata critata zawójka płaska Odstojnik w pobliŝu rzeki Sufraganiec 2. Valvata piscinalis zawójka pospolita Zbiornik w Mójczy liczna populacja wody róŝnego typu duŝe rzeki, wolnopłynące cieki i zbiorniki wodne 3. Potamopyrgus antipodarum nowoŝytka nowozelandzka Odstojnik obok rzeki Sufraganiec wody słodkie liczna populacja, gatunek w stadium ekspansji 4. Physa fontinalis rozdętka pospolita Odstojnik obok rzeki Sufraganiec liczna populacja wody stojące i płynące, na roślinach zanurzonych 5. Physa acuta rozdętka zaostrzona 6. Lymnaea stagnalis błotniarka stawowa Rzeka Silnica przy ul. Krakowskiej, odstojnik obok rzeki Sufraganiec Zbiornik Mójcza - liczna populacja Zbiornik Trzuskawica - śr. liczna populacja rzadki w wodach otwartych róŝnego typu zbiorniki wodne 7. Lymnaea peregra f. ovata błotniarka jajowata f. ovata Silnica przy ul. Krakowskiej, Sufraganiec, Lubrzanka, Zbiornik Mójcza, odstojnik przy zróŝnicowane środowiska wodne 23

Sufragańcu 8. Lymnaea peregra f. lagotis błotniarka jajowata f. lagotis Sufraganiec - małoliczna populacja gatunek nieliczny na obsarze kraju Lubrzanka - dość liczna populacja 9. Lymnaea auricularia błotniarka uszata Zbiornik Wietrznia, Mójcza rzeki, zbiorniki, stawy, jeziora - mało liczne populacje 10. Lymnaea glutinosa blotniarka otulka Zbiornik Mójcza - mało liczna populacja zarośnięte zbiorniki stagnujące 11. Galba truncatula błotniarka moczarowa 12. Anisus vortex zatoczek ostrokrawędzisty Zbiornik Wietrznia Zbiornik Mójcza - niewielka populacja zbiorniki trwałe, sadzawki, kaluŝe, rowy wolno płynące rzeki, rozlewiska łąkowe, mokradła 13. Anisus leucostomus zatoczek białowargi Rzeka Chodcza wolno płynące cieki, zamulone zatoki 14. Gyraulus albus zatoczek białawy Zbiornik Mójcza i odstojnik przy Sufragańcu zbiorniki wodne, wolno płynące cieki - b.liczne populacje 15. Planorbarius corneus zatoczek rogowy Zbiornik Mójcza, odstojnik przy Sufragańcu starorzecza, torfowianki 16. Gyraulus rossmassleri zatoczek Rossmasslera Odstojnik przy Sufragańcu zbiorniki stagnujące, niewielkie rzeki - liczna populacja 17. Ancylus fluviatilis przytulik strumieniowy Rzeka Bobrza - nieliczna populacja wody płynące 24

Tabela 11. Inwentaryzacja małŝy (Bivalvia) Bivalvia Kategoria zagroŝenia Występowanie Siedlisko 1. Pisidium subtruncatum groszkówka blada W rzece Lubrzance i Sufragańcu róŝnego typu wody płynące 2. Pisidium nitidum groszkówka lśniąca W rzece Lubrzance i Sufragańcu wolno płynące, zamulone rzeki 3. Pisidium hibernicum groszkówka malutka VU Rzeka Lubrzanka, w Polsce gatunek bardzo rzadko występujący róŝnego typu wody płynące 4. Spherium corneum gałeczka rogowa Rzeka Bobrza rzeki i zbiorniki wodne 5. Musculium lacustre kruszynka delikatna VU Rzeka Bobrza rzeka Lubrzanka zbiorniki okresowe, stawy, jeziora 6. Pisidium moitesserianum groszkówka karliczka Rzeka Lubrzanka róŝnego typu wody 25

Tabela 12. Inwentaryzacja ślimaków lądowych (Gastropoda terrestria) Lp. Gatunek Kategori a zagroŝen ia Występowanie Siedlisko 1. Carychium tridentatum białek wysmukły Cmentarz Stary wilgotne i średnio wilgotne miejsca, lasy 2. Succinea oblonga bursztynka podłuŝna brzegi Silnicy, Chodczy, Bobrzy 3. Succinea putris bursztynka pospolita brzegi Chodczy i Sufragańca wilgotne i średnio wilgotne miejsca, zarośla, miejsca zalewowe wilgotne łąki w pobliŝu rzek, zbiorników 4. Succinea elegans bursztynka Pfeiffera brzeg Chodczy bagna, obrzeŝa zbiorników wodnych 5. Cochlicopa lubrica błyszczotka połyskliwa na całym terenie miasta w odpowiednich siedliskach łąki, zarośla, lasy, środowiska ruderalne 6. Cochlicopa lubricella błyszczotka mała W Kielcach wyspowo w odpowiednich siedliskach środowiska suche, nawapienne, murawy napiaskowe 7. Cochlicopa nitens blyszczoka lśniąca W Parku Miejskim nad stawem mokre łąki, mokradła, czasem w lasach 8. Columella edentula poczwarówka bezzębna na Wietrzni i w grądzie na Stadionie wilgotne tereny otwarte i leśne 9. Truncatellina cylindrica poczwarówka malutka Ŝyje wyspowo: Wietrznia, Kadzielnia, Karczówka, Biesak środowiska suche, kserotermiczne, wychodnie skał 26

10. Vertigo pusilla poczwarówka drobna nielicznie na Cmentarzu Starym, licznie na Górze Stokowej i sporadycznie na Stadionie lasy, parki 11. Vertigo pygmaea poczwarówka karliczka Karczówka, Sufraganiec, Góra Stokowa nasłonecznione łąki, miejsca wilgotne, środowiska synantropijne 12. Vertigo substrata poczwarówka prąŝkowana Las na Stadionie lasy liściaste, mieszane wilgotne 13. Pupilla muscorum poczwarówka pospolita w Kielcach wyspowo na kilku stanowiskach suche, otwarte, biotopy nasłonecznione 14. Pupilla sterri poczwarówka sklepiona VU rezerwat Ślichowice, rezerwat Karczówka podłoŝe wapienne, gatunek ciepłolubny 15. Vallonia costata ślimaczek Ŝeberkowany W Kielcach licznie w odpowiednich siedliskach suche, trawiaste otwarte środowiska o podłoŝu wapiennym 16. Vallonia pulchella ślimaczek gładki gatunek powszechnie Ŝyjący w odpowiednich siedliskach łąki, murawy kserotermiczne, ogrody, cmentarze 17. Vallonia enniensis ślimaczek zapoznany NT! Park Miejski, las grądowy na Stadionie gatunek rzadki i wymierający wilgotne łąki 18. Vallonia exscentrica śliamczek owalny nielicznie na kilkunastu stanowiskach środowiska suche, rumowiska skalne 19. Acanthinula aculeata jeŝynka kolczasta rezerwat Karczówka, rezerwat Sufraganiec bardzo nielicznie lasy liściaste, mieszane, w mchu, w spróchniałych pniach drzew 20. Chondrula tridens wałkówka trójzębna NT! Góra Stokowa w Białogonie gatunek bardzo rzadki sucholubny, nasłonecznione biotopy o podłoŝu wapiennym 21. Punctum pygmaeum krąŝałek malutki rezerwat Biesak- Białogon, Góra Telegraf miejsca ocienione, głównie w lasach 22. Discus rotundatus krąŝałek plamisty krzewy nad Silnicą, Białogon róŝnego typu lasy 27

tereny hutnicze 23. Arion subfuscus ślinik rdzawy nielicznie na kilku stanowiskach lasy, murawy kserotermiczne, skały, polany 24. Arion fasciatus ślinik przepasany rezerwat Wietrznia środowiska synantropijne 25. Vitrina pellucida przeźrotka szklista szerokie rozprzestrzenienie 26. Semilimax kotulai przeźrotka Kotuli NT! Kadzielnia zarośla, gatunek rzadki i ginący 27. Vitrea crystallina szklarka kryształowa liczne populacje w odpowiednich biotopach 28. Vitrea contracta szklarka ścieśniona Wietrznia, Karczówka, Biesak-Białogon, Góra Telegraf 29. Aegopinella pura szklarka blada licznie na Górze Stokowej, rezerwat Ślichowice 30. Aegopinella minor szklarka mała Kadzielnia, Wietrznia, Karczówka, Góra Grabina, Telegraf, Stadion gatunek eurytopowy, środowiska wilgotne i suche lasy, a takŝe środowiska antropogenicznie przekształcone róŝnego typu lasy szczeliny gleby, rumowiska skalne, jaskinie wilgotne lasy, zarośla, skały lasy, zarośla, gołoborza, skałki wapienne 31. Nesovitrea hammonis szklarka Ŝeberkowana Wietrznia, Karczówka, Telegraf, Stadion, Góra Grabina środowiska zacienione, wilgotne i suche 32. Nesovitrea petronella szklarka zielonawa NT Wietrznia, Karczówka, Biesak, Góra Grabina, Telegraf, gatunek rzadki wilgotne lasy nad wodami 33. Oxychilus alliarius szklarka czosnkowa Wietrznia, Karczówka, Biesak, Góra Telegraf, Góra Stokowa 34. Oxychilus cellarius szklarka błyszcząca Brusznia, Góra Stokowa, Stadion, Wietrznia rumowiska skalne w lasach, rzadko w biotopach otwartych w lasach, zaroślach, wilgotne miejsca 28

35. Oxychilus glaber szklarka gładka NT Góra Telegraf, gatunek rzadki i ginący cieniste lasy, rumowiska skalne, ruiny 36. Oxychilus depressus szklarka płaska rezerwat Wietrznia, Ślichowice, Karczówka, Góra Telegraf gatunek leśny, chroni się w rumowiskach skalnych 37. Zonitoides nitidus szklarka obłystek Brusznia, Wietrznia, Karczówka 38. Limax cinereoniger pomrów czarniawy Góra Telegraf, Cmentarz Stary 39. Deroceras laeve pomrowik mały rezerwat Biesak- Białogon, brzegi rzeki Chodczy 40. Euconulus fulvus stoŝeczek drobny Góra Telegraf, Stokowa, Stadion, dawny Staw Białogoński łąki, brzegi rzek i zbiorników wodnych róŝne typy lasów, czasem w parkach mokre łąki, brzegi rzek i zbiorników wodnych wilgotne łąki, lasy 41. Cecilioides acicula bezoczka podziemna DD Cmentarz Stary, Karczówka, Kadzielnia ukryty tryb Ŝycia w glebie 42. Clausilia bidentata świdrzyk dwuzębny rezerwat Ślichowice i Karczówka 43. Clausilia dubia świdrzyk pospolity rezerwat Karczówka 44. Laciniaria plicata świdrzyk fałdzisty Wzgórze Zamkowe, mur i przymurze klasztoru na Karczówce lasy, parki o średniej wilgotności biotopy leśne, zarośla lasy, zarośla, na murach, skałach, w ruinach, ogrodach 45. Balea biplicata świdrzyk dwufałdkowy rezerwat Karczówka ocienione skały wapienne, mury, ruiny, rumowiska skalne 46. Bradybaena fruticum zaroślarka pospolita rezerwat Wietrznia, Cmentarz Stary, Białogon (mur zakładu hutniczego) lasy, zarośla, brzegi rzek, podmokłe łąki 47. Helicella obvia ślimak przydroŝny Wietrznia, Kadzielnia, Grabina gatunek sucholubny, Ŝyjący skupiskowo 48. Perforatella incarnata ślimak czerwonawy Karczówka, Wietrznia, Góra lasy, zarośla, parki, ruiny 29

Telegraf, las na Stadionie 49. Perforatella rubiginosa ślimak łąkowy rezerwat Wietrznia, na brzegach Bobrzy w Białogonie zarośla i łąki o duŝej wilgotności 50. Trichia hispida ślimak kosmaty Wietrznia, Karczówka, Góra Telegraf, Góra Dalnia 51. Trichia lubomirski ślimak lubomirskiego NT Karczówka, gatunek rzadki i nieliczny łąki, zarośla, środowiska synantropijne zarośla, lasy nad wodami 52. Euophalia strigella ślimak pagórkowy Karczówka lasy, zarośla, murawy kserotermiczne 53. Arianta arbustorum ślimak zaroślowy Wietrznia uŝytek, Cmentarz Stary, ogródki działkowe przy ul. Legionów zarośla, lasy, parki, ogrody, cmentarze 54. Chilostoma faunistinum ślimak nadobny rezerwat Wietrznia lasy, skały, rumowiska 55. Cepaea vindobonensis ślimak austriacki rezerwat Wietrznia, Góra Stokowa, Białogon dawny staw środowiska suche 56. Cepaea nemoralis ślimak gajowy Kadzielnia, Wietrznia, Góra Grabina 57. Cepaea hortensis ślimak ogrodowy nielicznie w rezerwacie Sufraganiec lasy, zarośla, ruiny, parki, ogrody lasy, zarośla, parki, ogrody, cmentarze 58. Helix pomatia ślimak winniczek rezerwat Karczówka, las na Stadionie, Góra Szydłówkowska 59. Helix lutescens ślimak Ŝółtawy NT rezerwat Karczówka, Wietrznia, Góra Stokowa, Kadzielnia, Cmentarz Stary, działki przy ul. Legionów zarośla, krzewy, parki, ogrody, cmentarze środowiska suche, kserotermiczne 30

Tabela 13. Charakterystyka ilościowa fauny płazów na terenie miasta Kielce Lp. Gatunek Liczba osobników % % Suma % liczebności gatunku 1. Triturus vulgaris 93 71,5 37 28,5 130 6,73 2. Triturus cristatus 84 76,4 26 23,6 110 5,69 3. Bombina bombina 54 64,3 30 35,7 84 4,35 4. Hyla arborea 50 66,6 25 33,4 75 3,88 5. Pelobates fuscus 5 71,4 2 28,6 7 0,36 6. Bufo bufo 310 63 182 37 492 25,49 7. Bufo viridis 27 84,4 5 15,6 32 1,65 8. Bufo calamita 4 40 6 60 10 0,52 9. Rana lessonae 61 69,3 27 30,7 88 4,55 10. Rana esculenta 151 72,9 56 27,1 207 10,72 11. Rana ridibunda 43 74,1 15 25,9 58 3 12. Rana temporaria 310 55,8 245 44,14 555 28,75 13. Rana arvalis 60 73,2 22 26,8 82 4,24 RAZEM 1252 64,9 678 35,1 1930 31

Tabela 14. Inwentaryzacja płazów na terenie rezerwatów Kielc Lp. Gatunek Karczówka Ślichowice Kadzielnia Biesak Wietrznia Sufraganiec RAZEM 1. Triturus vulgaris 19 32 51 2. 3. Triturus cristatus Bombina bombina 24 21 45 62 62 4. Hyla arborea 4 3 7 5. Pelobates fuscus 2 2 6. Bufo bufo 24 16 32 14 25 31 142 7. Bufo viridis 8 12 20 8. Bufo calamita 7 7 9. Rana lessonae 11 10 21 10. Rana esculenta 21 6 43 70 11. Rana ridibunda 9 1 7 17 12. Rana temporaria 31 20 17 24 16 45 153 13. Rana arvalis 4 1 7 6 18 RAZEM 68 44 84 99 231 82 608 32

Tabela 15. Inwentaryzacja płazów na obszarach uznanych za cenne przyrodniczo w obrębie Kielc Lp. Gatunek Góra Telegraf Góra Brusznia Góra Dalnia Góra Grabina Góra Szydłówkow ska Świnia Góra Zbiornik Trzuskawica Zbiornik Mójcza Zalew Piaski Staw Białogoński RAZEM 1. Triturus vulgaris 6 12 18 2. Triturus cristatus 11 12 23 3. Bombina bombina 6 13 19 4. Hyla arborea 5 2 6 4 17 5. Pelobates fuscus 1 2 3 6. Bufo bufo 19 10 21 6 8 12 7 14 23 18 138 7. Bufo viridis 2 4 1 7 8. Bufo calamita 2 1 3 9. Rana lessonae 3 12 7 17 39 10. Rana esculenta 16 18 15 14 63 11. Rana ridibunda 13 22 35 12. Rana temporaria 18 24 11 6 16 17 18 16 21 25 172 13. Rana arvalis 6 4 1 3 1 6 21 RAZEM 54 36 40 16 27 33 53 109 106 84 558 33

Tabela 16. Inwentaryzacja płazów w obrębie korytarzy ekologicznych dolin rzecznych Lp. Gatunek Sufraganiec z Bobrzą Silnica Lubrzanka Chodcza Zagórka RAZEM 1. Triturus vulgaris 24 13 37 2. Triturus cristatus 11 11 3. Bombina bombina 3 3 4. Hyla arborea 18 2 20 5. Bufo bufo 11 34 15 21 11 92 6. Bufo viridis 1 1 7. Rana lessonae 9 10 4 5 28 8. Rana esculenta 13 6 24 5 12 60 9. Rana ridibunda 1 3 2 6 10. Rana temporaria 31 46 24 13 10 124 11. Rana arvalis 8 3 11 22 RAZEM 140 89 102 43 39 413 34

Tabela 17. Inwentaryzacja płazów większych terenów zieleni w obrębie miasta Kielce Lp. Gatunek Park im. Staszica Park Dygasińskie go Ogródki działkowe Las komunalny Stadion Psie Górki Cmentarz Cedzyna Cmentarz Stary Cmentarz Nowy Cmentarz Piaski Cmentarz Białogon RAZEM 1. Triturus vulgaris 24 24 2. Hyla arborea 31 31 3. Bufo bufo 14 21 32 16 18 6 7 1 3 2 120 4. Bufo viridis 4 4 5. Rana esculenta 14 14 6. Rana temporaria 16 11 25 9 10 4 6 3 18 4 106 7. Rana arvalis 8 1 10 2 21 8. Pelobates fuscus 2 2 RAZEM 38 33 128 41 28 10 13 4 23 6 324 Tabela 18. Charakterystyka ilościowa fauny gadów na terenie miasta Kielce Lp. Gatunek Liczba osobników % % Suma % liczebności gatunku 1. Lacerta agilis 290 70,2 123 29,7 413 66,5 2. Lacerta vivipara 20 64,5 11 35,5 31 4,99 3. Anquis fragilis 14 51,8 13 48,2 27 4,34 4. Natrix natrix 74 59,2 51 40,8 125 20,12 5. Coronella austriaca 2 100 2 0,32 35

6. Vipera berus 12 52 11 48 23 3,7 RAZEM 412 66,3 209 33,7 621 Tabela 19.Inwentaryzacja gadów na terenie rezerwatów Kielc Lp. Gatunek Karczówka Ślichowice Kadzielnia Biesak Wietrznia Sufraganiec RAZEM 1. Lacerta agilis 31 7 19 16 21 3 97 2. Lacerta vivipara 3 18 21 3. Anquis fragilis 1 4 5 4. Natrix natrix 7 3 4 3 11 7 35 5. Coronella austriaca 1 1 6. Vipera berus 1 3 2 6 RAZEM 40 10 23 25 37 30 165 Tabela 20. Inwentaryzacja gadów na terenie obszarów uznanych za cenne przyrodniczo Lp. Gatunek Góra Telegraf Góra Brusznia Góra Dalnia Góra Grabina Góra Szydłówkow ska Świnia Góra Zbiornik Trzuskawica Zbiornik Mójcza Zalew Piaski Staw Białogoński RAZEM 1. Lacerta agilis 10 11 18 23 8 14 16 23 124 2. Lacerta vivipara 6 6 3. Anquis fragilis 2 1 2 3 8 4. Natrix natrix 6 2 1 7 9 11 36 5. Coronella austriaca 1 1 36

6. Vipera berus 2 1 1 2 6 RAZEM 20 19 18 25 8 15 7 12 18 38 181 Tabela 21. Inwentaryzacja gadów w obrębie korytarzy ekologicznych dolin rzecznych Lp. Gatunek Sufraganiec z Bobrzą Silnica Lubrzanka Chodcza Zagórka RAZEM 1. Lacerta agilis 11 15 4 7 2 39 2. Lacerta vivipara 4 4 3. Anquis fragilis 7 2 1 10 4. Natrix natrix 23 7 18 3 2 53 5. Vipera berus 4 3 7 RAZEM 49 22 27 10 5 113 Tabela 22. Inwentaryzacja gadów większych terenów zieleni w obrębie miasta Kielce Lp. Gatunek Park im. Staszica Park Dygasińskieg o Ogródki działkowe Las komunalny Stadion Psie Górki Cmentarz Cedzyna Cmentarz Stary Cmentarz Nowy Cmentarz Piaski Cmentarz Białogon RAZEM 1. Lacerta agilis 7 11 43 21 32 16 3 4 6 10 153 2. Anquis fragilis 1 2 1 4 3. Natrix natrix 1 7 11 6 1 26 4. Vipera berus 1 3 4 RAZEM 8 11 52 37 38 16 3 4 7 11 187 37

Lista cennych gatunków w poszczególnych obszarach cennych dla awifauny. Zbiornik Mójcza i przyległy fragment doliny rzeki Lubrzanki wraz z obszarem leśnym oraz ujściowym odcinkiem rzeki Zagórki Tabela 23. Gatunki ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej, stwierdzone na tym terenie: Gatunki lęgowe: 1. Parzana porzana - kropiatka (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 2. Crex crex - derkacz 3. Alcedo atthis - zimorodek 4. Lanius collurio - gąsiorek 5. Lullula arborea - lerka 6. Caprimulgua europaeus - lelek 7. Dryocopus martius - dzięcioł czarny Gatunki nielęgowe: 1. Gavia arctica - nur czarnoszyi (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 2. Egretta alba - czapla biała 3. Ciconia ciconia - bocian biały 4. Ciconia nigra - bocian czarny 5. Pandion haliaetus - rybołów (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 6. Aquila pomarina - orlik krzykliwy (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 7. Milvus milvus - kania ruda 38

8. Circus aeruginosus - błotniak stawowy 9. Circus pygargus - błotniak łąkowy 10. Circus cyaneus - błotniak zboŝowy (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 11. Pernis apivorus - trzmielojad 12. Falco columbarius - drzemlik 13. Grus grus - Ŝuraw 14. Calidris canutus - biegus zmienny (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 15. Philomachus pugnax - batalion (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 16. Tringa glareola - łęczak (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 17. Chlidonias niger - rybitwa czarna 18. Sterna hirundo - rybitwa zwyczajna 19. Dendrocopos syriaceus - dzięcioł białoszyi Ponadto zarejestrowano około 90 gatunków ptaków (lęgowych i nielęgowych) chronionych Konwencją Berneńską i Konwencją Bońską, w tym 6 nielęgowych wymienionych w PCzKZ: róŝaniec (Anas acuta), świstun (Anas penelope), kulik wielki (Numenius arquata), rybitwa białowąsa (Chlidonias hybrida), rybitwa białoskrzydła (Chlidonias leucopterus) i czeczotka (Carduelis flammea). 39

Dolina Bobrzy Tabela 24. Gatunki ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej, stwierdzone na tym terenie: Gatunki lęgowe: 1. Parzana porzana - kropiatka (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 2. Crex crex - derkacz 3. Alcedo atthis - zimorodek 4. Lanius collurio - gąsiorek 5. Sylvia nisoria - jarzębatka 6. Lullula arborea - lerka 7. Caprimulgua europaeus - lelek 8. Dryocopus martius - dzięcioł czarny 9. Picus canus - dzięcioł zielonosiwy Inne waŝne lęgowe spoza załącznika: Tringa totanus - krwawodziób Konwencja Bońska Gallinago gallinago - kszyk Konwencja Bońska Carpodacus erythrinus - dziwonia Konwencja Berneńska Gatunki nielęgowe: 1. Egretta alba - czapla biała 2. Ciconia ciconia - bocian biały 40

3. Ciconia nigra - bocian czarny 4. Circus aeruginosus - błotniak stawowy 5. Circus pygargus - błotniak łąkowy 6. Circus cyaneus - błotniak zboŝowy (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 7. Grus grus - Ŝuraw 8. Tringa glareola - łęczak (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 9. Aythya nyroca - pogorzałka Dolina Zagórki Tabela 25. Gatunki ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej, stwierdzone na tym terenie: Gatunki lęgowe: 1. Parzana porzana - kropiatka (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 2. Crex crex - derkacz 3. Lanius collurio - gąsiorek 4. Ciconia ciconia - bocian biały 5. Dendrocopos syriacus - dzięcioł białoszyi Inne waŝne lęgowe spoza załacznika: Gallinago gallinago - kszyk Konwencja Bońska Asio otus - uszatka Konwencja Berneńska Athene noctua - pójdźka Konwencja Berneńska Gatunki nielęgowe: 1. Circus aeruginosus - błotniak stawowy 41

Osadniki elektrociepłowni Kielce Tabela 26. Gatunki ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej, stwierdzone na tym terenie: Gatunki lęgowe: 1. Luscinia svecica - podróŝniczek (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 2. Lullula arborea - lerka 3. Lanius collurio - gąsiorek 4. Bonas bonasia - jarząbek (las sąsiadujący od zachodu z (osadnikami) Inne waŝne lęgowe spoza załacznika: Konwencja Bońska i Konwencja Berneńska Actitis hypoleucos - piskliwiec Konwencja Berneńska i Konwencja Bońska Tringa totanus - krwawodziób Konwencja Bońska Gatunki nielęgowe: 1. Philomachus pugnax - batalion (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 2. Tringa glareola - łęczak (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 3. Panurus biarmicus - wąsatka (Polska Czerwona Księga Zwierząt) 4. Ciconia nigra - bocian czarny 5. Circus pygargus - błotniak łąkowy 6. Sterna hirundo - rybitwa rzeczna 7. Albedo atthis - zimorodek 42

8. Dryocopus martius - dzięcioł czarny 9. Dendrocopos medius - dzięcioł średni Słowik Pasmo Zgórskie Tabela 27. Gatunki ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej, stwierdzone na tym terenie: Gatunki lęgowe: 1. Ficedula parva - muchołówka mała 2. Ficedula albicollis - muchołówka białoszyja 3. Picus canus - dzięcioł zielonosiwy 4. Dryocopus martius - dzięcioł czarny 5. Columba oenas - siniak Inne waŝne lęgowe spoza załącznika: Regulus ignicapillus - zniczek Konwencja Berneńska 43

Tabela 28. Rozprzestrzenienie poszczególnych gatunków ssaków (Mammalia) na terenie rezerwatów Kielc (Wypiórkiewicz 2005) 44

Lp. Gatunek Karczówka Ślichowice Kadzielnia Biesak Wietrznia Sufraganiec 1. Erinaceus europaeus + + + + 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Talpa europaea + + + + + Sorex araneus + + + + + Sorex minutus + + + + + Crocidura leucodon + Myotis myotis + Myotis mystacinus + + Myotis daubentonii + + Eptesicus serotinus + + + Pipistrellus pipistrellus + 11. Nyctalus noctula + + + + Plecotus auritus 12. + 13. Barbastella barbastellus + 14. Oryctolagus cuniculus + + 15. Sciurusa vulgaris + + + 16. Clathrionomys glaveolus + + Microtus agrestis 17. + + Microtus arvalis 18. + + + + + 19. Apodemus agrarius + + + + Apodemus flavicollis 20. + + + + 21. Apodemus sylvaticus + + + + + + 22. Vulpes vulpes + + + + Sus scrofa 23. + + Capreolus capreolus 24. + + + Cervus elaphus 25. + 26. Martes foina + Mustela putorius 27. + 45

Tabela 29. Rozprzestrzenienie poszczególnych gatunków ssaków (Mammalia) na terenach uznanych za przyrodniczo cenne (Wypiórkiewicz 2005) Lp. Gatunek Góra Telegraf Góra Brusznia Góra Dalnia Góra Grabi na Góra Szydłówkowska Świnia Góra 1. Erinaceus europaeus + + + 2. 3. 4. 5. Talpa europaea + Sorex araneus + + + + + Sorex minutus + + + Pipistrellus pipistrellus + 6. Oryctolagus cuniculus + + 7. 8. 9. Lupus europaeus + Sciurusa vulgaris + + + + Clathrionomys glaveolus + + + Microtus agrestis 10. + + Microtus arvalis 11. + + + + 12. Apodemus agrarius + + + + + + Apodemus flavicollis 13. + + + + 14. Apodemus sylvaticus Glis glis 15. + + + + + + + 16. Vulpes vulpes + + + + Capreolus capreolus 17. + + + + Cervus elaphus 18. + 46

Tabela 30. Rozprzestrzenienie poszczególnych gatunków ssaków (Mammalia) w obrębie korytarzy ekologicznych dolin rzecznych (Wypiórkiewicz 2005) Lp. Gatunek Sufraganiec z Bobrzą Silnica Lubrzanka Chodcza Zagórka 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Talpa europaea + + + + + Sorex araneus + + + + Sorex minutus + + Neomys fodiens + + + + Myotis mystacinus + Myotis daubentonii + + Lepus europaeua + Nyctalus noctula + Arvicola terrestris + + + 10. Pitymus aubterraneus + Eptesicus serotinus 11. + + Ondathra zibethicus 12. + 13. Arvicola terrestris + Mus musculus 14. + + Rattus norvegicus 15. + + + 16. Microtus agrestis + + Microtus arvalis 17. + Micromys minutus 18. + 19. Apodemus agrarius + + + + Apodemus flavicollis 20. + + + Apodemus sylvaticus 21. + + + + + 22. Vulpes vulpes + + + + + 23. Nycterentes procyonoides Capreolus capreolus 24. + + + + Mustela putorius 25. + 47

Tabela 31. Rozprzestrzenienie poszczególnych gatunków ssaków (Mammalia) na większych terenach zieleni w obrębie miasta Kielce (Wypiórkiewicz 2005) Lp. Gatunek Park im. Staszica Park Dygasińskiego Ogródki działkowe Las komunalny Stadion Cmentarze 1. Erinaceus europaeus + + + 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Talpa europaea + + + + Sorex araneus + + + + + Sorex minutus + + Neomys fodiens + Myotis mystacinus + + Myotis daubentonii + + Eptesicus serotinus + + Pipistrellus pipistrellus + + Nyctalus noctula 10. + + + Oryctolagus 11. cuniculus Lepus europaeus 12. + + Sciurus vulgaris 13. + + + Clethrionomys 14. glareolus 15. Microtus agrestis + + Microtus arvalis 16. + + Rattus norvegicus 17. + + 18. Mus musculus + + + Apodemus agrarius 19. + + + + + Apodemus flavicollis 20. + + + Apodemus 21. sylvaticus + + + + + 22. Vulpes vulpes + Sus scrofa 23. + Capreolus capreolus 24. + 25. Cervus elaphus + + + 48

Mustela nivalis 26. + + Tabela 32. Rozprzestrzenienie poszczególnych gatunków ssaków (Mammalia) na terenie zbiorników wodnych i terenach przyległych (Wypiórkiewicz 2005) Lp. Gatunek Zbiornik Trzuskawica Zbiornik Mójcza Zalew Piaski Staw Białogoński 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Talpa europaea + + Sorex araneus + + Sorex minutus + Myotis daubentonii + + Myotis mystacinus + Eptesicus serotinus + Nyctalus noctula + Clathrionomys glaveolus + 9. Mus musculus + 10. Micromys minutus + + Apodemus agrarius 11. + + + + Apodemus 12. sylvaticus + + + + 13. Apodemus flavicollis + + + Vulpes vulpes 14. + 49

Tabela 33. Zestawienie zagroŝeń mających bezpośredni lub pośredni wpływ na jakościowy i ilościowy kształt populacji Mammalia w Kielcach (Wypiórkiewicz 2005). Lp. Stanowisko Rodzaj zagroŝenia Prognoza 1. Karczówka T, R, P, K, Z, N < 2. Ślichowice - + 3. Kadzielnia T, R, P, Wn < 4. Biesak T, P, Z, N + 5. Wietrznia T, R, P, W, N < 6. Sufraganiec T, Z > 7. Sufraganiec z Bobrzą W > 8. Silnica T, R, P, Wn, B < 9. Lubrzanka - + 10. Chodcza - + 11. Zagórka - + 12. Park im. St. Staszica 13. Park Dygasińskiego T, R, P, Wn, W, B < P, R, Wn < 14. Ogródki działkowe P, B, K, Wn, Wd, N + 15. Las Stadion T, R, P, Z, Wn < 16. Cmentarz Stary B, Wn, Wd, P + 16a. Cmentarz Nowy B, Wn, Wd, P + 16b. Cmentarz Piaski B, Wn, Wd + 16c. Cmentarz Białogon B + 16d. Cmentarz Cedzyna B + 17. Psie Górki T, R, P, Wn, N < 18. Góra Telegraf T, R, P, Z, Wn < 19. Góra Brusznia T, R, P, K, Z, Wn < 20. Góra Dalnia T, Wn + 21. Góra Grabina T, R, Wn, N < 22. Góra Szydłówkowska - + 50