Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r.

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r. Od 1 marca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje podwyższenia świadczeń emerytalno-rentowych w ramach ich waloryzacji. Waloryzacji podlegają wypłacane emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, a także renty socjalne, świadczenia przedemerytalne i zasiłki przedemerytalne oraz dodatki i świadczenia wypłacane przy emeryturze lub rencie. Od 1 marca 2008 r. podwyższane są również, w ramach waloryzacji, kwoty najniższych emerytur i rent. Podstawa prawna waloryzacji świadczeń Waloryzacja świadczeń przeprowadzana jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 z późn. zm), zwanej dalej ustawą emerytalną oraz art. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 191, poz.1368), zwanej ustawą zmieniającą. Zgodnie z art. 2 ustawy zmieniającej, wskaźnik waloryzacji świadczeń w 2008 r. wynosi nie mniej niż średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2007 r. w stosunku do 2005 r., zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2007 r. w stosunku do 2005 r. Przepis ten przewiduje również, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent przyznanych lub przeliczonych w myśl art. 110 ustawy emerytalnej w okresie od dnia 1 marca 2007 r. do dnia 29 lutego 2008 r. ustala się poprzez podzielenie pełnego wskaźnika waloryzacji przez średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2006 r., zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2006 r. Wskaźniki waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2008 r. zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie wskaźników waloryzacji emerytur i rent w 2008 r. (Dz. U. Nr 28, poz.163) i wynoszą: 104,2% - dla emerytur i rent przyznanych lub przeliczonych w myśl art. 110 ustawy emerytalnej w okresie od dnia 1 marca 2007 r. do dnia 29 lutego 2008 r., których wysokość obliczono w całości przy zastosowaniu kwoty bazowej 2.059,92 zł, 106,5 % - dla pozostałych świadczeń emerytalno-rentowych. Jakie świadczenia są objęte waloryzacją? Podwyższeniu w ramach waloryzacji podlegają wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych emerytury i renty, a także renty socjalne, świadczenia przedemerytalne i zasiłki przedemerytalne oraz dodatki i świadczenia wypłacane przy emeryturze lub rencie. Waloryzacja obejmuje świadczenia przyznane z urzędu lub na wniosek zgłoszony przed dniem 1 marca 2008 r., o ile prawo do tych świadczeń powstało najpóźniej do dnia 29 lutego 2008 r. 1

Kobieta udowodniła 20 lat składkowych i nieskładkowych. W dniu 10 lutego 2008 r. ukończyła 60 lat, spełniając tym samym ostatni z warunków wymaganych do przyznania emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej. W dniu 22 lutego 2008 r. złożyła wniosek o przyznanie tego świadczenia. Ponieważ prawo do emerytury powstało przed 1 marca 2008 r. i przed tą datą został złożony wniosek, emerytura została przyznana od dnia 10 lutego 2008 r., a jej wysokość obliczono przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 2.059,92 zł. Emerytura ta podlega podwyższeniu w ramach waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 marca 2008 r. Waloryzacja przeprowadzana jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu i obejmuje aktualnie wypłacane świadczenia. Jeżeli wypłata świadczenia jest wstrzymana (np. w związku z osiąganiem przychodu), świadczenie to zostanie zwaloryzowane z chwilą podjęcia jego wypłaty. Dwa wskaźniki waloryzacji Jak już o tym była mowa, podwyższenie wysokości świadczeń następuje przy zastosowaniu dwóch wskaźników waloryzacji wynoszących 106,5 % i 104,2 %. Zróżnicowanie wskaźników waloryzacji jest konsekwencją zniesienia w latach 2005-2007 obowiązku corocznej waloryzacji oraz wprowadzenia zasady, która przewiduje, że kwota bazowa zmienia się corocznie od dnia 1 marca - bez względu na to, czy ma miejsce waloryzacja świadczeń. Ostatnia waloryzacja była przeprowadzona od 1 marca 2006 r., natomiast od 1 marca 2007 r. kwota bazowa wzrosła z 1. 977,20 zł do 2.059,92 zł. Emerytury i renty obliczone z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej przed dniem 1 marca 2007 r. (np. kwoty 1.977,20 zł, 1.903,03 zł czy 1.829,24 zł), podlegają waloryzacji przy uwzględnieniu wskaźnika waloryzacji wynoszącego 106,5 %. Emerytura została przyznana od dnia 1 maja 2004 r., tj. od miesiąca, w którym wniosek o to świadczenie złożył 65-letni mężczyzna, legitymujący się 26-letnim stażem ubezpieczeniowym. Wysokość emerytury została obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej 1.829,24 zł. Uprawniony nie pracował po przyznaniu świadczenia. Emerytura ta została podwyższona w ramach waloryzacji, która była przeprowadzona od dnia 1 marca 2006 r. Podlega ona oczywiście waloryzacji od dnia 1 marca 2008 r., a z uwagi na to, że została przyznana przed dniem 1 marca 2007 r., zostanie podwyższona wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,5%. Jeżeli jednak świadczenia przyznane z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej przed dniem 1 marca 2007 r. zostały ponownie (w całości) obliczone z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej od dnia 1 marca 2007 r. do dnia 29 lutego 2008 r., tj. kwoty 2.059,92 zł, waloryzuje się je przy zastosowaniu wskaźnika 104,2%. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy została przyznana od dnia 1 czerwca 2006 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 101,12%. Wysokość tej renty obliczono przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 1.977,20 zł. Rencista nadal pozostawał w zatrudnieniu i osiągał zarobki w wysokości ok. 3.000 zł miesięcznie. Renta podlegała więc zmniejszeniu o maksymalną kwotę zmniejszenia. 2

W marcu 2007 r. rencista zgłosił wniosek o ponowne ustalenie podstawy wymiaru renty z uwzględnieniem zarobków uzyskanych również po jej przyznaniu. Przedstawił zaświadczenie ZUS Rp 7, na podstawie którego organ rentowy obliczył ponownie podstawę wymiaru renty, przyjmując do jej ustalenia zarobki z lat 1997 2006, a więc zarobki uzyskane także częściowo już po przyznaniu renty (zarobki z roku 2006). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 102,18%, a więc był wyższy od poprzednio ustalonego. Podstawa wymiaru renty oraz jej wysokość zostały ponownie obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej 2.059,92 zł. Renta podlega waloryzacji od dnia 1 marca 2008 r. przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji wynoszącego 104,2%. W tym bowiem przypadku o tym, który wskaźnik powinien zostać zastosowany decyduje to, która kwota bazowa została ostatnio przyjęta do obliczenia świadczenia (a nie to, od której kwoty bazowej obliczono rentę w dacie jej przyznania). Uwaga! Emerytury i renty przyznane osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r., które od 1 marca 2008 r. zostały przeliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej stanowiącej 100% przeciętnego wynagrodzenia, po dokonaniu takiego przeliczenia od 1 marca 2008 r. podlegają waloryzacji wskaźnikiem wynoszącym 106,5 %. Wskaźnikiem 106,5% waloryzowane są również świadczenia, których część socjalna stanowi 24% kwoty bazowej 2.059,92 zł, natomiast część zależna od podstawy wymiaru oraz wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych obliczona została z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej przed dniem 1 marca 2007 r. Emerytura została przyznana od 1 września 2007 r. Za podstawę wymiaru świadczenia przyjęto zwaloryzowaną podstawę wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, ustaloną przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej w okresie od 1 września 1997 r. do 28 lutego 1998 r., stanowiącej 96% przeciętnego wynagrodzenia, tj. 1.001,51 zł. Ponieważ rencista pracował w latach 2001 2004, a wniosek o emeryturę zgłosił we wrześniu 2007 r., część socjalna emerytury została ustalona z zastosowaniem kwoty bazowej 2.059,92 zł. Część świadczenia zależna od podstawy wymiaru oraz okresów składkowych i nieskładkowych została obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej przed dniem 1 marca 2007 r. po jej podwyższeniu do 100% przeciętnego wynagrodzenia, tj. 1.043,24 zł wobec czego emerytura zostanie zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,5 %. Pozostałe emerytury i renty, a więc te, które zostały obliczone od kwoty bazowej 2.059,92 zł, podwyższane są przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji wynoszącego 104,2 %. W maju 2007 r. została przyznana emerytura osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy. Podstawa wymiaru emerytury została ustalona na nowo w myśl art. 15 ustawy emerytalnej, gdyż ten wariant okazał się najkorzystniejszy dla wnioskodawcy. Tak więc zarówno część świadczenia zależna od podstawy wymiaru oraz okresów składkowych i nieskładkowych, jak i część socjalna emerytury została obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej 2059,92 zł. W związku z tym, od 1 marca 2008 r. emerytura podlega waloryzacji wskaźnikiem wynoszącym 104,2 %. Emeryturę przyznaną w 2004 r., w lipcu 2007 r. obliczono z zastosowaniem kwoty bazowej 2059,92 zł, ponieważ przeliczono podstawę wymiaru świadczenia z uwzględnieniem zarobków 3

uzyskanych w części po przyznaniu emerytury. W marcu 2008 r. emerytura podlega podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 104,2%. Decydująca jest bowiem nie data przyznania emerytury, lecz kwota bazowa ostatnio przyjęta do obliczenia wysokości przysługującego świadczenia. Przy ustalaniu wskaźnika waloryzacji rent rodzinnych decydująca jest kwota bazowa, która została przyjęta do ustalenia wysokości świadczenia które przysługiwało (przysługiwałoby) zmarłemu. Renty rodzinne podlegają waloryzacji przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji wynoszącego 106,5 %, o ile wysokość świadczenia, które przysługiwało (przysługiwałoby) zmarłemu, została obliczona (przeliczona) z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej przed dniem 1 marca 2007 r. Renta rodzinna dla dwóch osób została przyznana w czerwcu 2007 r. w wysokości 90% emerytury, jaka przysługiwała zmarłemu. Emerytura ta została ostatnio obliczona z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2006 r. do 28 lutego 2007 r., tj. 1.977,20 zł. ZUS zwaloryzuje rentę rodzinną wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,5%. W tym przypadku o tym, który wskaźnik jest właściwy decyduje data przyznania świadczenia, które przysługiwało zmarłemu (czerwiec 2006 r.), a nie data zgłoszenia wniosku o przyznanie renty rodzinnej. Natomiast w przypadku, gdy świadczenie zmarłego zostało obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2007 r. do 29 lutego 2008 r., tj. 2.059,92 zł, renta rodzinna podlega podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 104,2%. Renta rodzinna przyznana została w styczniu 2008 r. po ubezpieczonym zmarłym w październiku 2007 r., który nie miał ustalonego prawa do emerytury lub renty. Wysokość świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu została obliczona z zastosowaniem kwoty bazowej 2.059,92 zł. W związku z tym, od dnia 1 marca 2008 r. renta rodzinna zostanie podwyższona wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 104,2 %. Renty inwalidów wojennych i wojskowych, a także renty rodzinne po tych inwalidach podlegają waloryzacji poprzez pomnożenie kwoty podstawy ich wymiaru, ustalonej na dzień 29 lutego 2008 r., przez wskaźnik waloryzacji wynoszący 106,5 %. Wysokość tych rent oblicza się od zwaloryzowanej podstawy wymiaru - przy zastosowaniu stawek procentowych wymiaru, określonych w ustawie z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin ( Dz. U. z 2002 r., Nr 9, poz. 87 z późn. zm.). Na czym polega waloryzacja emerytur i rent? Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru - w wysokości przysługującej w dniu 29 lutego 2008 r. - przez odpowiedni wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota świadczenia przysługującego w dniu 29 lutego 2008 r. w wysokości ustalonej przed dokonaniem potrąceń i egzekucji oraz zmniejszenia w związku z osiąganiem przychodu przekraczającego 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. 4

Mężczyzna ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości 780 zł. Renta obliczona jest z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej w okresie od 1 marca 2003 r. do 28 lutego 2004 r., tj. 1.862,62 zł. W związku z osiąganiem przychodu w miesięcznej wysokości 2800 zł, świadczenie zmniejszane jest co miesiąc o maksymalną kwotę zmniejszenia (w 2007 r. i do końca lutego 2008 r. maksymalna kwota zmniejszenia wynosiła 310,05zł) - do wysokości 469,95 zł. W marcu 2008 r. zostanie zwaloryzowana pełna kwota renty, tj. 780 zł. Ponieważ zostanie zastosowany wskaźnik waloryzacji wynoszący 106,5% - po podwyższeniu tym wskaźnikiem renta będzie wynosiła 830,70 zł. Tak ustalona kwota świadczenia będzie następnie podlegała zmniejszeniu w związku osiąganiem przychodu w wysokości przekraczającej 70 % przeciętnego wynagrodzenia, tj. od 1 marca 2008 r. o maksymalną kwotę zmniejszenia wynoszącą 330,20 zł. Jak o tym będzie mowa dalej, w ramach waloryzacji podlegają bowiem podwyższeniu również maksymalne kwoty zmniejszenia. Nowe wysokości świadczeń najniższych Od 1 marca 2008 r. obowiązują nowe wysokości świadczeń najniższych. Podwyższenie ich nastąpiło poprzez pomnożenie dotychczas obowiązujących kwot przez wskaźnik waloryzacji wynoszący 106,5 %. W związku z tym, od 1 marca 2008 r. kwoty świadczeń najniższych wzrastają: emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna o 38,83 zł, tj. z 597,46 zł do 636,29 zł.; renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy o 29,87 zł, tj. z 459,57 zł do 489,44 zł. Kwoty najniższych rent z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy i rent rodzinnych, przysługujących na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.), a także na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.), stanowią 120% kwoty świadczeń najniższych, o których mowa wyżej i wzrastają: renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wypadkowa o 46,60 zł, tj. z 716,95 zł do 763,55 zł. renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową o 35,85 zł, tj. z 551,48 zł do 587,33 zł. Nowe wysokości dodatków Jednocześnie z podwyżką emerytur i rent, od 1 marca 2008 r. następuje podwyższenie dodatków pielęgnacyjnych, dodatków dla sierot zupełnych, dodatków kombatanckich i za tajne nauczanie, a także świadczeń pieniężnych dla byłych żołnierzy górników oraz świadczeń pieniężnych przysługujących osobom deportowanym. Wysokości tych dodatków i świadczeń podlegają podwyższeniu poprzez ich pomnożenie przez wskaźnik waloryzacji 106,5% i wynoszą: dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek za tajne nauczanie 163,15 zł dodatek dla sieroty zupełnej 306,65 zł dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji 244,73 zł 5

dodatek kombatancki 163,15 zł dodatek kompensacyjny 24,47 zł świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych, a także świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR, ustalone: - w wysokości maksymalnej 163,15 zł - w wysokości niższej niż maksymalna w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 8,18 zł do 155,02 zł. (patrz tabela) Liczba pełnych miesięcy pracy za 1 miesiąc za 2 miesiące za 3 miesiące za 4 miesiące za 5 miesięcy za 6 miesięcy za 7 miesięcy za 8 miesięcy za 9 miesięcy za 10 miesięcy za 11 miesięcy za 12 miesięcy za 13 miesięcy za 14 miesięcy za 15 miesięcy za 16 miesięcy za 17 miesięcy za 18 miesięcy za 19 miesięcy Kwota świadczenia od 1 marca 2008 r. 8,18 zł 16,29 zł 24,50 zł 32,61 zł 40,81 zł 48,90 zł 57,11 zł 65,27 zł 73,45 zł 81,58 zł 89,69 zł 97,93 zł 106,05 zł 114,22 zł 122,37 zł 130,51 zł 138,72 zł 146,83 zł 155,02 zł Nowe kwoty maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent Od 1 marca 2008 r. wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,5 % podwyższa się również kwoty maksymalnego zmniejszenia emerytury lub renty w przypadku osiągania przychodu przekraczającego 70% przeciętnego wynagrodzenia, nie wyższego niż 130% tego wynagrodzenia. Ostatnio kwoty te były podwyższane w ramach waloryzacji, jaka była przeprowadzona od 1 marca 2006 r. Od 1 marca 2008 r. kwoty maksymalnego zmniejszenia wynoszą: 440,24 zł dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, 330,20 zł dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, 374,22 zł dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba. W jaki sposób od dnia 1 marca 2008 r. waloryzowane są świadczenia i zasiłki przedemerytalne? 6

Świadczenia i zasiłki przedemerytalne waloryzowane są wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,5%, niezależnie od daty ich przyznania. Zastosowanie wskaźnika waloryzacji 106,5% dla wszystkich świadczeń przedemerytalnych, a więc również i tych, które zostały przyznane po 28 lutego 2007 r., uzasadnione jest tym, że świadczenia przyznawane na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120 poz. 1252), ustalane są w ryczałtowej kwocie, która podlega waloryzacji. I tak wysokość tych świadczeń, określonych w wym. ustawie na kwotę 670 zł, została podwyższona w ramach waloryzacji od 1 marca 2006 r. do kwoty 711,54 zł. Natomiast wskutek waloryzacji od dnia 1 marca 2008 r. wysokość ich podlega podwyższeniu do kwoty 757,79 zł. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego przysługującego w dniu 29 lutego 2008 r. w wysokości ustalonej przed dokonaniem potrąceń i egzekucji oraz zmniejszenia w związku z osiąganiem przychodu przekraczającego 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od dnia 1 marca 2008 r. kwota nowo przyznawanego świadczenia przedemerytalnego wynosi 757,79 zł. Wysokość świadczenia przedemerytalnego przyznanego osobie, której ustało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie może być jednak wyższa niż ostatnio otrzymywana renta. Od dnia 1 marca 2008 r. wzrasta również gwarantowana kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego zmniejszonego wskutek osiągania przychodu - z 355,77 zł do 378,90 zł. Waloryzacja renty socjalnej Wysokość renty socjalnej jest uzależniona od wysokości najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Stanowi ona 84% kwoty tej renty. Wskutek waloryzacji od dnia 1 marca 2008 r. wysokość renty socjalnej wynosi 534,48 zł. Podwyższeniu uległa również kwota renty socjalnej, przysługująca osobie tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności. Od dnia 1 marca 2008 r. wynosi ona 267,24 zł. Od dnia 1 marca 2008 r., w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwotę renty socjalnej ustala się tak, aby łączna wysokość obu świadczeń nie przekraczała kwoty 1.272,58 zł. Kwota renty socjalnej nie może być jednak niższa niż 63,63 zł. Od dnia 1 marca 2008 r. renta socjalna nie przysługuje, jeśli wysokość renty rodzinnej przekracza kwotę 1.272,58 zł. 7

Podwyższenie od 1 marca 2008 r. świadczenia pieniężnego dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych. Od dnia 1 marca 2008 r. świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych podlega podwyższeniu do kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej od 1 marca 2008 r., tj. do kwoty 534,48 zł. Natomiast kwota świadczenia pieniężnego dla cywilnych ofiar działań wojennych, przysługująca osobie pobierającej emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę socjalną, uposażenie wypłacane członkom rodziny sędziego lub prokuratora bądź też świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej, podlega zmniejszeniu o 50% kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej od 1 marca 2008 r. Kwota świadczenia pieniężnego ustalonego w wyniku takiego zmniejszenia wynosi więc od 1 marca 2008 r. 267,24 zł. Od jakiej kwoty bazowej obliczane są emerytury i renty, przysługujące od 1 marca 2008 r.? Od 1 marca 2008 r. wysokość kwoty bazowej wynosi 2. 275,37 zł. Przypominamy, że kwota bazowa stanowi 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, w poprzednim roku kalendarzowym. Kwota bazowa jest ustalana corocznie i obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Kwota bazowa uwzględniana jest dwukrotnie przy ustalaniu wysokości emerytury lub renty. Przede wszystkim służy do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia (podstawa wymiaru = kwota bazowa x indywidualny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, będący wypadkową zarobków oraz przeciętnych wynagrodzeń w latach wskazanych do ustalenia tej podstawy), a tym samym wpływa na część emerytury lub renty zależnej od wymiaru udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych. Ponadto od wysokości kwoty bazowej uzależniona jest tzw. część socjalna świadczenia, która stanowi 24% tej kwoty. Uwaga! Świadczenia obliczone przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej nie podlegają waloryzacji od dnia 1 marca 2008 r. Kwota bazowa w wysokości ustalonej od 1 marca 2008 r. ma zastosowanie przy obliczaniu emerytur i rent przyznanych: na wniosek zgłoszony po dniu 29 lutego 2008 r. lub na wniosek zgłoszony przed dniem 1 marca 2008 r., jeśli prawo do świadczenia powstało po dniu 29 lutego 2008 r. Mężczyzna spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej w lutym 2008 r. Wniosek o przyznanie tego świadczenia złożył jednak dopiero w dniu 5 marca 2008 r. Świadczenie zostanie przyznane od 1 marca 2008 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku i obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2008 r., tj. 2.275,37 zł. 8

Kobieta spełniła wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej w dniu 11 marca 2008 r. W tym dniu ukończyła bowiem 60 lat, posiadając 22-letni staż emerytalny. Wniosek o przyznanie emerytury złożyła jeszcze w lutym 2008 r. Świadczenie zostanie obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2008 r., tj. 2.275,37 zł, bowiem prawo do emerytury powstało od 11 marca 2008 r. Dla wyboru kwoty bazowej, która zostanie zastosowana do obliczenia wysokości emerytury, w tym przypadku, decydująca jest data powstania prawa do świadczenia (marzec 2008 r.), a nie data zgłoszenia wniosku (luty 2008 r.). Kwota bazowa obowiązująca od dnia 1 marca 2008 r. ma zastosowanie do obliczenia całości świadczenia również w sytuacji, gdy osoba, która miała wcześniej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do świadczenia przedemerytalnego przyznanego na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, zgłosi wniosek o przyznanie emerytury (po dniu 29 lutego 2008 r. lub przed dniem 1 marca 2008 r., jeśli prawo do emerytury powstało po dniu 29 lutego 2008 r.), a podstawa wymiaru emerytury zostanie ustalona na nowo (art. 21 ust. 1 pkt. 2 i ust. 3 ustawy emerytalnej). Kobieta pobierająca od 2005 r. rentę z tytułu niezdolności do pracy (przyznaną do końca 2008 r.) wystąpiła z wnioskiem o emeryturę w marcu 2008 r. Do obliczenia jej wysokości wskazała zarobki z tych samych 10 kolejnych lat kalendarzowych, które zostały uwzględnione przy ustalaniu podstawy wymiaru renty, wnioskując o obliczenie podstawy wymiaru emerytury na nowo. Zarówno do obliczenia tej podstawy, jak i części socjalnej emerytury ZUS zastosował nową kwotę bazową, tj. 2.275,37 zł. Jeżeli natomiast osoba uprawniona do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy zgłosi po dniu 29 lutego 2008 r. wniosek o przyznanie emerytury na podstawie innego przepisu lub renty, a podstawę wymiaru nowo przyznanego świadczenia będzie stanowiła podstawa wymiaru dotychczasowego świadczenia, całość świadczenia zostanie obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej ostatnio przyjętej do ustalenia podstawy wymiaru wcześniej przyznanego świadczenia. Jedynie wówczas, gdy świadczeniobiorca po przyznaniu emerytury lub renty, której podstawa wymiaru stanowi podstawę wymiaru kolejnego świadczenia, podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przynajmniej przez 30 miesięcy, przy ustaleniu części socjalnej emerytury lub renty zostanie zastosowana kwota bazowa obowiązująca od 1 marca 2008 r. Mężczyzna był uprawniony do świadczenia przedemerytalnego przyznanego w kwietniu 2000 r. na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. W związku z ukończeniem w marcu 2008 r. 65 lat wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury wskazując do jej obliczenia podstawę wymiaru emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia przedemerytalnego. Po przyznaniu tego świadczenia pozostawał w ubezpieczeniu przez ponad 3 lata. Obliczając emeryturę ZUS uwzględni zwaloryzowaną podstawę wymiaru emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia przedemerytalnego, gdyż ten wariant okazał się dla świadczeniobiorcy najkorzystniejszy. Natomiast do obliczenia części socjalnej świadczenia zastosowana została kwota bazowa obowiązująca od 1 marca 2008 r., a więc 2.275,37 zł. 9

Omówione zasady ustalania części socjalnej świadczenia mają analogiczne zastosowanie wówczas, gdy: podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury stanowi podstawa wymiaru emerytury, podstawę wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do tej renty albo do emerytury stanowi podstawa wymiaru renty lub emerytury. Ponowne ustalanie wysokości świadczeń od podstawy wymiaru przeliczonej po dniu 29 lutego 2008 r. Kwota bazowa obowiązująca od 1 marca 2008 r. ma zastosowanie również do ponownego ustalenia wysokości emerytury lub renty od przeliczonej podstawy jej wymiaru, w myśl art. 110 ustawy emerytalnej. Zarówno część świadczenia zależna od podstawy wymiaru oraz okresów składkowych i nieskładkowych, jak i część socjalna emerytury lub renty zostanie przeliczona z zastosowaniem kwoty bazowej 2.275,37 zł, o ile: 1) wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej zostanie złożony po dniu 29 lutego 2008 r., 2) wnioskodawca wskaże wynagrodzenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłosił wniosek o przeliczenie świadczenia lub z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przy czym wynagrodzenia te muszą przypadać przynajmniej w części po przyznaniu emerytury lub renty, 3) wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obliczony przy uwzględnieniu w/w wynagrodzeń będzie wyższy od poprzednio obliczonego. Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia (pkt 3) nie jest wymagany jeśli: od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej emeryt lub rencista nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przypada w całości po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości tej podstawy wynosi co najmniej 130 %. Emerytura została przyznana od 1 grudnia 2003 r., a jej wysokość obliczono przy zastosowaniu kwoty bazowej 1.862,62 zł. Podstawa wymiaru świadczenia została ustalona z uwzględnieniem wynagrodzeń z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę, tj. z lat 1993-2002. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 105,55%. Od 1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2007 r. świadczeniobiorca był zatrudniony w ramach stosunku pracy, uzyskując wynagrodzenia korzystniejsze od tych, które zostały wcześniej uwzględnione przy ustalaniu wysokości emerytury. W marcu 2008 r. emeryt złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej, wskazując zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłosił wniosek 10

o przeliczenie świadczenia, tj. z lat 1998 2007 (tj. częściowo przypadających po przyznaniu emerytury). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obliczony z uwzględnieniem tych wynagrodzeń wyniósł 115,45%, a więc okazał się wyższy od poprzednio ustalonego. W związku z tym, wysokość emerytury (zarówno część świadczenia zależna od podstawy wymiaru oraz okresów składkowych i nieskładkowych, jak i część socjalna) została obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej 2. 275,37 zł. Emerytura została przyznana od 1 listopada 2001 r., a jej wysokość obliczono przy zastosowaniu kwoty bazowej 1.683,27 zł. Podstawa wymiaru świadczenia została ustalona z uwzględnieniem wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 108,95%. W związku z tym, iż świadczeniobiorca kontynuował stosunek pracy z pracodawcą, u którego był zatrudniony bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, od dnia 1 listopada 2001 r. prawo do tego świadczenia było zawieszone. Stosunek pracy został rozwiązany z dniem 15 marca 2008 r. W dniu 3 marca 2008 r. uprawniony przedłożył świadectwo pracy potwierdzające ustanie zatrudnienia oraz złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury, doliczenie nieuwzględnionych dotychczas okresów składkowych i nieskładkowych oraz o ponowne ustalenie wysokości świadczenia na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej. Do ponownego ustalenia wysokości świadczenia wskazał zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłosił wniosek o przeliczenie świadczenia, tj. z lat 1998-2007, a więc przypadających w części po przyznaniu emerytury. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obliczony z uwzględnieniem tych wynagrodzeń wyniósł 108,54%, a więc okazał się niższy od poprzednio ustalonego. Z uwagi jednak na to, że od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej prawo do emerytury było zawieszone, wysokość emerytury (zarówno część świadczenia zależna od podstawy wymiaru oraz okresów składkowych i nieskładkowych, jak i część socjalna) została obliczona przy zastosowaniu kwoty bazowej 2.275,37 zł. 11