Lidia Bagiƒska Skarga o stwierdzenie niezgodnoêci z prawem prawomocnego orzeczenia Komentarz oraz wzory pism procesowych i kazus 2. wydanie PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE
Lidia Bagiƒska Skarga o stwierdzenie niezgodnoêci z prawem prawomocnego orzeczenia PRAWO SÑDOWE Komentarz oraz wzory pism procesowych i kazus Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2012
Redaktor: Ewa Sadowska Redaktor koordynujący: Wioleta Beczek Projekt okładki: GRAFOS Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: GRAFOS Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-4340-2 ISBN e-book 978-83-255-4341-9
Spis treści Przedmowa... V Wykaz skrótów... IX Wykaz literatury... XIII Część I. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 1 1. Wprowadzenie skargi do Kodeksu postępowania cywilnego... 3 2. Cel i funkcja skargi... 11 3. Charakter prawny skargi... 15 4. Przesłanki dopuszczalności skargi... 24 5. Legitymacja procesowa do złożenia skargi... 35 6. Prawo do jednej skargi od tego samego orzeczenia... 41 7. Termin do wniesienia skargi... 43 8. Sąd właściwy do przyjęcia skargi... 46 9. Podstawy skargi... 49 10. Forma i treść skargi... 62 11. Przymus adwokacko-radcowski... 76 12. Opłata sądowa od skargi... 86 13. Postępowanie po wniesieniu skargi kontrola wstępna skargi... 93 14. Przedsąd w postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności... 98 15. Rozpoznanie skargi w granicach zaskarżenia i w granicach podstaw... 102 16. Pojęcie orzeczenia niezgodnego z prawem... 106 17. Skutki wyroku stwierdzającego niezgodność orzeczenia z prawem... 114 18. Odpowiednie stosowanie przepisów o skardze kasacyjnej... 116 19. Uchylenie orzeczenia na podstawie art. 64 ustawy o Sądzie Najwyższym... 120 III
S p i s t r e ś c i 20. Relacje między skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia a innymi nadzwyczajnymi środkami prawnymi... 125 21. Odpowiedzialność państwa za naruszenie prawa wspólnotowego przez orzeczenie sądu ostatniej instancji... 130 22. Ocena regulacji oraz dostępności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 137 Część II. Wzory pism procesowych skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 143 1. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (podstawa materialna)... 145 2. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (podstawa proceduralna)... 149 Część III. Orzecznictwo... 153 1. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego... 155 2. Orzecznictwo Sądu Najwyższego... 156 Część IV. Kazus wraz z rozwiązaniem sporządzenie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 179 1. Założenia... 181 2. Pozew o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego... 182 3. Wyrok Sądu Rejonowego w Kutnie z 5.10.2010 r., III Rc 150/10... 185 4. Apelacja powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Kutnie z 5.10.2010 r., III Rc 150/10... 186 5. Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 10.5.2011 r., XII Ca 189/11... 189 6. Stan faktyczny... 194 7. Stan prawny... 195 8. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 197 9. Wyrok Sądu Najwyższego z 25.4.2012 r., II CNP 58/11... 201 Indeks... 203 IV
Przedmowa Nowelizacja przepisów dotyczących skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, dokonana ustawą z 22.7.2010 r. (Dz.U. Nr 155, poz. 1037), która weszła w życie 25.9.2010 r. oraz ustawą z 24.9.2010 r. (Dz.U. Nr 197, poz. 1307), która weszła w życie 9.11.2010 r., spowodowała konieczność przygotowania kolejnego wydania książki. Wydanie drugie jest opracowaniem uzupełnionym i rozszerzonym, które uwzględnia aktualny stan prawny oraz najnowsze orzecznictwo SN w zakresie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Przepisy dotyczące skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia stanowiły od samego początku źródło wielu wątpliwości, których nie udało się rozstrzygnąć, mimo że skarga funkcjonuje w polskim systemie już kilka lat. Wprowadzenie do Kodeksu postępowania cywilnego instytucji skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nastąpiło w związku z nową regulacją odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia została zaprojektowana jako nadzwyczajny środek prawny, służący dochodzeniu od państwa naprawienia szkody, o której mowa w art. 77 ust. 1 Konstytucji RP i w art. 417 1 2 KC. Konstytucja RP w art. 77 ust. 1 ustanowiła prawo każdego do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Warunkiem dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez wydanie prawomocnego wyroku sądowego niezgodnego z prawem jest wcześniejsze stwierdzenie przez Sąd Najwyższy niezgodności z prawem zaskarżonego wyroku sądu. V
P r z e d m o w a Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wydaje się w praktyce nie być skutecznym środkiem prawnym dla stron lub uczestników postępowania w dochodzeniu od państwa naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem przez sąd jako organ władzy publicznej orzeczenia niezgodnego z prawem. Skarga jest bardzo skomplikowanym oraz sformalizowanym środkiem procesowym, co utrudnia jej skuteczne wniesienie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego widoczna jest tendencja do tworzenia dodatkowych barier, utrudniających korzystanie ze skargi. Większość skarg jest odrzucana albo dochodzi do odmowy ich przyjęcia do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Nadal zbyt wiele skarg zostaje odrzuconych i nie zostaje przyjętych do rozpoznania merytorycznego, a wśród tych przyjętych większość skarg zostaje oddalona. Tylko nieliczne skargi doprowadzają do uzyskania wyroku Sądu Najwyższego stwierdzającego niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia. Sąd Najwyższy większość skarg odrzuca nie tylko ze względu na ich niedopuszczalność, lecz także z powodu niespełnienia ustawowych wymagań konstrukcyjnych. Wysoki stopień sformalizowania skargi w rzeczywistości znacząco ogranicza możliwość dochodzenia od Skarbu Państwa naprawienia szkody wyrządzonej niezgodnym z prawem działaniem władzy sądowej. Tematyka skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest nadal zbyt mało znana. Mimo, że nie brakuje publikacji dotyczących skargi, odnoszą się do niej liczne orzeczenia Sądu Najwyższego, a także Trybunału Konstytucyjnego, w których rozstrzygane były wątpliwości powstające w związku z korzystaniem z tej instytucji, to wielu praktyków prawa nadal nie może doprowadzić do skutecznego wniesienia skargi i jej merytorycznego rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Powstała zatem konieczność przedstawienia opracowania, które w przystępnej i krótkiej formie zawierałoby niezbędne informacje ułatwiające praktykom prawa korzystanie z tego nadzwyczajnego środka procesowego, jakim jest skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Uwzględnienie skargi i stwierdzenie przez Sąd Najwyższy, że prawomocne orzeczenie sądu jest niezgodne z prawem, otwiera poszkodowanemu drogę do dochodzenia od Skarbu Państwa odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez wydanie tego orzeczenia. Stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem jest bezwzględną przesłanką odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu szkody wyrządzonej jego wydaniem. VI
P r z e d m o w a Niniejsze opracowanie zawiera omówienie i analizę przepisów dotyczących skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz wzory tej skargi. W publikacji zostały wskazane najistotniejsze orzeczenia Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego, które umożliwią zapoznanie się z tendencjami typowymi dla orzecznictwa w sprawach skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wywołane wydaniem przez sąd prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem. Sięgając do genezy omawiane skargi należy podkreślić, że art. 77 ust. 1 Konstytucji RP gwarantuje każdemu prawo do wynagrodzenia szkody, jaka mu została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej, w tym także władzy sądowej. Ustawodawca nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności i praw gwarantowanych przez Konstytucję. Należy także przypomnieć, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie jest środkiem prawnym prowadzącym do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec Skarbu Państwa w odniesieniu do każdego wadliwego prawomocnego orzeczenia sądu. W przypadku prawomocnych orzeczeń sądu, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie niezgodnego z prawem prawomocnego orzeczenia można domagać się od Skarbu Państwa bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi. Oznacza to, że poszkodowany może dochodzić odszkodowania od Skarbu Państwa na zasadach ogólnych (art. 417 KC) przed sądami powszechnymi bez konieczności uprzedniego uzyskania stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu. Oddając w Państwa ręce niniejszą publikację, dzielę się wiedzą i doświadczeniem zawodowym z nadzieją, że opracowanie to będzie realnie pomocne przy sporządzaniu skargi przez pełnomocników, że będzie ułatwiać jej skuteczne wniesienie i umożliwiać merytoryczne rozpoznanie przez Sąd Najwyższy. Liczę, że w dalszej perspektywie skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia zacznie w rzeczywistości spełniać swoje cele i umożliwi wielu poszkodowanym wydaniem niezgodnego z prawem prawomocnego wyroku sądu uzyskanie należnego im odszkodowania od Skarbu Państwa. Warszawa, sierpień 2012 r. adw. Lidia Bagińska VII
Wykaz skrótów 1. Źródła prawa EKPCz KC Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KP ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPC ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KSCU ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) KSH ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) PrUpNapr ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.) Regulamin SN uchwała z 1.12.2003 r. Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego w sprawie Regulaminu Sądu Najwyższego (M.P. z 2003 r. Nr 57, poz. 898 ze zm.) SNU ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z 25.3.1957 r. IX
W y k a z s k r ó t ó w 2. Czasopisma i publikatory Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U. Dziennik Ustaw EPS Europejski Przegląd Sądowy KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego M.P. Monitor Polski MoP Monitor Prawniczy OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Seria A OTK ZU Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Zeszyt Uzupełniający Pal. Palestra PiP Państwo i Prawo PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr. Sp. Prawo Spółek Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo PS Przegląd Sądowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Rej. Rejent R. Pr. Radca Prawny ST Samorząd Terytorialny TPP Transformacje Prawa Prywatnego Wok. Wokanda Zb.Orz. Zbiory Orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości 3. Inne skróty adw. adwokat art. artykuł cz. część ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości itd. i tak dalej lit. litera m. mieszkania m.in. między innymi n. następna (-y, -e) niepubl. niepublikowane X
W y k a z s k r ó t ó w np. na przykład Nr numer ORA Okręgowa Rada Adwokacka orz. orzeczenie pkt punkt por. porównaj post. postanowienie pow. powierzchnia poz. pozycja r. rok red. redakcja RPD Rzecznik Praw Dziecka RPO Rzecznik Praw Obywatelskich s. strona (-y) SN Sąd Najwyższy SN(7) Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów sygn. sygnatura t. tom tekst jedn. tekst jednolity tj. to jest TK Trybunał Konstytucyjny tzn. to znaczy tzw. tak zwany uchw. uchwała ul. ulica ust. ustęp uz. uzasadnienie wyr. wyrok w zw. w związku zam. zamieszkały zd. zdanie ze zm. ze zmianą (-ami) zł złoty zob. zobacz XI
Wykaz literatury Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006. Banaszak B., Zakres podmiotów uprawnionych do dochodzenia wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działania organu władzy publicznej (art. 77 ust. 1 Konstytucji RP), MoP 2011, Nr 1. Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niezgodnym z prawem prawomocnym orzeczeniem lub ostateczną decyzją (art. 417 1 2 k.p.c.), Pal. 2006, Nr 5 6. Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2012. Bieniek G., Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., PS 2002, Nr 4. Błaszczak Ł., Szynal M., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, Pr. Sp. 2005, Nr 4. Bosek L., Bezprawie legislacyjne, Warszawa 2007. Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2011. Domińczyk T., Formalne ograniczenia wnoszenia środków odwoławczych do Sądu Najwyższego w kontekście art. 398 6 KPC oraz art. 424 8 KPC, Studia i Analizy Sądu Najwyższego 2008. Dzienis P., Odpowiedzialność cywilna władzy publicznej, Warszawa 2006. Ereciński T., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, [w:] A. Nowicka (red.), Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Stanisławowi Sołtysińskiemu, Poznań 2005. Ereciński T., Gudowski J., Jędrzejewska M., Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. II, Warszawa 2006. Flemming-Kulesza T., Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Dwie wypowiedzi Sądu Najwyższego na temat skargi o stwierdzenie XIII
W y k a z l i t e r a t u r y niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, Pal. 2006, Nr 1 2. Gapska E., Odpowiedzialność Skarbu Państwa za bezprawie judykacyjne, Wybrane zagadnienia procesowe, Pal. 2008, Nr 1 2. Gęsiak J., Od nieodpowiedzialności po bezprawność ewolucja zasad odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, [w:] L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar (red.), Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, Kraków 2005. Góra-Błaszczykowska A., Apelacja, Zażalenie. Wznowienie postępowania, Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Komentarz, Warszawa 2006. Góra-Błaszczykowska A., Skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki, MoP 2005, Nr 11. Górski A., Niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia sądu cywilnego jako podstawa skargi z art. 424 1 KPC, MoP 2005, Nr 20. Grzegorczyk P., Dopuszczalność skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, PS 2007, Nr 2. Gudowski J., Węzłowe problemy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, PS 2006, Nr 1. Haczkowska M., Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa według Konstytucji RP, Warszawa 2007. Hofmańska E., Dochodzenie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia po śmierci uprawnionego, PiZS 2007, Nr 6. Hofmańska E., Glosa do wyroku SN z 26.10.2005 r., III BZP 1/05, OSP 2006, Nr 12, poz. 133. Horak A., Kilka uwag na temat skargi o stwierdzenie niezgodnego z prawem prawomocnego orzeczenia sądu jako narzędzia realizacji odpowiedzialności Państwa za naruszenie prawa wspólnotowego przez sądy, R. Pr. 2006, Nr 3. Jankowski J., Nowelizacja KPC z 22.12.2004 r., MoP 2005, Nr 5. Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2009. Judek P., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wybrane aspekty prawne, MoP 2006, Nr 19. Kajkowska E., Podstawy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, KPP 2010, Nr 2. XIV
W y k a z l i t e r a t u r y Karasek I., Odpowiedzialność Skarbu Państwa za funkcjonariuszy po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4.12.2001 r., SK 18/00, TPP 2002, Nr 1 2. Kocur M., Ustawodawca nie powinien ignorować wyroku Trybunału Konstytucyjnego, MoP 2010, Nr 8. Kondek J., Polskie uregulowanie odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez władzę publiczną na tle regulacji Republiki Czeskiej i Wielkiej Brytanii, PPH 2007, Nr 4. Lewandowski P., Glosa do wyr. TK z 1.4.2008 r., SK 77/06, MoP 2010, Nr 24. Manowska M., Skarga o wznowienie postępowania a skarga kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, PS 2006, Nr 1. Manowska M., Zmiany w kodeksie postępowania cywilnego wprowadzone w 2004 r., PS 2005, Nr 5. Manowska M., Pruś P., Adamczuk A., Stefańska E., Sieńko M., Radwan M., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2011. Mucha J., Nowe regulacje w kodeksie postępowania cywilnego, cz. 1, R. Pr. 2005, Nr 2. Nowosielski R., Śledź M., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w praktyce i orzecznictwie, MoP 2008, Nr 19. Osajda K., Dopuszczalność ponownego wnoszenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przez tę samą stronę, Pal. 2009, Nr 1 2. Parchomiuk J., Odpowiedzialność odszkodowawcza za legalne działania administracji publicznej, Warszawa 2007. Pecyna M., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jako przesłanka (braku) odpowiedzialności Skarbu Państwa, TPP 2006, Nr 2. Piasecki K., Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. I, Warszawa 2006. Pietrzkowski H., Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika w sprawach cywilnych, Warszawa 2010. Pietrzkowski H., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, PS 2005, Nr 4. Pogonowski P., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w postępowaniu cywilnym. Problemy podstawowe, Rej. 2005, Nr 10 i 11. XV
W y k a z l i t e r a t u r y Pogonowski P., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w postępowaniu cywilnym, po zmianach w 2004 r., PPH 2005, Nr 8. Półtorak N., Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa w prawie Wspólnot Europejskich, Kraków 2002. Półtorak N., Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa wobec jednostki z tytułu nie wypełniania prawa wspólnotowego, PiP 2004, Nr 7. Radwański Z., Zmiany w kodeksie cywilnym dotyczące odpowiedzialności organów wykonujących władzę publiczną, MoP 2004, Nr 21. Safian M., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 r.), Warszawa 2004. Safjan M., Matuszyk K., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej, Warszawa 2009. Sanetra W., Uwagi o skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia ze szczególnym uwzględnieniem spraw z zakresu prawa pracy, PS 2005, Nr 9. Sanetra W., W kwestii odpowiedzialności za wyrządzenie szkody przez wydanie orzeczenia niezgodnego z prawem wspólnotowym, EPS 2006, Nr 3. Skoczylas J., Odpowiedzialność Skarbu Państwa i innych podmiotów przy wykonywaniu władzy publicznej w noweli do kodeksu cywilnego, PS 2004, Nr 9. Skoczylas J., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez władzę publiczną, Warszawa 2005. Stefanicki R., Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa wobec jednostki z tytułu niewypełnienia prawa wspólnotowego, PiP 2004, Nr 7. Szynal M., Błaszczak Ł., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, Pr. Sp. 2005, Nr 4. Świderski K., Odpowiedzialność za szkody spowodowane działaniem władzy publicznej, ST 2001, Nr 6. Trzepiński M., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 17.6.2005 r., III CZ 49/05, MoP 2006, Nr 24. Trzepiński M., Odrzucenie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, MoP 2006, Nr 24. Wiśniewski A., O interpretacji Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, R. Pr. 2004, Nr 4. XVI
W y k a z l i t e r a t u r y M. Wójcik, [w:] A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Kraków 2005. Wróbel A., [w:] M. Szwarc-Kuczer, K. Kowalik-Bańczyk (red.), Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, t. II, Warszawa 2007. Zembrzuski T., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jako instrument dochodzenia od Skarbu Państwa naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem orzeczenia sądowego w postępowaniu cywilnym, SI 2007, Nr 67. Zieliński A., Ochrona przed szkodami wyrządzonymi przez organy władzy publicznej wadliwą wykładnią prawa cywilnego, [w:] L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar (red.), Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, Kraków 2005. Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. I, Warszawa 2005. Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, Warszawa 2012. XVII
Część I Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia 1. Wprowadzenie skargi do Kodeksu postępowania cywilnego 2. Cel i funkcja skargi 3. Charakter prawny skargi 4. Przesłanki dopuszczalności skargi 5. Legitymacja procesowa do złożenia skargi 6. Prawo do jednej skargi od tego samego orzeczenia 7. Termin do wniesienia skargi 8. Sąd właściwy do przyjęcia skargi 9. Podstawy skargi 10. Forma i treść skargi 11. Przymus adwokacko-radcowski 12. Opłata sądowa od skargi 13. Postępowanie po wniesieniu skargi kontrola wstępna skargi 14. Przedsąd w postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności 15. Rozpoznanie skargi w granicach zaskarżenia i w granicach podstaw 16. Pojęcie orzeczenia niezgodnego z prawem 17. Skutki wyroku stwierdzającego niezgodność orzeczenia z prawem 18. Odpowiednie stosowanie przepisów o skardze kasacyjnej 19. Uchylenie orzeczenia na podstawie art. 64 ustawy o Sądzie Najwyższym 20. Relacje między skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia a innymi nadzwyczajnymi środkami prawnymi