WOJEWODA ŚLĄSKI NR NPII.4131.1.162.2016 Katowice, 14 kwietnia 2016 r. ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 446) stwierdzam nieważność uchwały Nr XXII/125/16 Rady Gminy Radziechowy-Wieprz z dnia 4 marca 2016 r. w sprawie programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Radziechowy-Wieprz w 2016 roku, w całości jako sprzecznej z art. 11a ust. 2 pkt 1, pkt 2, pkt 3 oraz pkt 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 856 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. Uzasadnienie Przedmiotową uchwałą Rada Gminy Radziechowy-Wieprz uchwaliła program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Radziechowy-Wieprz. Jako podstawę prawną do podjęcia kwestionowanej uchwały Rada wskazała m. in. art. 11a ustawy, w którym zgodnie z ust. 1 Rada gminy wypełniając obowiązek, o którym mowa w art. 11 ust. 1, określa, w drodze uchwały, corocznie do dnia 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. W myśl art. 11a ust. 2 ustawy program taki obejmuje: 1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt; 2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie; 3) odławianie bezdomnych zwierząt; 4) obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt; 5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt; 6) usypianie ślepych miotów; 7) wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt gospodarskich; 8) zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt. Id: D44D0FE8-D5EC-496A-96BF-8D27AACBD059. Podpisany Strona 1
Należy również wskazać, iż dodatkowo, zgodnie z art. 11a ust. 5 ustawy, każdy program zawiera wskazanie wysokości środków finansowych przeznaczonych na jego realizację oraz sposób wydatkowania tych środków. Mając na uwadze wyżej wskazane przepisy ustawy o ochronie zwierząt stwierdzić należy, iż uchwalony przedmiotową uchwałą Program nie spełnia ustawowych przesłanek określonych w tych przepisach. Ustawodawca w art. 11a ust. 2 i 5 ustawy enumeratywnie wskazał zakres regulacji, które winny być unormowane w powyższym programie. Ze sformułowania "program obejmuje" oraz "program zawiera wskazanie" nie można wyprowadzać wniosku o fakultatywnym zakresie jego regulacji w odniesieniu do kwestii, które powinny być określone. Zakres swobody rady gminy w tym przypadku nie oznacza możliwości odstąpienia od uregulowania spraw, które powinny być określone w programie, lecz zobowiązuje do określenia w nim wszystkich wskazanych w delegacji ustawowej elementów. Brak jakiegokolwiek z wymienionych powyżej elementów skutkuje bezwzględną nieważnością całego aktu. Analizując regulacje zawarte w uchwalonym przez Radę Gminą Radziechowy-Wieprz Programie stwierdzić należy, iż nie zostały w nim ujęte wszystkie obligatoryjne elementy, o których mowa w art. 11a ustawy. Zdaniem organu nadzoru w niniejszym Programie brak jest konkretnych regulacji związanych z opieką nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmiania (art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy). Realizacja obowiązku nałożonego tym przepisem musi opierać się na wskazaniu konkretnych działań podejmowanych przez Gminę w celu opieki nad wolno żyjącymi kotami. Tymczasem, w 1 pkt 2 uchwały Rada Gminy Radziechowy-Wieprz wskazała, że sprawowanie ewentualnej opieki będzie polegało na akcji prowadzonej przez młodzież w szkołach i przedszkolach oraz edukacji mieszkańców poprzez artykuły w biuletynie informacyjnym oraz w razie konieczności dokarmiania wolno żyjących kotów, Gmina zapewni niezbędną ilość pożywienia. Powyższe oznacza, że nie wskazano jakie konkretne działania zostaną podjęte w ramach dożywiania wolno żyjących kotów, lecz przewidziano jedynie ewentualną możliwość podjęcia pewnych działań. Tak sformułowane zapisy nie sposób uznać za spełniające wymagania stawiane przez ustawodawcę Radzie Gminy, która nie wypełniła delegacji ustawowej z art. 11a ust. 2 pkt 2 ustawy. Organ nadzoru zwraca również uwagę, iż regulacje zawarte w przedmiotowym Programie dotyczące usypiania ślepych miotów są zbyt ogólnikowe. W ocenie organu nadzoru, mimo iż programy opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt powinny zawierać zapisy, które wskazywałyby kierunek działania organu wykonawczego gminy. W programie powinny zostać umieszczone bardziej szczegółowe zapisy dotyczące usypiania Id: D44D0FE8-D5EC-496A-96BF-8D27AACBD059. Podpisany Strona 2
ślepych miotów, np. kto i gdzie może przynieść ślepe mioty i kto i na jakich zasadach dokona ich uśpienia (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 grudnia 2014r. sygn. akt II SA/Wr 676/14, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Tym samym, przepis 1 ust. 6 pkt 2 Programu w tym zakresie należy uznać za niewystarczający. Jednocześnie, Rada Gminy Radziechowy-Wieprz wykroczyła poza zakres delegacji ustawowej poprzez wskazanie, że ciężarnym samicom będącym w schronisku dla zwierząt pozostawia się jedno zwierzę, natomiast pozostałe powinny zostać uśpione ( 1 ust. 6 pkt 1 uchwały). Z regulacji tej wynika, że usypiane będzie potomstwo samic przyjętych do schroniska, niezależnie od tego, czy będzie to ślepy miot, czy nie. W ocenie organu nadzoru takie uregulowanie jest wypaczeniem woli ustawodawcy. W ocenie organu nadzoru, również 1 ust. 3 zd. ostatnie uchwały w zakresie dotyczącym odławiania zwierząt pozostaje poza zakresem delegacji ustawowej, bowiem z art. 11a ust. 1 oraz ust. 2 ustawy wynika, że wszelkie działania powinny zostać skonkretyzowane w Programie. Oznacza to, że zapis, w którym mowa jest o możliwości dodatkowego zlecenia lekarzowi weterynarii wyłapania bezdomnych zwierząt jest sprzeczny z art. 11a ust. 1 pkt 3 ustawy, bowiem nie określa precyzyjnie podmiotu, któremu powierzono wykonanie tego zadania. Na marginesie należy wskazać, że przepisy uchwały są ze sobą sprzeczne bowiem w 1 ust. 1 Programu Rada Gminy wskazała, że celem zapewnienia bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku zawarła umowę ze schroniskiem dla zwierząt Strzelce w Strzelcach 879. Natomiast w 1 ust. 5 Programu, w zakresie zadania dotyczącego poszukiwania właścicieli dla bezdomnych zwierząt, Rada Gminy wskazała, że gmina zgodnie z podpisaną umową ze schroniskiem w Żywcu wspólnie przeprowadzą akcje promocyjne mające na celu adopcje bezdomnych zwierząt ( ). Tym samym nie sposób z Programu wywnioskować w sposób jednoznaczny, z którym ze schronisk Gmina zawarła de facto umowę, czy też współpracuje zarówno ze schroniskiem w Strzelcach, jak i ze schroniskiem w Żywcu, co jest sprzeczne z art. 11a ust. 2 pkt 1 ustawy. Reasumując, organ nadzoru stwierdza, iż program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt nie może ograniczać się jedynie do lakonicznego wskazania celu samego programu i obszarów działań podejmowanych przez Gminę, program ma bowiem przede wszystkim zawierać treści dotyczące sposobu realizacji każdej z kwestii wskazanych w art. 11a ust. 2 i 5 ustawy. Wynika to bezpośrednio z samego charakteru prawnego programu. Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt jest to uchwała, która w swoich przepisach powinna wyznaczać w sposób jasny i wyczerpujący konkretne kierunki działania organów gminy. Program to plan, układ Id: D44D0FE8-D5EC-496A-96BF-8D27AACBD059. Podpisany Strona 3
zamierzonych czynności, założenia, cele działania (por. Słownik języka polskiego pod red. E. Sobol Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002r. s. 753). Zatem program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt to roczny plan zamierzonych czynności, bądź założeń, celów działania. Program ma charakter aktu planowania, aktu polityki gminnej, który powinien kształtować politykę gminy w zakresie opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Powierzchowne i wybiórcze uregulowanie poszczególnych części programu niweczy zatem podstawowy cel, dla jakiego jest on podejmowany, a więc ustalenia pewnych kierunków i sposobu wykonywania zadania własnego gminy, jakim jest zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie na terenie Gminy (art. 11 ust. 1 ustawy). Niewypełnienie tego obowiązku musi skutkować stwierdzeniem istotnego naruszenia prawa, powodującego nienależytą ochronę zwierząt, a w konsekwencji prowadzić do uznania nieważności całości uchwały. Ta bowiem musi zawierać wszystkie elementy wskazane w ustawie (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 8 stycznia 2016 r. sygn. akt II SA/Gl 740/15, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Przyjmując Program Rada nie wypełniła zatem zakresu spraw przekazanego jej przez ustawodawcę do uregulowania w uchwale. Oznacza to, że przedmiotowy Program pozbawiony został elementów obligatoryjnych, wpływających na legalność całej uchwały. Tym samym uchwałę Nr XXII/125/16 Rady Gminy Radziechowy-Wieprz z dnia 4 marca 2016 r., ze względu na wyżej opisane nieprawidłowości, należy uznać za wadliwą, co czyni stwierdzenie jej nieważności - w całości - uzasadnionym i koniecznym. Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, za pośrednictwem Wojewody Śląskiego, w terminie 30 dni licząc od dnia doręczenia rozstrzygnięcia. Id: D44D0FE8-D5EC-496A-96BF-8D27AACBD059. Podpisany Strona 4
Stwierdzenie nieważności uchwały, zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. z up. WOJEWODY ŚLĄSKIEGO Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Prawnego Iwona Andruszkiewicz Otrzymują: 1. Rada Gminy Radziechowy-Wieprz. Id: D44D0FE8-D5EC-496A-96BF-8D27AACBD059. Podpisany Strona 5