OŚ SASKA A S I A S Z E W C Z Y K I I I TET
PAŁAC SASKI
Jan Andrzej Morsztyn w 1661 roku uzyskał pozwolenie od króla Jana Kazimierza na zasypanie części fosy i rozsypanie wału Zygmuntowskiego w związku z planowaną budową najpierw dworu, a później pałacu. Na ziemi należącej wcześniej do starostwa warszawskiego wzniósł barokowy pałac, który należał do jednego z największych w ówczesnej stolicy. Za projektanta pałacu uznaje się architekta Wazów Giovanniego Battistę Gisleniego.
Po nabyciu Pałacu Saskiego przez rząd pruski w jego północnym skrzydle w latach 1804-1816 mieściło się Liceum Warszawskie. Pracę w nim od jesieni 1810 r. jako nauczyciel języka francuskiego rozpoczął Mikołaj Chopin. Rodzina Chopinów wraz z maleńkim Fryderykiem zamieszkała na II piętrze pałacu.
W czasie II wojny światowej Pałac Saski zajmował Wehrmacht, a sąsiedni Pałac Brühla gubernator dystryktu warszawskiego Ludwik Fischer. Od 1940 r. zmieniła się również nazwa placu na Adolf Hitler Platz. W grudniu 1944 r. Pałace Saski i Brühla, a także pomnik księcia Józefa Poniatowskiego zostały wysadzone w powietrze. Ocalał jedynie fragment kolumnady z Grobem Nieznanego Żołnierza, pod który nie podłożono materiałów wybuchowych.
HALE MIROWSKIE
Bliźniacze hale, pierwotnie nazywane Hallami Targowymi znajdujące się na warszawskim Mirowie na pl. Mirowskim 1 (stąd ich potoczna nazwa). Obie hale wybudowano w latach 1899-1901, za czasów gdy prezydentem Warszawy był rosyjski generał Mikołaj Bibikow. Projektantami hal byli: Bolesław Milkowski (konstrukcja), Ludwik Panczakiewicz (elewacje), Apoloniusz Nieniewski, Władysław Kozłowski.
Hala zachodnia - Mirowska po odbudowie, została oddana do użytku 15 listopada 1962 r., jej przeznaczenie się nie zmieniło, nadal pełni funkcje handlowe. Od 1974 r. użytkownikiem hali jest "Społem" WSS Śródmieście, która w 1997 r. wykupiła zabytkowy budynek, a przyległy teren przekazano jej w wieczyste użytkowanie.
Hala wschodnia - Gwardii po odbudowie w 1953 r. była nazywana również halą sportową, przez wiele lat po II wojnie światowej pełniła funkcję sportowowidowiskowe. Po wojnie należała do Milicyjnego Klubu Sportowego "Gwardia" (stąd jej potoczna nazwa). Obecnie, podobnie jak pierwsza hala, pełni funkcje handlowe, tylko w niewielkiej części mieści się sekcja bokserska WKS "Gwardia". Właścicielem hali jest miasto.
GOŚCINNY DWÓR
Duży obiekt handlowy, projektu Jana Jakuba Gaya, istniejący w Warszawie w latach 1841 1939 i położony na Placu Za Żelazna Bramą, na Mirowie. Obok znajdował się Pałac Lubomirskich, w późniejszym okresie Hale Mirowskie i resztki Koszar Mirowskich.
W budynku handel toczył się prawie przez 100 lat do czasu wybuchu II wojny światowej, kiedy to w 1939 r. Niemcy zbombardowali ten obiekt. Resztki budynku spalono, a liczne elementy metalowe Niemcy zarekwirowali na złom.
ŻELAZNA BRAMA
Brama która oddzielała dawne tereny nie należące do Warszawy od Ogrodu Saskiego i planowanej Osi Saskiej. Dawniej, cały Ogród Saski (znacznie większy niż dziś), był otoczony murem, a na teren ogrodu prowadziło kilka bram.
Brama od zachodu była zbudowana z żelaza i oddzielała piękne ogrody od błotnistych i brudnych terenów podmiejskich. Po bokach żelazno ażurowej bramy stały dwa obronne bastiony.
Plac Żelaznej Bramy
Targ za Żelazną Bramą
Wejście do Ogrodu Saskiego od strony Placu Żelaznej Bramy
PAŁAC BRUHLA
Nieistniejący rokokowy pałac, który znajdował się w Warszawie, przy obecnym placu marsz. J. Piłsudskiego. Był uważany za jeden z najpiękniejszych warszawskich pałaców. W 1944 został wysadzony razem z Pałacem Saskim przez wycofujących się Niemców.
Wybudowany został dla Jerzego Ossolińskiego w latach 1639-1642. Był to wtedy budynek piętrowy, na planie czworokąta, z dwiema wieżyczkami w rogach budynku od strony ogrodu.
Brama Pałacu Bruhla
Na polecenie marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w latach 1681-1696 od frontu dobudowano dwa dwupiętrowe alkierze ze stożkowymi dachami i wnękami na zdobiące je rzeźby królów. Od strony ogrodu dobudowano dwa trójkondygnacyjne, siedmioosiowe pawilony.
PAŁAC KRONENBERGA
Zwany też Domem Kronenberga nieistniejący budynek wybudowany w stylu eklektycznym ("ciężki, renesansowy budynek wzniesiony przez architekta z Berlina" jak opisywał go przewodnik po Warszawie z 1904.[1]) znajdujący się u zbiegu ulicy Królewskiej i placu Małachowskiego. Został spalony podczas działań wojennych we wrześniu 1939 i rozebrany w latach 1961-1962 w związku z budową hotelu Victoria w 1976.
GIEŁDA
Pierwsza giełda pieniężna powstała w Warszawie w 1757 roku. Dwa razy w tygodniu do ratusza staromiejskiego schodzili się kupcy, aby załatwić sprawy bankierskie i handlowe. Za czasów Księstwa Warszawskiego, 1 marca 1809 roku, nakazem francuskiego kodeksu handlowego udoskonalono zasady funkcjonowania warszawskiej giełdy.
Od momentu powstania Giełda stale była przenoszona z miejsca na miejsce. W Pałacu Saskim, gdzie nastąpiło otwarcie Giełdy, działała ona niespełna rok. Potem przeniesiono ją do Marywilu, następnie na krótki czas do Ratusza Głównego i znów do Marywilu, gdzie funkcjonowała przez 10 lat.
Giełda przestała działać we wrześniu 1939 roku. Budynek został zbombardowany przez niemieckie lotnictwo. Bomby zniszczyły wszystkie budynki po obu stronach ulicy Królewskiej od skrzyżowania z Marszałkowską aż do placu Grzybowskiego.
PAŁAC LUBOMIRSKICH
Pałac w Warszawie, wybudowany w XVIII w. przez rodzinę Radziwiłłów.
W XVIII w. rodzina Radziwiłłów kupiła północne tereny podwarszawskiego miasteczka Wielopole. Przed 1712 r. wybudowała tam swoją posiadłość. W 1730 r. pałac należał już do architekta Jana Z. Deybla. W 1760 r. w pałacu zaczęła się przebudowa w stylu późnobarokowym, lecz nie została nigdy zakończona. Pracami remontowymi kierował wtedy Jakub Fontana.
W 1790 r. rezydencję z przylegającymi terenami kupił Aleksander Lubomirski. W latach 1791-1793 pałac przebudowano w stylu klasycystycznym wg projektu Joachima Hempla. Między innymi została dodana kolumnada, składająca się z 10 potężnych kolumn oraz piętrowe oficyny od podwórza i piętro w korpusie głównym.
W 1816 r. córka A. Lubomirskiego sprzedała pałac generałowi Izydorowi Krasińskiemu. W latach 1828-1834 pałac był własnością rządu Królestwa Polskiego mieszcząc urzędy i szpital, utworzony tam podczas trwania powstania listopadowego.
Pałac Lubomirskich, pl. Żelaznej Bramy 10
W 1970 r. zdecydowano o przesunięciu pałacu z pierwotnego miejsca. Marian Spychalski marszałek Ludowego Wojska Polskiego, zaproponował obrócenie pałacu, tak by zamykał kompozycję Osi Saskiej. Całą operację opracował Aleksander Mostowski. Operacja obrotu trwała półtora miesiąca, od 30 marca do 18 maja 1970 r. Pałac odcięto od murów i fundamentów i na specjalnych kratownicach, po torach, powoli przesuwano na wyznaczone miejsce. W efekcie, budowlę z powodzeniem obrócono o 78 stopni.
PAŁAC KARASIA
Nieistniejący dziś pałac przy ulicy Krakowskie Przedmieście 2 w Warszawie należący początkowo do Kazimierza Karasia. W 1769 roku król Stanisław August podarował swojemu marszałkowi, Kazimierzowi Karasiowi dobra znajdujące się poniżej i na południe od Pałacu Kazimierzowskiego.
Pałac Staszica i po lewej Pałac Karasia
Pomnik Kopernika na tle Pałacu Karasia
Dziękuję za uwagę