Parki w Rejowcu

Transkrypt

1 Parki w Rejowcu Copyright 2017 Zdzisław Kalinowski Park przy pałacu Wszystkie poniżej prezentowane fotografie są opisane i zawierają dokładne daty ich powstania (dzień miesiąc i rok). Wykonane zostały pomiędzy rokiem Na wielu z nich jest pokazana na drugim planie kępa drzew to park przy pałacu. Pokazuję też łąki, jako integralna część parku przy pałacu od strony zachodniej miasteczka. Wszystkie fotografie są dość duże o formacie 12 x 9. Ale do rzeczy: Okazała rezydencja Budnych była otoczona wspaniałym i rozległym parkiem. Bardzo umiejętnie wykorzystano naturalne walory lokalizacyjne. Po II wojnie światowej jego powierzchnia bardzo się zmniejszyła - do ok. 30% stanu pierwotnej powierzchni. Do naszych czasów zachował się w nienaruszonym kształcie staw ( od strony zachodniej) i wyspa ( w części południowo zachodniej, w parku), na, którą przechodziło się przez mostek Japoński (po wojnie rozebrany na opał). Wycięto z byłego parku pańskiego większość okazałych drzew (m. in. sosny kanadyjskie). Pierwotnie do pałacu prowadziła aleja dojazdowa od wschodu, biegnąca przez neogotycka bramę i kończąca się przed owalnym gazonem; od południa ciągnął się zespół stawów rybnych i łąki otaczające rzeczkę Rejkę; obecnie zachował się jeden staw z wyspą. Wycięto część drzew (m. in. sosny kanadyjskie); wśród ok. 200 drzew 11 gatunków przeważają: lipa drobnolistna (30 sztuk), klon zwyczajny (45 sztuk), kasztanowiec biały (9 sztuk) oraz jesion wyniosły (60 sztuk) i grab pospolity (40 sztuk); występuje również: olcha czarna, dąb szypułkowy, modrzew europejski, robinia akacjowa i wierzba płacząca; do szczególnie cennych drzew należą: sosna wejmutka (2 sztuki o obwodach do 170 cm), świerk pospolity (2 sztuki o obwodach do 310 cm), kasztanowiec biały (340 cm), jesion wyniosły (8 sztuk o obwodach od 330 do 400 cm), lipa drobnolistna (4 sztuki o obwodach 480, 410, 380 i 350 cm), dąb szypułkowy (280 cm), modrzew europejski (średnio 160 cm), topola biała (400 cm) i wierzba biała odmiana złocista (280 cm. W szczątkowej formie pozostały następujące gatunki drzew. Doszczętnie zlikwidowano krzewy, które dodawały poprzez swoją różnorodność kształtu i kolorystyki wielkiego uroku w zależności od zmieniających się pór roku. 1

2 Fronton pałacu z podcieniem na podjazd powozów Że ci panowie w nim mieszkali, dowodzi dotąd istniejąca alea, wysadzana starożytnemi drzewami, która prowadzi z miasta do niedaleko ztąd będącego pałacu zbudowanego w stylu włoskiem, z równie wspaniałym angielskim ogrodem. 2

3 Pałac Budnych. Strona południowa. Fotografię wykonano w 1910r. 3

4 Mała galeria zachowanych fotografii z parku przy pałacu w Rejowcu Że ci panowie w nim mieszkali, dowodzi dotąd istniejąca alea, wysadzana starożytnemi drzewami, która prowadzi z miasta do niedaleko ztąd będącego pałacu zbudowanego w stylu włoskiem, z równie wspaniałym angielskim ogrodem. Przebudowują park przypałacowy, urządzają stawy, wysepki, gazony z nowym układem alei. Niewielki dwór zamieniają na wspaniałą rezydencję, która od tego momentu zasługuje na miano pałacu. Budnowie wyposażają rezydencję na miarą swoich aspiracji. Od strony prawej: --, --,Józefat Jakub Budny, Maria z Pilitowskich Budna, Jgnacy Bonawentura Budny, Michalina Bronisława Szedel, Karolina z Murawskich Budna, Piotr Michał Szedel. Foto z 1910 roku. 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 31

32 32

33 . 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 Zespół pałacowo-folwarczny Oficyna Najprawdopodobniej najstarszy w Rejowcu zabytek stały. Wzniesiona w XVII wieku. Budynek murowany i otynkowany parterowy na rzucie prostokąta z ryzalitem środkowym w elewacji tylnej i zwrócony frontem na zachód. Posiada wystrój zewnętrzny o cechach klasycystycznych z podziałami ramowo-lizenowych wieńczącym gzyms profilowany. Budynek często przebudowywany i powiększany. Foto wykonana w styczniu 1914 roku. Po lewej stronie oficyny widoczne sześciokątne słupy neogotyckiej bramy wjazdowej imitujące wieże obronne. Pomimo wpisania pozostałości ogrodzenia z bramą w rejestrze zabytków pod sygnaturą A/329 z r. w niedługim czasie przestała istnieć. Współcześnie wybudowana brama wjazdowa na teren pałacowy nie ma nic wspólnego z pierwowzorem. Nie ten styl ani lokalizacja. 46

47 W tak prosty sposób zafałszowano historię materialną tego miejsca. Oficyna, współczesny stan zachowania. Poważne zmiany wprowadzono w pierwszej połowie XIX wieku. Natomiast na początku XX wieku gruntownie przebudowano cały budynek. W tym czasie jego właścicielem był Józafat Jakub Budny h. Jastrzębiec. Dach na budynku dwuspadowy z naczółkami z zachowaną starą więźbą, kiedyś krytą gontem. Na strychu można odszukać resztki komina zbiorczego. Park miejski. Był też drugi park - miejski a raczej skwerek, położony pomiędzy ulicami Piłsudzkiego obecnie Kościuszki a ulicą Kolejową obecnie Dąbrowskiego na przeciwko kościoła pw. Michała Archanioła a Urzędem Gniny, w parku był Kopiec Kościuszki. Park skwer nosił nazwę Parku Kościuszki. 47