Dotowanie turystyki i sportu Infrastruktura społeczna (w tym sport i turystyka), w okresie programowania 2007 2013, otrzyma wsparcie ze środków unijnych na dwóch poziomach: krajowym i regionalnym. Na poziomie województw, za pośrednictwem 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) będą realizowane projekty o charakterze regionalnym. Natomiast w ramach krajowych programów operacyjnych będą realizowane projekty o charakterze ponadregionalnym (krajowym): RAMECZKA KRAJOWE PROGRAMY OPERACYJNE wspierające realizację projektów z zakresu sportu i turystyki: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej (PO EWT) TURYSTYKA Możliwości finansowania turystyki z funduszy unijnych w latach 2007-2013 ilustruje poniższy wykres 1
TURYSTYKA 16 Regionalnych Programów Operacyjnych Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Europejska Współpraca Terytorialna Regionalne Programy Operacyjne: (sr 2 stopnia) Z analizy 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) wynika, iż we wszystkich województwach przewiduje się realizację przedsięwzięć z zakresu turystyki, (w tym inwestycje dotyczące turystyki aktywnej, biznesowej), a także działania promujące walory poszczególnych regionów. Publiczna infrastruktura turystyczna: Projekty z zakresu infrastruktury turystycznej w ramach RPO mogą dotyczyć następujących inwestycji: 1. Budowa, rozbudowa i modernizacja publicznej infrastruktury turystycznej, m.in.: szlaki turystyczne, piesze, konne, ścieżki rowerowe, porty i przystanie oraz stanice wodne służące turystyce wodnej. Zagospodarowanie turystyczne tras i szlaków obejmować może takie elementy, jak np.: tablice informacyjne, miejsca przesiadkowe (np. ze szlaku wodnego na lądowy), miejsca odpoczynku, parkingi, elementy małej architektury (ławki, zadaszenia, kosze na śmieci itp.); 2. Kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące opracowywania i wdrażania koncepcji rozwoju infrastruktury niezbędnej do uprawiania aktywnych form turystyki, m.in. rowerowej, pieszej, wodnej, (m.in. ścieżki rowerowe, spacerowe, wypożyczalnie sprzętu turystycznego, przystanie wodne, pomosty, oświetlenie, zaplecze sanitarne); 2
3. Renowacja i rozbudowa urządzeń rekreacyjno sportowych: plaż, kąpielisk, przystani wodnych, ścieżek sportowych i innych obiektów w ośrodkach wypoczynkowych; 4. Budowa nowoczesnych ośrodków rekreacyjno-rozrywkowych o bogatym wielofunkcyjnym wyposażeniem (wioski wakacyjne, parki wypoczynku i sportu); 5. Turystyczno-rekreacyjne zagospodarowanie obszarów leśnych, w tym dla turystyki pieszej i specjalistycznej (łowieckiej), m.in. miejsca odpoczynku, parkingi, oznakowanie szlaków, ośrodki myśliwskie, ambony i miejsca obserwacyjne, oznakowanie obwodów łowieckich, itp; 6. Tworzenie i rozwój parków tematycznych przyczyniających się do wzrostu ruchu turystycznego; 7. Zakup sprzętu i modernizacja bazy infrastrukturalnej służb i organizacji ratowniczych działających na obszarach turystycznych i rekreacyjnych (takich jak Straż Pożarna, Policja, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratownicze) tylko w przypadku projektów ściśle powiązanych z zapewnieniem bezpieczeństwa turystom; 8. Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury oraz obiektów służących rozwojowi specyficznych form turystyk (np. sporty powietrzne, myślistwo, turystyka zimowa, turystyka jeździecka, pielgrzymkowa) oraz zagospodarowanie terenu dla celów rekreacyjnych; 9. Budowa, rozbudowa i modernizacja publicznej infrastruktury poprawiającej dostępność do obiektów i atrakcji turystycznych wyłącznie w powiązaniu z ww. projektami (ciągi komunikacyjne i infrastruktura dla niepełnosprawnych); Infrastruktura pozwalająca na zrównoważone wykorzystanie obszarów cennych przyrodniczo i atrakcyjnych turystycznie: Kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące ochrony i udostępniania obszarów atrakcyjnych turystycznie, obejmujące budowę, rozbudowę lub modernizację infrastruktury kierującej ruch turystyczny w wyznaczone miejsca na obszarze cennym pod względem przyrodniczym (szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, ścieżki przyrodniczo - dydaktyczne, platformy widokowe, wieże obserwacyjne, parkingi, pola 3
biwakowe, miejsca odpoczynkowe wraz z punktami poboru wody, miejsca do palenia ognisk, itp.). Infrastruktura dla turystyki biznesowej i kongresowej: 1. Organizacja wystaw i targów, imprez (w kraju i za granicą); 2. Tworzenie nowych i rozwój istniejących centrów wystawienniczych i kongresowych, zdolnych do obsługi imprez o charakterze regionalnym i ponadregionalnym; Promocja i informacja turystyczna: Projekty z zakresu promocji i informacji turystycznej w ramach RPO mogą dotyczyć następujących przedsięwzięć: 1. Promocja i marketing regionu jako atrakcyjnego miejsca dla organizacji kongresów, konferencji, wystaw gospodarczych oraz innych imprez biznesowych; 2. Budowa, przebudowa, remont oraz wyposażenie obiektów instytucji promujących zasoby turystyczne; 3. Organizacja i przygotowanie imprez, kampanii reklamowych promujących walory turystyczne województwa w kraju i za granicą; 4. Opracowanie i tworzenie systemów informacji turystycznej (m.in. budowa nowych i rozbudowa oraz modernizacja istniejących centrów i punktów informacji turystycznej, zakup wyposażenia, rozwój systemów informacyjnych, a także przygotowanie i dystrybucja nieodpłatnych wydawnictw informacyjnych i promocyjnych); 5. Opracowanie, rozwój i promocja regionalnych oraz lokalnych produktów turystycznych i tradycyjnych (produkty spożywcze, wyroby rzemiosła), w tym m.in. wykonanie analiz, ekspertyz, badań rynkowych i marketingowych, ocena potencjału turystycznego, określenie rynków promocji, narzędzi i technik promocyjnych; 6. Tworzenie i rozwój systemów oznakowania obszarów i atrakcji turystycznych, (m.in. oznakowanie dróg dojazdowych i samych obszarów); 4
7. Kampanie medialne: prasowe, telewizyjne, radiowe i bilboardowe, konkursy, plebiscyty i inne tego typu przedsięwzięcia, specjalistyczne wydawnictwa promocyjne, promocyjne wizyty dziennikarzy krajowych i zagranicznych oraz potencjalnych inwestorów; 8. Rozwój i modernizacja infrastruktury informacyjnej i recepcyjnej, w tym centra i punkty informacji inwestycyjnej i turystycznej, oznakowanie obszarów atrakcyjnych inwestycyjnie i turystycznie, tworzenie i rozwój systemów informacji inwestycyjnej i turystycznej, w tym systemów obsługi inwestorów; Beneficjenci: Jednostki samorządu terytorialnego (ist), ich związki i stowarzyszenia; Jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną; Podmioty działające na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego wybrane zgodnie z Prawem zamówień publicznych; Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną; Organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, prowadzące statutową działalność non profit w obszarze objętym wsparciem w ramach działania, w tym regionalne organizacje turystyczne; PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne; Parki narodowe i krajobrazowe; Kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i innych związków 5yznaniowych; Porozumienia wymienionych wyżej podmiotów; Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) (śr 2 stopnia) Infrastruktura turystyczna: Wsparcie infrastruktury turystycznej w PO IG polega na dofinansowaniu inwestycji, które mają na celu wzmocnienie konkurencyjnych projektów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym, w szczególności produktów sieciowych oraz wsparcie 5
projektów punktowych, dotyczących największych atrakcji turystycznych Polski, przyciągających turystów z kraju i z zagranicy oraz wpływających na konkurencyjność polskiej oferty turystycznej na międzynarodowym rynku turystycznym. Jest to możliwe w ramach Działania 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym PO IG. Szczególne znaczenie mają tu projekty, które przyczyniają się do kompleksowego zagospodarowania turystycznego terenu, wykonywanie z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju oraz realizowane przez grupę podmiotów wspólnie ze sobą kooperujących (jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorców, instytucje otoczenia biznesu). W ramach Działania 6.4 PO IG przewiduje się dotacje dla kompleksowych projektów dotyczących budowy produktów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym, które są związane z organizację przez Polskę EURO 2012. Wsparciem mogą otrzymać kompleksowe projekty, zakładające inwestycje w: 1. budowę lub rozbudowę obiektów konferencyjno-kongresowych; 2. budowę lub rozbudowę obiektów o charakterze turystyczno-rekreacyjnym na terenie uzdrowisk; 3. budowę lub rozbudowę infrastruktury rekreacyjnej i rozrywkowej; 4. zagospodarowanie obiektów i terenów poprzemysłowych i powojskowych na cele turystyczne; 5. budowę lub rozbudowę sieci obiektów noclegowych, gastronomicznych i towarzyszącej turystyki kwalifikowanej; 6. budowę lub rozbudowę kompleksowych szlaków turystycznych rozumianych jako: zespół bazy noclegowej, gastronomicznej, informacyjnej oraz infrastruktury towarzyszącej (paraturystycznej) w tym np.wypożyczalni sprzętu turystycznego, skupionej wokół atrakcji turystycznych tworzących rdzeń szlaku; Beneficjenci: Jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki i zrzeszenia; Przedsiębiorcy i instytucje otoczenia biznesu tworzący lub realizujący wspólne przedsięwzięcie; 6
Przykład projektu: Szlak Początki chrześcijaństwa na ziemiach polskich Projekt polega na odnowieniu zabytków architektury sakralnej oraz budowy kompleksowych rozwiązań infrastruktury, służących turystyce pielgrzymkowej, weekendowej i edukacyjnej na terenie województw: świętokrzyskiego, małopolskiego, wielkopolskiego i łódzkiego. Promocja i informacja: W ramach Działania 6.3 Promocja turystycznych walorów Polski PO IG dotacje otrzymają projekty w zakresie promocji i rozwoju konkurencyjnych produktów turystycznych. Planowane jest wspieranie projektów obejmujących: 1. prowadzenie badań ruchu turystycznego i badań marketingowych rynku turystycznego oraz badań opinii turystów o Polsce, przygotowywanie analiz oraz dystrybucji ich wyników; 2. tworzenie i obsługiwanie ogólnopolskiego systemu informacji turystycznej i systemu rezerwacji, w tym inwestycje w zakresie niezbędnym dla modyfikacji i zarządzania tymi systemami; 3. opracowanie strategii i planów promocji, przeprowadzanie badań i analiz marketingowych, oraz kampanii reklamowych, tworzenie, rozwijanie i promocja produktów turystycznych; 4. przeprowadzanie kampanii promocyjnych w kraju i za granicą (przy wykorzystaniu m.in. multimedialnych kampanii reklamowych), wsparcie procesu tworzenia, rozwijania i promocji produktów turystycznych, kreowanie systemów identyfikacji wizualnej; 5. działania marketingowe związane z organizacją kampanii produktowych, w tym także organizacja seminariów, warsztatów, wyjazdów studyjnych dla przedstawicieli mediów i przedstawicieli branży turystycznej związanych z ofertami sektora turystycznego w Polsce; W projektach możliwa jest realizacja szkoleń, ściśle związanych z projektami, w tym podnoszenie kwalifikacji i umiejętności pracowników instytucji z branży turystycznej lub podnoszenie wiedzy o Polsce jako celu wyjazdów turystycznych wśród wybranych grup docelowych. 7
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) (śr 2 stopnia) W ramach Programów EWT np. Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska Saksonia 2007-2013 w dziedzinie turystyki, przy wykorzystaniu istniejącego potencjału, dotacje otrzymają transgraniczne obszary turystyczne i wypoczynkowe. Planowane są inwestycje służące poprawie i rozwojowi infrastruktury turystycznej, przy uwzględnieniu wymogów turystyki bez barier. Obok opracowywania koncepcji rozwoju turystyki trwałej w obszarze przygranicznym, wspierane ma być również tworzenie wspólnych ofert turystycznych i atrakcyjnych form informacji dla turystów, przy uwzględnieniu aspektu wielojęzyczności. W ramach Programów EWT będą wspierane: 1. Działania w zakresie trwałego rozwoju regionalnego na obszarach pogranicza ze szczególnym naciskiem na rozwój kompetencji w dziedzinie transgranicznego zarządzania regionalnego, dywersyfikacji i przekształcania produkcji rolnej w działalność pozarolniczą, m.in. poprzez wspieranie agroturystyki i wiejskich turystyki przyrodniczej; 2. Rozwój dalszych ośrodków turystycznych i wielkoprzestrzennych obszarów chronionych w ramach współpracy partnerów turystycznych na obszarze wsparcia; 3. Transgraniczny marketing terenów pod działalność gospodarczą w obszarze przygranicznym; 4. Tworzenie wspólnych produktów turystycznych; Przykład realizowanego projektu: Centrum wspierania rozwoju turystyki transgranicznej między Czechami a Polską. SPORT Możliwości finansowania sportu z funduszy unijnych w latach 2007-2013 przedstawione są na poniższym schemacie. 8
SPORT 16 Regionalnych Programów Operacyjnych Program Operacyjny Kapitał Ludzki Europejska Współpraca Terytorialna Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Regionalne Programy Operacyjne (śr 2 stopnia) W ramach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych dofinansowanie mogą uzyskać projekty sportowe, które będą również przyczyniać się do wzmacniania potencjału turystycznego regionów, w tym: 1. budowa oraz remonty obiektów sportowych i rekreacyjnych (basenów, boisk, stadionów, hal sportowych); 2. renowacja i rozbudowa urządzeń rekreacyjno sportowych (plaż, kąpielisk, przystani wodnych, ścieżek sportowych i innych obiektów w ośrodkach wypoczynkowych); 3. budowa, rozbudowa infrastruktury przeznaczonej do uprawniania turystyki aktywnej, w tym m.in. narciarskiej, górskiej, rowerowej, pieszej i wodnej (np. wyciągi narciarskie, ścieżki rowerowe, szlaki piesze, stanice wodne, oznakowanie tras i szlaków turystycznych); Ponadto będą realizowane projekty zwiększające funkcje miejskie i metropolitarne, w tym: 1. zagospodarowanie zdegradowanych przestrzeni miast z przeznaczeniem na funkcje publiczne, takie jak: place, ciągi komunikacji pieszej i rowerowej, parki, place zabaw, tereny sportowe, zbiorniki wodne; 9
2. uporządkowanie i zagospodarowanie przestrzeni publicznych, tj. w szczególności: placów, ulic, parków, skwerów, zieleńców, placów zabaw, terenów sportowych, zbiorników wodnych; 3. renowacja, remont, modernizacja oraz adaptacja zabudowy przemysłowej oraz powojskowej, m.in. na cele sportowe, rekreacyjne; W ramach 16 RPO dofinansowanie uzyskają także projekty sportowe, które zarazem dotyczyć będą infrastruktury społecznej i edukacyjnej: 1. budowa, remonty oraz wyposażenie obiektów sportowych placówek edukacyjnych; 2. budowa, remont obiektów sportowych przy szkołach wyższych; 3. budowa, remont otwartych obiektów sportowych niepowiązanych z infrastrukturą szkolną (boiska, korty, ścieżki zdrowia oraz inne obiekty dla potrzeb aktywnego trybu życia) oraz zakup niezbędnego wyposażenia powiązanego z projektem; 4. budowa, remont zamkniętych obiektów sportowych niepowiązanych z infrastrukturą szkolną (baseny, hale sportowe); 5. dostosowanie obiektów sportowych do potrzeb osób niepełnosprawnych; 6. organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych; Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) Osoby zaliczone do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym wymagają kompleksowego wsparcia oraz zapewnienie warunków niezbędnych do integracji ze społeczeństwem w wielu aspektach życia, także w obszarze sportu. Dlatego też w ramach Priorytetu VII Promocja integracji społecznej PO KL projekty mogą dotyczyć organizacji integracyjnych zawodów sportowych, czy też promocji sportu niepełnosprawnych jako formy aktywizacji społecznej osób napotykających specyficzne problemy z adaptacją społeczną. Ponadto w ramach dofinansowywanie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw w Priorytecie VIII Regionalne kadry gospodarki PO KL będzie możliwa realizacja projektów, które mają na celu zwiększanie umiejętności 10
zawodowych kadr trenerskich, doradztwo dla przedsiębiorstw, w tym z sektora sportu, organizację kursów dla instruktorów sportowych i animatorów, podnoszenie kwalifikacji pracowników instytucji szkoleniowych zajmujących się problematyką sportową. Projekty związane ze sportem w szkołach lub bezpośrednie dotacje dla szkół o profilu sportowym są również możliwe do realizacji w Priorytecie IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach PO KL. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) Publiczna infrastruktura transportowa: W ramach PO RPW będzie realizowany kompleksowy projekt, który ma na celu stworzenie podstawowej infrastruktury związanej z obsługą ruchu rowerowego pt. Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej. Projekt obejmuje swym zasięgiem pięć województw Polski Wschodniej i składać się będzie z dwóch komponentów: 1. budowa i oznakowanie ścieżek rowerowych o utwardzonej nawierzchni (głównie na terenie miast), które umożliwią bezpieczne przemieszczanie się po mieście oraz połączą miejsca kluczowe z punktu widzenia ruchu rowerowego (dworce kolejowe, autobusowe, parkingi, atrakcje turystyczne), a także bezpiecznie wyprowadzą ruch rowerowy poza obszar miejski; 2. wytyczanie i oznakowanie tras rowerowych na terenie pozamiejskim gdzie z uwagi na środowisko naturalne nie jest wskazane położenie nawierzchni bitumicznej lub betonowej; Promocja i informacja turystyczna W ramach PO RPW będzie realizowany także projekt pt. Promocja zrównoważonego rozwoju turystyki, składający się z dwóch komponentów: 1. przygotowanie studium uwarunkowań atrakcyjności turystycznej Polski Wschodniej, w tym analizy segmentów turystyki oraz typów turystów odgrywających kluczową rolę w regionalnych gospodarkach makroregionu; 2. promocja Polski Wschodniej jako miejsca aktywnego wypoczynku oraz atrakcyjnego miejsca do pracy i zamieszkania; 11
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT) (śr 2 stopnia) W ramach EWT mogą być realizowane projekty związane z: infrastrukturą sportową i rekreacyjną; organizacją turniejów i zawodów sportowych; organizacją obozów sportowych; wymianą międzynarodową sportowców; Przykład realizowanego projektu: "Strategia Sportowej Współpracy Przygranicznej - Profesjonalizacja wspólnych działań sportowych miast Polski i Ukrainy". Magdalena Kasprzak 12