Najczęściej zadawane pytania 1. Zwrot świadczeń uzyskanych na podstawie nieprawdziwych lub niepełnych danych Na podstawie art. 207 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) od decyzji w sprawach przyznawania świadczeń pomocy materialnej dla studentów stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że decyzje te podlegają wzruszeniu w trybach określonych jego przepisami. W przypadku, gdy zostaną ujawnione takie okoliczności jak: 1)złożenie przez studentów fałszywych dowodów, oświadczeń niezgodnych z prawdą, na podstawie których wydano taką decyzję, 2)uchybienie w postępowaniu o przyznanie stypendium pracownika administracji bądź organu przyznającego świadczenie, zachodzą podstawy do wznowienia postępowania w trybie określonym w rozdziale 12 Kodeksu postępowania administracyjnego. Okoliczności określone w pkt 1 wyczerpują przesłankę określoną w art. 145 1 pkt 1 kpa, natomiast określone w pkt 2 przesłankę z art. 145 1 pkt 5 kpa. Wady określone w art. 145 kpa są istotnymi wadami postępowania administracyjnego. Wznowienie postępowania polega na ponownym rozpatrzeniu sprawy w celu sprawdzenia, czy jakaś z wad postępowania nie wpłynęła na treść rozstrzygnięcia. Organ, który jest właściwy w sprawie wznowienia postępowania, na podstawie art. 152 kpa, obowiązany jest do wstrzymania z urzędu lub na żądanie strony wykonania decyzji, jeśli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania. Od wydania postanowienia o wstrzymaniu wykonania decyzji, organ administracyjny powinien wstrzymać się z wypłatą stypendium. Po przeprowadzeniu wznowionego postępowania organ administracji, na podstawie art. 151 1 kpa wydaje decyzję, w której: 1)odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, bądź 2)uchyla decyzję dotychczasową i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy. W przypadku, gdy organ uchyli decyzję o przyznaniu stypendium, oznacza to, że stypendium wypłacone studentowi na jej podstawie stanowi świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 kodeksu cywilnego, które podlega zwrotowi na zasadach określonych przez przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. 2. Definicja samodzielności finansowej studenta. Zgodnie z art. 179 ust. 6 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym student jest samodzielny finansowo, jeżeli on lub jego małżonek spełnia łącznie następujące warunki: 1) posiadał stałe źródło dochodów w ostatnim roku podatkowym, 2) posiada stałe źródło dochodów w roku bieżącym, 3) jego miesięczny dochód w okresach, o których mowa w pkt 1 i 2, nie jest mniejszy od minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników ogłaszanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w ostatnim miesiącu ostatniego roku podatkowego w przypadku dochodu studenta z ostatniego roku podatkowego i obowiązującego w miesiącu złożenia wniosku o przyznanie stypendium (w 2007 r.- 936 zł, w 2008 r. - 1 126 zł, w 2009 r. - 1 276 zł), 4) nie złożył oświadczenia o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego z rodzicami lub jednym z nich. W opinii Ministerstwa za samodzielnego finansowo może być uznany student, który łącznie z małżonkiem spełnia ww. warunki tj. wymagane warunki spełnia student albo małżonek studenta albo obydwoje łącznie. 3. Dochód przy samodzielności finansowej studenta Art. 179 ust. 5 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wyraźnie wskazuje na stosowanie wyłącznie zasad wynikających z przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 z późn. zm.) dla określenia wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta. Oznacza to, że określenie wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta powinno odbywać się stosownie do art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, który posługuje się pojęciem tzw. dochodu netto. Tak zdefiniowany dochód powinien być stosowany przy ustalaniu wysokości dochodu, uprawniającego studenta do ubiegania się o świadczenia o charakterze socjalnym. Przepis art. 179 ust. 6 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, zawierający definicję studenta samodzielnego finansowo należy tak interpretować, że studentem takim jest student, którego miesięczny dochód, lub miesięczny dochód jego małżonka, ustalony stosownie do zasad wynikających z art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli tzw. dochód netto, nie jest mniejszy od minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli tzw. dochodu brutto. 4. Definicja utraty i uzyskania dochodu Od dnia 1 września 2005 r. została wprowadzona do ustawy o świadczeniach rodzinnych definicja utraty i uzyskania dochodu. Zgodnie z ustawą utrata dochodu oznacza utratę dochodu spowodowaną: uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, utratą prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło,
utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Uzyskanie dochodu oznacza uzyskanie dochodu spowodowane: zakończeniem urlopu wychowawczego, uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej. 5. Pokrywanie kosztów realizacji zadań związanych z przyznawaniem pomocy materialnej. Zgodnie z art. 103 ust. 6 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, w części nieprzekraczającej w danym roku budżetowym 0,2 % dotacji, może być przeznaczony na pokrywanie kosztów realizacji zadań związanych z przyznawaniem i wypłacaniem stypendiów i zapomóg dla studentów i doktorantów, ponoszonych przez uczelnię. Z ww. funduszu mogą być zatem finansowane niezbędne koszty obsługi pomocy materialnej np. obsługi bankowej świadczeń, zakupu do tych celów oprogramowania komputerowego, materiałów biurowych, czy wynagrodzeń pracowników uczelni wykonujących zadania związane z realizacją pomocy materialnej. 6. Stypendia dla osób niebędących obywatelami polskimi Zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym na zasadach obowiązujących obywateli polskich mogą podejmować i odbywać kształcenie oraz uczestniczyć w badaniach naukowych i pracach rozwojowych: Cudzoziemcy, którym udzielono zezwolenia na osiedlenie się; Posiadacze ważnej Karty Polaka; Cudzoziemcy posiadający status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej; Cudzoziemcy korzystający z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; Pracownicy migrujący, będący obywatelami państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli są lub byli zatrudnieni w Polsce, a także członkowie ich rodzin, jeżeli mieszkają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; Cudzoziemcy, którym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielono zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich; Cudzoziemcy, którym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielono zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 7, 13 i 14 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z późn. zm.1); Cudzoziemcy, którym udzielono ochrony uzupełniającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, państwa członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej i członkowie ich rodzin, posiadający prawo stałego pobytu. Wszystkie osoby, które zostały wymienione w art. 43 ust. 2 ww. ustawy, mogą ubiegać się o pomoc materialną przysługującą obywatelom polskim (tj. stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, stypendium za wyniki w nauce lub sporcie, stypendium ministra za osiągnięcia w nauce, stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe, stypendium na wyżywienie, stypendium mieszkaniowe oraz o zapomogi). Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i członkowie ich rodzin oraz osoby, które posiadają ważna Kartę Polaka, posiadający środki finansowe niezbędne na pokrycie kosztów utrzymania podczas studiów, mogą podejmować i odbywać studia, studia doktoranckie oraz inne formy kształcenia, a także uczestniczyć w badaniach naukowych i pracach rozwojowych na zasadach obowiązujących obywateli polskich albo na zasadach obowiązujących obywateli państw trzecich. Jeżeli osoby te zostaną przyjęte na studia na zasadach dotyczących obywateli polskich, wówczas nie przysługuje im prawo do ubiegania się o pomoc materialną o charakterze socjalnym tj. o stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, stypendium mieszkaniowe, stypendium na wyżywienie i zapomogi. Mogą natomiast ubiegać się o stypendium za wyniki w nauce lub sporcie, stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe. 7. Definicja opiekuna prawnego i faktycznego Art. 179 ust. 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym stanowi, że przy ustalaniu dochodu uprawniającego studenta do ubiegania się o stypendium socjalne, stypendium na wyżywienie i stypendium mieszkaniowe uwzględnia się dochody osiągane przez rodziców, opiekunów prawnych i faktycznych studenta i będące na jego utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia, a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek. Ustawa nie określa w sposób szczególny znaczenia pojęć opiekun prawny i opiekun faktyczny. Dlatego też
należy stwierdzić, że opiekunem prawnym będzie osoba, której powierzono sprawowanie opieki na zasadach określonych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Wątpliwości pojawiają się w związku z pojęciem opiekun faktyczny studenta. Jednakże, skoro art. 179 ust. 5 stanowi, że miesięczną wysokość dochodu na osobę w rodzinie studenta ustala się na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, z uwzględnieniem ust. 4, to pojęcie opiekuna faktycznego należy interpretować zgodnie z definicją nadaną temu pojęciu w tej ustawie. A zatem opiekunem faktycznym studenta nie jest osoba, która faktycznie opiekuje się studentem np. mąż matki studenta niebędący jego ojcem, który go nie przysposobił gdy był małoletni, konkubent matki, dziadkowie lub inni członkowie rodziny, z którymi student mieszka. Ustawodawca w art. 179 ust. 4 pkt 3 oprócz rodziców uwzględnił także opiekuna prawnego i faktycznego biorąc pod uwagę sytuacje, gdy student będzie osobą niepełnoletnią bądź z innych przyczyn podlegającą opiece. Należy również zwrócić uwagę na fakt, ze w ust. 6 art. 179 ustawy, określającym jakie przesłanki muszą być spełnione do uznania studenta za samodzielnego finansowo, w pkt 4 tego przepisu jest mowa o składaniu przez studenta oświadczenia o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego wyłącznie z rodzicami. 8. Otrzymywanie świadczeń pomocy materialnej przy powtarzaniu roku (semestru) Świadczenia pomocy materialnej przysługują studentowi, który nie utracił statusu studenta. Jeżeli student powtarza rok (semestr) lub został warunkowo wpisany na rok (semestr) studiów może ubiegać się o następujące świadczenia pomocy materialnej: stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, stypendium na wyżywienie, stypendium mieszkaniowe oraz zapomogę. Możliwość uzyskania tych świadczeń nie może zależeć od innych kryteriów niż te określone w ustawie. Student zachowuje prawa studenta, w tym także prawo do pomocy materialnej, również w przypadku słabych wyników w nauce czy nieterminowego zaliczenia semestru, chyba że zostanie skreślony z listy studentów. Przyjęcie studenta na inną uczelnię w trybie przeniesienia i związane z tym nabycie statusu studenta, skutkuje jednoczesnym nabyciem uprawnień studenckich zagwarantowanych ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym. 9. Wstrzymanie wypłaty świadczeń, jeżeli student nie uregulował opłat za studia lub akademik w terminie. Przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym nie przewidują możliwości odebrania bądź nieprzyznania świadczeń pomocy materialnej osobom, które nie wywiązują się z obowiązku terminowego dokonywania opłat za naukę lub dom studencki. Uczelnia w regulaminie dotyczącym przyznania świadczeń pomocy materialnej nie może ograniczać praw studenta do otrzymywania świadczeń pomocy materialnej, jeżeli nie jest to przewidziane w ustawie. 10. Otrzymywanie świadczeń w formie pieniężnej Wszystkie świadczenia pomocy materialnej powinny być przyznawane studentowi w formie pieniężnej. O przeznaczeniu stypendium decyduje student. Stypendia nie mogą być przyznawane w formie bonów żywieniowych, posiłków wykupionych w stołówce studenckiej lub pomocy w formie rzeczowej. 11. Stypendia za wyniki w nauce na pierwszym roku studiów drugiego stopnia Zgodnie z art. 181 ust. 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym o przyznanie stypendium za wyniki w nauce na pierwszym roku studiów drugiego stopnia mogą się ubiegać wszyscy studenci, którzy spełnili kryteria wymienione w ustawie, tzn. na ostatnim roku studiów pierwszego stopnia uzyskali wysoką średnią ocen, oraz rozpoczęli studia drugiego stopnia w ciągu roku od ukończenia studiów pierwszego stopnia. Jeżeli zatem student, który został przyjęty na pierwszy rok studiów drugiego stopnia spełnia przesłankę dobrych wyników w nauce lub sporcie, osiągniętych na ostatnim roku studiów pierwszego stopnia, określoną w regulaminie przyznawania pomocy materialnej dla studentów, oraz rozpoczął naukę w ciągu roku od ukończenia studiów pierwszego stopnia, student ten ma prawo ubiegać się o przyznanie tego rodzaju stypendiów, niezależnie od tego, na jakiej uczelni ukończył studia pierwszego stopnia. Stypendium za wyniki w nauce wypłaca uczelnia, w której student kontynuuje naukę. 12. Wypłata świadczeń a utrata statusu studenta Uprawnienie do otrzymywania świadczeń pomocy materialnej związane jest z posiadaniem statusu studenta. Student, który ukończył studia przed terminem określonym w planie studiów lub został skreślony z listy studentów w trakcie trwania roku akademickiego traci status studenta i wraz z nim prawo do otrzymywania świadczeń pomocy materialnej. Wyjątek stanowi stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe studentowi, który otrzyma takie stypendium i ukończył studia przed terminem określonym w planie studiów, pozostałą kwotę wypłaca się jednorazowo w terminie 30 dni od daty ukończenia studiów. 13. Dochody uzyskiwane za granicą Na podstawie art. 179 ust. 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, ust. 1365, z późn. zm.) miesięczną wysokość dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającego do ubiegania się o świadczenia socjalne ustala się na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity - Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992). Zgodnie z art. 3 pkt 1 lit c ww. ustawy jako dochód uwzględnia się również dochody uzyskiwane za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, pomniejszone odpowiednio o zapłacone za granicą Rzeczypospolitej Polskiej: podatek dochodowy oraz składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Dochody te można udokumentować np. zaświadczeniami właściwych organów podatkowych kraju, w którym te dochody zostały osiągnięte.
Stosownie do 15 ust. 7 i 8 rozporządzenia z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881, z późn. zm.) w przypadku gdy członek rodziny osiąga dochody poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, dokonuje się ich przeliczenia na podstawie średniego kursu walut ogłaszanego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego roku kalendarzowego, z którego dochód członków rodziny stanowi podstawę ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych. Natomiast w przypadku gdy członek rodziny uzyska poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej dochód, którego nie osiągał w roku kalendarzowym stanowiącym podstawę ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych (dochód uzyskany), przeliczenia dokonuje się na podstawie średniego kursu walut z ostatniego dnia roboczego pełnego miesiąca, w którym uzyskał dochód. 14. Terminy składania wniosków o świadczenia pomocy materialnej Ustalone w uczelnianych regulaminach przyznawania pomocy materialnej dla studentów terminy składania wniosków lub indeksów w celu ubiegania się o świadczenia pomocy materialnej dla studentów mogą mieć jedynie charakter porządkowy (instrukcyjny). Potrzeba określania przez uczelnię takich terminów jest uzasadniona względami organizacyjnymi i finansowymi. Stypendia przyznawane są bowiem na okres semestru lub roku akademickiego, a na ich wypłatę uczelnia dysponuje określoną kwotą. Oznacza to, iż uczelnia nie może odmówić studentowi przyznania stypendium z powodu złożenia wymaganych dokumentów po terminie określonym w ww. regulaminie, jeżeli student spełnił pozostałe kryteria uprawniające go do jego otrzymania. Natomiast uczelnia może odmówić przyznania stypendium, jeżeli środki przeznaczone na ten cel zostały już rozdysponowane. Powyższe stanowisko zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z dnia 5 grudnia 2006 r. (sygn. akt I OSK 646/06). 15. Decyzje dotyczące pomocy materialnej dla studentów Z art. 207 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym wynika, iż do decyzji podjętych przez organy uczelni lub komisje stypendialne w indywidualnych sprawach studentów w zakresie pomocy materialnej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego oraz przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego. Oznacza to, iż postępowanie w sprawie wniosku o przyznanie stypendium lub zapomogi powinno być prowadzone zgodnie z przepisami K.p.a., a rozstrzygniecie wydawane w formie decyzji administracyjnej doręczonej studentowi w trybie przepisów K.p.a. Decyzja ta powinna spełniać wymogi określone w art. 107 tej ustawy. Nie jest równoważne ze skutecznym doręczeniem decyzji dotyczącej przyznania bądź nieprzyznania świadczenia pomocy materialnej wywieszenie na tablicy ogłoszeń uczelni list zawierających oznaczenie stron (np. w postaci numeru albumu) i rozstrzygnięcia (np. w postaci kwoty przyznanego stypendium). Od decyzji kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni lub komisji stypendialnej studentowi przysługuje odwołanie do rektora lub odwoławczej komisji stypendialnej składane w terminie 14 dni od otrzymania decyzji. Decyzja wydana w wyniku złożenia przez studenta odwołania może być zaskarżona przez studenta do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. 16. Uprawnienie do pomocy materialnej podczas urlopu od zajęć w uczelni Zgodnie z art. 172 ust. 2 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym w okresie korzystania z urlopu student zachowuje prawa studenta, chyba że regulamin studiów lub przepisy o pomocy materialnej stanowią inaczej. Oznacza to, iż ograniczenie możliwości korzystania ze świadczeń pomocy materialnej podczas urlopu może nastąpić wyłącznie na mocy regulaminu studiów (a nie regulaminu przyznawania pomocy materialnej dla studentów). Jeżeli regulamin studiów uczelni nie rozstrzyga tych kwestii, wówczas student przebywający na urlopie ma prawo do pomocy materialnej dla studentów. 17. Dokumentowanie wniosku o stypendium mieszkaniowe Możliwości udokumentowania przez studenta faktu zamieszkiwania w domu studenckim lub w obiekcie innym niż dom studencki, będącego jednym z warunków otrzymania stypendium mieszkaniowego, są zróżnicowane w zależności od indywidualnej sytuacji np. jeżeli student odpłatnie wynajmuje mieszkanie poza miejscem stałego zamieszkania, może to być umowa najmu lub potwierdzenia uiszczenia opłaty za zakwaterowanie. Należy jednakże pamiętać, iż warunek zamieszkiwania w obiekcie innym niż dom studencki spełnia także student, który nieodpłatnie zamieszkuje w danym obiekcie bez tytułu prawnego np. przy rodzinie, u znajomych. W takim przypadku w opinii ministerstwa należy odebrać od studenta stosowne oświadczenie. Niedopuszczalne jest natomiast żądanie od studenta udowodnienia tego faktu dokumentem, którego uzyskanie jest w danej sytuacji niemożliwe z przyczyn obiektywnych np. zaświadczeniem właściwego organu o zameldowaniu, jeżeli student zamieszkuje bez zameldowania, umową najmu, jeżeli student nie zamieszkuje na podstawie takiej umowy. Należy pamiętać, iż w postępowaniu dotyczącym przyznawania pomocy materialnej uczelnia powinna dążyć do ustalenia rzeczywistego stanu faktycznego przy pomocy wszystkich dostępnych środków dowodowych przewidzianych przez K.p.a. 18. Członkowie rodziny studenta Szczegółową definicję rodziny studenta zawiera ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym, która w art. 179 ust. 4 stanowi, że przy ustalaniu wysokości dochodu uprawniającego do ubiegania się o świadczenia socjalne, uwzględnia się dochody osiągane przez: 1. studenta, 2. małżonka studenta, a także będące na utrzymaniu studenta lub jego małżonka dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia, a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek, 3. rodziców, opiekunów prawnych, opiekunów faktycznych studenta i będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia, a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek. Jest to katalog wyczerpujący, w związku z powyższym uczelnia, nawet w wyjątkowych przypadkach, nie może
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego uwzględnić innych osób przy badaniu sytuacji materialnej studenta, nawet jeżeli z nimi zamieszkuje np. babci lub dziadka studenta, dalszych krewnych, rodziców małżonka studenta, ojca dziecka studentki, z którym pozostaje ona wyłącznie w związku faktycznym, małżonków rodzica studenta. 19. Rodzice studenta przy ustalaniu sytuacji materialnej studenta Student ubiegający się o świadczenia socjalne ma obowiązek udokumentowania dochodów rodziców, chyba że ojciec jest nieznany lub posiada ustalone prawo do alimentów od rodziców lub jednego z nich. W tym przypadku bierze się pod uwagę otrzymywane alimenty, a nie dochód rodzica, który jest zobowiązany do alimentacji. Zgodnie z przepisami dochód rodziców studenta uwzględnia się niezależnie od wieku studenta i miejsca jego zamieszkania (wspólnie z rodzicami, czy oddzielnie). Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy student jest samodzielny finansowo w myśl art. 179 ust. 6 ww. ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym tj. spełnia wszystkie kryteria określone przepisami (m. in. posiada stałe źródło dochodu w wysokości netto nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę). W opinii ministerstwa przy ustalaniu sytuacji materialnej studenta można pominąć rodziców także w sytuacji, gdy student nie jest przez nich utrzymywany, a udokumentuje, że nie posiada prawnych możliwości uzyskania od rodziców alimentów np. powództwo o ustalenie alimentów zostało przez sąd oddalone, lub obowiązek alimentacyjny został uchylony. Ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym posługuje się pojęciem rodzica w znaczeniu prawnym, tj. rodzica biologicznego lub rodzica z przysposobienia. Nie ma natomiast podstaw, aby przy ustalaniu wysokości dochodu uwzględnić małżonka rodzica studenta (np. ojczyma). 20. Ustalanie dochodu małżeństw studenckich Student, który zawarł związek małżeński, ma obowiązek przedstawienia, oprócz dochodów małżonka, także dochodów swoich rodziców, jeżeli nie jest samodzielny finansowo w myśl art. 179 ust. 6 ww. ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym tj. nie spełnia wszystkich kryteriów określonych przepisami (m. in. posiadanie stałego źródła dochodu w wysokości netto nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę). Do składu rodziny studenta nie zaliczają się natomiast rodzice jego małżonka (teściowie), nawet jeżeli wspólnie zamieszkują. Student, który pozostaje w związku nieformalnym, nie może przy ustalaniu sytuacji materialnej uwzględnić dochodu partnera, nawet, jeżeli posiadają wspólne dzieci 21. Zmiana wysokości przyznanego stypendium. Przyznane studentowi stypendium powinno być wypłacane przez uczelnię co miesiąc w wysokości ustalonej w decyzji przyznającej to stypendium przez cały okres, na jaki zostało przyznane (semestr lub rok akademicki). Wynika to z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, który w art. 155 stanowi, iż decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo może być zmieniona przez organ tylko za zgodą strony, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. 22. Termin składania wniosków o stypendia ministra za osiągnięcia w nauce i za wybitne osiągnięcia sportowe. Wnioski o przyznanie studentom stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe rektorzy przekazują właściwemu ministrowi w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 października. Wnioski przekazane w innym terminie pozostawia się bez rozpoznania. Oznacza to, iż termin na złożenie ww. wniosku nie może zostać przywrócony w trybie art. 58 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, tj. jeśli wnioskodawca uprawdopodobni, że uchybienie to nastąpiło bez jego winy. W przypadku, gdy uczelnia nie przekaże w ustalonym terminie wniosku o przyznanie stypendium np. z powodu niedopatrzenia, studentowi przysługuje możliwość dochodzenia od uczelni odszkodowania w trybie art. 361 2 Kodeksu cywilnego. Jednakże ciężar dowodu, iż utrata korzyści wskutek niedopatrzenia uczelni rzeczywiście nastąpiła, spoczywa na studencie.