PROGRAM ZADRZEWIENIOWY GMINY MIŁKI

www.aleje.org.pl PROGRAM ZADRZEWIENIOWY GMINY MIŁKI Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski 2013-06-01 Wykonano w ramach projektu Drogi dla Natury kampanie na rzecz zadrzewień, koordynowanego przez Fundację EkoRozwoju i dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Autorzy: Stajuda Ewa (FOWJM), Wolfram Krzysztof, Kasjaniuk Anna, Kurpiewska Magdalena Wykonano w ramach projektu Drogi dla Natury kampania na rzecz zadrzewień www.aleje.org.pl Fundacja EkoRozwoju ul. Białoskórnicza 26 50-134 Wrocław tel/fax: 713430849, 713445948 biuro@eko.org.pl www.fer.org.pl Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski Ul. Grottgera 12 lok.14 15-225 Białystok Tel. serwiszpp@wp.pl Przy współpracy z Fundacją Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Białystok, 2013

Spis treści WSTĘP... 4 GMINA MIŁKI... 5 PRZEGLĄD ZADRZEWIEŃ... 7 PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE... 24 DRAFT EKSPERTYZY PRZYRODNICZEJ... 32

WSTĘP Drogi dla Natury Celem ogólnopolskiej kampanii Drogi dla Natury, zainicjowanej w 2009 roku przez Fundację EkoRozwoju, jest ochrona drzew przydrożnych. Niniejsze opracowanie powstało dzięki wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, udzielonego w ramach projektu Drogi dla Natury kampania na rzecz zadrzewień. Rozpoczęty w roku 2012 projekt obejmuje swoim zasięgiem 24 gminy w 9 województwach i dotyczy przygotowania programów kształtowania zadrzewień. W jego ramach są także prowadzone szkolenia dla drogowców i samorządowców dotyczące tworzenia, utrzymania i diagnozowania stanu oraz wartości przyrodniczej alej, jak też działania edukacyjne. Projekt kampanii na rzecz zadrzewień jest kontynuowany w kolejnych trzech latach dzięki wsparciu unijnego programu LIFE+ i obejmie docelowo łącznie 90 gmin we wszystkich województwach. Projekt Drogi dla Natury kampania na rzecz zadrzewień jest realizowany przez Fundację EkoRozwoju wspólnie partnerami regionalnymi: Stowarzyszeniem Eko-Inicjatywa z Kwidzyna, Fundacją Ekologiczną Zielona Akcja z Legnicy, Fundacją Aeris Futuro z Krakowa, Federacją Zielonych Gaja ze Szczecina, Stowarzyszeniem Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski z Białegostoku, Towarzystwem Przyjaciół Słońska Unitis Viribus oraz niemieckim partnerem - meklembursko-pomorskim oddziałem BUND w Schwerinie. Więcej o programie Drogi dla Natury oraz o ochronie alej na witrynie www.aleje.org.pl, na której jest także dostępna elektroniczna wersja programu zadrzewieniowego.

GMINA MIŁKI Historia Gminy Miłki Dzięki naukowcom mamy możliwość poznania historii przodków Gminy Miłki. Przeprowadzają oni systematyczne badania archeologiczne na terenie gminy. W okolicach wsi Staświny znajduje się święta góra Galindów, będąca pozostałościami grodziska, założonego tu we wczesnym średniowieczu przez staropruskie plemię. Interesującym obiektem w Gminie Miłki jest także najstarsza budowla sakralna na Mazurach piętnastowieczny kościół w Miłkach, oraz nieco młodszy w Rydzewie. Około 8 tysięcy lat przed naszą erą lodowiec bałtycki pięknie wyrzeźbił ziemię miłecką. Dzięki temu możemy podziwiać tu wzgórza, o różnych wielkościach i kształtach. Najbardziej charakterystyczne są Góry Paproteckie, sięgające do 165 metrów wysokości nad poziomem morza. Podobnej wielkości jest góra Pietraszka położona koło Staświn. Położenie Gmina Miłki leży w południowej części powiatu giżyckiego, w województwie warmińsko-mazurskim, na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Sąsiaduje z gminami: Giżycko, Mikołajki, Orzysz, Ryn i Wydminy. Jej granice przylegają do jeziora Niegocin. Na terenie całej gminy znajdują się malownicze jeziora rynnowe oraz bardziej rozległemorenowe. Przez sam środek gminy przebiega unikalny szlak jezior rynnowych: Wojowa i Buwełna, który można pokonać kajakiem. Powierzchnia Gmina Miłki zajmuje powierzchnię 169,4km2. Obejmuje 23 miejscowości (w tym 17 sołectw), zamieszkiwanych przez 3839 osób. Jeziora zajmują prawie 20km2. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 22,7 osób/km2. tereny rolnicze i krajobraz Obszar gminy posiada krajobraz młodoglacjalny, pojezierny, z licznymi jeziorami. Charakteryzuje się zróżnicowaniem warunków fizjograficznych. Dało to podstawę do wydzielenia obszarów różniących się między sobą, a wewnętrznie mających podobne cechy środowiska przyrodniczego. Głównymi kryteriami wydzielenia obszarów były walory przyrodniczo - krajobrazowe, wrażliwość na antropopresję, a także przydatność funkcjonalna. W Gminie Miłki wyróżniamy następujące wydzielone obszary: 1) Bagna Nietlickie "BN". Występują w południowo - zachodniej części gminy i częściowo na terenie gminy Orzysz. Jest to obszar chronionego krajobrazu ochrony wzmożonej, w części użytek ekologiczny i projektowany rezerwat. Teren w części użytkowany jest jako użytek łąkarski, w części nie jest gospodarczo wykorzystywany. 2) Łąki Staświńskie "LS". Holoceńska dolina o podobnym charakterze jak Bagna Nietlickie. Jest mniej cenna przyrodniczo, wchodzi w skład korytarza ekologicznego o znaczeniu międzynarodowym. Objęta jest obecnie chronionym krajobrazem. 3) Doliny Jeziorne, Wzgórza Morenowe "WB" Obejmują tereny w większości objęte prawną ochroną przyrody - w formie obszarów chronionego krajobrazu. Są to tereny wyróżniające się krajobrazowo, wrażliwe na działalność

ludzką. Występuje duża mozaikowatość jakości gleb z dość dużym udziałem gleb mniej przydatnych rolniczo. Znajduje się tu stosunkowo dużo lasów. 4) Morena falista (MF) Są to tereny położone poza obszarami prawnie chronionymi, rolnicze, charakteryzujące się występowaniem zwartych obszarów urodzajnych gleb. Walory przyrodnicze i krajobrazowe tych terenów są niższe, jednak mają znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania struktur ekologicznych. Część terenów obszaru moreny falistej: MFKO i MFBO położona jest na obszarach objętych prawną ochroną przyrody (w formie obszarów chronionego krajobrazu). Użytki rolne zajmują około 64,5% powierzchni gminy. Przeważają wśród nich grunty orne - 69%, a pastwiska i łąki zajmują powierzchnię około 31%. Sadów jest zaledwie ułamek procenta. Gmina Miłki jest gminą o niskiej lesistości. Lasy zajmują 15% powierzchni gminy. Lasy zachowały się tylko na glebach uboższych. Ponad 90% lasów należy do LP, administrowanych przez Nadleśnictwo Giżycko. Wśród drzewostanów gatunkiem dominującym jest sosna. Pojezierze Mazurskie znajduje się w najzimniejszej dzielnicy klimatycznej Polski nizinnej. Okres wegetacyjny jest krótszy o około 1 miesiąc niż w innych regionach kraju. Roczne sumy opadów wynoszą około 550-600mm. Przyroda - ochrona Niezwykle malownicze są śródleśne jeziora w idealnej mazurskiej ciszy. Po dawnych jeziorach pozostały Bagna Nietlickie, ustanowione jako użytek ekologiczny. Ten bagienny teren, o powierzchni 512 ha, jest miejscem postojowym przelotu żurawia i gęsi oraz ostoją innych ciekawych i rzadkich gatunków zwierząt. Podczas zlotów żurawi może się tu pojawić jednorazowo nawet kilka tysięcy sztuk tych ptaków. Część obszaru gminy wchodzi w skład obszarów chronionego krajobrazu. Na obszarze gminy Miłki obszarami chronionego krajobrazu objęte zostały tereny występujące obwodowo i rejon rynny jeziornej przecinający południkowo środek gminy. Na terenie gminy Miłki występują następujące obszary Natura 2000: Bagna Nietlickie obszar specjalnej ochrony siedlisk wyznaczony na podstawie Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG Bagna Mazurskie obszar specjalnej ochrony ptaków wyznaczony na podstawie Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG. Na obszarze gminy i w jej okolicach 4 jeziora zostały objęte strefami ciszy. Są to jeziora: Bielskie, Buwełno, Ublik Mały, Ublik Wielki, Wojnowo i Miłkowskie. Jeziora położone na terenie gminy znajdują się w zlewni Systematu Wielkich Jezior Mazurskich. Bezpośrednio w skład Systematu na terenie gminy Miłki i przyległym wchodzą jeziora: Niegocin, Boczne, Jagodne, Szymoneckie.

PRZEGLĄD ZADRZEWIEŃ Program zachowania i odtwarzania zadrzewień w gminie Miłki opracowano w okresie od sierpnia 2012r. do lipca 2013. Materiał wyjściowy stanowił wykaz dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych na terenie gminy, uzyskany dzięki uprzejmości Urzędu Gminy Miłki oraz mapy topograficzne w skali 1:50 000 i 1:10 000 uzyskane dzięki uprzejmości Fundacji Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich na potrzeby Programu oraz ortofotomapy z portalu geoportal.gov.pl. Po przeanalizowaniu tego materiału dokonano wstępnej wizji terenowej, obejmującej ok. 25 odcinków dróg potencjalnych alej i szpalerów o łącznej długości ok. 80 km. Zgodnie z przyjętą na potrzeby projektu Drogi dla Natury definicją, za szpaler uznajemy odcinek 100 m drogi, gdzie z jednej strony znajduje się minimum 5 drzew, natomiast za aleję, odcinek 100 m gdzie rośnie minimum 5 drzew po każdej stronie drogi. W kolejnym etapie przeprowadzono szczegółową inwentaryzację 15 odcinków dróg o łącznej długości ponad 17 km. Szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych odcinków dróg oraz towarzyszących im alej i szpalerów wraz z dokumentacją fotograficzną można znaleźć poniżej. Rozmieszczenie opisanych szczegółowo alej znajduje się w załączonej mapie. Inwentaryzacja objęła: - liczenie drzew po obu stronach drogi, z podziałem na gatunki, - pomiary szerokości jezdni, więźby drzew, ich odległości od krawędzi jezdni, - pomiary pierśnicy (na wysokości 1,3m) próby (10 30%) drzew gatunków dominujących, - uproszczoną waloryzację przyrodniczą (stwierdzone istotne gatunki chronione), - ocenę stanu zdrowotnego poszczególnych egzemplarzy drzew. Przeglądu zadrzewnień dokonano na podstawie opracowanej na potrzeby projektu ankiety, według następującego klucza: I. Dane ogólne 1. Lokalizacja 2. Numer punktu (waypoint): współrzędne E/N: początku, końca i punktów załamania obiektu 3. Długość alei w metrach 4. W zarządzie: gmina / powiat / województwo / droga krajowa / grunt prywatny 5. Nawierzchnia: asfalt / bruk / gruntowa / inne (np. rów) 6. Szerokość między szpalerami w metrach oraz rozstaw drzew w metrach 7. Odległość szpalerów od krawędzi jezdni w metrach Drzewa za rowem TAK/NIE ilość: II. Dane przyrodnicze a. Skład gatunkowy Gat.* Szacowany udział % Db szyp. Db Bersz. Lp. drob. Lp. szer Kasz. Kl. Jaw. Js. Db. czer. Owoc jakie? Tp. kult Inne jakie? 1. Liczba drzew 2. Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3 m) i jego rozpiętość. b. Występowanie chronionych i ciekawych gatunków 1. Wymień gatunki występujące lub potencjalnie występujące.

III. Stan obiektu a. Stan zdrowotny drzew: Bardzo dobry Dobry Dostateczny Zły zdrowy pień, wzorcowo ukształtowana forma pienna drzewa, w pełni prawidłowo ukształtowana i zdrowa korona nieznaczne uszkodzenia pnia, dobrze ukształtowana/ czytelna forma pienna, zdrowa, dość dobrze zachowana i lub kształtowana korona znaczne uszkodzenia pnia, zaburzona forma pienna, zredukowana korona, nadmierne i dewastacyjne cięcia korony rozległe uszkodzenia pnia lub korony, zasychające konary, tzw. szkodniki, dewastacyjne cięcia zaburzające statykę drzewa, itp. Zróżnicowany dotyczy bardzo różnego stanu zachowania drzew od dobrego do złego - w jednym przebiegu drogi. 1. Uwagi (np. ślady po cięciach w koronach, drzewa grożące zawaleniem się) b. Stan zachowania alei/szpaleru Opis stanu % ubytków drzew w alei/szpalerze zwarta pełna 0-20% zwarta z lukami 21-40% przerzedzona 41-60% fragmenty 60-80% ślady 81-99% IV. Rekomendowane działania ochronne a. Liczba i rekomendowane gatunki drzew do posadzenia, inne potrzebne zabiegi: Gatunek Liczba Inne potrzebne zabiegi: b. Liczba dojrzałych topól do zastąpienia w najbliższych latach c. Istniejące pomniki przyrody oraz propozycje objęcia ochroną pomnikową (wymienić i zidentyfikować drzewa, podać obwód i ew. wysokość): d. Podać także informacje o wartościach kulturowych obiektu, jak obecność krzyży i kapliczek, wkomponowanie jego w założenia dworskie lub folwarczne itp. e. Wymień istniejące lub potencjale miejsca konfliktowe (np. linie energetyczne lub telefoniczne, znaki drogowe, lampy oświetleniowe, wąski pas drogowy, planowane inwestycje itp.)

ALEJA 1 FOTO K.WOLFRAM Dane ogólne Lokalizacja MARCINOWA WOLA CIERZPIĘTY (do granicy gminy)/ DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.535843 N / 21.513293 E 53.525576 N / 21.503043 E Długość 2400 m Droga nr 1720 N Nawierzchnia GRUNTOWA Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 6 m 4 m Odległość szpalerów od 0,5 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 100 LIPA DROBNOLISTNA Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Ok. 400 szt. Ok. 400 szt. Przeciętny obwód drzew (na 0,7-0,8 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków - Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE UWAGI: widoczne ślady cięć w koronach, które pozwalają utrzymać drzewa w równej linii WARTOŚĆ KRAJOBRAZOWA: wysoka wartość, droga w obszarze Natura 2000 Bagna Nietlickie. Droga jest również uwzględniona w rejestrze zabytków. Miejsce potencjalnego występowania gatunków chrząszczy. Wskazania do ekspertyzy przyrodniczej i krajobrazowej.

ALEJA 2 Foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja MIŁKI - MARCINOWA WOLA / DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.56223 N/ 21.504375 E 53.555667 N/ 21.504568 E Długość 200 m 1720N Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 15 m 7-10 m Odległość szpalerów od 0,4 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 100 LIPA DROBNOLISTNA Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi 18 szt. 15 szt. Przeciętny obwód drzew (na Powyżej 1,0 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Stara lipowa aleja obustronna, murszejąca z licznymi mchami, dziuplami. Stan obiektu Stan zdrowotny DOSTATECZNY (z racji wieku) Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA PEŁNA Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE Usunięcie martwych gałęzi, stała kontrola Aleja bardzo stara, murszejąca wymagająca stałego nadzoru. Rekomendowana do ekspertyzy przyrodniczej i dendrologicznej

ALEJA 3 FOTO K.WOLFRAM Dane ogólne Lokalizacja WIERCIEJKI RYDZEWO / DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.56373N/21.503575E / 53.562208N/21.50029E 53.563133N/21.494549E / 53.564429N/21.49211E Długość 1700 m 1839N Nawierzchnia GRUNTOWA Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 30 m 7-10 m Odległość szpalerów od 1,5 1,8 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem TAK: 5 szt. Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 95 JESION WYNIOSŁY 5 KLON ZWYCZAJNY Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Ok. 70 szt. Ok. 70 szt. 0,3 m - Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI (aleje rozdziela wieś Wierciejki) Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do JESION WYNIOSŁY - 50 szt. posadzenia Inne potrzebne zabiegi Drobne zabiegi pielęgnacyjne, tj. czyszczenie rowów. POZOSTAŁE INFORMACJE Drzewa młode, w dobrym stanie zdrowotnym, przerzedzone wypadnięcia klonu. Droga rekomendowana do dosadzeń. Klon zwyczajny nie utrzymuje się w nasadzeniach. Dosadzenia powinny uwzględniać dojazdy do pól i zabudowań.

ALEJA 4 foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja JAGODNE WIELKIE RYDZEWO/ DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.565709N / 21.455382E 53.561989N / 21.4535E Długość 800 m 1718N Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 20-25 m 15 m Odległość szpalerów od 3 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem TAK ILOŚĆ: 10 szt. Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 95 TOPOLA 2 DĄB SZYPUŁKOWY 3 KLON ZWYCZAJNY Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Ok. 30 szt. Ok. 40 szt. Przeciętny obwód drzew (na 0,8 1,2 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków - Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI (przerzedzenia jednostronne) Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do posadzenia 20 szt. DĄB SZYPUŁKOWY 10 szt. KLON ZWYCZAJNY Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE Czyszczenie rowów. Ogólnie aleja zadbana, widoczne zabiegi pielęgnacyjne. Widoczne luki po nowych nasadzeniach, prawdopodobnie sadzonki zniszczone podczas czyszczenia rowów lub zabiegów związanych z zimowym utrzymaniem dróg.

ALEJA 5 foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja PAPROTKI-RYDZEWO/ DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.555813N / 21.481125E 53.565507N / 21.46128E Długość I cześć 1100 m DROGA NR 1829 N II część 500 m III część 1400 m Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 10-12 m 7-12 m Odległość szpalerów od 0,60 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 55 LIPA DROBNOLISTA 35 KLON ZWYCZAJNY 10 BRZOZA BRODAWKOWATA Liczba drzew Lewa strona drogi Ok. 150 szt. Prawa strona drogi Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Ok. 150 szt. I cześć: 0,3 0,5 m II część 0,5 0,7 m III część średnio 0,5 m Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru II i III cześć ZWARTA Z LUKAMI I część PRZERZEDZONA Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE - Zabiegi pielęgnacyjne związane z oczyszczeniem samosiewów. W alei wyróżnia się 3 części: I część młoda klonowo -lipowa z domieszką brzozy, II część starsza lipowo- brzozowa, III część starsza klonowo brzozowa. Wiek drzew w części starszej 70-80 lat. Drzewostan w niektórych częściach pochodzi z samosiewów (brzoza, klon)

ALEJA 6 foto A.Kasjaniuk Lokalizacja Nr punktu Dane ogólne PAPROTKI BORKI/ DROGA GMINNA 53.9020390 N/ 21.7924320 E 53.9060280 N/ 21.7896820 E Długość 600 m DROGA NR 133004N Nawierzchnia GRUNTOWA 10 15 m Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew Odległość szpalerów od krawędzi jezdni Drzewa za rowem Skład gatunkowy [%] Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Stan zdrowotny Stan zachowania alei/szpaleru Rekomendowane drzewa do posadzenia Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE 7 12 m 0,50 m NIE Dane przyrodnicze 100 LIPA DROBNOLISTNA OK. 40 SZT. OK. 40 SZT. 0.8-1,0 m - Stan obiektu DOBRY ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne 30 SZT. LIPA DROBNOLISTNA Aleja stara, dobrze zachowana. Aleja rekomendowana do ekspertyzy dendrologicznej i przyrodniczej. Posiada wysokie walory historycznej dojazd do zabytkowego cmentarza z I Wojny Światowej, pierwotnie stanowiła drogę prowadzącą do zabudowań. (W ramach projektu wykonano ekspertyzę przyrodniczą).

ALEJA 7 foto A.Kasjaniuk Dane ogólne Lokalizacja PAPROTKI / DROGA GMINNA Nr punktu 53.553364N / 21.4853E 53.553491N / 21.47538 E Długość 200 m DROGA NR 133005N Nawierzchnia BRUK/GRUNTOWA Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 10 m 5-10 m Odległość szpalerów od 0,5 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 100 - LIPA DROBNOLISTNA Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi 10 SZT. 10 SZT. Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków 0,6 1,2 m - Stan obiektu Stan zdrowotny DOSTATECZNY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi Obserwacje zadrzewień POZOSTAŁE INFORMACJE Aleja posiada walory krajobrazowo historyczne, dojazd do cmentarza z I Wojny Światowej

foto A.Kasjaniuk ALEJA 8 Dane ogólne Lokalizacja PRZYKOP MIŁKI / DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.56482N/ 21.504403E 53.563985N/ 21.52377E Długość 1900 m 17120N Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 12-15 m 7-10 m Odległość szpalerów od 50 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 60 LIPA DROBNOLISTNA 48 KLON JESIONOLISTNY 2 - TOPOLA Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Ok. 100 szt. Ok. 100 szt. 0,8 1,2 m Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI / ZRÓŻNICOWANY Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi Wskazania do obserwacji POZOSTAŁE INFORMACJE Widoczne mchy i porosty; droga ma zabezpieczenia w postaci barier; widoczne ślady po cieciach w koronach. Widoczne wskazania drzew do wycinki (3 szt.). Wskazania do ekspertyzy przyrodniczej.

ALEJA 9 Foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja KLESZCZEWO - PAPROTKI /DROGA GMINNA Nr punktu 53.564504N / 21.49308E 53.574483N / 21.493354E Długość 2000 m DROGA NR: 13302N Nawierzchnia GRUNTOWA Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 15 20 m 10 m Odległość szpalerów od 0,5 0,7 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem TAK Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 80 KLON ZWYCZAJNY 20 JESION WYNIOSŁY Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi 20 SZT. 20 SZT. Przeciętny obwód drzew (na 0,2-0,4 m jesiony wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków - Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY (z racji wieku, młoda aleja) Stan zachowania alei/szpaleru PRZERZEDZONA Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do posadzenia 100 szt. KLON ZWYCZAJNY Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE Miejscami czyszczenie rowów Aleja jesionowa z lukami i przerwami, częściowo widoczne nowe nasadzenia klonu na odcinku ok. 1 km. Rekomendacja gminy do nasadzeń; Jesiony wypadły po wcześniejszych nasadzeniach.

ALEJA 10 Foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja RUDA RYDZEWO / DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.583563N/ 21.501414E 53.582221N / 21.494474E Długość 700 m DROGA NR 1718N Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 20 m 10-15 m Odległość szpalerów od 3-4 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem TAK Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 90 TOPOLA 5 KLON ZYWCZAJNY 5 BRZOZA BRODAWKOWATA Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi OK. 40 SZT. OK. 40 SZT. Przeciętny obwód drzew (na 0,7 1,2 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i - ciekawych gatunków Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do posadzenia KLON ZWYCZAJNY 10 SZT. BRZOZA BRODAWKOWATA 10 SZT. Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE Oznakowane drzewa do wycinki (3 szt.)

ALEJA 11 Foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja MIŁKI (UL. LIPOWA) / DROGA GMINNA Nr punktu 53.563403N / 21.524286E 53.56401N / 21.525361E Długość 300 m Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami 7-8 m Rozstaw drzew 7-10 m Odległość szpalerów od 40 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 98 LIPA DROBNOLISTNA 2 KLON ZWYCZAJNY Liczba drzew Lewa strona drogi 15 szt. Prawa strona drogi 15 szt. Przeciętny obwód drzew (na 0,5 0,7 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i - ciekawych gatunków Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA PEŁNA Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do LIPA DROBNOLISTNA 20 SZT. posadzenia Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE Droga przeznaczona do remontu. Planowana jest nowa nawierzchnia oraz chodnik.

ALEJA 12 Dane ogólne Lokalizacja RUDA KĄP/UPAŁTY / DROGA GMINNA Nr punktu 53.584381N / 21.503092E 53.583874N / 21.514808E Długość 1400 m DROGA NR 129026N Nawierzchnia ASFALT/ GRUNTOWA Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 8-10 m 7-10 m Odległość szpalerów od 0,5-1,0 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 80 - KLON ZWYCZAJNY 15 JESION WYNIOSŁY 5 BRZOZA BRODAWKOWATA Liczba drzew Lewa strona drogi OK. 80 SZT. Prawa strona drogi OK. 80 SZT. Przeciętny obwód drzew (na 0,5-0,7 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i - ciekawych gatunków Stan obiektu Stan zdrowotny DOSTATECZNY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do 15 SZT. KLON ZWYCZAJNY posadzenia Inne potrzebne zabiegi POZOSTAŁE INFORMACJE Zalecane czyszczenie pobocza, duże ilości samosiewów klonowych i jesionowych w lukach. Widoczne cięcia pielęgnacyjne. Stara aleja 70-80 letnia

Foto K.Wolfram ALEJA 13 Dane ogólne Lokalizacja WYSZOWATE KONOPKI WIELKIE / DROGA WOJEWÓDZKA Nr punktu 53.5596N / 21.531403E 53.545436N / 21.532309E Długość 200 m DROGA NR 63 Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 15 m 10 m Odległość szpalerów od 0,3-0,4 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem TAK Skład gatunkowy [%] Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Dane przyrodnicze 60 - KLON ZWYCZAJNY 40 LIPA DROBNOLISTNA 30 szt. 30 szt. 0,4-0,7 m klony 0,5-0,8 m lipy - Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi Czyszczenie pobocza POZOSTAŁE INFORMACJE Widoczne porosty, wskazania do ekspertyzy przyrodniczej.

ALEJA 14 Foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja KONOPKI WIELKIE KONOPKI MAŁE/ DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.54547N / 21.545986E 53.54665 / 21.55265E Długość 500 m 1706N Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 15 m 7-10 m Odległość szpalerów od 0,4 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem NIE Skład gatunkowy [%] Liczba drzew Lewa strona drogi Prawa strona drogi Przeciętny obwód drzew (na wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i ciekawych gatunków Dane przyrodnicze 70 BRZOZA BRODAWKOWATA 20 - LIPA DROBNOLISTNA 9 KLON ZYWCZAJNY 1 KLON JESIONOLISTNY 30 szt. 30 szt. 0,4-0,7 m 0,5 0,8 lipa drobnolistna - Stan obiektu Stan zdrowotny DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA Z LUKAMI Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi - POZOSTAŁE INFORMACJE Brak odnowień. Fragmenty zwarte pełne, luki pozostawione na zabudowy i dojazdy do pól

ALEJA 15 foto K.Wolfram Dane ogólne Lokalizacja KONOPKI MAŁE TALKI (do granicy gminy)/ DROGA POWIATOWA Nr punktu 53.542426N / 21.56469E 53.54212N / 21.582025E Długość 1800 m DROGA NR 1706N Nawierzchnia ASFALT Szerokość między szpalerami Rozstaw drzew 10-15 m 7-10 m Odległość szpalerów od 0,4 m krawędzi jezdni Drzewa za rowem TAK (brzoza brodawkowata, uzupełnienia za rowem) Dane przyrodnicze Skład gatunkowy [%] 100 LIPA DROBNOLISTNA Liczba drzew Lewa strona drogi Ok. 100 szt. Prawa strona drogi Ok. 100 szt. Przeciętny obwód drzew (na 0,4 0,5 m wysokości 1,3m) i jego rozpiętość Występowanie chronionych i Porosty ciekawych gatunków Stan obiektu Stan zdrowotny BARDZO DOBRY Stan zachowania alei/szpaleru ZWARTA PEŁNA Rekomendowane działania ochronne Rekomendowane drzewa do - posadzenia Inne potrzebne zabiegi - POZOSTAŁE INFORMACJE Aleja posiada wysokie walory krajobrazowe, wpisana do rejestru zabytków (druga część alei 1800m w Gminie Wydminy). Rekomendowana do ekspertyzy przyrodniczej.

PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Region Warmii i Mazur do dziś wyróżnia się pod względem ilości i stanu zachowania alei przydrożnych. W ostatnim okresie również w Gminie Miłki, można zaobserwować postępujący zanik oraz pogorszenie się stanu alei. Spowodowane jest to między innymi przebudową i modernizacją sieci drogowej, dewastacyjnymi zabiegami pielęgnacyjnymi, czy brakiem planowanej gospodarki drzewostanem. Przeprowadzona inwentaryzacja alei przydrożnych w Gminie Miłki wykazała, iż znaczna część alei przydrożnych zachowała się głównie wzdłuż dróg powiatowych i gminnych, z racji m.in. mniejszego natężenia ruchu i mniejszych nakładów inwestycyjnych na modernizację nawierzchni. Podsumowując, wyniki przeprowadzonych ankiet, można jednak zauważyć, że aleje przydrożne w Gminie Miłki są w stanie dobrym i wymagają jedynie okresowych zabiegów pielęgnacyjnych i regularnie prowadzonych przeglądów. W Gminie Miłki zlokalizowano 15 aleje przydrożne. Łączna długość alei przydrożnych wynosi 17 700 m, w których skład wchodzi ok. 2273 sztuk drzew. Przewagę gatunkową stanowią lipy oraz klony. Najkrótsze aleje mają 200 metrów, natomiast najdłuższa zaś 3000 metrów. Tabela 1. Ogólne zestawienie alej przydrożnych Gminy Miłki Nr alei Długość [m] Liczba drzew [szt.] Zarządca % udział w zadrzewieniach przydrożnych na terenie gminy 1 2400 800 POWIAT 35,19 2 200 33 POWIAT 1,45 3 1700 140 POWIAT 6,16 4 800 70 POWIAT 3,08 5 3000 300 POWIAT 13,20 6 600 80 GMINA 3,52 7 200 20 GMINA 0,88 8 1900 200 POWIAT 8,80 9 2000 40 GMINA 1,76 10 700 80 POWIAT 3,52 11 300 30 GMINA 1,32 12 1400 160 GMINA 7,04 13 200 60 WOJEWÓDZTWO 2,64 14 500 60 POWIAT 2,64 15 1800 200 POWIAT 8,80 - najwyższy wynik - najniższy wynik

Rysunek 1. Zestawienie wg składu gatunkowego [%] 60 51,19 50 40 30 20 18,48 10 8,61 12,38 5,96 0,13 0 DĄB SZYPUŁKOWY LIPA DROBNOLISTNA KLON ZWYCZAJNY JESION WYNIOSŁY TOPOLA KULT. BRZOZA BRODAWKOWATA KLON JESIONOLISTNY 3,25 Analiza alej przydrożnych pod kątem zarządców przedstawia się następująco: Tabela 2. Zestawienie alej wg zarządcy % UDZIAŁU DROGI GMINNE DROGI POWIATOWE DROGI WOJEWÓDZKIE WSZYSTKIE ALEJE 0 100 0 0,13 DĄB SZYPUŁKOWY LIPA DROBNOLISTNA KLON ZWYCZAJNY JESION WYNIOSŁY 38,55 56,27 5,17 51,19 58,06 20,43 21,51 18,48 26,92 73,08 0 8,61 TOPOLA KULT. 0 100 0 12,38 BRZOZA BRODAWKOWATA KLON JESIONOLISTNY 5,56 94,44 0 5,96 0 100 0 3,25 Jak wynika z powyższych zestawień, najwięcej drzew i najdłuższe aleje znajdują się przy drogach powiatowych, łączna liczba drzew wynosi 1883 sztuk. Również najbardziej różnorodne gatunkowo są aleje przy drogach powiatowych, w ich składzie można rozróżnić głównie jesion wyniosły, lipę drobnolistną oraz brzozę, ale i pozostałe gatunku powszechnie występujące w tym regionie. Zadrzewienia o szczególnych wartościach krajobrazowych i przyrodniczych, w tym występowanie chronionych gatunków:

Wśród alei występujących w Gminie Miłki, wiele zasługuje na uwagę, zarówno z racji wieku, stopnia zachowania jak również wysokich walorów krajobrazowych i przyrodniczych. ALEJA 1. MARCINOWA WOLA CIERZPIĘTY (do granicy gminy). Wysoka wartość krajobrazowa, droga w obszarze Natura 2000 Bagna Nietlickie. Droga jest uwzględniona w rejestrze zabytków. Miejsce potencjalnego występowania gatunków chrząszczy. Wskazana do ekspertyzy przyrodniczej i krajobrazowej. ALEJA 2. MIŁKI - MARCINOWA WOLA. Aleja bardzo stara, murszejąca wymagająca stałego nadzoru. Rekomendowana do ekspertyzy przyrodniczej i dendrologicznej. ALEJA 6. PAPROTKI BORKI. Aleja rekomendowana do ekspertyzy dendrologicznej i przyrodniczej. Posiada wysokie walory historycznej dojazd do zabytkowego cmentarza z I Wojny Światowej, pierwotnie stanowiła drogę prowadzącą do zabudowań. (W ramach projektu Drogi dla Natury wykonano ekspertyzę przyrodniczą, stanowiącą załącznik do niniejszego Programu). ALEJS 7. PAPROTKI. Aleja posiada walory krajobrazowo historyczne, dojazd do cmentarza z I Wojny Światowej ALEJA 8. PRZYKOP MIŁKI. Widoczne mchy i porosty; droga ma zabezpieczenia w postaci barier. Droga rekomendowana do ekspertyzy przyrodniczej. ALEJA 13. WYSZOWATE KONOPKI WIELKIE. Widoczne porosty, wskazania do ekspertyzy przyrodniczej. Foto K.Wolfram ALEJA 15. KONOPKI MAŁE TALKI (do granicy Gminy Miłki). Aleja posiada wysokie walory krajobrazowe, wpisana do rejestru zabytków (druga część alei 1800m w Gminie Wydminy). Rekomendowana do ekspertyzy przyrodniczej. Niezwykle urokliwa, jednorodna, równa i dobrze zachowana aleja lipowa, którą od zewnątrz okalają fragmenty alej brzozowych.

Foto K.Wolfram/ A.Kasjaniuk Miejsca konfliktowe Większość alei położonych w Gminie Miłki, są to aleje, które wchodzą w konflikt z infrastrukturą drogową lub zabudową gospodarczą. Powszechnie występujący problem nie tylko w Gminie Miłki, ale na większości dróg Warmii i Mazur, to zbyt wąski pas ruchu. Kolejnym czynnikiem konfliktowym są linie energetyczne lub/i telefoniczne, lampy oświetleniowe. Wyniki ankiet nie wskazują jednoznacznie na występowanie typowych miejsc konfliktowych wynikających z obecności linii energetycznych, czy telefonicznych. Wskazuje to na dbałość gminy o pozostałe fragmenty alej.

Rekomendowane ekspertyzy drzew i całych alei Do ekspertyzy dendrologicznej wskazano następujące aleje: 1. ALEJA 2. MIŁKI - MARCINOWA WOLA / DROGA POWIATOWA 2. ALEJA 6. PAPROTKI BORKI/ DROGA GMINNA Do ekspertyzy przyrodniczej wskazano następujące aleje: 1. ALEJA 1. MARCINOWA WOLA CIERZPIĘTY (do granicy gminy)/ DROGA POWIATOWA 2. ALEJA 2. MIŁKI - MARCINOWA WOLA / DROGA POWIATOWA 3. ALEJA 6. PAPROTKI BORKI/ DROGA GMINNA (wykonano w rakach projektu ekspertyzę przyrodniczą- Załącznik 1) 4. ALEJA 8. PRZYKOP MIŁKI / DROGA POWIATOWA 5. ALEJA 13. WYSZOWATE KONOPKI WIELKIE / DROGA WOJEWÓDZKA 6. ALEJA 15. KONOPKI MAŁE TALKI (do granicy gminy)/ DROGA POWIATOWA Do ekspertyzy krajobrazowej: 1. ALEJA 1. MARCINOWA WOLA CIERZPIĘTY (do granicy gminy)/ DROGA POWIATOWA Rekomendowane nasadzenia i zalecenia ogólne Zalecenia ogólne Można wyszczególnić kilka ogólnych zaleceń dotyczących ochrony alei przydrożnych dla Gminy Miłki: 1. Ograniczenie redukcji koron dojrzałych drzew, co wpływa na zaburzenie statyki drzew. Obcięcie dolnych konarów podnosi środek ciężkości i zwiększa zagrożenie przewrócenia lub złamania drzewa podczas silnych wiatrów. Ograniczenie powierzchni aparatu asymilacyjnego powoduje zmniejszenie ilości asymilatów dostarczanych do korzeni i w efekcie ich zamieranie. Należy zaniechać wszelkich cięć żywych konarów i gałęzi grubszych niż 5 cm. Aby zagwarantować prawidłową pielęgnację koron drzew przy drogach publicznych, należy zapewnić stały fachowy nadzór inwestorski. 2. Kształtowanie koron młodych drzew. Dla prawidłowego rozwoju młodych drzew oraz w celu zapobiegania sytuacjom konfliktowym w przyszłości należy wykonywać kształtowanie koron. Pierwsze cięcie powinno dotyczyć wszelkich przypadków wieloprzewodnikowych form, tak by w przyszłości wykształcił się jeden pień. 3. Ograniczenie wycinania drzew. Ważne jest, aby każda decyzja dotycząca zgody na wycięcie drzewa była poprzedzona indywidualną oceną oraz w tej ocenie nie tylko brać pod uwagę ryzyko upadku i stwarzane zagrożenie, ale także poważnie rozpatrywać rozwiązania alternatywne. Najlepszym gwarantem ochrony zadrzewień przydrożnych w procesie inwestycyjnym jest wprowadzanie odpowiednich warunków przy okazji wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. 4. Nasadzenia kompensacyjne i uzupełniające. Takie działania mogą być realizowane w postaci jednorazowych akcji również społecznych, aby ostatecznie formę wieloletniego, realizowanego systematycznie programu, z zaplanowaniem konkretnych działań na każdy rok.

Dobrym rozwiązaniem jest również nakaz bezwzględnego wykonania nasadzeń kompensacyjnych przy każdorazowej decyzji zezwalającej na wycięcie drzewa. Nasadzenia kompensacyjne można prowadzić w proporcji min. 3:1, tzn. 3 nowe drzewa za każde wycięte. Zalecenie takie wynika z kilku przesłanek: 1) wycinane drzewa są zazwyczaj dojrzałymi osobnikami i ich funkcji środowiskowych młode nasadzenia nie są w stanie przejąć przez najbliższe kilkadziesiąt lat, 2) powierzchnia aparatu asymilacyjnego i zdolność pochłaniania CO2 wycinanych drzew wielokrotnie przekracza tę wartość u posadzonych młodych drzewek, 3) udatność sadzenia nigdy nie osiąga poziomu 100%. 5. Ochrona drzew w procesie inwestycyjnym oraz podczas remontów i modernizacji dróg. Poza unikaniem wycinania drzew w związku z różnego rodzaju inwestycjami, duże znaczenie dla zachowania zadrzewień przydrożnych ma zapobieganie uszkodzeniom drzew poprzez zastosowanie odpowiednich technologii i dbałość o standardy środowiskowe podczas remontów i modernizacji dróg oraz przy okazji realizacji innych przedsięwzięć, niezwiązanych bezpośrednio z drogami. Szczegółowe informacje dotyczące ochrony drzew w procesie inwestycyjnym można znaleźć w specjalistycznych publikacjach branżowych, ale zasadniczo można wyróżnić następujące reguły: zabezpieczamy nie tylko pień, ale co najmniej strefy rzutu korony, w strefie korzeniowej stosujemy metody bezrozkopowe, bezwzględnie unikamy mechanicznego zdejmowania warstwy gleby w obrębie korzeni, w strefie korzeniowej nie zagęszczamy i nie nadsypujemy gleby ponad dotychczasowy poziom, zabezpieczamy pnie przed uszkodzeniami mechanicznymi. Dobrą praktyką jest planowanie środków ochronnych już na etapie projektowania inwestycji lub przed rozpoczęciem prac remontowych drogi i poprzedzenie ich wizją terenową. Rekomendowane nasadzenia Szczegółowe zalecenia dotyczące poszczególnych odcinków dróg wpisano w poszczególnych kartach informacyjnych, poniżej natomiast znajduje się podsumowanie zaleceń dla poszczególnych dróg. Tabela 3. Zestawienie zalecanych dosadzeń Nr alei Droga/ Zarządca Skład gatunkowy [%] Liczba sadzonek poszczególnych gatunków [szt.] 3 WIERCIEJKI RYDZEWO / DROGA POWIATOWA 95 JESION WYNIOSŁY 5 KLON ZWYCZAJNY 50 szt. JESION WYNIOSŁY 4 JAGODNE WIELKIE RYDZEWO/ DROGA POWIATOWA 6 PAPROTKI BORKI/ DROGA GMINNA 95 TOPOLA 2 DĄB SZYPUŁKOWY 3 KLON ZWYCZAJNY 20 SZT. DĄB SZYPUŁKOWY 10 SZT. KLON ZWYCZAJNY 100 LIPA DROBNOLISTNA 30 SZT. LIPA DROBNOLISTNA 9 KLESZCZEWO - PAPROTKI /DROGA GMINNA 80 KLON ZWYCZAJNY 20 JESION WYNIOSŁY 100 SZT. KLON ZWYCZAJNY

10 RUDA RYDZEWO / DROGA POWIATOWA 11 MIŁKI (UL. LIPOWA) / DROGA GMINNA 12 RUDA KĄP/UPAŁTY / DROGA GMINNA 90 TOPOLA 5 KLON ZYWCZAJNY 5 BRZOZA BRODAWKOWATA 98 LIPA DROBNOLISTNA 2 KLON ZWYCZAJNY 80 - KLON ZWYCZAJNY 15 JESION WYNIOSŁY 5 BRZOZA BRODAWKOWATA 10 SZT. KLON ZWYCZAJNY 10 SZT. BRZOZA BRODAWKOWATA 20 SZT. LIPA DROBNOLISTNA 15 SZT. KLON ZWYCZAJNY Tabela 4. Zestawienie nasadzeń według gatunków, koszty i źródła finansowania Łączna liczba Koszt [PLN/ Gatunki drzew do posadzenia Potencjalne źródła finansowania sadzonkę]* [szt.] Lipa drobnolistna 50 80,00 zł Środki z programów krajowych: Dąb szypułkowy 20 150,00 zł Klon zwyczajny 135 100,00 zł Brzoza brodawkowata 10 60,00 zł Jesion wyniosły 50 150,00 zł NFOŚiGW, WFOŚiGW w Olsztynie, Budżet Gminy Miłki oraz Powiatu Giżyckiego, Sponsorzy zewnętrzni. *Podane ceny dotyczą sadzonek powyżej 100 cm wysokości, z zabezpieczoną bryłą korzeniową. Koszt nie obejmuje kosztów pielęgnacji. Na terenie Gminy Miłki występuje wiele potencjalnych miejsc, w których należałoby dosadzić drzewa, przy drogach powiatowych 100 szt., natomiast przy drogach gminnych 165 szt., z tego 100 szt. zaplanowano do nasadzenia wzdłuż drogi gminnej (ALEJA 9. KLESZCZEWO PAPROTKI) klonem zwyczajnym. Przegląd zadrzewień w Gminie Miłki nie wykazał dojrzałych topól do wycięcia, występujące przy drogach powiatowych topole są regularnie przeglądane przez Zarządcę. Planując nasadzenia, warto przewidzieć koszty zakupu sadzonek, ale również koszty związane z zabezpieczeniem drzewek (palikowaniem) oraz zabezpieczyć środki na zabiegi pielęgnacyjne. Ważnym elementem jest również, aby w utrzymanie drzew na terenie gminy zaangażować lokalną społeczność. Prawidłowo przygotowana akcja informacyjnoedukacyjna, może znacznie obniżyć nakłady na utrzymanie alei. Wiele praktycznych informacji można znaleźć w publikacjach wydanych w ramach projektu Drogi dla Natury. Dostępne są do pobrania na stronie internetowej aleje.org.pl oraz w siedzibie organizacji partnerskiej (Stowarzyszenie Agencja Ekorozwoju Zielone Płuca Polski) po uprzednim kontakcie telefonicznym lub email owym.

DRAFT EKSPERTYZY PRZYRODNICZEJ Wykonane ekspertyzy mają na celu pokazanie gminie jak fachowa wiedza pomaga w zbieraniu danych niezbędnych do podjęcia właściwej decyzji. Ważne jest zatem zaangażowanie pracowników urzędów, drogowców itd. w procesie planowania, zlecania i wykonania ekspertyzy. Załącznikiem niniejszego Programu zadrzewieniowego, jest wykonana w ramach projektu Drogi dla Natury ekspertyza przyrodnicza wybranego odcinaka alei w Gminie Miłki. Poniżej prezentujemy jedynie draft ekspertyzy dla alei pomiędzy cmentarzem, a drogą Paprotki Borki. Przedmiotem opracowania jest aleja lipowa położona między historycznym cmentarzem z I wojny światowej, a drogą łączącą miejscowości Paprotki i Borki. Aleja znajduje się w gminie Miłki, powiecie Giżyckim, województwie Warmińsko-Mazurskim (Zał. 1). Celem opracowania było dokonanie waloryzacji przyrodniczej flory, fauny, porostów oraz grzybów wielkoowocnikowych badanego obiektu przyrodniczego. Dodatkowo zaproponowano nasadzenia uzupełniające luki po drzewach w strukturze alei. 1. Wstęp 1.1 Przedmiot i cel opracowania 1.2 Metody badawcze 1.3 Podstawa opracowania 1.4 Wytyczne do opracowania waloryzacji przyrodniczej alei 2. Opis i charakterystyka dendrologiczna alei 3. Inwentaryzacja przyrodnicza 3.1 Flora 3.2 Fauna 3.3 Grzyby wielkoowocnikowe i porosty 4. Gatunki chronione 5. Wartość przyrodnicza alei 6. Projekt nasadzeń nowych drzew 7. Załączniki - Zał. 1. Ortofotomapa alei - Zał. 2. Dokumentacja fotograficzna (płytca CD)