Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego

Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 Działanie 9.3 konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej

Zmiany klimatyczne uwarunkowania środowiskowe Od połowy XIX w. średnia roczna temperatura wzrosła o 0.8 C. PFC = 8700 CO 2 = 1 Potencjał efektu cieplarnianego (GWP) wskaźnik służący do ilościowej oceny wpływu danego gazu na efekt cieplarniany. N 2 O = 298 CH 4 = 25 HFC = 140 11700 (w zależności od gazu) SF 6 = 22800

Zmiany klimatyczne uwarunkowania środowiskowe Źródła emisji gazów cieplarnianych to*: przemysł 29% zmiany użytkowania gruntów 15% transport 15% zaopatrzenie w energię 13% budownictwo prywatne 11% rolnictwo 7% budownictwo komercyjne/budyni publiczne i usługowe 7% OECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju Polska jest członkiem OECD od 1996 r. * dane za rok 2010, Ecofys

Zmiany klimatyczne międzynarodowe uwarunkowania prawne Podpisanie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) podczas Szczytu Traktat określa zasady międzynarodowej współpracy w zakresie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych 9.05.1992 Instrument obligujący państwa do redukcji emisji gazów cieplarnianych o min. 5% do 2012 r. w stosunku do roku 1990 Klimatycznego 11.12.1997 Podpisanie Protokołu z Kioto 16.02.2005 Wejście w życie Protokołu z Kioto Redukcja ogólnej emisji GHG o 5,2% do 2012 r. RATYFIKACJA 192 państwa 31.12.2012 Zakończenie I okresu Protokołu 23.11.2013 COP19 Warszawa 12.2015 COP21 - Porozumienie paryskie? Propozycja zobowiązań redukcji emisji CO 2 : Unia Europejska - 40% Stany Zjednoczone 28%

Zmiany klimatyczne obowiązujące unijne uwarunkowania prawne STRATEGIA EUROPA 2020 polityka horyzontalna Unii Europejskiej obejmująca 5 celów w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii, które należy osiągnąć do 2020 r. MAPA DROGOWA 2050 określa przejście Unii Europejskiej na gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r., zakłada redukcję emisji CO 2 do 80% w porównaniu do 1990 r. Cele 3x20 : REDUKCJA EMISJI CO 2 O 20% DO 2020 WZROST UDZIAŁU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII DO 20% DO 2020 (Polska 15%) PODNIESIENIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ O 20% DO 2020 Nowy Pakiet energetyczno-klimatyczny 2030: 1. redukcja emisji gazów cieplarnianych o 40% 2. wzrost udziału OZE do 27% 3. wzrost efektywności energetycznej o 27% PROGRAM CAFE Program Clean Air For Europe dyrektywa CAFE reguluje poziomy dopuszczalne stężeń pyłu zawieszonego PM2.5 Nazwa substancji pył zawieszony PM2.5 pył zawieszony PM.10 Okres uśredniania wyników pomiarów rok kalendarzowy Poziom dopuszczalny substancji w powietrzu w µg/m 3 Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych 25 2015 20 2020 24 godziny 50 2005 rok kalendarzowy 40 2005 benzo(a)piren rok kalendarzowy 1 ng/m 3 2013 Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 24 sierpnia 2012 r., w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu

Zmiany klimatyczne uwarunkowania środowiskowe ŚLAD WĘGLOWY: całkowita ilość gazów cieplarnianych wyemitowanych w trakcie całego cyklu życia procesów lub produktów, wyrażany w Mg CO 2 e/rok tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla CO 2 e - powszechnie stosowana miara uwzględniająca zróżnicowany potencjał tworzenia efektu cieplarnianego poszczególnych gazów cieplarnianych. ŚLAD WĘGLOWY OBEJMUJE m.in.: wielkość zużycia energii elektrycznej emisje ze spalania paliw w budynkach zużycie paliwa przez pojazdy ilość ścieków komunalnych oraz sposoby ich oczyszczania http://www.ecoclimax.com/

Plan gospodarki niskoemisyjnej Plan gospodarki niskoemisyjnej (w skrócie PGN): to dokument strategiczny wyznaczający kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla miasta i gmin do 2020 roku obejmuje swoim zakresem wszystkie sektory gospodarki miasta i gminy, w których wskazuje zadania do realizacji Energetyka Budownictwo i gospodarstwa domowe Transport Gospodarka Gospodarka odpadami Edukacja/dialog społeczny Administracja publiczna

Plan gospodarki niskoemisyjnej ZIT WrOF Plan gospodarki niskoemisyjnej obejmuje swoim zasięgiem 14 gmin oraz miasto Wrocław

PGN ZIT WrOF metodyka opracowania dokumentu 1. Wskazanie roku bazowego (BEI) 1990 2. Analiza stanu obecnego i inwentaryzacja emisji 3. Wskazanie obszarów problemowych 4. Określenie wielkości emisji gazów cieplarnianych 5. Analiza SWOT i zaplanowanie działań 6. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko i konsultacje społeczne 7. Przyjęcie dokumentu przez Radę Miasta/Gminy energetyka budownictwo i gospodarstwa domowe transport gospodarka gospodarka odpadami edukacja/dialog społeczny administracja publiczna budownictwo energetyka oświetlenie uliczne i wewnętrzne transport edukacja

PGN ZIT WrOF metodyka inwentaryzacji emisji Podstawa metodologiczna Zakres inwentaryzacji Global Protocol for Community- Scale Greenhouse Gas Emission Invventories. An Anccouting and Reporting Standard for Cities (wytyczne GCP międzynarodowy zbiór dobrych praktyk przy sporządzaniu inwentaryzacji emisji GHG w miastach). Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP). Obliczenia Emisji GHG: E CO2 = C x EF Gdzie: C zużycie energii; EF wskaźnik emisji Ekwiwalentu CO2: E CO2e = E x GWP Gdzie: E emisja danego gazu; GWP potencjał gazu

Wyniki inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych dla ZIT WrOF Inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych to określenie wielkości emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta/gminy, tak aby możliwe było zaprojektowanie zadań redukujących emisję CO 2 i innych gazów do atmosfery. Emisja CO 2 e to iloraz końcowego zużycia energii i wskaźnika potencjału gazu cieplarnianego. BEI rok bazowy 1990, MEI rok pośredni 2013. Emisje wg podsektorów [Mg CO 2 e] Emisja Udział 1990 2013 zmiana 1990 2013 Budynki mieszkalne 1 624 389 1 508 052-7,16% 36,8% 36,7% Budynki instytucji, komercyjne i urządzenia 583 147 1 092 869 87,41% 13,2% 26,6% Oświetlenie publiczne 46 564 33 436-28,19% 1,1% 0,8% Transport drogowy 455 404 912 463 100,36% 10,3% 22,2% Transport szynowy 118 842 66 096-44,38% 2,7% 1,6% Przemysł 1 442 951 501 092-65,27% 32,7% 12,2% Gospodarka odpadami 142 078 4 581-96,78% 3,2% 0,1% AFOLU 6 037-5 204-186,19% 0,1% -0,1% SUMA 4 419 412 4 113 385-6,92% 100% 100%

Udział sektorów w emisji CO 2 w ZIT WrOF w 1990 i 2013 roku

PGN ZIT WrOF stan obecny Granice administracyjne ZIT WrOF W skład Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego wchodzą: Gmina Wrocław, Miasto i Gmina Jelcz-Laskowice, Miasto i Gmina Kąty Wrocławskie, Miasto i Gmina Siechnice, Miasto i Gmina Trzebnica, Miasto i Gmina Oborniki Śląskie, Miasto i Gmina Sobótka, Miasto Oleśnica, Gmina Oleśnica, Gmina Długołęka, Gmina Czernica, Gmina Żórawina, Gmina Kobierzyce, Gmina Miękinia, Gmina Wisznia Mała. Energetyka cieplna sieć ciepłownicza słabo rozwinięta. 70% obszaru posiada rozporoszony system cieplny (lokalne kotłownie i indywidualne źródła ogrzewania). Transport rozwinięta sieć dróg o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. Na terenie obszaru znajduje się ponad 900 km ścieżek rowerowych. CH 4 Sieć gazowa - wszystkie miasta i gminy z obszaru WrOF są uzbrojone w sieć gazową. Długość sieci gazowej wynosi 1465,3 km. Gospodarka usługi, handel oraz przemysł stoją na wysokim poziomie i mają strategiczne znaczenie dla obszaru. 50% powierzchni ZIT WrOF to tereny rolnicze. OZE wysoki potencjał produkcji energii z siły wiatru na obszarach niezabudowanych, wysoki udział energii pochodzącej z elektrowni wodnych. Gospodarka odpadami prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Na terenie obszaru działają 3 składowiska odpadów i 12 oczyszczalni ścieków. Oświetlenie uliczne tylko 40% gmin wykorzystuje technologię LED. Istnieje duży potencjał ograniczenia zużycia energii w sektorze oświetlenia ulicznego i iluminacji budynków.

PGN ZIT WrOF obszary problemowe Na podstawie analizy stanu obecnego ZIT WrOF zidentyfikowane zostały następujące sektory problemowe: Energetyka: niski poziom wykorzystania OZE niski stopień wdrażania inteligentnych systemów zarządzania energią czy oświetleniem ulicznym, niski poziom modernizacji lamp ulicznych Transport: duże natężenie ruchu drogowego niska przepustowość dróg słabo zintegrowana sieć dróg rowerowych mała liczba systemów węzłów przesiadkowych niski udział kolei w komunikacji zbiorowej Gospodarka odpadami: nieliczne instalacje do przetwarzania odpadów zielonych gospodarka odpadami opiera się przede wszystkim na składowaniu odpadów Edukacja i dialog społeczny: niskie zainteresowanie innowacjami wśród przedsiębiorców

PGN ZIT WrOF cele strategiczne i kierunki działań Transformacja gospodarki obszaru Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego w kierunku NISKOEMISYJNYM. Cel nadrzędny Strategii ZIT WrOF OSIĄGNIĘCIE WYSOKIEJ JAKOŚCI ZYCIA SPOŁECZNOŚCI WROCŁAWSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO POPRZEZ INTEGRACJE JEGO PRZESTRZENI W SPÓJNY ORGANIZM SPOŁECZNO- GOSPODARCZY. Cel strategiczny PGN Transformacja WrOF w kierunki gospodarki niskoemisyjnej, poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, poprawę efektywności energetycznej, wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i poprawę jakości powietrza Cele szczegółowe 1 2 ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku 3 zmniejszenie zużycia energii do 2020 roku zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych do 2020 roku 4redukcja zanieczyszczeń do powietrza

PGN ZIT WrOF przegląd działań SEKTOR DZIAŁANIE KRÓTKI OPIS Wykorzystanie OZE Podnoszenie efektywności energetycznej Niskoemisyjny transport Niskoemisyjny transport Budownictwo i gospodarstwa domowe Gospodarka wodno-ściekowa Gospodarka przestrzenna Poprawa efektywności energetycznej i wykorzystana OZE w budynkach użyteczności publicznej i mieszkalnych Wspieranie działań na rzecz racjonalizacji gospodarki energią Rozbudowa systemu tras rowerowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą we WrOF Wsparcie infrastruktury transportu niskoemisyjnego Budownictwo pasywne na terenie WrOF Program racjonalizacji gospodarki wodno-ściekowej na terenie WrOF w Aglomeracjach do 10 tys. RLM Rewitalizacja społeczna i przestrzenna obszaru WrOF Kompleksowe prace podnoszące efektywność energetyczną szkół, świetlic, budynków urzędów itp. Termomodernizacja budynków i modernizacja energetyczna ok. 136 budynków Budowa spójnego systemy tras i autostrad rowerowych, poprawa standardu istniejących już tras, rozwój systemu parkingowego (B&R) Budowa tras rowerowych z infrastrukturą oraz tworzenie centrów przesiadkowych (ok. 23 szt.) w celu zmniejszenie niskiej emisji Budowa nowych obiektów w technologii budownictwa pasywnego Budowa i rozbudowa zbiorczych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych Rewitalizacja i zagospodarowanie parków miejskich i obszarów zielonych

PGN ZIT WrOF monitoring celów CEL WSKAŹNIK OCZEKIWANY TREND Cel szczegółowy 1: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku o co najmniej 20% w stosunku do roku bazowego Cel szczegółowy 2: Ograniczenie do roku 2020 zużycia energii o 20% w stosunku do roku bazowego wielkość emisji dwutlenku węgla z obszaru miasta w danym roku (Mg CO 2 /rok) stopień redukcji emisji w stosunku do roku bazowego (%) wielkość zużycia energii na terenie miasta w danym roku (MWh/rok) stopień redukcji zużycia energii stosunku do roku bazowego (%) malejący rosnący malejący rosnący Cel szczegółowy 3: Zwiększenie do roku 2020 udziału energii ze źródeł odnawialnych do 15% w końcowym zużyciu energii Cel szczegółowy 4: ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza mające przyczynić się do realizacji wyznaczonych celów w POP zużycie energii ze źródeł odnawialnych na terenie miasta w danym roku (MWh/rok) udział zużycia energii ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu energii na terenie miasta w danym roku (%) Klasyfikacja stref jakości powietrza rosnący rosnący Malejący (z klasy C do A)

PGN ZIT WrOF efekt ekologiczny do 2020 roku 21,2% 15% 617 MWh redukcji emisji gazów cieplarnianych (1990 2020) udział energii ze źródeł odnawialnych oszczędności energii

PGN ZIT WrOF baza emisji BAZA EMISJI aplikacja internetowa służąca do wyliczania wielkości emisji gazów cieplarnianych na obszarze ZIT WrOF i redukcji emisji na skutek realizowanych działań Możliwości bazy danych: raportowanie stanu realizacji działań, szacowanie wielkości emisji CO 2 i zużycia energii, generowanie raportów wielkości emisji CO 2, zużycia energii oraz kosztów, obliczanie śladu węglowego per capita, wizualizacja graficzna danych

Źródła finansowania zadań fundusze europejskie Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Całkowity budżet programu 32,26 mld euro wkład Unii Europejskiej - 27,41 mld euro I Zmniejszenie emisyjności gospodarki 2,1 mld euro 2,7 mld euro VI - Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach 4,1 mld euro II- Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu 11,2 mld euro III rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu multimodalnego 1,1 mld euro VII - Poprawa bezpieczeństwa energetycznego 4,6 mld euro VIII - Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury IV Infrastruktura drogowa dla miast 3,4 mld euro 553 mln euro IX - Wzmocnienie strategicznej infrastruktury i rozwoju zasobów kultury V Rozwój transportu kolejowego w Polsce 5,8 mld euro X Pomoc techniczna 388 mln euro

Źródła finansowania RPO województwa dolnośląskiego Wybrane osie priorytetowe RPO województwa dolnośląskiego: Całkowity budżet programu 2,25 mld euro III Gospodarka niskoemisyjna IV - Środowisko i zasoby V - Transport 392 mln euro 180 mln euro 340 mln euro Wrocławski Obszar Funkcjonalny 291,25 mln euro ZAPISANIE DZIAŁANIA W PLANIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ JEST WARUNKIEM KONIECZNYM DO UBIEGANIA SIĘ O DOFINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH, O ILE JEST ZGODNY Z CELAMI PLANU Zgodnie z zapowiedzią Ministra rozwoju regionalnego, PGN będzie też wpływał na pozyskiwanie przez gminy środków krajowych (dysponowanych przez NFOŚiGW) w programach priorytetowych: KAWKA Poprawa jakości powietrza LEMUR Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej BOCIAN Rozproszone, odnawialne źródła energii PROSUMENT dofinansowanie na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii + Program LIFE unijny program wspierania m.in. adaptacji do zmian klimatu

Dziękuję za uwagę Więcej informacji www.infopgn.pl