I. ORGANIZACJA PRAKTYKI PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ Kierunek studiów: OLIGOFRENOPEDAGOGIKA Studia: PODYPLOMOWE/ NIESTACJONARNE Edycja 2015 1. Praktyka zawodowa na kierunku oligofrenopedagogika realizowana jest na II semestrze studiów niestacjonarnych, podyplomowych. 2. Słuchacze II semestru odbywają praktykę zawodową w wymiarze 4 tygodni 30 godzin tygodniowo. Dzienna i tygodniowa liczba realizowanych godzin praktyki może być elastyczna zgodnie z wewnętrznymi ustaleniami czy możliwościami placówki przyjmującej słuchacza, jednak w sumie musi ona wynosić 120 godzin. 3. Do liczby godzin praktyki nie wlicza się czasu przeznaczonego przez studenta na niezbędne przygotowanie się do zajęć w danej placówce. 4. Ze względu na charakter praktyki, może być ona odbywana wyłącznie na terenie jednej placówki. Podstawą podjęcia praktyki, po przedłożeniu oświadczenia, może być skierowanie wydane przez Uczelnię, jeśli dany zakład wymaga takiego skierowania od Uczelni. 5. Praktyka może być realizowana w placówkach o całodobowym trybie pracy, fakt ten jednak nie powoduje możliwości odpowiedniego skrócenia planowego wymiaru czasu praktyki. 6. Wskazane jest, aby praktyka odbywała się pod kierownictwem opiekuna (pracownika) posiadającego wyższe wykształcenie oraz pełne kwalifikacje wymagane na danym stanowisku. Zakładowy opiekun praktyki udziela pomocy studentom w zależności od stopnia trudności realizowanych zadań i możliwości poszczególnych praktykantów. 7. Praktyka ma charakter czynny, tzn. że w szczególności hospitacje i tym podobne formy biernego udziału w zajęciach powinny stanowić nie więcej niż 25% ogólnego czasu praktyki. 8. Słuchacz prowadzi Dziennik praktyki. II. CELE PRAKTYKI Studia podyplomowe na kierunku oligofrenopedagogika dają podstawy teoretyczne i praktyczne do podjęcia pracy w placówkach rehabilitacyjno-edukacyjnych. Słuchacz uzyskuje wiedzę, umiejętności i kompetencje do realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych, terapeutycznych, opiekuńczych, rehabilitacyjnych w stosunku do osób z obniżoną sprawnością intelektualną. Zadaniem studiów jest wyposażenie słuchaczy w umiejętność zrozumienia specyfiki zajęć adresowanych do tej grupy osób, ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich indywidualne potrzeby. W trakcie praktyki następuje kształtowanie kompetencji przez: 1) zapoznanie się ze specyfiką szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań opiekuńczo-wychowawczych, terapeutyczno-rehabilitacyjnych i dydaktycznych, poznanie sposobu funkcjonowania szkoły lub
placówki, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji; 2) obserwowanie: a) zorganizowanej i podejmowanej spontanicznie aktywności formalnych i nieformalnych grup uczniów z zaburzeniami w rozwoju i z niepełnosprawnością, b) aktywności poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem specyfiki zaburzeń i nieprawidłowości rozwojowych, c) interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) dziecko oraz interakcji między dziećmi i młodzieżą (w tym samym i w różnym wieku) w sytuacjach lekcyjnych i pozalekcyjnych, uwzględniając problemy dzieci o specyficznych zaburzeniach w rozwoju, d) procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupach wychowawczych i zespołach uczniowskich (klasach), ich specyfiki, prawidłowości i zakłóceń (uczniowie z trudnościami komunikacyjnymi, w tym z zaburzeniami autystycznymi, posługujący się językiem migowym i alternatywnymi metodami komunikacji), e) czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk w toku prowadzonych przez niego lekcji (zajęć) oraz aktywności uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, f) toku metodycznego lekcji (zajęć), stosowanych przez nauczyciela metod, form pracy i wykorzystywanych pomocy dydaktycznych, z uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz niedostosowania społecznego uczniów, g) integrowania przez opiekuna praktyk działalności opiekuńczo-wychowawczej, dydaktycznej, pomocowej i terapeutycznej, h) dynamiki grupy (klasy), ról pełnionych przez uczestników grupy, zachowania i postaw uczniów, i) funkcjonowania i aktywności w czasie lekcji (zajęć) poszczególnych uczniów, j) sposobów aktywizowania i dyscyplinowania uczniów oraz różnicowania poziomu aktywności poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz niedostosowania społecznego, k) sposobu zadawania i kontrolowania pracy domowej, z uwzględnieniem możliwości uczniów, l) sposobu oceniania uczniów, m) działań podejmowanych na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny uczniów, n) organizacji przestrzeni w klasie, sposobu jej zagospodarowania (ustawienie mebli, wyposażenie, dekoracje i dostosowanie ich do potrzeb i możliwości percepcji uczniów w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności); 3) współdziałanie z opiekunem praktyk w: a) sprawowaniu opieki i nadzoru nad grupą oraz w zapewnianiu bezpieczeństwa, b) podejmowaniu działań wychowawczych i terapeutyczno-rehabilitacyjnych wynikających z zastanych sytuacji, c) prowadzeniu zorganizowanych zajęć wychowawczych, d) planowaniu i przeprowadzaniu lekcji (zajęć), e) organizowaniu pracy w grupach, stosownie do możliwości i ograniczeń uczniów, f) usprawnianiu zaburzonych funkcji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, g) przygotowywaniu pomocy dydaktycznych adekwatnych do możliwości i ograniczeń uczniów, h) doborze i wykorzystywaniu środków multimedialnych i technologii informacyjnej w pracy dydaktycznej z uczniami o zróżnicowanych możliwościach i ograniczeniach,
i) kontrolowaniu i ocenianiu uczniów, j) organizowaniu przestrzeni klasy, k) podejmowaniu działań w zakresie projektowania i udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej; 4) pełnienie roli opiekuna-wychowawcy oraz nauczyciela, w szczególności: a) diagnozowanie dynamiki grupy oraz sytuacji uczniów w grupie, b) poznawanie uczniów, ich sytuacji społecznej, potrzeb, zainteresowań i zdolności, z uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz niedostosowania społecznego, c) samodzielne prowadzenie działań opiekuńczo-wychowawczych i terapeutycznych wobec grup i poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb, zgodnie z możliwościami wynikającymi z niepełnosprawności oraz niedostosowania społecznego, d) sprawowanie opieki nad grupą w toku spontanicznej aktywności uczniów, e) organizację i prowadzenie zajęć wychowawczych (w tym zajęć integrujących grupę i działań profilaktycznych) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze, f) podejmowanie indywidualnej pracy z uczniami (szczególnie tymi, u których występuje potrzeba stosowania odrębnych działań opiekuńczo-wychowawczych ze względu na rodzaj niepełnosprawności lub niedostosowanie społeczne), g) sprawowanie opieki nad uczniami poza terenem szkoły lub placówki, h) planowanie lekcji (zajęć), formułowanie celów, dobór metod i form pracy oraz środków dydaktycznych, i) dostosowywanie metod i form pracy do realizowanych treści, etapu edukacyjnego oraz dynamiki grupy uczniowskiej i rodzaju niepełnosprawności lub niedostosowania społecznego, j) organizację i prowadzenie lekcji (zajęć) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze, k) wykorzystywanie w toku lekcji (zajęć) środków multimedialnych i technologii informacyjnej, l) dostosowywanie sposobu komunikacji w toku lekcji (zajęć) do poziomu rozwoju i możliwości uczniów, m) animowanie aktywności poznawczej i współdziałania uczniów, rozwijanie umiejętności w miarę możliwości samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej, n) organizację pracy uczniów w grupach zadaniowych, o) diagnozowanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów z zaburzeniami w rozwoju, p) podejmowanie indywidualnej pracy dydaktycznej z uczniem, z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności lub niedostosowania społecznego, q) podejmowanie działań wychowawczych o charakterze interwencyjnym w sytuacjach konfliktu, zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych i nieprzestrzegania ustalonych zasad, r) podejmowanie współpracy z innymi nauczycielami, wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym, psychologiem szkolnym oraz innymi specjalistami pracującymi z uczniami; 5) analizę i interpretację zaobserwowanych i doświadczanych sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, w tym: a) prowadzenie dokumentacji praktyki, b) konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką,
c) ocenę własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań opiekuńczych i wychowawczych oraz wypełniania roli nauczyciela (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron), d) ocenę przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów, e) konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych i prowadzonych działań, f) omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studenckiej (słuchaczy). III. SPOTKANIA ŚRODOWISKOWE 1. Słuchacze zobowiązani są w czasie praktyki do przeprowadzenia minimum jednego spotkania środowiskowego w semestrze, promującego problematykę adekwatną do studiowanej specjalności. 2. Słuchacz organizuje spotkanie środowiskowe w miejscu gdzie realizuje praktykę. 3. Za przeprowadzenie jednego spotkania słuchaczowi zalicza się 10 godzin praktyki. 4. Słuchacz prowadzi spotkanie na podstawie uprzednio przygotowanego konspektu. 5. Spotkanie wpisuje się do dziennika praktyk, z zaznaczeniem miejsca, czasu, ilości uczestników. 6. Konspekt i wpis w dzienniku praktyk wymaga potwierdzenia pieczęcią i podpisem przez kompetentnego przedstawiciela współorganizatora ze strony uczestników spotkania. 7. Niniejsze ustalenia nie dotyczą słuchaczów zwolnionych z obowiązku odbywania praktyki. IV. MIEJSCE ODBYWANIA PRAKTYKI: 1. Szkoły specjalne. 2. Szkoły integracyjne. 3. Placówki dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym. 4. Ośrodki wczesnej diagnozy i interwencji. 5. Ośrodki szkolno-wychowawcze. 6. Ośrodki socjoterapii. 7. Pogotowia opiekuńcze. 8. Zakłady poprawcze. 9. Placówki terapeutyczne. 10. Schroniska dla nieletnich. 11. Policyjne Izby Dziecka. 12. Inne organizacje, placówki czy instytucje, których profil działania jest zbliżony do zakresu specjalności studiów w uzgodnieniu z opiekunem praktyk. V. ZADANIA PRAKTYKANTA 1. Przeprowadzenie rozmowy ze specjalistą ds. praktyk i wspólne ustalenie planu praktyki (zadania do wykonania, metody realizacji, terminarz, uwagi). 2. Zapoznanie się z miejscem odbywania praktyki. 3. Przeprowadzenie wywiadu z dyrektorem/ kierownikiem placówki nt. podstawowych celów, zadań, planów pracy, programów realizowanych przedsięwzięć. 4. Po uzyskaniu zgody ze strony opiekuna udział w zebraniach, naradach. 5. Zapoznanie się z formami współdziałania wybranej placówki z innymi instytucjami. 6. Realizowanie zadań powierzonych przez opiekuna praktyk z ramienia instytucji. 7. W zależności od typu placówki, wskazane jest by student pracował z podopiecznymi placówki pod okiem opiekuna praktyk. 8. Przeprowadzenie spotkania środowiskowego promującego problematykę adekwatną do studiowanej specjalności.
VI. ZADANIA ZAKŁADU PRACY 1. Wyznaczenie zakładowego opiekuna praktyk. 2. Ustalenie szczegółowego planu praktyki. 3. Umożliwienie studentowi podjęcia czynności określonych w Zadaniach praktykanta i ich kontrolowanie. 4. Omawianie ze studentami wykonywanych przez nich zadań. 5. Sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem planu praktyki oraz udzielanie pomocy w przygotowaniu i realizacji zajęć przez studentów. 6. Zaliczenie praktyki w formie opinii z oceną oraz wpisem do Dzienniczka Praktyk. VII. ZALICZENIE PRAKTYKI Zaliczenia praktyki dokonuje wyznaczony przez Rektora opiekun praktyk na podstawie: 1. Poświadczenia przez placówkę odbycia praktyki w wyznaczonym terminie (wpisy w Dzienniku Praktyk). 2. Opinii z miejsca odbywania praktyki. 3. Zatwierdzonego konspektu, który stanowił podstawę przeprowadzenia spotkania środowiskowego. VIII. WARUNKI ZALICZENIA PRAKTYKI BEZ OBOWIĄZKU JEJ ODBYCIA Słuchacz może wystąpić z wnioskiem do opiekuna praktyk o zwolnienie z obowiązku odbycia praktyki z jednoczesnym jej zaliczeniem, jeżeli: 1. Jest pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy, a zakres jego obowiązków pracowniczych (służbowych) jest zgodny z kierunkiem kształcenia zawodowego Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa oraz spełnia wymagania programu praktyki. Podstawą do zwolnienia w tym przypadku jest przedłożone zaświadczenie o zatrudnieniu, oraz potwierdzony przez pracodawcę zakres obowiązków. 2. Wykonuje prace na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa zlecenia, umowa o dzieło, kontrakt), a przedmiot tej umowy i zakres obowiązków jest zgodny z kierunkiem kształcenia zawodowego Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa oraz spełnia wymagania programu praktyki. Podstawą do zwolnienia w tym przypadku jest przedłożenie zaświadczenia o zatrudnieniu, oraz potwierdzonego przez pracodawcę zakresu obowiązków. 3. Prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek lub w formie spółki cywilnej, której przedmiot jest zgodny z kierunkiem kształcenia zawodowego Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa oraz spełnia wymagania programu praktyki. Podstawą do zwolnienia w tym przypadku jest przedłożenie poświadczonej za zgodność z oryginałem przez studenta kopii wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub umowy spółki (bez danych o kapitale spółki, strukturze udziałów i ich wartości) oraz opisany przez studenta zakres czynności (zadań) wykonywanych w związku z prowadzoną działalnością. 4. Jest równolegle studentem lub absolwentem innej szkoły wyższej lub innego kierunku studiów i w ramach kształcenia odbył lub odbywa praktykę zawodową, której zadania były/są zgodne z kierunkiem kształcenia zawodowego Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa oraz spełniają wymagania programu praktyki. Podstawą do zwolnienia w tym przypadku jest posiadana i przedłożona przez studenta dokumentacja z odbytych praktyk (wpisy do indeksu, dzienniczek praktyk, teczka praktyk, opinie, zaświadczenia). Podstawą do
zaliczenia praktyk mogą być również odpowiednio udokumentowane staże, wyjazdy szkoleniowe i obozy naukowe zagraniczne. Jest wolontariuszem, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873 z późn. zm.) i wykonuje zadania, odpowiadające świadczeniu pracy na rzecz organizacji pozarządowych lub innych Korzystających. Podstawą do zwolnienia w tym przypadku jest przedłożenie poświadczonej za zgodność z oryginałem przez obie strony kopii Porozumienia, zawartego pomiędzy Korzystającym a wolontariuszem. Data jego zawarcia nie powinna być wcześniejsza niż trzy lata licząc od daty rozpoczęcia studiów. Ponadto student przedkłada opisany przez siebie zakres czynności (zadań) wykonywanych w ramach wolontariatu.