Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wola

Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wola Warszawa, 2014

Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wola Przygotowany w ramach Projektu Europejskiego Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja oraz wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. www.sfop.um.warszawa.pl

Centrum Przedsiębiorczości Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu) ul. Jagiellońska 59 (pokój B-15) 03-301 Warszawa tel.: +48 22 519 22 17 e-mail: sfop@kozminski.edu.pl www.sfop.kozminski.edu.pl Zespół redakcyjny: prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik - Kierownik Zespołu Redakcyjnego Mariusz Łopaciński dr Jan Dąbrowski dr Michał Klepka Aleksandra Pucek-Mioduszewska Marcin Sawicki Magdalena Królak Copyright by Stołeczne Forum Przedsiębiorczości Wydanie I Warszawa, październik 2014 Tytuł projektu: Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja i pilotażowe wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. Numer umowy: UDA-POKL.08.01.02-14-137/11 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt okładki, skład i druk: GAMMA Sp. z o.o. Przeryty Bór 52 39-216 Stara Jastrząbka www.gamma24.pl Egzemplarz bezpłatny Spis treści Wprowadzenie 6 Część I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Wola analiza empiryczna 8 1. Aktywność przedsiębiorcza na Woli na tle Warszawy 8 1.1. Udział Woli w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy 8 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Woli według sektorów priorytetowych Projektu SFoP 9 2. Struktura populacji przedsiębiorstw działających na Woli 10 2.1. Struktura gałęziowa (według sekcji PKD) 10 2.2. Struktura firm według wieku 11 2.3. Struktura firm według formy prawnej 12 2.4. Struktura firm według liczby zatrudnionych 12 3. Dynamika zmian w populacji przedsiębiorstw na Woli 13 3.1. Firmy nowo zarejestrowane w 2013 r. na tle 2012 r. 13 3.2. Zmiany w populacji przedsiębiorstw na Woli w okresie styczeń grudzień 2013 Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości (BLP) 14 II. Aneks statystyczny 16 Część II. Wybrane zagadnienia dotyczące warunków prowadzenia działalności gospodarczej na Woli 20 1. Współpraca lokalnego samorządu z przedsiębiorcami na Woli 20 1.1. Udział Woli w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy 20 1.2 Pozwolenia na budowę 21 1.3 Udostępnianie nieruchomości na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej 23 1.4. Zamówienia publiczne 25 1.5. Pomoc w pozyskiwaniu Funduszy Europejskich 25 1.6. Inne inicjatywy w zakresie kontaktów i współpracy Urzędu Dzielnicowego ze środowiskiem przedsiębiorców na Woli 26 2. Instytucje otoczenia biznesu w dzielnicy Wola 27 2.1. Instytucje niekomercyjne 27 2.2. Komercyjne firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Woli 28 3. Wykorzystanie funduszy unijnych i innych środków publicznych przez przedsiębiorców dzielnicy Wola w latach 2007-2013 28 3.1. Źródła danych 28 3.2. Firmy z dzielnicy Wola i ich aktywność projektowa w latach 2007-2014 29 3.3. Aktywność w realizacji projektów wg przedmiotu wsparcia 31 3.4. Podsumowanie 31 4. Sieciowanie przedsiębiorców w ramach SFoP 32 4.1 Spotkania sieciujące założenia i uczestnicy 32 4.2 Spotkania networkingowe podstawowe dane 32 4.3. Spotkania sieciujące w ramach SFoP w dzielnicy komponent networkingowy 34 4.4. Spotkania sieciujące w ramach SFoP w dzielnicy komponent merytoryczny 35 4.5. Rozwój sieci rekomendowanie spotkań SFoP 37 4.6. Doświadczenia networkingowe przedsiębiorców w ramach Projektu SFoP próba podsumowania 38 Informacja ogólna o Projekcie SFoP 39

Wprowadzenie Niniejsze opracowanie to kolejna edycja Raportu o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wola, w której prezentujemy stan sektora przedsiębiorstw na koniec 2013 r., jak również omawiamy różnorodne zdarzenia i inicjatywy, które kształtują warunki dla prowadzenia działalności gospodarczej w Dzielnicy. Został on opracowany w ramach projektu Stołeczne Forum Przedsiębiorczości (SFoP), finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Raport składa się z dwóch głównych części. W pierwszej prezentujemy aktualne dane ilościowe ilustrujące stan i tendencje rozwoju przedsiębiorczości w Dzielnicy Wola 2013 r. Występujące trendy są przedstawione w ujęciu opisowym i graficznym, natomiast szczegółowe dane zamieszczone są w Aneksie Statystycznym. Źródłowe dane do opracowania pierwszej części Raportu zostały specjalnie przetworzone na potrzeby Projektu SFoP przez Urząd Statystyczny w Warszawie (GUS), Centrum Analityczne Administracji Celnej (CAAC) oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Na podstawie dodatkowych analiz ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Warszawy, zostały wyodrębnione firmy aktualnie prowadzące działalność. W konsekwencji wszelkie dane zbiorcze prezentowane w Raporcie dotyczą firm aktywnych. Istotne ograniczenia odnoszą się do możliwości przypisania konkretnej firmy do dzielnicy. Następuje to na podstawie lokalizacji jej głównej siedziby, co nie przesądza, że koncentracja rzeczywistej działalności może mieć miejsce w innych obszarach geograficznych. Podobnie, przypisanie podmiotu do określonej branży następuje poprzez zadeklarowany w Rejestrze REGON, główny przedmiot działalności. W drugiej części Raportu analizujemy cztery obszary, które tworzą szerszy klimat dla prowadzenia działalności gospodarczej w Dzielnicy. Warunki te są niewątpliwie kształtowane na styku Urząd Dzielnicowy przedsiębiorca, zarówno w przypadku kontaktów formalnych (rejestracja działalności, uzyskiwanie różnego rodzaju zezwoleń), jak i na wielu innych obszarach życia społecznego. Ważną rolę w kształtowaniu klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości odgrywają także funkcjonujące na terenie dzielnicy instytucje otoczenia biznesu. Rok 2013 zakończył 7-letni okres finansowania różnorodnych form aktywności przedsiębiorczej w ramach perspektywy finansowej UE 2007 2013. Podjęliśmy próbę oszacowania w jakim stopniu z możliwości tych skorzystali przedsiębiorcy z Woli. Z analizy tej wynika, że pozyskane środki i doświadczenia w omawianej dziedzinie są pokaźne. Stanowi to solidną bazę do pozyskiwania środków w ramach perspektywy UE 2014-2020, w tym zwłaszcza realizacji preferowanych w tej perspektywie wspólnych projektów przedsiębiorstw, uczelni i ośrodków badawczych. Priorytetowym zadaniem, w ramach realizowanego w okresie wrzesień 2012 październik 2014 Projektu Stołeczne Forum Przedsiębiorczości było stymulowanie lokalnych relacji sieciowych między przedsiębiorcami w danej Dzielnicy. W końcowej części Raportu prezentujemy zebrane doświadczenia w tej dziedzinie, jak i sugestie dotyczące kierunków działań w przyszłości. Raport został przygotowany przez zespół, w skład, którego weszli pracownicy Akademii Leona Koźmińskiego (ALK) oraz Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik (ALK) Kierownik Zespołu Redakcyjnego Mariusz Łopaciński (ALK), dr Jan Dąbrowski (ALK), dr Michał Klepka (ALK), Aleksandra Pucek-Mioduszewska (ALK), Magdalena Królak (ALK), Marcin Sawicki (ALK). 6 7

Część I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Wola analiza empiryczna 1. Aktywność przedsiębiorcza na Woli na tle Warszawy 1.1. Udział Woli w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy Na terenie Dzielnicy Wola na koniec 2013 r. aktywnych było 12,8 tys. podmiotów, co stanowi 8,1% wszystkich podmiotów na terenie Warszawy (158,5 tys.). Jest to więc zbliżony do udziału dzielnicy w ludności Warszawy (8,0%). Podobnie zbliżona jest struktura branżowa (Diagram 1). W podziale na poszczególne sektory gospodarki (sekcje PKD) zwraca uwagę relatywnie niższy udział Woli w kulturze i rekreacji, opiece społecznej i pomocy społecznej oraz edukacji. 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Woli według sektorów udział aktywnych firm na Woli na tle całego Miasta. Wola priorytetowych Projektu SFoP odgrywa istotną rolę jeśli chodzi o przedsiębiorstwa działające w obszarze wysokiej techniki, a także jako teren lokowania W Projekcie SFoP zostały określone pewne priorytetowe się firm z udziałem zagranicznym (ponad 12%). W zdecydowanej większości przypadków działają one w skali ogólnokra- sektory oraz rodzaje aktywności, odgrywające kluczową rolę w rozwoju całej Warszawy. Diagram 2 ilustruje procentowy jowej. Diagram 2. Przedsiębiorstwa aktywne na Woli jako % Warszawy w sektorach priorytetowych SFoP (stan 31.12.2013) Diagram 1. Przedsiębiorstwa aktywne na Woli jako % Warszawy według sekcji PKD (stan 31.12.2013) PWWT - PRZEMYSŁY WYSOKIEJ TECHNIKI PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO HANDEL I NAPRAWY TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA INFORMACJA I KOMUNIKACJA DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA NAUKOWA I TECHNICZNA ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA EDUKACJA 6,5% 6,4% 6,4% Na Woli funkcjonuje 8,1% wszystkich aktywnie działających przedsiębiorców Warszawy TELK - TELEKOMUNIKACJA 8,2% 8,6% HODS - USŁUGI OPROGRAMOWANIA, 8,4% 8,9% DORADZTWO 8,9% 8,1% 8,4% 8,4% 8,0% 8,7% 8,3% 7,4% CSEK - SEKTOR KREATYWNY (PODSTAWOWY) 7,5% 8,4% 8,7% PWST - PRZEMYSŁY ŚREDNIO-WYSOKIEJ TECHNIKI BNPR - BADANIA I ROZWÓJ HTCS - SEKTOR KREATYWNY (HIGH TECH) EKSPORTERZY (ZA 2012 R.) FIRMY Z UDZIAŁEM ZAGRANICZNYM 6,8% 7,7% Na Woli funkcjonuje 8,1% wszystkich aktywnie działających przedsiębiorców Warszawy 9,0% 10,4% 12,3% OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA KULTURA I REKREACJA 8,1% Zob. Tabela 2. Aneks statystyczny POZOSTAŁE RAZEM Zob. Tabela 1. Aneks statystyczny 8 9

2. Struktura populacji przedsiębiorstw działających na Woli 2.1. Struktura gałęziowa (według sekcji PKD) HANDEL I NAPRAWY 21,3% Struktura gałęziowa aktywnych podmiotów gospodarczych na Woli jest zbliżona do podobnej struktury dla całej Warszawy i kraju (Diagram 3). Wiodący udział mają firmy działające w sferze handlu i napraw, usługowej działalności profesjonalnej (naukowej i technicznej). Diagram 3. Struktura firm aktywnych na Woli według sekcji PKD 2007 (stan 31.12.2013) POZOSTAŁE KULTURA I REKREACJA 4,0% ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA 1,2% 2,5% EDUKACJA 2,9% 3,4% OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI 2.2. Struktura firm według wieku Wśród firm aktywnych na Woli 67% zostało zarejestrowanych po roku 2000 (Diagram 4), z czego niecałe 21% w latach 2011-2013. Jednocześnie w zaprezentowanym ujęciu zwraca uwagę znacząca liczba podmiotów aktywnych, które powstały w bardzo trudnym dla przedsiębiorców okresie 1991-2000. Ponadto warto zaznaczyć, że nadal działa 290 firm, które rozpoczęły działalność do końca 1990 r., z czego 109 zarejestrowano jeszcze w okresie realnego socjalizmu, a 181 powstało w przełomowym dla transformacji ustrojowej roku 1990. 2011-2013 21,5% 2001-2010 46,0% Diagram 4. Struktura firm aktywnych na Woli według daty rejestracji (stan 31.12.2013) DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA 19,6% 3,9% 4,8% DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA 5,8% OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA 1991-2000 30,3% INFORMACJA I KOMUNIKACJA 8,4% 7,5% 7,5% 7,2% TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA DO 1990 2,3% PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO Zob. Tabela 3. Aneks statystyczny 10 11

2.3. Struktura firm według formy prawnej Jednoosobowa działalność gospodarcza jest reprezentowana najliczniej (blisko 73%) spośród wszystkich firm zarejestrowanych w Warszawie (Diagram 5). W skali całej Warszawy udział ten jest nieco wyższy i wynosi odpowiednio 80%. Równocześnie przedsiębiorcy Woli w relatywnie większym stopniu wykorzystują bardziej zaawansowane formy, jak spółka z o.o. czy spółka akcyjna. Rosnące zainteresowanie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ponad 19% wszystkich aktywnych podmiotów) wynika z wprowadzonego ostatnio obniżenia wysokości wymaganego kapitału oraz uproszczenia procedury rejestracyjnej. Na Woli działa 200 spółek akcyjnych, czyli 13% wszystkich zarejestrowanych na terenie Warszawy. Diagram 5. Struktura firm aktywnych na Woli według formy prawnej (stan 31.12.2013) POZOSTAŁE 2,1% SPÓŁKA JAWNA 1,3% SPÓŁKA AKCYJNA 1,6% SPÓŁKA CYWILNA 2,8% SPÓŁKA Z O.O. 19,4% 3. Dynamika zmian w populacji przedsiębiorstw na Woli sektorach. Przede wszystkim wystąpił wyraźny wzrost liczby nowych firm informatycznych (58%), w działalności profesjonalne (33%) finansowej i ubezpieczeniowej (32%) i w edukacji 3.1. Firmy nowo zarejestrowane w 2013 r. na tle 2012 r. (32%). Równolegle spore spadki, jeśli chodzi o liczbę nowo Pewną wskazówką, jeśli chodzi o kierunek i dynamikę zmian zarejestrowanych podmiotów można było zaobserwować w populacji przedsiębiorstw jest liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w kolejnych latach. W przy- w transporcie (-36%) i w budownictwie (-15%). padku Woli liczba chętnych do podjęcia działalności gospodarczej była w 2013 o 15% wyższa w porównaniu do ubiegłego roku. Była to więc dynamika zbliżona do całej Warszawy (16%). Jednak ten syntetyczny wskaźnik był wypadkową różnokierunkowych tendencji, jakie obserwujemy w poszczególnych Diagram 7. Przyrost/spadek liczby firm nowo zarejestrowanych w 2013 r. w porównaniu do 2012 r. według sekcji PKD. POZOSTAŁE KULTURA I REKREACJA 2.4. Struktura firm według liczby zatrudnionych Struktura firm aktywnych na Woli według wielkości zatrudnienia kształtuje się relatywnie korzystnie na tle Warszawy. Co prawda odsetek firm bez pracowników ok. 61% jest nieco niższy niż dla Warszawy (58%), ale za to relatywnie wyższy jest udział firm małych (bez mikro), średnich i dużych. JEDNOOSOBOWA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA 72,8% Zob. Tabela 4. Aneks statystyczny 250 I WIĘCEJ ZATRUDNIONYCH 1,2% 50-249 ZATRUDNIONYCH 2,6% 10-49 ZATRUDNIONYCH 7,3% 6-9 ZATRUDNIONYCH 5,3% 1-5 ZATRUDNIONYCH 34,4% Diagram 6. Struktura firm aktywnych na Woli według liczby zatrudnionych (stan 31.12.2013) EDUKACJA OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA INFORMACJA I KOMUNIKACJA PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO 83-13% 38-2% 91 +32% 128 +13% 85 +1% 167 +32% 154 +19% 92 +12% 158 +1% 167-15% 63-36% 416 +58% 855 +33% FIRMY NIEZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW 49,2% TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA 513-3% HANDEL I NAPRAWY Zob. Tabela 5. Aneks statystyczny 12 13

3.2. Zmiany w populacji przedsiębiorstw na Woli w okresie styczeń grudzień 2013 Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości (BLP) Do pomiaru krótkookresowych zmian, czyli koniunktury przedsiębiorczej w dzielnicy, służy Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości (BLP). Barometr został opracowany w ramach Projektu SFoP. W tym przypadku podstawowym okresem obserwacji jest miesiąc. Tendencje zmian w koniunkturze przedsiębiorczej są analizowane przez pryzmat miesięcznych przyrostów/spadków liczby aktywnych firm, działających na danym terenie. Przyrosty w poszczególnych miesiącach są wynikiem rejestracji nowych podmiotów oraz wznowienia działalności firm wcześniej zawieszonych. Te dodatnie efekty są pomniejszane zarówno przez zawieszenia, jak i całkowite wyrejestrowanie działalności gospodarczej. Miernikiem koniunktury przedsiębiorczej jest efekt netto wspomnianych tendencji. Diagram 8 ilustruje tendencje przyrostu/spadku liczby firm aktywnych w Dzielnicy Wola w okresie styczeń grudzień 2013. Zdecydowanie przeważały miesiące dodatnie. W rezultacie w całym 2013 roku liczba aktywnych podmiotów na Woli wzrosła o 659 firm, czyli o 5,2% aktywnych firm. Była to zatem dynamika wyraźnie wyższa niż dla całej Warszawy, gdzie liczba aktywnych podmiotów wzrosła w tym samym czasie o 2,7%. Barometr pozwala także ustalić źródła występujących negatywnych Jeśli chodzi o interpretację zaobserwowanych zmian tendencji (Diagram 9). Okazuje się, że relacja liczby firm nowo zarejestrowanych i wyrejestrowanych (wskaźnik rotacji finalnej) była dodatnia. Natomiast ten dodatni efekt by w całym okresie poza grudniem 2013 r. niwelowany w wyniku wyższej liczby firm zawieszonych niż tych, które w koniunkturze przedsiębiorczej na Targówku trzeba zachować ostrożność. Są to bowiem dane zagregowane i dla pogłębionej analizy należałoby uwzględnić czynniki jakościowe, a więc np. liczbę zatrudnionych firm wychodzących i wchodzących na rynek, czy też ich strukturę branżową. zdecydowały się wznowić zawieszoną wcześniej działalność (wskaźnik rotacji przejściowej). Diagram 9. Wskaźnik rotacji finalnej* i przejściowej** podmiotów gospodarczych na Woli w 2013r. I 2013 II 2013 III 2013 IV 2013 V 2013 VI 2013 VII 2013 VIII 2013 IX 2013 X 2013 XI 2013 XII 2013 LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH I 2013 214 31 123 196 II 2013 223 31 77 96 III 2013 204 43 94 105 IV 2013 218 37 91 183 V 2013 213 34 103 131 VI 2013 273 55 102 110 VII 2013 197 52 164 99 VIII 2013 203 83 85 75 Diagram 8. Barometr Lokalnej Przedsiębiorczości Wola 2013. IX 2013 X 2013 XI 2013 XII 2013 301 220 72 62 77 107 109 185 173 196 178 46 86 91 95 116 WYREJESTROWANE ZAWIESZONE WZNOWIONE ZAREJESTROWANE 2635 724 1200 1500 WSKAŹNIK ROCZNY 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1,1 2,3 0,3 0,4 1,9 0,5 1,2 1,6 0,4 0,3 2,5 0,5 2,0 0,3 2,7 1,0 2,0 0,9 WSKAŹNIK ROTACJI FINALNEJ 1,6 0,6 2,1 0,5 2,0 1,5 1,8 WSKAŹNIK ROCZNY 0,6 WSKAŹNIK REAKCJI PRZEJŚCIOWEJ *Wskaźnik rotacji finalnej: podmioty nowo zarejestrowane/podmioty wyrejestrowane. **Wskaźnik rotacji przejściowej: podmioty, które wznowiły działalność/podmioty, które zawiesiły działalność. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Zob. Tabela 7. Aneks statystyczny EFEKT NETTO -74 81 48-19 13 116-14 126 106 71 61 144 659 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. 14 15

II. Aneks statystyczny Tabela 1. Liczba i % udział aktywnych firm w dzielnicy Wola na tle Warszawy, w podziale na sekcje PKD (stan 31.12.2013) Kod sekcji PKD 2007 Nazwa sekcji Liczba firm aktywnych Wola Jako % Razem jako % Warszawa Wola Warszawy Warszawa Wola B,C,D,E Przemysł 11 147 957 8,6% 7,0% 7,5% F Budownictwo 11 420 962 8,4% 7,2% 7,5% G Handel i naprawy 30 440 2 721 8,9% 19,2% 21,3% H Transport i gospodarka magazynowa 10 883 914 8,4% 6,9% 7,2% I Zakwaterowanie i gastronomia 3 722 314 8,4% 2,3% 2,5% J Informacja i komunikacja 13 469 1 077 8,0% 8,5% 8,4% K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 5 826 504 8,7% 3,7% 3,9% L Obsługa rynku nieruchomości 5 241 436 8,3% 3,3% 3,4% M Działalność profesjonalna naukowa i techniczna 33 525 2 505 7,5% 21,1% 19,6% N Administrowanie i działalność wspierająca 7 142 618 8,7% 4,5% 4,8% P Edukacja 5 704 371 6,5% 3,6% 2,9% Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 11 606 740 6,4% 7,3% 5,8% R Kultura i rekreacja 2 376 153 6,4% 1,5% 1,2% Pozostałe 6 038 507 8,4% 3,8% 4,0% Tabela 2. Liczba i % udział aktywnych firm w dzielnicy Wola na tle Warszawy w priorytetowych sektorach SFoP (stan 31.12.2013) Liczba firm aktywnych Sektory priorytetowe w ramach projektu SFoP Wola jako % Warszawy Warszawa Wola Przemysły wysokiej techniki PWWT 567 59 10,4% Przemysły średnio-wysokiej techniki PWST 878 72 8,2% Telekomunikacja TELK 675 60 8,9% Usługi oprogramowania, doradztwo HODS 7 322 591 8,1% Badania i rozwój BNPR 434 39 9,0% Sektor kreatywny (high tech) HTCS 3 971 304 7,7% Sektor kreatywny (podstawowy) CSEK 11 245 762 6,8% Pozostałe 133 447 10 892 8,2% Razem 158 539 12 779 8,1% w tym: Eksporterzy i/lub importerzy 11 772 871 7,4% Firmy z udziałem zagranicznym 6 931 855 12,3% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUS, CAAC i ZUS. Razem: 158 539 12 779 8,1% 100% 100% 16 17

Tabela 3. Struktura aktywnych firm w dzielnicy Wola według daty rejestracji (stan 31.12.2013) Przedziały według roku rejestracji Liczba % Razem do 1990 290 2,3% 1991-2000 3 873 30,3% 2001-2010 5 872 46,0% 2011-2013 2 744 21,5% Razem: 12 779 100% Tabela 4. Struktura aktywnych firm w dzielnicy Wola według formy prawnej (stan 31.12.2013) Forma prawna Liczba % Razem Jednoosobowa działalność gospodarcza 9 307 72,8% Spółka cywilna 360 2,8% Spółka jawna 160 1,3% Spółka z o.o. 2 479 19,4% Spółka akcyjna 200 1,6% Pozostałe 273 2,1% Razem: 12 779 100% Tabela 5. Struktura firm w dzielnicy Wola według wielkości (liczby zatrudnionych) (stan 31.12.2013) Klasa zatrudnienia Liczba % Razem Firmy niezatrudniające pracowników 7 763 60,7% 1-5 zatrudnionych 3 583 28,0% 6-9 zatrudnionych 597 4,7% 10-49 zatrudnionych 594 4,6% 50-249 zatrudnionych 176 1,4% 250 i więcej zatrudnionych 66 0,6% Razem: 12 779 100% Tabela 6. Dynamika firm nowo zarejestrowanych w dzielnicy Wola w okresie 2012-2013 według sekcji PKD Kod sekcji PKD 2007 Firmy Nazwa sekcji 2012 2013 01.2013 02.2013 03.2013 04.2013 05.2013 06.2013 07.2013 08.2013 09.2013 10.2013 % wzrost/spadek w 2013 w porównaniu do 2012 B,C,D,E Przemysł 157 158 +1% F Budownictwo 197 167-15% G Handel i naprawy 529 513-3% H Transport i gospodarka magazynowa 98 63-36% I Zakwaterowanie i gastronomia 84 85 +1% J Informacja i komunikacja 263 416 +58% K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 126 167 +32% L Obsługa rynku nieruchomości 113 128 +13% M Działalność profesjonalna naukowa i techniczna 643 855 +33% N Administrowanie i działalność wspierająca 129 154 +19% P Edukacja 69 91 +32% Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 82 92 +12% R Kultura i rekreacja 39 38-2% Pozostałe 95 83-13% Razem: 2 624 3 010 +15% Tabela 7. Zmiany w populacji przedsiębiorstw na Woli w okresie styczeń grudzień 2013 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. 11.2013 12.2013 Razem 2013 Nowozarejestrowane 214 223 204 218 213 273 197 203 220 301 196 173 2 635 Wznawiające działalność 31 31 43 37 34 55 52 83 72 62 46 178 724 Wyrejestrowane 196 96 105 183 131 110 99 75 109 185 95 116 1 500 Zawieszone 123 77 94 91 103 102 164 85 77 107 86 91 1 200 Efekt netto -74 81 48-19 13 116-14 126 106 71 61 144 659 18 19

Część II. Wybrane zagadnienia dotyczące warunków prowadzenia działalności gospodarczej na Woli 1. Współpraca lokalnego samorządu z przedsiębiorcami na Woli 1 1.1. Udział Woli w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy W tej części Raportu przedstawione zostaną relacje Urzędu Dzielnicowego z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą na Woli. Związane są one w pierwszej kolejności z obsługą przedsiębiorców w zakresie rejestracji działalności gospodarczej i uzyskiwaniem pozwoleń na budowę. Przedsiębiorcy mają także kontakt z Urzędem w związku z ubieganiem się o nieruchomości w dyspozycji władz Dzielnicy oraz uczestnicząc w przetargach organizowanych przez Urząd w ramach realizowanych w trybie zamówień publicznych. Przedsiębiorcy korzystają także ze wsparcia doradczego Urzędu Dzielnicowego, które dotyczy korzystania z funduszy unijnych. Dodatkowo realizowane są działania, których celem jest włączenie przedsiębiorców w różnorodne lokalne inicjatywy społeczne i kulturalne a także charytatywne. Urząd Dzielnicy Wola aktywnie buduje swoje bieżące relacje z przedsiębiorcami. Wśród Wydziałów zaangażowanych we współpracę należy wymienić przede wszystkim Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń, prowadzący działalność na rzecz przedsiębiorców: wpisy, zmiany, zawieszenia, wykreślenia oraz udzielenia koncesji na alkohol. 1.1.1 Wnioski CEIDG Analizując powyższe dane warto odnotować wzrosty we wszystkich kategoriach zdarzeń. Należy stwierdzić, że podmiotów nowo zarejestrowanych jest więcej niż wykreślonych. Niepokój budzi natomiast wzrost liczby wniosków o zawieszenie działalności. Proces ten nasila się w sezonie letnim, głównie ze względu na okres urlopowy oraz brak zleceń lub ich znaczne zmniejszenie. Jeśli chodzi o nowe rejestracje, to jak wskazują sami przedsiębiorcy jest to wynikiem przejścia na samozatrudnienie, co było wymagane przez pracodawcę. W Urzędzie Dzielnicy Wola dominuje standardowy model składania wniosków (w wersji papierowej). Wnioski internetowe najczęściej składają młodzi przedsiębiorcy, dla których jest to duża oszczędność czasu. Przedsiębiorcy najwięcej problemów i wątpliwości mają z przedmiotem prowadzonej działalności, wyszukiwaniem kodu PKD, określeniem formy podatkowej, jak również miejsca wykonywania działalności. W trakcie czynności rejestracyjnych lub zmian we wpisie, przedsiębiorcy wymieniają między sobą uwagi dotyczące warunków i perspektyw prowadzenia działalności gospodarczej. 1.1.2 Zezwolenia dotyczące napojów alkoholowych W ramach zakresu prowadzonej działalności Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń udzielił koncesji na alkohol: 827 w roku 2012 oraz 787 w roku 2013. W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowe dane liczbę zezwoleń w latach 2012-2013. Analizując sprzedaż detaliczną oraz gastronomiczną Urząd Dzielnicy Wola odnotował znaczny wzrost liczby punktów ze sprzedażą i podawaniem alkoholu. Kolejną zauważalną tendencją jest spadek w roku 2013 wydawanych pozwoleń na jednorazową sprzedaż alkoholu i podczas przyjęć, co wiąże się bezpośrednio z zakończeniem EURO 2012. W ogólnym ujęciu zauważalna jest minimalna tendencja wzrostu wydawania zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych w stosunku do roku 2012. Przyczynami rezygnacji z pozwoleń są: zbytnia bliskość funkcjonujących sklepów, otwieranie kolejnych sieci sklepów tj. Biedronka, Żabka, itp. oraz zbyt duże czynsze przy słabych obrotach. Nie pozwalają one na terminowe uiszczanie opłat, co skutkuje wypowiedzeniem umów najmu. Szkolenia i seminaria dotyczące sprzedaży alkoholu w dzielnicy Wola W latach 2012-2013 UD Wola przeprowadził szereg szkoleń i seminariów dotyczących sprzedaży alkoholu. Do najważniejszych należały kontynuowane, cykliczne spotkania prowadzone od 2010 r., których celem było zaprezentowanie i omówienie zagadnień skierowanych do przedsiębiorców i sprzedawców posiadających zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych. W szczególności służyły one zapoznaniu przedsiębiorców oraz sprzedawców z tematyką związaną z wydawaniem zezwoleń na czas trwania EURO 2012 i funkcjonowaniem stref kibica. Były także organizowane szkolenia o tematyce dotyczące sposobów zabezpieczenia legalnych (wprowadzonych do obiegu) napojów alkoholowych, sposobów oraz nowelizacji obowiązujących przepisów w tym zakresie. 1.1.3 Obsługa przedsiębiorców w zakresie handlu obwoźnego W trakcie każdej kontroli terenowej, prowadzonej przez Urząd Dzielnicowy Wola, w stosunku do przedsiębiorców i osób fizycznych podejmowane są działania polegające nie tylko na likwidacji nielegalnych stoisk, ale również udzielaniu informacji, jak w sposób legalny można sprzedawać na terenie dzielnicy i miasta. W Dzielnicy utworzono pierwsze targowisko jednodniowe oraz aktywnie realizuje się nowe zarządzenia, dotyczące gastronomi mobilnej. Wola jako pierwsza wprowadziła cykliczne spotkania zarządców terenów i służb kontrolnych, w celu lepszej obsługi handlu obwoźnego, okolicznościowego i stacjonarnego znajdują się tu liczne cmentarze oraz dwa ostatnio otwarte targowiska. 1.1.4 Kadry i wyposażenie komórki zajmującej się rejestracją CEIDG oraz zezwoleniami W Urzędzie Dzielnicy Wola, Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń ma swoją siedzibę w budynku sąsiadującym z Ratuszem, przy ul. Żelaznej 99. Sala obsługi przedsiębiorców, gdzie znajdują się dwa stanowiska, usytuowana jest na parterze. Liczba pracowników zajmujących się bezpośrednią obsługą przedsiębiorców, wynosi 13 osób. Budynek jest dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na chwilę obecną brak oznakowania w postaci tabliczek anglojęzycznych, zadanie to jest w trakcie realizacji. Istnieje możliwość obsługi przez urzędnika anglojęzycznego. 1.2 Pozwolenia na budowę Liczba wydanych pozwoleń na budowę, związanych z działalnością gospodarczą, w Dzielnicy Wola wyniosła: 27 w 2012r. oraz 12 w 2013r. Wyraźny spadek zezwoleń w 2013 r. był Tabela 8. Wnioski dotyczące działalności gospodarczej zarejestrowane przez Urząd Dzielnicy Wola w roku 2012 oraz 2013. Tabela 9. Zezwolenia dotyczące napojów alkoholowych Liczba zarejestrowanych Nazwa wniosku wniosków 2012 2013 Wnioski o wpis do CEiDG 1 541 1 731 Wnioski o zmianę we wpisie do CEiDG 3 804 4 886 Wnioski o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej 1 030 1 474 Wnioski o wpis informacji o wznowieniu działalności gospodarczej 433 744 Wnioski o wykreślenie wpisu w CEiDG 855 1 097 Razem: 7 663 9 932 Liczba zezwoleń Rodzaj zezwoleń 2012 2013 Jednorazowa sprzedaż alkoholu 450 138 Sprzedaż alkoholu podczas przyjęć 33 20 Wyprzedaż alkoholu - - Sprzedaż napojów alkoholowych - detal 204 436 Sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych - gastronomia 140 193 Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Wola Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Wola, na podstawie wniosków wpływających do CEIDG. 1 Ten fragment raportu został opracowany na podstawie materiałów przekazanych przez Urząd Dzielnicowy na Woli 20 21

spowodowany faktem, iż większość wniosków o pozwolenie na budowę, zawierała uchybienia w zakresie przedłożonych dokumentów, w tym w szczególności projektów budowlanych. Braki w dokumentacji najczęściej dotyczyły kluczowych załączników, zwłaszcza ostatecznych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, oświadczeń o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, oryginałów pełnomocnictw i opłat skarbowych. Wśród przykładów można wymienić m.in. zakres zamierzenia budowlanego określony we wniosku, niezgodny z zakresem określonym w projekcie budowlanym, nieprawidłowo wypełnione druki oświadczeń o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, brak odpowiednich zgód: Wspólnot Mieszkaniowych, Spółdzielni Mieszkaniowych, współwłaścicieli lub współużytkowników wieczystych nieruchomości, większość projektów budowlanych nie spełniała wymagań rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25.04.2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. z 2012 r. poz. 462), w szczególności: brak numeracji wszystkich stron i arkuszy stanowiących część projektu oraz załączników ( 5), oprawienie projektu niezgodne z 6 ust. 1 i 2, brak określenia sposobu zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z obiektu przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach ( 11 ust. 2 pkt 5), brak określenia granic działki budowlanej oraz charakterystycznych wymiarów i odległości projektowanych obiektów, od granic z sąsiednią działką oraz w nawiązaniu do istniejącej zabudowy terenów sąsiednich ( 8 ust. 3 pkt 2), nieprawidłowo wyliczone wskaźniki powierzchniowe, brak kompletności projektu budowlanego, a zwłaszcza: odpowiednich uzgodnień i opinii, nieprawidłowości w informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, aktualnego na dzień opracowania projektu lub jego sprawdzenia zaświadczenia o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego. 1.3 Udostępnianie nieruchomości na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej Referat Gospodarki Nieruchomościami Komórkami odpowiedzialnymi za udostępnienie nieruchomości na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Urzędu Dzielnicy Wola są: Referat Gospodarki Nieruchomościami, Delegatura Biura Gospodarki Nieruchomościami, Referat Sprzedaży Lokali Mieszkaniowych i Użytkowych oraz Zakład Gospodarowania Nieruchomościami. Szczegółowy podział zadań między nimi ilustruje Diagram 10. W tabeli przedstawiono dane liczbowe, zarejestrowane przez Komórki UD Wola zajmujące się udostępnianiem nieruchomości na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, w latach 2012-2013. Diagram 10. Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicowego na Woli zajmujące się udostępnianiem nieruchomości na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. sprawy z zakresu udostępniania nieruchomości; zawieranie, zmiana, rozwiązywanie umów dzierżawy itd. Delegatura Biura Gospodarki Nieruchomościami gospodarowanie nieruchomości w zakresie nieprzekazanym do kompetencji dzielnic, zawieranie umów dzierżawy, najmu, udostępnianie nieruchomości do handlu obwoźnego, itd. Referat Sprzedaży Lokali Mieszkaniowych i Użytkowych oraz Nieruchomości prowadzenie spraw z zakresu: sprzedaży lokali mieszkalnych i użytkowych, zbywania nieruchomości m. st. Warszawy Zakład Gospodarowania Nieruchomościami zawieranie, zmiana i rozwiązywanie umów dzierżawy nieruchomości gruntowych oraz części powierzchni budynków wchodzących w skład zasobu nieruchomości m. st. Warszawy i zasobu nieruchomości Skarbu Państwa Tabela 10. Udostępniania nieruchomości na potrzeby działalności gospodarczej Umowy/zdarzenia Rodzaj zezwoleń 2012 2013 Najem lokali użytkowych 248 287 Najem powierzchni reklamowych 82 60 Dzierżawa terenów w gestii m. st. Warszawy 75 147 Dzierżawa terenów w gestii UD Wola 12 6 Dzierżawa miejsc dla handlu obwoźnego 93 78 Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Wola 22 23

W 2013 r. zawarto 16% więcej umów na najem lokali użytkowych z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Zwiększenie ich ilości związane było z realizacją Uchwały Zarządu Dzielnicy Wola w sprawie renegocjacji umów zawartych na czas nieoznaczony. Największym zainteresowaniem przedsiębiorców cieszą się lokale użytkowe, o powierzchni od 20 do 60 m2, usytuowane w ciągach handlowych, które są wynajmowane z przeznaczeniem na małą gastronomię, sklepy 24h oraz sprzedaż odzieży używanej. W 2013 r. zawarto o 27% mniej umów najmu, części powierzchni budynków m.st. Warszawy z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Spadek zainteresowania wynajmem części powierzchni budynków z przeznaczeniem na reklamę, może być spowodowany przejściowym kryzysem gospodarczym, jak również ograniczeniami, które dotyczą umieszczania wielkoformatowych reklam na budynkach. W 2013 r. zawarto 60% więcej umów dzierżawy nieruchomości m.st. Warszawy z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Zdecydowana większość umów dotyczyła udostępniania gruntu z przeznaczeniem na pawilony handlowe, kioski, wystawki przed sklepami (2012r. 18 umów, 2013 r. 19 umów). Należy zauważyć tendencję wzrostową w przypadku dzierżawy nieruchomości pod parkingi komercyjne oraz miejsca postojowe przy lokalach użytkowych (2012r. 5 umów, 2013r. 10 umów). Grunty udostępniane były również z przeznaczeniem na ogródki gastronomiczne, zaplecza, dojścia i dojazdy do lokali użytkowych, skupy złomu, utrzymanie zieleni, ogródki przy niepublicznych przedszkolach. Wzmożone zainteresowanie dzierżawą nieruchomości może wynikać m.in. z rozbudowania systemu informacyjnego dostępnego na stronie internetowej ZGN Wola, w zakładce dzierżawy. Nieznaczny spadek zainteresowania dzierżawą miejsc przeznaczonych do prowadzenia handlu obwoźnego może być spowodowany wzrastającą konkurencją (np. sklepy dyskontowe) oraz ogólną sytuacją ekonomiczną. 1.4. Zamówienia publiczne Organizacją obsługi przetargów w Urzędzie Dzielnicy Wola zajmuje się Wydział Zamówień Publicznych. Wydział prowadzi rejestr zleceń oraz umów cywilnych zawieranych, w zakresie udzielanych zamówień publicznych o wartości zarówno poniżej 14 tys. euro, jak i powyżej tego progu. Analizując powyższe dane tabelaryczne w trybie zamówień publicznych w roku 2013, wśród inwestycji wymienić należy te związane z: kompleksową termomodernizacją budynków, doposażeniem budynków w brakujące instalacje, wykonaniem punktów świetlnych doświetleniem terenów oraz zakupami inwestycyjnymi, nowego sprzętu komputerowego i drukarek. Remonty, to przede wszystkim: remonty budynków i lokali mieszkalnych, użytkowych, pustostanów lokali mieszkalnych oraz wymiany stolarki budowlanej w lokalach mieszkalnych i użytkowych. Pozostałe umowy dotyczyły usług w zakresie opracowywania dokumentacji technicznej, pielęgnacji zieleni, koszenia trawników, dostawy piasku do piaskownic, sprzątania siedzib ZGN Wola, sprzątania nieruchomości na terenie administrowanym przez ZGN Wola, usług z zakresu ochrony mienia oraz szkoleń pracowników. 1.5. Pomoc w pozyskiwaniu Funduszy Europejskich W Dzielnicy Wola realizowane były projekty, współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, w których współuczestniczyli przedsiębiorcy. W ramach realizacji projektu pt. Mój wybór, moja decyzja - badanie i rozwój predyspozycji zawodowych uczniów szkół Zamówienia poniżej 14 tys. euro Liczba przetargów 2012 2013 % przyrost przyrost/ spadek w 2013 do 2012 r. Inwestycje 2 17 +750% Remonty 112 148 +32% Pozostałe 19 40 +110% Razem liczba 133 205 +54% Razem wartość wszystkich przetargów pow. 14 tys. euro w tys. PLN 11 705,3 22 911,7 +96% Zamówienia poniżej 14 tys. euro zawodowych i techników, Zespół Funduszy Europejskich współpracował z 18 przedsiębiorcami z terenu m. st. Warszawy. W rezultacie zrealizowano 4.800 godzin stażu dla 22 uczniów i 18 uczennic z 7 techników i 2 szkół zawodowych z terenu Dzielnicy Wola oraz Zespołu Szkół z Dzielnicy Ursus. Przedsiębiorcy zaangażowani w realizację projektu, reprezentowali następujące zawody: informatyk, technik ekonomista, technik obsługi turystycznej, fryzjer, technik budownictwa, technik usług gastronomicznych (kucharz), ortopeda, fototechnik, mechanik pojazdów samochodowych. Jak wynika z danych przedstawionych w p. 3. niżej, przedsiębiorcy z Woli już obecnie w widocznym zakresie korzystają z funduszy UE. W latach 2007 2013 aż 165 firm podjęło łącznie 277 projektów. Ewidencja udzielonego wsparcia wskazała zarazem, iż 38 firm otrzymało wsparcie na inwestycje i rozwój technologiczny. Dominującą formą wsparcia była natomiast tzw. pomoc de minimis, z której skorzystało 601 firm. Dzielnica Wola prowadzi aktywną politykę informacyjną, w zakresie funduszy pomocowych, w tym UE dla przedsiębiorców, oraz udziela specjalistycznych informacji o możliwościach pozyskania funduszy. Dotyczą one głównych założeń programów operacyjnych, możliwości otrzymania wsparcia, wyszukania informacji o możliwości dofinansowania konkretnego przedsięwzięcia - szczególnie dla osób chcących rozpocząć działalność gospodarczą oraz firm w zakresie perspektyw pozyskania dotacji na rozwinięcie już istniejącej działalności. Ponadto pracownicy Urzędu udzielają porad w zakresie odpowiedniego przygotowania inwestycji, które umożliwią skuteczne aplikowanie w ramach konkursów. Z pomocy doradczej Urzędu w 2013 roku skorzystało 30 przedsiębiorców. Tabela 11. Ilość zawartych umów z przedsiębiorcami, w wyniku zamówień publicznych ogłoszonych przez Urząd Dzielnicy Wola Liczba 202 126-38% Razem wartość wszystkich przetargów poniżej 14 tys. euro w tys. PLN 2 254,4 1 231,8-45% Źródło: Informacje uzyskane z Urzędu Dzielnicy Wola 24 25

2. Instytucje otoczenia biznesu w dzielnicy Wola Mówiąc o instytucjach otoczenia biznesu (IOB) mamy na myśli dwa rodzaje podmiotów. Do pierwszej należą organizacje nie nastawione na zysk (fundacje, stowarzyszenia, wyspecjalizowane agendy rządowe i samorządowe), aktywne w obszarze wspierania przedsiębiorczości, samozatrudnienia, transferu i komercjalizacji technologii oraz poprawy konkurencyjności MSP. Dodatkowo uwzględniamy organizacje komercyjne, świadczące różnego typu usługi doradcze dla mniejszych firm, bowiem dostępność tego typu usług w skali lokalnej ma istotne znaczenie, zwłaszcza gdy przedsiębiorcy zamierzają rozwijać swoje firmy. (Działanie 1.4-4.1: Wsparcie projektów celowych oraz wsparcie wdrożeń wyników prac B+R ; Działanie 4.4: Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym ; Działanie 6.1: Paszport do eksportu ; Działanie 8.1: Wsparcie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej oraz Działanie 8.2: Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B ). Fundacja jest też organizatorem Ogólnopolskiego Forum Gospodarczego Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Mazowieckich Spotkań Przedsiębiorców. W tych konferencjach - obok przedsiębiorców - biorą udział przedstawiciele władz wojewódzkich oraz prezydenci największych miast Mazowsza. Wśród zadań FMiŚP jest również prowadzenie doradztwa dla przedsiębiorców. 1.6. Inne inicjatywy w zakresie kontaktów i współpracy Urzędu Dzielnicowego ze środowiskiem przedsiębiorców na Woli Dzielnica Wola podejmuje inicjatywy i nawiązuje współpracę z przedsiębiorcamii. W pierwszej kolejności można tu wymienić włączania przedsiębiorców w przedsięwzięcia charytatywne, kulturalne i społeczne inicjowane przez UD: a) organizacja pikników Wolski Korowód przegląd ofert pomocowych publicznych i pozarządowych oraz Miasteczka Pomocowo Zdrowotnego w ramach imprezy KERCELAK poprzez prezentację dla mieszkańców ofert w ramach stanowisk namiotowych, w tym nieodpłatne badania, konsultacje, przekazanie informacji o ofercie, b) organizowanie razem z lokalnymi partnerami, w tym przedsiębiorcami Wolskich Dni Seniora wydarzeń dla seniorów w październiku. W trakcie tych imprez dochodzi do spotkań władz Dzielnicy z przedsiębiorcami i zasięgania ich opinii. Prowadzona jest także promocja wydarzeń, inicjatyw przedsiębiorców realizowanych na rzecz mieszkańców na Portalu Urzędu Dzielnicowego, w Newsletterze, poprzez plakaty i ulotki. Przedsiębiorcy zostają wpisani do bazy Newslettera Urzędu, który jest kanałem przekazu zaproszeń i informacji dotyczących ciekawych wydarzeń, projektów, w tym zaproszeń do włączenia się do realizacji konkretnych programów. W 2013 r Urząd Dzielnicy Wola propagował, wspomagał i zachęcał do uczestnictwa lokalnych przedsiębiorców w inicjatywach podejmowanych przez inne instytucje realizowane w zakresie rozwoju przedsiębiorczości: udział w konferencji i warsztatach pt. Rozpowszechnienie wolontariatu pracowniczego w firmach i organizacjach społecznych w Polsce, która odbyła się na jesieni 2013r. Konferencja była skierowana do przedstawicieli firm prowadzących, bądź chcących wdrożyć programy wolontariatu pracowniczego oraz organizacji społecznych będących odbiorcami działań społecznych realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa. na dziedzińcu Urzędu Dzielnicy Wola m. st. Warszawy, w ramach projektu Liderzy ekonomii społecznej 20 czerwca 2013 roku swoją ofertę zaprezentowały przedsiębiorstwa społeczne z Warszawy i Mazowsza. Celem projektu współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego było przeprowadzenie szkoleń wspierających rozwój organizacji pozarządowych i pobudzenie przedsiębiorczości lokalnej. 2.1. Instytucje niekomercyjne HERMES Stowarzyszenie Greckich Przedsiębiorców w Polsce istnieje od 2007 roku. Jego członkami są osoby pochodzenia greckiego, które na co dzień prowadzą działalność gospodarczą w Polsce. Zrzesza zarówno mikro, małych i średnich, jak i dużych przedsiębiorców reprezentujących różne branże gospodarki. Celem Stowarzyszenia jest integracja środowiska, wspieranie rozwoju oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie Polski. Hermes współpracuje z organami władzy Grecji, w szczególności z Radcą d/s Ekonomicznych i Handlowych Ambasady Grecji w Warszawie, w sprawach dotyczących promocji i rozwoju stosunków gospodarczych i handlowych pomiędzy Grecją a Polską. W ramach współpracy wspólnie z Ambasadą Hermes wspiera przedsiębiorczość i inicjatywy gospodarcze obywateli greckich na terenie Polski. Oferuje porady w podstawowych sprawach podatkowych związanych z międzynarodową wymianą handlową oraz w kontaktach z organami administracji rządowej i samorządowej. Pomaga przy nawiązywaniu relacji ze stowarzyszeniami, klastrami i izbami gospodarczymi, które reprezentują polskich przedsiębiorców. Do ogólnopolskich instytucji otoczenia biznesu, które mają siedzibę na terenie Dzielnicy Wola należy Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Podstawowym celem jej działania jest udzielanie wszechstronnej pomocy małym i średnim przedsiębiorstwom. Fundacja promuje wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej w naszym kraju oraz pomaga w uzyskaniu środków finansowych na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Fundacja współpracuje z instytucjami okołobiznesowymi, organizacjami przedsiębiorców (m.in. cechami, spółdzielniami i izbami rzemieślniczymi) oraz pracodawców. Obecnie Fundacja współpracuje w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych perspektywy finansowej 2007-2013 w tym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) jest agencją rządową, która podlega Ministrowi właściwemu ds. gospodarki. Istnieje od 2000 roku. Głównym celem działania jest zarządzanie funduszami z budżetu państwa i Unii Europejskiej z przeznaczeniem na wspieranie przedsiębiorczości i innowacyjności oraz rozwój zasobów ludzkich. Obszar działań agencji jest ogólnopolski i skupia się wokół działań na rzecz rozwoju przedsiębiorczości; wspierania działalności innowacyjnej i badawczej sektora MŚP, jak również rozwój regionalny i rozwój zasobów ludzkich oraz wzrost eksportu. Instytucją otoczenia biznesu o zasięgu ogólnopolskim z siedzibą na terenie dzielnicy jest też Fundacja Rozwoju i Innowacyjności. Została utworzona w 2007 roku w celu rozwoju i upowszechnienia innowacyjnych rozwiązań technologicznych w przedsiębiorstwach i jednostkach samorządu terytorialnego. Fundacja promuje innowacje oraz pomaga w uzyskaniu środków finansowych w formie dotacji, zarówno unijnych, jak i rządowych. Kolejnym podmiotem z siedzibą w dzielnicy jest Stowarzyszenie Właścicieli Kantorów i Lombardów. Inicjuje ono zmiany przepisów oraz praktyki ich stosowania, dba o doskonalenie wiedzy i kwalifikacji zawodowych członków, organizuje doradztwo zawodowe w tym podatkowe, działa na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa osobistego, prowadzonych działalności gospodarczych oraz wizerunku środowiska zawodowego. Jego członkowie wspierają się wzajemnie w przypadku obrabowania kantoru. Do ogólnopolskich organizacji społecznych grupujących przedsiębiorców, które działają na Woli należy Polska Federacja Zarządców Nieruchomości, która zrzesza stowarzyszenia zarządców nieruchomości. Głównym celem Federacji jest umacnianie środowiska zarządców. Zajmuje się ona również 26 27

nadzorowaniem przebiegu praktyk zawodowych. Dba o zwiększanie prestiżu zawodu zarządcy nieruchomości. Brała udział w uzgadnianiu standardów zawodowych, które obowiązują od 2007 roku. Stowarzyszenie Przedsiębiorczości w Nieruchomościach to kolejna branżowa organizacja gospodarcza w dzielnicy. Zajmuje się organizacją praktyk zawodowych dla 3 zawodów związanych z rynkiem nieruchomości: zarządców nieruchomości, pośredników w obrocie nieruchomościami oraz rzeczoznawców majątkowych. Organizuje również kursy dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku oraz szkolenia dla pracowników niższego szczebla. Najnowszym projektem SPWN jest Karta Sympatyka SPWN, która uprawnia do skorzystania z wielu zniżek na produkty/usługi oferowane przez Partnerów SPWN. Fundacja Banku Zachodniego WBK, która również ma siedzibę na Woli i powstała już w 1997 roku, zajmuje się m.in. promocją kreatywności i przedsiębiorczości młodych ludzi. Równocześnie chce podnosić poziom wiedzy ekonomicznej wśród młodego pokolenia. Regionalną instytucją otoczenia biznesu działającą na Woli jest Mazowiecka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Warszawie. Jest społeczno - zawodową organizacją samorządu gospodarczego rzemiosła i przedsiębiorczości. Zrzesza cechy, spółdzielnie rzemieślnicze oraz inne jednostki organizacyjne, których celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego rzemiosła. Jest reprezentantem tego środowiska wobec organów władzy państwowej i terytorialnej. Podejmuje działania zmierzające do akcentowania roli małych i średnich przedsiębiorstw w życiu gospodarczym naszego kraju. Działa na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i kształtuje postawy przedsiębiorcze wśród społeczeństwa. Izba oferuje szkolenia, udziela informacji na temat podatków, prawa, marketingu, oświaty zawodowej, funduszy unijnych, systemu ubezpieczeń społecznych. Tabela 12. Firmy doradcze świadczące usługi dla przedsiębiorców na Woli Przeprowadza egzaminy kwalifikacyjne na tytuły czeladnika i mistrza w zawodach rzemieślniczych. Pośredniczy też w kojarzeniu ofert krajowych i zagranicznych, organizuje i podejmuje misje handlowe w różnych krajach, wyszukując partnerów do współpracy. Mazowiecka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości wchodzi w skład sieci Krajowego Systemu Usług (KSU) w ramach akredytacji uzyskanej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W zakresie akredytacji świadczy usługi informacyjne na rzecz przedsiębiorców, absolwentów szkół oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą. 2.2. Komercyjne firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Woli Generalnie na terenie całej Warszawy występuje znaczne skupienie firm doradczych. Także na terenie Woli, niejako w zasięgu ręki, istnieje duża i zróżnicowana paleta tego typu usług dla przedsiębiorców, a ich liczba wykazuje stałą tendencję wzrostową (Tabela 12). Szczególną uwagę zwraca znaczący przyrost liczby firm doradztwa w zakresie komunikacji i stosunków międzyludzkich. 3. Wykorzystanie funduszy unijnych i innych środków publicznych przez przedsiębiorców dzielnicy Wola w latach 2007-2013 3.1. Źródła danych Fundusze europejskie stały się w ostatnich latach istotnym źródłem zasilania przedsiębiorstw w wiedzę, technologie, kontakty, rozwiązania organizacyjne. W wielu przypadkach zmieniły podstawę konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku. Uzyskanie tego wsparcia nie jest jednakże kwestią prostą, wymaga przejścia skomplikowanych procedur konkursowych, potwierdzenia doskonałości swojego pomysłu w ramach rywalizacji z innymi firmami, a fakt udzielenia wsparcia rodzi wiele konsekwencji po stronie przedsiębiorcy związanych np. z zarządzaniem, przepływami finansowymi czy koniecznością osiągnięcia założonych wskaźników. Wysiłek ten 3.2. Firmy z dzielnicy Wola i ich aktywność projektowa w latach nie jest pozbawiony wartości dla przedsiębiorstw, z tego też 2007-2014 względu konkurencja o te środki zawsze była bardzo wysoka. W niniejszej części raportu przedstawione zostały wybrane Firmy z dzielnicy Wola charakteryzuje zauważalna aktywność dane na temat aktywności firm z dzielnicy Wola w projektach oparta o fundusze publiczne pochodzące z funduszy unijnych. finansowanych z funduszy unijnych. Ogólny obraz aktywności projektowej charakteryzują takie dane, jak: Niniejszy rozdział Raportu został przygotowany na podstawie 1. Ilość firm realizujących projekty w dzielnicy, danych z Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07-13 2. Ilość projektów realizowanych w zidentyfikowanych oraz Bazy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, firmach, według stanu na 31.01.2014r. W analizie uwzględniono firmy 3. Rozkład ilości realizowanych projektów w przedsiębiorstwach, aktywne zarejestrowane na terenie dzielnicy Wola w systemie CEIDG/REGON według stanu na 31.12.2013r. 4. Dane finansowe zagregowane dla zakontraktowanych projektów w firmach w dzielnicy. Skalę zaangażowania przedsiębiorców Woli w realizację projektów dofinansowanych ze środków UE ilustrują poniższe dane. Ilość zakontraktowanych projektów 277 Ilość firm - realizatorów projektów 165 Dofinansowanie dla projektów 1 397 mln PLN Wydatki kwalifikowane projektów 2 754 mln PLN Wartość projektów 4 507 mln PLN Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane SIMIK i GUS Rodzaje usług doradczych Liczba firm 2012 2013 % przyrostu/spadku 2013 do 2012 Działalność prawnicza 563 623 11% Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe 290 308 6% Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja 60 69 15% Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania 435 478 10% Razem: 1 348 1 478 10% 28 29