KOMUNIKACJA SPOŁECZNA

KOMUNIKACJA SPOŁECZNA 1. Kmunikwanie spłeczne definicja, cechy Kmunikacja definiwana jest jak ruch plegający na utrzymaniu łącznści pmiędzy dległymi d siebie miejscami przumiewanie się, przekazywanie myśli, udzielanie wiadmści, łącznść Kmunikację spłeczną będziemy rzumieć jak prces dwustrnneg bądź wielstrnneg przepływu infrmacji, dświadczeń pmiędzy ludźmi, grupami spłecznymi władzą a śrdwiskiem gspdarczym. CECHY KOMUNIKOWANIA - jest prcesem spłecznym - uczestniczą w nim ludzie, - jest t prces kreatywny - budwa nwych pjęć i przyswajanie wiedzy taczającym nas świecie - jest t prces ciągły - psługuje się znakami i symblami, - jest t prces celwy i świadmy działaniami kaŝdeg uczestnika prcesu kierują kreślne mtywy, - jest t prces nieuchrnny - znacza t,ŝe ludzie zawsze będą się ze sbą przumiewać - jest t prces złŝny mŝe mieć charakter dwustrnny lub jednstrnny, werbalny lub niewerbalny, bezpśredni lub medialny, - kmunikwanie jest niedwracalne - nie da się g cfnąć, pwtórzyć, czy zmienić przebieg. 2. Elementy prcesu kmunikwania Nadawca: sba lub rganizacja psiadająca infrmację lub wiedze, dczuwająca ptrzebę przekazania tej wiedzy czy infrmacji innej sbie lub rganizacji. Kdwanie: przekazywanie infrmacji w spsób zrzumiały i akceptwalny. Kmunikat: spsób zakdwania infrmacji. Kanał kmunikacyjny: spsób prezentacji kmunikatu. 1

Dekwanie: interpretacja trzymaneg przekazu. Odbircę: sba lub instytucja d której kierwany jest przekaz. SpręŜenie zwrtne: reakcja dbircy na trzymany kmunikat. Szumy kmunikacyjne: zakłócenia które pwdują zniekształcenie przekazu kmunikacyjneg. 3. Frmy kmunikwania ze względu na spsób przekazywania wiadmści: werbalne i niewerbalne( mwa ciała szerk rzumiana - sama prezentacja sby strój, dtyk, uścisk dłni, punktualnść, tn i barwa głsu, mimika twarzy, elementy tczeniatemperatura, świetlenie) - werbalne (słwne) plega na wymianie infrmacji w trakcie takich czynnści jak: - mówienie - pisanie - czytanie - słuchanie Sprawnść kmunikwania za pmcą mówienia uzaleŝnina jest d spełnienia wymagań dtyczących dstswania się nadawcy d: a) rdzaju dbircy (płeć, wiek, wiedza, dświadczenie, inteligencja, wykształcenie) b) rdzaju przekazywaneg kmunikatu (infrmwanie, przeknywanie, perswadwanie, szklenie, przekazywanie zadań, cenianie) Pisanie jak frma kntaktu werbalneg bliguje nadawcę d pprawnści piswni i składni języka, dbałści dpwiednią strukturę kmunikatu i jeg precyzyjnść. Pdstawwe fazy kmunikatu pwinny być sfrmułwane w spsób czytelny dla dbircy. RównieŜ fizyczna frma kmunikatu rdzaj papieru, krój czcinki itp. decyduje prawidłwym jeg dbirze. Nie mŝna przy tym zapmnieć uŝywaniu zwrtów grzecznściwych. Czytanie - skutecznść czytania w kmunikwaniu zaleŝy d: 2

- nśnika (np. papier, mnitr) - rdzaju tekstu ( np.. ferta handlwa, przepis prawny) - znaczenia merytryczneg (treść waŝna lub małwaŝna) Ogólne wskazania dtyczące czytania są następujące: - właściwe dbieranie tępa - ekstrahwanie (myślwe) słów kluczwych, zdań pdstawwych i kńcwych - czytanie kilku wyrazów jedncześnie - pdkreślanie waŝniejszych terminów i zwrtów - sprządzanie ntatek na marginesie. b) ze względu na charakter relacji łączącej nadawcę i dbircę: jednkierunkwe i dwukierunkwe jednkierunkwe nadawca przekazując kmunikat dbircy nie czekuje sprzęŝenia zwrtneg (dpwiedzi) d dbircy. Są t kmunikaty charakterze rzkazu, plecenia, nakazu, kmendy. dwukierunkwe występuje gdy nadawcy zaleŝy na utrzymaniu i wytwrzeniu sprzęŝenia zwrtneg niewerbalne mŝe wzmacniać, słabiać lub zaprzeczać przekazm werbalnym symetryczne i niesymetryczne symetryczne gdy zarówn nadawca jak i dbirca mają pdbny status (spłeczny, zawdwy) lub nawet taki sam. Charakter wypwiedzi jest niewymuszny, bezpśredni, niefrmalny, spntaniczny, nieregularny. niesymetryczne gdy w rlach nadawców i dbirców kntaktują się między sbą sby zróŝnicwanym statusie. Ma n przewaŝnie charakter sfrmalizwany, wymuszny, regularny, częst pśredni, zwraca się większą uwagę na frmę i precyzję przekazywanych infrmacji, jakść frmy zaleŝy częst d rzeczywisteg autrytetu sby lub grupy mającej wyŝszy status. 3

frmalne i niefrmalne frmalne - dbywa się na pdstawie róŝnych uregulwań nrmatywn prawnych. Uregulwania te kreślają kt, gdzie, kiedy, w jakiej sprawie, w jaki spsób i z kim pwinien się kntaktwać w celu wymiany infrmacji, a takŝe w jakim charakterze bierze udział w prcesie kmunikwania (nadawca, dbirca, pśrednik). W ramach struktur frmalnych zachwania człnków są dkładnie sprecyzwane i rygrystycznie egzekwwane. niefrmalne bejmuje wszelkie spntaniczne akty przumiewania się ludzi (skróty, Ŝargn zawdwy). 4. Pzimy kmunikwania spłeczneg wg. McQuaila POZIOMY PROCESU KOMUNIKOWANIA KOMUNIKOWANIE MASOWE KOMUNIKOWANIE ORGANIZACYJNE/INTYTUCJONALNE KOMUNIKOWANIE MIĘDZYGRUPOWE KOMUNIKOWANIE GRUPOWE KOMUNIKOWANIE INTERPERSONALNE KOMUNIKOWANIE INTRAPERSONALNE NajniŜej u pdstaw prcesu kmunikwania leŝy kmunikwanie intrapersnalne, dtyczące dbierania i reakcji centralneg śrdka nerwweg na bdźce płynące z rganizmu kaŝdeg człwieka jak głód, pczucie braku bezpieczeństwa itp. Pwstaje pza naszym bszarem zaintereswań. Kmunikwanie interpersnalne, niezbędna jest bezpśrednia becnść uczestników prcesu kmunikwania. Określa się je jak kmunikwanie twarzą w twarz. Najprstszy i pdstawwy prces spłeczny, w którym minimum 2 jednstki spłeczne wchdzą we wzajemne interakcje. śycie w grupie, rdzinie, plemieniu dały pdstawę d wykrewania następneg pzimu Kmunikwania grupweg. 4

Nazywane takŝe wewnątrzgrupwym, na którym zaczęły wykształcać się frmy i wzry ludzkich interakcji, pjawił się prblem pwiązań, kntrli i hierarchii, zaczęły bwiązywać nrmy, zaryswały się granice, zaistniał wpływ i spsby dyfuzji przekazu. Kmunikwanie międzygrupweg. Odnsi się t d duŝych grup ludzi, w których wszyscy człnkwie mają sbiste, bezpśrednie stycznści. (Wspólnty lkalne, stwarzyszenia, zrzeszenia) tam równieŝ pjawiła się kwestia struktury, prblem transmisji infrmacji. Pwstanie władzy plitycznej i jej frmalnych struktur i rg. Eknmicznych, w których bwiązywał prządek pracy i wymiana, stwrzyły warunki d wejścia w Ŝycie prcesów kmunikwania na wyŝszy pzim kreślany jak kmunikwanie instytucjnalne. Prces na tym pzimie jest silnie sfrmalizwany, władza i kntrla jasn zdefiniwana, rla nadawcy i dbircy jasn kreślna. Zagadnienia nrm, peracji, interakcji i standardów stają się pierwszplanwe. NajwyŜszy pzim-kmunikwanie maswe. Najmłdsze, pwstał w chwili nardzin pierwszeg śrdka masweg kmunikwania. W transmisji i wymianie infrmacji uczestniczy największa ilść sób na pmcą śrdka transmisji. Zajmuje ludzim najwięcej czasu. Mrzawski ucina interpersnalne wewnętrzne a ddaje km. glbalną 5. 2 typy kmunikwania : infrmacyjne i perswazyjne Kmunikwanie infrmacyjne plega na przekazaniu wiadmści w frmie nakazów, zakazów, apeli, instrukcji, zarządzeń, wezwań. Cechą charakterystyczną tej frmy, jest wskazywanie człwiekwi prgramów, celów działania i nakłanianie d ich realizacji. MŜe t przebiegać d prśby, perswazji, namwy d stanwczeg nakazu. kmunikwanie perswazyjne - cel: wykształcenie nwych pstaw, zachwań lub zmiana juŝ istniejących; w spsób dbrwlny, tj. bez stswania jakichklwiek śrdków przymusu 6. Mdele prcesu kmunikwania (mdel aktu perswazyjneg Lasswella i Sharna) Mdel aktu perswazyjneg Lasswella 5

OBSZARY BADAŃ: analiza nadawcy, analiza dbircy, analiza treści, analiza efektu. Jest klasycznym wzrcem kmunikwania, pniewaŝ pwszechnie uwaŝany jest za jeden z pdstawwych mdeli kmunikacji maswej. Mdel ten charakteryzuje się prstą i klarwną knstrukcją partą serię pytań: kt kmunikuje? c przekazuje? za pmcą jakieg śrdka kmunikacji (medium)? d kg? z jakim rezultatem? Głównym wyróŝnikiem teg mdelu jest instrumentalizm ddziaływania kmunikacji i jeg funkcje perswazyjne. Mim widcznej jednkierunkwści raz dść wyraźnych uprszczeń i graniczeń stał się n pdstawą d głębszej analizy nie tylk nadawcy, dbircy i przekazu ale takŝe rdzaju medium i rezultatów kmunikwania (a ściślej jednkierunkwej transmisji). Mdel aktu perswazyjneg: Lasswell Oparty na arysttelwskiej triadzie kmunikwania: nadawca(mówca), przekaz(treść przekazu), dbirca (słuchacz). Są t trzy pdstawwe elementy, bez których prces kmunikwania byłby niemŝliwy. Prces przumiewania się ludzi zawiera się w 5 fundamentalnych pytaniach:, kt mówi, c mówi, za pśrednictwem, jakieg kanału mówi, d kg mówi, z jakim skutkiem. 6

Nadawca-kmunikat-kanał-dbirca-efekt. Mdel ten ukazuje prces przekazu jak jednkierunkwy, z jasn kreślnymi rlami nadawcy i dbircy. Nadawca ma kreślny cel: spwdwać kreślny skutek w pstaci ukształtwania nwej pstawy, wzmacnianie lub zmiana pstawy juŝ istniejącej. Lewin dszedł d wnisku, Ŝe prces kmunikwania nie jest równmierny i kmplekswy, infrmacja w swej wędrówce w kanałach masweg kmunikwania naptyka na wiele zapór (naz. Bramami). KaŜda z nich jest kntrlwana przez jednstkę lub instytucję, która pełni funkcję bramkarza (gate-keepers), który dpwiada za treść, frmę kmunikatu medialneg. Cel: selekcja lbrzymiej liczby napływających infrmacji, ich bróbka, tj. skracania, rzszerzanie, mdyfikwanie, jak teŝ wychwytywanie infrmacji, które nie pwinny wydstać się na zewnątrz. Mdel przekazu sygnałów C. Shannna i W. Weavera (1948) kreślany takŝe mianem mdelu matematyczneg lub mdelu terii infrmacji. Pwstał w tym samym czasie c mdel H. Lasswella jednak dnsił się n pierwtnie tylk d transmisji sygnałów w układach technicznych (telefn, telegraf), by następnie zstać zaadaptwanym d kmunikacji międzyludzkiej. Obejmuje następujące elementy: źródł infrmacji, nadajnik, kanał przekazu, dbirnik, adresat infrmacji. Najisttniejszą cechą teg mdelu jest instrumentalizm kmunikacji: źródł infrmacji generuje przekaz, który przy pmcy nadajnika jest przekształcany w sygnał; ten z klei emitwany jest przez kanał przekazu, by następnie p debraniu przy pmcy dbirnika trafić d adresata infrmacji. Najciekawszą rzeczą, którą niesie z sbą ten mdel jest wprwadzenie nieznanych wcześniej pjęć: szum w kanale przekazu infrmacji, czyli zakłócenia, na jakie mŝe natrafić nadawana infrmacja, kd, czyli spsób przekazywania infrmacji, przepustwść i pjemnść kanału. 7

7. Kmunikwanie maswe definicja i cechy Kmunikwanie maswe t prces emisji kmunikatów d nadawcy masweg d publicznści śrdków masweg przekazu za pśrednictwem mass mediów. Kmunikwanie maswe charakteryzują pewne cechy, a mianwicie:. - interpersnalny charakter między nadawcą a dbircą, nie ma Ŝadnych bezpśrednich stycznści, dbirca dla nadawcy jest annimwy - w prcesie tym liczba zaangaŝwanych zmysłów redukwana jest d słuchu i wzrku. - Brak bezpśrednich kntaktów między uczestnikami prcesu kmunikwania, występuje sprzęŝenie zwrtne które jest późnine. Odbirca nie ma mŝliwści by wpływać na zmianę przekazu masweg i dać sygnał nadawcy swim stsunku d nieg w chwili trwania przekazu. - Występuje selekcjner, sba lub ich grupa która rządzi infrmacją, wprwadza i transferuje infrmację d jednej jednstki d drugiej przez śrdki masweg przekazu, np. reŝyser, redaktr naczelny. - Kntrla kmunikatu masweg - Nadawca t sfrmalizwana grupa ludzi, nadawca t prfesjnalista zawdwych umiejętnściach, manipuluje symblami, wykrzystuje fachwe umiejętnści - Odbirca t szerka annimwa grupa ludzi - Pśrednikiem kmunikatu masweg jest urządzenie lub pdpry techniczne, wypsaŝenie (przekazu, głsu, braz, dźwięk). Cechy charakterystyczne kmunikacji maswej: wymagają bardz złŝnej rganizacji frmalnej 8

są skierwane d duŝe grupy dbirczej są publiczne w znaczeniu twarte dla wszystkich media maswe mgą nawiązać jednczesny kntakt z grmną liczbą ludzi na duŝą dległść cechy sameg prcesu: jednkierunkwść i niesymetrycznść przekazu, z jedneg centrum d wielu dbirców; peridycznść i schematycznść pszczególne pakiety przekazów (gazeta, prgram telewizyjny) dcierają d dbirców z ustalną częsttliwścią, a w ich brębie panuje kreślny prządek (bjętść i układ tematyczny); mralne zuŝycie śrdki masweg przekazu mgą rzpwszechniać swe knkretne prdukty tylk przez krótki kres czasu, zastępując je następnymi. 8. Śrdki masweg kmunikwania i ich funkcje wymieni i mówić funkcje mediów maswych Śrdki masweg kmunikwania kreśla się takŝe jak jedna z frm kmunikwania plegająca na przekazaniu za pmcą urządzeń technicznych (kanałów kmunikwania masweg) jednlitych treści skierwanych d liczebnie wielkich annimwych i zróŝnicwanych spłecznie mas dbirców. Przekazywane treści są jawne (publicznie dstępne), dcierają d dbirców szybk i w jednym mniej więcej czasie są dstępne i aktualne na gół dść krótk. Pdstawwe śrdki kmunikwania masweg t: prasa, film, radi, telewizja. Dzisiaj d wymieninych śrdków przekazu naleŝy ddać tak zwane nwe media czyli magnetwidy, telewizję satelitarną i kablwą, DVD, Internet, Infrmacyjna 9

dstarczanie infrmacji wydarzeniach i sytuacji w spłeczeństwie, kraju i na świecie wskazywanie rzkładu sił we władzy plitycznej ułatwianie innwacji, adaptacji i rzwju Krelacyjna wyjaśnianie, interpretwanie raz kmentwanie znaczenia i sensu wydarzeń i infrmacji ppieranie ustalnych nrm i autrytetów scjalizacja krdynwanie jednstkwych i zbirwych działań spłecznych twrzenie cnsensusu spłeczneg i plityczneg ustalanie autrytetów i nadawanie statusu spłeczneg Kntynuacyjna wyraŝanie dminującej kultury raz subkultur i nwych wydarzeń kulturalnych wytwarzanie i utrzymywanie wspólnty wartści Rzrywkwa rganizwanie zabawy, dpręŝenia i relaksu redukwanie napięcia spłeczneg Mbilizacyjna kampanie publiczne w sferze plityki, wjny, rzwju eknmiczneg i religii 10

9. Prasa w Plsce p 89 gł etapy zmian, tendencje rzwju Radi, tv p 89 gł etapy zmian, tendencje rzwju Sytuacja mediów p rku 1989 zmieniła się radykalnie. Przede wszystkim Placy dzyskując suwerennść we własnym państwie mgli pŝegnać cenzurę. D teg czasu media spełniały funkcję słuŝebną wbec władzy, a nie swich dbirców. Zajmwały się prpagandą a nie infrmacją. Nad pprawnścią przekazu mediów czuwał d 1989 r. Główny Urząd Kntrli Prasy i Widwisk. System medialny był scentralizwany i pdprządkwany jednej partii. Wystarczy pwiedzieć, Ŝe najsilniejsze media, radi i telewizja publiczne, zgrupwane były w Kmitecie ds. Radia i Telewizji, któremu szefwał urzędnik państww-partyjny w randze ministra. Z klei prasa lkalna była uzaleŝnina d lkalnych ekspzytur PZPR. Wraz z nastaniem wlnści zaczęły pwstawać spntanicznie nwe inicjatywy medialne. Zgdnie bwiem ze znwelizwanym prawem praswym, wydawcą mógł stać się dtąd kaŝdy Plak. Pierwszy numer legalnie wydaneg niezaleŝneg dziennika mŝna był kupić 8 maja 1989 r., gdy, na mcy przumienia "Okrągłeg Stłu", ukazał się pierwszy numer "Gazety Wybrczej". Dziś t największa gazeta w kraju, ukazująca się w nakładzie pół milina egzemplarzy, jedn z najbardziej pinitwórczych plskich mediów. Zaczynała jednak jak śmistrnicwa gazetka agitująca za kandydatami pzycji w pierwszych demkratycznych wybrach d parlamentu. Stąd zresztą wywdziła się nazwa gazety - słw "wybrcza" znacza "przeznaczna na wybry". Gazetę twrzyli pzycji dziennikarze, pracujący d teg czasu w nielegalnie wydawanych pismach, związanych ze związkiem zawdwym "Slidarnść". Rzwój rynku prasy przyspieszyła sprzedaŝ części tytułów byłeg mnplisty na rynku prasy RSW "Prasa- KsiąŜka-Ruch". Wkrótce teŝ pjawili się w Plsce wydawcy zagraniczni, wnsząc zarówn kapitał, jak i knw-hw. W większści redakcji dknała się prawdziwa rewlucja techniczna: kmputeryzacja, przejście na druk ffsetwy. Zaczęły pwstawać nwe pisma w nwych segmentach rynku, wypełniając ignrwane dtąd ptrzeby czytelników. Równlegle z rynkiem prasy zaczął pwstawać rynek mediów elektrnicznych. Tutaj kluczwą rlę degrała ustawa radifnii i telewizji z 1993 r., ustanawiając urząd - Krajwą Radę Radifnii i Telewizji (KRRiT), który d teg czasu reguluje ład medialny w eterze. KRRiT przyznaje nadawcm radiwym i telewizyjnym kncesje na nadawanie naziemne na danym bszarze Plski i w danym paśmie częsttliwści, jak równieŝ na nadawanie 11

satelitarne. Faktycznie jednak urząd ten decyduje warunkach knkurwania mediów elektrnicznych w Plsce, bwiem nadawca, któremu zstała przyznana kncesja, nie mŝe nią w pełni dyspnwać. Nie mŝe jej zbyć innemu pdmitwi, c najwyŝej mŝe z niej zrezygnwać, a wówczas KRRiT pnwnie dyspnuje zwlniną częsttliwścią. Ma t decydujące znaczenie dla rynku telewizyjneg, bwiem w większści plskich dmów telewizja dbierana jest za pmcą zwykłej pkjwej anteny, bez pśrednictwa telewizji kablwej czy anteny satelitarnej, zaś naziemnych częsttliwści, które mŝna zagspdarwać, jest graniczna ilść. W kres transfrmacji Plska wkraczała z dwma gólnplskimi kanałami telewizyjnymi raz śmima śrdkami reginalnymi. Szacuje się, Ŝe d płwy 1991 r. d płwy 1993 r. działał - wbec braku dpwiednich uregulwań prawnych - 19 pirackich stacji telewizyjnych. Pierwszą legalną stała się plska spółka Plsat, wcześniej nadająca swój prgram drgą satelitarną z terenu Hlandii. Decyzjami Krajwej Rady Radifnii i Telewizji becnie naziemnymi częsttliwściami dyspnuje równieŝ telewizja TVN raz Zakn Franciszkanów w Plsce. Zatem na rynku nadawców naziemnych funkcjnują aktualnie cztery pdmity, chć liczą się faktycznie trzy. Czwarty - Zakn Franciszkanów - decyzjami KRRiT nie dgrywa większeg znaczenia. Dla prządku ddajmy bwiem, Ŝe zasięgi naziemne pszczególnych nadawców róŝnią się d siebie znacząc. I tak, nadajniki telewizji publicznej (prgramy TVP1, TVP2, jak i sieć reginalna TVP3) bejmują swim zasięgiem praktycznie 100 prc. pwierzchni kraju. Zasięg naziemny Plsatu t niemal 90 prc. gspdarstw dmwych. TVN dciera tą drgą d pnad 40 prc. gspdarstw. Telewizja TV4, któreg nadawcą jest spółka Plskie Media, kntrlwana przez Plsat, dciera za pśrednictwem nadajników naziemnych d pnad 30 prc. gspdarstw dmwych. Zasięg naziemny, którym dyspnują. Franciszkanie, właściciele stacji TV Puls, łączącej rzrywkę raz elementy misji Kściła Katlickieg, wynsi jedynie d 15 prc. plskich gspdarstw dmwych. RównieŜ w przypadku rynku radiweg, na samym pczątku lat 90-tych wiele stacji działał nielegalnie, zaś w przypadku niektórych miejscwści w radiwym eterze panwał bałagan. Większść nwpwstających stacji radiwych działała w skali lkalnej, jedneg miasta i jeg klic. Wkrótce wiele z tych stacji upadł, głównie z pwdu braku finanswania. Obecnie działa w Plsce pnad 200 rzgłśni radiwych. Zasięgiem gólnplskim, prócz 12

radia publiczneg (cztery prgramy), dyspnuje RMF FM, Radi Zet raz religijne Radi Maryja.. PIERWSZA FAZA ROZWOJU MEDIÓW: płwa 1989 r. a płwa 1991 r. pjawiły się pierwsze stacje lkalne (Sky-Orunia, Ech). Telewizja Katwice uruchmiła kanał reginalny Tele-3. Nastąpił rzkwit Vide raz anten satelitarnych. FAZA DRUGA: lat 1991- kniec 1992 Rzwój TV kablwej. Pwstają liczne stacje pirackie. 3 OTVP uruchamiają kanał lkalny. 5 grudnia 1992r. debiutuje TV Plsat FAZA TRZECIA 1993 LATO 1994 W tym kresie debiutuje TV Plnia. Szybk rzwija się sieć Plnia 1, a takŝe 19 innych stacji pirackich. 5 OTVP uruchamia kanał lkalny. Pakiet ATV dla TV kablwych. Debiut 542 peratrów sieci kablwych. FAZA CZWARTA: jesień 1994 kniec 1996 Pjawienie się w 1993r. ustawy radifnii i TV uruchmił I prces kncesyjny. W 1995r. wprwadzn pprawki d ustawy i nastąpił II prces kncesyjny w związku z którym nastąpił w TV rzdawanie kncesji a zatem takŝe likwidacja piratów. Plsat uruchmił nadajniki naziemne. Telewidzwie w Plsce d teg kresu mają mŝliwść glądania Tv kdwanych Kanal + i FilmNetu. Pwstała TV Wisła, TV Niepkalanów. Nastąpiła integracja 11 kanałów OTVP a takŝe ddatkw pwstały dwa nwe kanały lkalne (Bydgszcz, Rzeszów). Pd kniec 1996 r. działa juŝ kł 700 sieci TV kablwej PRASA W POLSCE PO 1989R. GŁÓWNE ETAPY ZMIAN Okres p 1989 rku mŝna pdzielić na IV fazy: I faza: płwa 1989- płwa 1991 t: Pwstanie Gazety Wybrczej, następuje transfrmacja dzienników RSW (I etap). Pwstają 22 dzienniki lkalne, upadają 2. Na pczątku 1991 r. G.W. ma juŝ 13 ddatków lkalnych. Następuje spntaniczny rzkwit pism sublkalnych. Pwstają pierwsze magazyny kbiece, ertyczne, paranaukwe, repertuarwe- zstają szybk dstrzeŝne przez czytelników. Upadają stare magazyny. A Burda wchdzi na Plski rynek. II faza: lat 1991- kniec 92: Następuje wtórna transfrmacja byłych dzienników RSW (Hersant pwiększa udziały). Krótktrwała inwazja 4 dzienników gólnplskich. Pwstaje 13 dzienników gólnplskich z czeg 11 upada. 13

Pwstaje kilka zachdnich magazynów kbiecych, młdzieŝwych. Pjawia się Tina i Tele Tydzień. ] III faza: 1993- lat 1994: Z dzienników upada Nwy Świat. Marquard inwestuje w dzienniki gólnplskie Orkla w dzienniki reginalne. Pwstaje w tym czasie 8 gazet lkalnych, upada 11. Kmplet ddatków d GW. W czaspismach następuje inwazja magazynów repertuarwych. Tina dystansuje w rankingach Przyjaciółkę. Marquard przejmuje Ppcrn i Dziewczynę. IV faza:jesień1994- kniec 1996: Passauer Neue Presse przejmuje dzienniki lkalne d Hersanta. Upada dziennik Grmada Rlnik Plski. Orkla przejmuje Rzeczpsplitą. Pwstaje 5 nwych dzienników lkalnych,upada 16. Na rynek czaspism następuje inwazja tygdników niemieckich, głównie kbiecych. Pani Dmu dystansuje Tinę. Wprst i Plityka stają się czaspismami w pełni klrwymi. Następuje szczytwy rzwój czytelnictwa czaspism. RADIO W POLSCE PO 1989 ROKU Radi przechdzi IV klejne fazy: Faza I: płwa 1989- płwa 1991: Pwstają pierwsze stacje lkalne, tymczasw zalegalizwane (RMF, Zet, Eska), pirackie, diecezjalne (Radi Plus), i parafialne. Faza II: lat 1991- kniec 1992: Pwstaje Radi Maryja w Truniu, pjawia się więcej stacji diecezjalnych. Działa kł 30 stacji pirackich. RMF nadaje drgą satelitarną i w 4 wjewództwach. Faza III: 1993- lat1994: Działa 55 stacji pirackich i kł 20 stacji Kścielnych. Faza IV: jesień 1994- kniec 1996: Rzdzielenie 156 kncesji, w tym legalizacja 36 stacji kścielnych. RMF i Radi Zet zagspdarwują częsttliwści gólnplskie. Likwidacja piratów. Działa kł 110 kmercyjnych stacji lkalnych. 10. Współczesne systemy mediów w Plsce (publiczne prywatne) 14

Media kmercyjne nastawine są na zysk, kryterium infrmacji jest atrakcyjnść prgramów. Główne zadanie t przyciągniecie uwagi dbircy. Działalnść artystyczna piera się na zasadach handlwych. Kmercjalizacji w kulturze twarzyszy bniŝenie jakści. Pdstawwym źródłem finanswania są wpływy z reklam TV jest silna i twórcza, rzwija się bez pdprządkwania. Pwstają sieci TV nadawców nadawców dbirców, wywiązuje się silna knkurencja pmiędzy pszczególnymi sieciami. Jakści jest słaba, przewaŝają treści bulwarwe, skupina wkół gwiazd, niezwykłych wydarzeni. TV kmercyjna dchdzi d wartściwania, treści skierwane są d masweg dbircy. Media publiczne. KRRT pdjęła działanie zmierzające w kierunku przekształcenia państwwej telewizji i radifnii w publiczną. We wrześniu 1993 pwłan Walendziaka na prezesa radia a w styczniu 1994 przestała istnieć instytucja radikmitetu. Jej miejsce zajęły dwie spółki akcyjne TV Plska S.A. (2 prgramy) Radi Plskie S.A. (4 prgramy). Na Walendziaku i Michalewskim na zarządach i radach nadzrczych spczywała dpwiedzialnść transfrmacji mediów państwwych i dprwadzenie pdległym im jednstek d pzimu dpwiadająceg światwemu. Zmiany strukturalne bjęły prgram 1 i 2 TV gólnplskiej. 11 terenwych ddziałów TVP S.A. raz 4 prgramy radiwe zasięgu gólnplskim i 17 rzgłśni lkalnych. RóŜnią się ne d kmercyjnych tym właśnie, Ŝe mają wbec bywateli bardz knkretne zbwiązania: 1.dstarczanie zróŝnicwanych infrmacji istnieje tu bwiązek przedstawiania pewneg spektrum, 2.udstępnianie czasu antenweg w razie waŝnych wydarzeń, 3.uwzględnianie zróŝnicwania religijneg i językweg, 4.udstępnianie czasu antenweg grupm mniejszściwym, 5.bwiązkwe nadawanie blków edukacyjnych, 6.zbwiązania kulturalne- krzewienie kultury, brna tŝsamści nardwej, kultywwanie własneg drbku w dziedzinie kultury. 11. Pdstawwe akty prawne dtyczące mediów Pdstawwym aktem prawnym dtyczącym kmunikwania jest Knstytucja RP. Mwa niej jest między innymi w rzdziale II (art.54, 57 i 60) raz w rzdziale IX (art. 213). O kmunikwaniu jest równieŝ mwa w róŝnych ustawach i rzprządzeniach. Chćby ustawa z 1984 r. prawie praswym, która kreślała między innymi główne zasady prwadzenia działalnści wydawniczej i dziennikarskiej, bwiązki dziennikarza, becnść reklamy w 15

prasie itd. Klejnym takim aktem jest chćby Rzprządzenie Rady Ministrów z dnia 7.11.95r. w sprawie trybu udstępniania prasie infrmacji i zadań rzeczników praswych w urzędach administracji rządwej. I chyba najwaŝniejsza Ustawa radifnii i telewizji z dnia 29.12. 1992r. Ustawa radifnii i telewizji- Ustawa radifnii i telewizji zstała przyjęta 29.12 1992 r., ale weszła w Ŝycie 1. 03. 1993r. publikwana zstała w Dz. U. nr 7 z 1997r. pz. 34. Była dwukrtnie nwelizwana; 30.03.95 raz 29.06.95. Ustawa ta stanwi pdstawę prawną dla budwy nweg ładu w dziedzinie mediów elektrnicznych, kreśla pdstawwe zadania radifnii i telewizji (art. 1). Rzdział III pświęcny jest w całści sprawm rganizacji działalnści prgramwej bu mediów. Spr uwagi pświęca się prblemm reklamy (art. 16, pkt. 2), art. 18 tej ustawy stwierdza, Ŝe audycje emitwane przez media publiczne i kmercyjne nie mgą prpagwać działań sprzecznych z prawem, z plską racją stanu raz pstaw i pglądów sprzecznych Ŝ mralnścią i dbrem spłecznym". Ustawa ta w rzdziale VII ustala przepisy dtyczące trybu ustalania płat abnamentwych. Z mcy ustawy wszelkie uprawnienia w tym zakresie trzymała Krajwa Rada Radifnii i Telewizji. ' Knstytucja III RP - mów najwaŝniejsze zapisy dtyczące kmunikwania i mediów. Art. 14 Rzeczpsplita Plska zapewnia wlnść prasy i innych śrdków spłeczneg przekazu. Art. 49 Zapewnia się wlnść i chrnę tajemnicy kmunikwania się. Ich graniczenie mŝe nastąpić jedynie w przypadkach kreślnych w ustawie i w spsób w niej kreślny. Działalnść wydawniczą i dziennikarską reguluje ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Praw praswe (Dz. U. 84.5.24). Zgdnie z art. 7 w rzumieniu tej ustawy prasa znacza nie tylk dzienniki i czaspisma, lecz takŝe serwisy agencyjne, prgramy radiwe i telewizyjne. Prasą są takŝe wszelkie istniejące i pwstające w wyniku pstępu techniczneg śrdki masweg przekazywania. Materiałem praswym jest kaŝdy publikwany lub przekazany d publikwania w prasie tekst alb braz charakterze infrmacyjnym, publicystycznym, dkumentalnym lub innym, niezaleŝnie d śrdków przekazu, rdzaju, frmy, przeznaczenia czy autrstwa. 16

12. Spłeczeństw infrmacyjne spłeczeństw infrmacyjne - t takie, w którym zarządzanie infrmacją, jej jakść i szybkść przekazywania są kluczwymi czynnikami knkurencyjnści, jak element przemysłu i źródł usług dla knsumenta. Rzwinięte kraje Zachdu, zwłaszcza Stany Zjednczne, są dzisiaj kreślane jak spłeczeństwa infrmacyjne. Sam termin spłeczeństw infrmacyjne (jh shakai) pchdzi z Japnii. Jak pierwszy uŝył g w 1963 rku Tada Umesam w artykule na temat ewlucyjnej terii spłeczeństwa parteg na przemysłach infrmacyjnych. Jh Shakai stał się przedmitem analizy rządwej i ficjalnym celem działań wielu ministerstw. Japńczycy dbrze rzumieli, Ŝe w istcie chdzi cś znacznie waŝniejszeg, niŝ zwykła pwszechnść technlgii kmputerwych. D Eurpy pjęcie spłeczeństwa infrmacyjneg dtarł w 1978 rku za pśrednictwem przez dwóch ekspertów, Simna Nrę i Alaina Minca w raprcie przedłŝnym prezydentwi Francji. W latach siemdziesiątych przyjęł się pwszechnie takŝe w Stanach Zjedncznych. Jakklwiek spłeczeństwa infrmacyjneg i pierwsze plany jeg budwania pchdzą z kraju, który w bardz przemyślany spsób d stu lat kieruje prcesem mdernizacji, t idea radykalnej zmiany spłecznej, w gruncie rzeczy zmiany Ŝywiłwej, a nie planwanej, zstała wprwadzna d nauk spłecznych przez naukę eurpejską i amerykańską pd kniec dziewiętnasteg wieku 13. Kmunikwanie w rganizacji Kmunikwanie się t prces, w którym ludzie dąŝą d dzielenia się znaczeniami za pśrednictwem przekazywania symblicznych kmunikatów. 1. Prces kmunikwania umŝliwia kierwnikwi wyknywanie ich bwiązków. Prces kmunikwania jest zatem pdstawą funkcji kierwniczych. Prces kmunikwania rzpczyna się wtedy gdy jakaś sba (nadawca) pragnie przekazać myśl kmuś innemu. Drugim krkiem jest zakdwanie treści w frmie dpwiedniej d sytuacji: w słwach, wyrazie twarzy, gestach lub nawet artystycznych śrdkach wyrazu i czynnściach fizycznych. P zakdwaniu wiadmści jest na przekazywana dpwiednim kanałem lub za pmcą śrdka przekazu. D pwszechnie wykrzystywanych kanałów w rganizacji naleŝą: sptkania, ntatki listy, sprawzdania i rzmwy telefniczne. P przyjęciu wiadmści jest na z pwrtem rzszyfrwywana d pstaci, która cś znaczy dla dbircy. 2. Bariery skutecznej kmunikacji: - cechy nadawcy: sprzeczne lub niespójne sygnały, niewiarygdnść w przedmicie wiadmści, niechęć d kmunikwania się. 17

- cechy dbircy: brak nawyku słuchania, uprzedzenia w przedmicie wiadmści 3. Techniki pprawy skutecznej kmunikacji: - techniki dla nadawcy: sprzęŝenie zwrtne, świadmść języka i znaczenia, zachwanie wiarygdnści, wraŝliwść na ptrzeby dbircy. - Techniki dla dbircy: rzwijanie umiejętnści słuchania, wraŝliwść na ptrzeby nadawcy Kmunikacja wewnętrzna w rganizacji jest waŝnym narzędziem budwania kultury rganizacji i przeciwdziałania kryzysm wewnętrznym. Wizerunek firmy pwinien być takŝe kształtwany wśród jej pracwników nie jest isttne tylk t jaki image ma rganizacja w swim bliŝszym i dalszym tczeniu. T w jaki spsób człnkwie rganizacji ceniają swją firmę ma grmne znaczenie dla ich pstaw. Pracwnicy mający dbrą pinię swjej rganizacji lepiej się z nią identyfikują. WaŜny jest takŝe ich pzim wiedzy firmie im więcej niej wiedzą, tym łatwiej wyrabiają sbie własne zdanie spsbie jej funkcjnwania i są skłnni d przyjmwania aktywnej pstawy 14. Pdstawwe zasady skutecznej kmunikacji t: 1. Reguła kperacji - mów w dpwiednich mmentach dbając gólny cel i kierunek knwersacji! 2. Zasada jakści - nie mów teg, czym sądzisz, Ŝe jest fałszywe lub niewystarczając uzasadnine! 3. Zasada ilści - nie bądź bardziej szczegółwy niŝ jest t wymagane! 4. Zasada dpwiedzialnści -trzymaj się tematu rzmwy, staraj się zrzumieć aktualny przebieg rzmwy! 5. Zasada spsbu - bądź zrzumiały dla partnerów rzmwy, staraj się nie urazić ich! Kmunikację w rganizacji mŝna pdzielić na pinwą i pzimą. KOMUNIKACJA POZIOMA ulepsza krdynację w rganizacji i pmaga w rzwiązywaniu prblemów. Ddatkwą krzyścią jest mŝliwść nawiązywania 18

kntaktów międzyludzkich (c wpływa na wzrst zadwlenia z pracy). W kmunikacji pzimej wiele infrmacji przepływa pza kanałami frmalnymi (niefrmalny charakter kmunikacji). Z kmunikacją pzimą mamy d czynienia wówczas, gdy przebiega na między człnkami tej samej grupy lub pracwnikami pełniącymi funkcje na tym samym pzimie. Kmunikacja ta mŝe mieć charakter frmalny jak i niefrmalny.. 15. Public relatins jak frma kmunikwania istta, cele Public relatins i działalnść długterminwa, nastawina na efekt w przyszłści. Kreuje długterminwe zachwanie d sby lub rganizacji. Jest infrmacją rzpwszechnianą bezpłatnie. Plega na biektywnym infrmwaniu i kształtwaniu pzytywneg wizerunku. Jest t infrmacja fachwa, kmpetentna, pewna, szybka, przyjazna dla mediów i pinii publicznej, etyczna i dpwiedzialna. Marketing i działalnść gspdarcza plegająca na kształtwaniu stsunków między prducentem a dbircą twarów, dtyczącą w szczególnści ustalania wielkści prdukcji, kreślania cen, metd dystrybucji, usług gwarancyjnych, reklamy i prmcji sprzedaŝy. Reklama i jej działanie jest krótktrwałe, nastawine jest na natychmiastwy, wymierny zysk ze sprzedaŝy, prmuje tylk dany prdukt, jest bardz ksztwna, gdyŝ za kaŝdy emitwany tekst trzeba zapłacić, nie kształtuje pzytywneg wizerunku na dłuŝszą metę. 16. Kmunikwanie publiczne KOMUNIKOWANIE PUBLICZNE Kmunikwanie publiczne t kmunikwanie frmalne któreg celem jest wymienianie i dzielenie się infrmacjami, mającymi publiczne zastswanie raz pdtrzymywanie więzi spłecznej, za którą są dpwiedzialne instytucje publiczne. Dtyczy szerk rzumianeg Ŝycia spłeczneg (publiczneg), które garnia całe zbirwści. Ilść birących udział w kmunikwaniu publicznym jest grmna. Cechy: 19

1. celwe przekazywanie infrmacji, działanie na rzecz interesu publiczneg, na rzecz dbra gółu: edukacja, zbrjenia, chrna zdrwia. Ma na celu równieŝ pdtrzymywanie, regulwanie więzi publicznych. 2. ficjalne ficjalnść łączy się ze specyfiką dminujących kntaktów między uczestnikami kmunikwania. Są t kntakty ficjale i bardz częst z uŝyciem mediów. 3. sfrmalizwany charakter przekazywanie kmunikatu ma kreślną frmę, kmunikaty publiczne dnszne są d sfery publicznej. Swbda działań publicznych jest graniczna. Kmunikaty publiczne mają charakter przewidywalny i dbyte są na kaŝdym pzimie rganizacji spłecznej. Funkcje: 1. kmunikwanie publiczne w III Rp t waŝny przejaw relacji praw bywatelskich, aktywnści instytucji publicznych raz zbirwści bywateli. 2. kmunikwanie t ma charakter słuŝby i misji zwłaszcza w dniesieniu d instytucji publicznych. 20