Temat 2. - KIM JESTEŚ? JAKĄ MASZ RODZINĘ? Piątek rano, godz. 10.00. Pierwsze zajęcia. Adam i Wiktor są w grupie dyskusyjnej: Język polski i co dalej?. Spotkanie prowadzi socjolog, prof. Nowak z Uniwersytetu Warszawskiego. Profesor Żeby lepiej się poznać, proponuję, żebyśmy przedstawili się i powiedzieli kilka słów o sobie. Ja nazywam się Andrzej Nowak. Jestem socjologiem, profesorem - pracuję jako wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim, cóż jeszcze... mam 56 lat, żonę, dwoje dzieci: syna i córkę, a nawet już wnuczkę Kasię. Interesuję się filmem rosyjskim... To co? Może po kolei. Adam Nazywam się Adam Nowaczyński, pochodzę z Litwy, jestem uczniem, mam 17 lat. Oczywiście nie mam żony na razie, interesuję się sportem... Profesor Może powiedz coś o swojej rodzinie, bo to ważne dla naszego spotkania. Adam Hm..., mieszkam z rodzicami, mam siostrę, która jest już zamężna, mój szwagier ma na imię Taras i jest Ukraińcem, mam już siostrzeńca i dwie siostrzenice, no i dwóch bratanków, bo brat niedawno ożenił się z Nataszą - Rosjanką z Kaliningradu... Profesor A czy twoja mama i tata są Polakami? Masz polskie nazwisko. Adam Ojciec... Wiktor Przepraszam, ale moim zdaniem odpowiedź na pytanie dotyczące narodowości w naszym przypadku nie jest taka prosta. Ja na przykład: urodziłem się w Kazachstanie, moja matka była chyba pół- Polką, bo jej ojciec, a mój dziadek ze strony matki był Polakiem ze Lwowa, ale ożenił się z Ukrainką, w domu mówili po rosyjsku, moja matka wyszła za mąż za Białorusina..., więc... Pokój Tani i Marysi. Wypełniają ankietę. Marysia No i jak ci idzie z tą ankietą? Tania Fatalnie... Jak wypełniłaś rubrykę narodowość? Marysia Dałam znak zapytania. Nie wiem. To wszystko jest tak skomplikowane... Tak jak mówił Wiktor. Moja historia jest podobna: pradziadek po kądzieli był Rosjaninem, ożenił się z Ormianką ze Lwowa, mieli dwoje dzieci: dwóch braci - jeden z nich walczył o wolną Ukrainę, więc czuł się chyba Ukraińcem, drugi zakochał się w Polce i twierdził, że jest Polakiem - babcia opowiadała, że nawet próbował to jakoś udowodnić. Ten, co walczył, ożenił się z... Niemką, córką austriackiego urzędnika, a ten niby Polak został starym kawalerem. Mieli dwie córki, jedna z nich to moja mama obywatelka najpierw ZSRR, a teraz Ukrainy, ale żeby było ciekawiej, to jej mąż, czyli mój tata, był Łotyszem, ale był żołnierzem w ukraińskiej republice, tu się poznali. A potem on służył w Niemczech i tam mieszkali, tam się urodziłam. A teraz mieszkam na Ukrainie. Kim zatem jestem? Ukrainką? Łotyszką? A może Niemką? Tania Ach, Marysiu! Żadnych granic! Ale fajnie utożsamiać się z jakąś narodowością... Czuć się Węgrem, Włochem albo Estończykiem... Mieć swoją kulturę, korzenie... Marysia Tak, ale za to my mamy w sobie wiele kultur. Mówimy w kilku językach. Tania Ale to tak, jakbyś nie miała żadnej... Marysia Hm, patrzę na to bardziej optymistycznie. Jest dużą przygodą szukać swojej tożsamości. Tania Wiesz, ja chyba jednak czuję się Białorusinką: urodziłam się na Białorusi, tam mam znajomych i rodzinę, całe moje życie związane jest z tym krajem, więc... Pokój Adama i Wiktora. Wiktor Jak ja się ożenię, to chcę mieć dużą rodzinę. Adam A co, nie masz rodzeństwa? Wiktor Mam, dwie siostry i do tego młodsze o kilka lat małolaty. Tobie to dobrze jesteś najmłodszy, więc zapewne oczko w głowie mamusi i tatusia! Prawie jak jedynak. Adam E, tam... Ja bym wolał być pośrodku. Między mną a rodzeństwem jest za duża różnica wieku, więc nigdy nie miałem z kim pograć w piłkę, pogadać czy nawet się pokłócić. Wiktor W dużej rodzinie jest wesoło, zawsze można liczyć na czyjąś pomoc i wsparcie... Adam... lepiej licz na samego siebie! Wiktor...jest do kogo pojechać w gości. Moja żona musi wnieść mi w posagu ciotki, wujków, siostrzeńców, bratanków, szwagrów, szwagierki... Adam I teściową! Teściowa jest najważniejsza! Oceni cię, pomoże... Wiktor My będziemy zięciami, więc nie będzie źle, gorzej być synową dla dziewczyn teściowa to prawdziwy postrach. Adam Ha, jest taka piosenka: Raz teściową w lesie pokąsały żmije, żmije wyzdychały, a teściowa żyje! Wiktor Dobra, bierzmy się za te ankiety, stan cywilny co pisać? Wolny czy kawaler? Adam Kawaler, bo wolny to o rozwodniku. Następne... 8
ĆWICZENIA 1. Proszę ułożyć pytania do dialogów. 2. Proszę spróbować opowiedzieć o rodzinie Wiktora, Adama i Marysi. Jak myślisz, kim oni są z pochodzenia? 3. Proszę ułożyć tekst z podkreślonymi zwrotami i wyrażeniami z wyżej podanych dialogów. ACH, TE SŁÓWECZKA... rodzina семья ojczyzna - родина kraina kraj kraj, NIE!!! kraina - страна strona сторона, страница kraj rodzinny ojczyste strony kraina geograficzna np. Mazury, Pomorze dziadek дедушка wujek - дядя ACH, TE KONSTRUKCJE... ON - ożenić się z (kim?) - NIE!!! ożenić się na... ONA - wyjść za mąż za (kogo?) ONI - pobrać się mówić po polsku - NIE!!! po polski rozmawiać w języku polskim, w jakim języku NIE!!! na polskim, na jakim języku jechać autobusem NIE!!! na autobusie mam NIE!!! u mnie jest Ale: Jaka u was pogoda? U mnie w szkole jest nowy komputer. (nie mój!) - Chodzi o miejsce, a nie własność! SŁOWO ZA SŁOWEM Liczebniki główne 1-1000, milion, miliard 0 zero 10 dziesięć 20 dwadzieścia 200 dwieście 2-4 tysiące 1 jeden 11 jedenaście 30 trzydzieści 300 trzysta 5,6...13... 21 tysięcy 2 dwa 12 dwanaście 40 czterdzieści 400 czterysta 22-24 tysiące 3 trzy 13 trzynaście 50 pięćdziesiąt 500 pięćset 25, 26...31 tysięcy 4 cztery 14 czternaście 60 sześćdziesiąt 600 sześćset 1 milion 5 pięć 15 piętnaście 70 siedemdziesiąt 700 siedemset 2-4 miliony 6 sześć 16 szesnaście 80 osiemdziesiąt 800 osiemset 5,6...13... 21 milionów 7 siedem 17 siedemnaście 90 dziewięćdziesiąt 900 dziewięćset 22-24 miliony 8 osiem 18 osiemnaście 100 sto 1000 tysiąc 25, 26...31 milionów 9 dziewięć 19 dziewiętnaście 1 miliard... Uwaga! Liczebnik tysiąc w języku polskim jest rodzaju męskiego (on), NIE!!! żeńskiego. 48 - czterdzieści osiem, 176 - sto siedemdziesiąt sześć, 1985 - tysiąc dziewięćset osiemdziesiąt pięć 8 + 4 = 12 - osiem plus (dodać) cztery jest (równa się) dwanaście, 11-5 = 6 - jedenaście minus (odjąć) pięć jest (równa się) sześć, 7 x 3 = 21 siedem razy (pomnożone przez) trzy jest (równa się) dwadzieścia jeden, 18 : 2 = 9 osiemnaście podzielić (podzielone przez) dwa jest (równa się) dziewięć. Ćwiczenie. Proszę odczytać podane liczebniki. 1. Proszę Londyn 76-59-36. 2. Proszę iść do pokoju nr 333. 3. Musi pan jechać autobusem nr 206. 4. Zamawiam Mińsk 457-824. 5. Mój numer telefonu to: 629-3-11. 6. Czy możesz mi pożyczyć 54 złote? 7. Numer mojego domu to 115. 8. Nasze miejsca w teatrze to numery: 17 i 18. 9. Polska ma prawie 40 milionów mieszkańców. 10. Muszą przejechać jeszcze 1999 kilometrów. 9
Ćwiczenie. Ile to jest? Proszę odczytać. 28 + 19 = 87-16 = 27 : 9 = 11 x 5 = 35-14 = 96 + 78 = 129-18 = 73 +13 = 666 : 2 = 25 x 4 = 99 : 33 = 732 + 1000 = Nazwy krajów, narodowości i języków KRAJ ON ONA JĘZYK Anglia Anglik Angielka angielski Austria Austriak Austriaczka niemiecki Białoruś Białorusin Białorusinka białoruski Bułgaria Bułgar Bułgarka bułgarski Chiny Chińczyk Chinka chiński Czechy Czech Czeszka czeski Dania Duńczyk Dunka duński Estonia Estończyk Estonka estoński Francja Francuz Francuzka francuski Hiszpania Hiszpan Hiszpanka hiszpański Holandia Holender Holenderka holenderski Japonia Japończyk Japonka japoński Litwa Litwin Litwinka litewski Łotwa Łotysz Łotyszka (Łotewka) łotewski Niemcy Niemiec Niemka niemiecki Norwegia Norweg Norweżka norweski Polska Polak Polka polski Rosja Rosjanin Rosjanka rosyjski Rumunia Rumun Rumunka rumuński Słowacja Słowak Słowaczka słowacki Słowenia Słowen Słowenka słoweński Stany Zjednoczone (USA) Amerykanin Amerykanka angielski Szwajcaria Szwajcar Szwajcarka niemiecki Szwecja Szwed Szwedka szwedzki Ukraina Ukrainiec Ukrainka ukraiński Węgry Węgier Węgierka węgierski Włochy Włoch Włoszka włoski UWAGA! W języku polskim nazwy narodowości piszemy dużymi literami. Nazwy mieszkańców nie tylko krajów, ale i kontynentów, miast, wsi, dzielnic i rejonów tworzymy za pomocą formantów: -ak, -ec, -ik, -in, - czyk, -ańczyk, -anin. język ojczysty / język obcy W jakim stopniu znasz język angielski?: biegle, bardzo dobrze, dobrze, trochę, słabo, źle, bardzo źle, nie znam wcale / w ogóle. Kim jesteś z pochodzenia? Jakiej jesteś narodowości? Jaką masz narodowość? Jestem Polką / Polakiem. Jesteśmy Polakami. Jakie ma pan obywatelstwo? Mam obywatelstwo ukraińskie. / Jestem Ukraińcem Skąd pochodzisz? Pochodzę z Ukrainy. Pochodzę z Drohobycza. Ćwiczenie. Proszę odpowiedzieć na pytania. 1. Kim są z pochodzenia Twoi rodzice? 2. Jakiej narodowości są Twoi dziadkowie? 3. Jaki język obcy znasz? 4. W jakim języku mówisz w domu? 5. Czy dobrze rozumiesz po angielsku? 6. Jak dobrze czytasz i piszesz po niemiecku? 7. Jakie masz obywatelstwo? 8. Skąd pochodzi Twój ojciec? 10
RODZINA prababcia + pradziadek = pradziadkowie babcia + dziadek = dziadkowie matka (mama, mamusia) + ojciec(tata, tatuś) = rodzice żona + mąż = małżeństwo córka + syn = dzieci siostra + brat = rodzeństwo siostra bliźniaczka + brat bliźniak = bliźniaki jedynak, jedynaczka (pra)wnuczka + (pra)wnuk = (pra)wnuki ciocia + wujek = wujostwo kuzyn (brat cioteczny i wujeczny) + kuzynka (siostra cioteczna i wujeczna) = kuzyni (rodzeństwo cioteczne i wujeczne) macocha, ojczym pasierbica, pasierb siostra przyrodnia + brat przyrodni = rodzeństwo przyrodnie teściowa + teść = teściowie synowa, zięć szwagierka, szwagier, bratowa siostrzenica + siostrzeniec = siostrzeńcy bratanica, bratanek panna kawaler mężatka (zamężna) żonaty wdowa wdowiec rozwódka, rozwiedziona rozwodnik, rozwiedziony Zapamiętaj! rodzina rodzice - rodzeństwo Ćwiczenie. Proszę wstawić odpowiednie wyrazy. Wzór: Mój tata z mamą 30 lat temu. (ożenił się) 1. Moja babcia za dziadka, kiedy miała 19 lat. 2. Syn naszych sąsiadów ma 42 lata i jeszcze nie ożenił się pewnie zostanie starym 3. Pani Gąsowska jest - jej mąż umarł 5 lat temu. 4. Kasia i Basia Nowakówny są podobne do siebie jak dwie krople wody nic dziwnego są przecież 5. Mój brat jest od 2 lat jego żona ma na imię Danuta. 6. Pan Jan jest - rozwiódł się pół roku temu. 7. Władysław Jagiełło z królową Jadwigą. 8. Jeśli będziesz taka wybredna i ciągle będziesz zmieniać chłopców, to w końcu zostaniesz sama i będziesz starą! 9. Zawsze chciałam mieć rodzeństwo, bo okropnie jest być 10. Wujek Piotra jest i od śmierci swej żony sam wychowuje dwójkę dzieci. 11. Za kilka dni mój ślub! będę 12. Moi rodzice po 3 latach znajomości. 13. Do sprzątania! Dziś wieczorem przybywa... 14. To ciekawe, że nigdy nie ma problemów na linii teść -..., a prawie zawsze są na linii teściowa -... 15. Z dobrze wychodzi się tylko na zdjęciu. Ćwiczenie. Proszę odpowiedzieć na zadane pytania i uzupełnić zdania. 1. Czy masz siostrzenicę? 2. Jak ma na imię Twój dziadek? 3. Kto to jest kawaler? 4. Jakie masz rodzeństwo? 5. Z ilu członków składa się Twoja najbliższa rodzina? 6. Kto to jest siostra cioteczna? 7. Ile lat mają Twoi rodzice? 8. Mama Twojego dziadka to 9. Mąż i żona to 10. Mąż siostry Twojej żony to... JAK MÓWIĄ POLACY? frazeologia Ćwiczenie. Na podstawie podanych zdań proszę wyjaśnić znaczenie podkreślonych związków frazeologicznych. 1. Nie wiem dokładnie, czym się zajmuje Tomasz - choć należy do naszej rodziny, ale to tylko dziesiąta woda po kisielu. 2. Powstaje coraz więcej organizacji, które zajmują się bezdomnymi, ubogimi, chorymi, zbłąkanymi córkami i synami marnotrawnymi. 3. Mój wujek odkąd wyjechała ciocia zajmuje się domem i radzi sobie całkiem dobrze jak na słomianego wdowca. 4. Muszę więcej poświecić czasu historii, bo ostatnio 11
traktowałam ją trochę po macoszemu w porównaniu z innymi przedmiotami. 5. Ja nie znam się na tym, ale mój brat może ci pomóc, bo jest z komputerami za pan brat. 6. Nie udawaj Greka! przecież dobrze wiesz, o czym mówię. 7. Wszyscy myślą, że Ameryka to kraj mlekiem i miodem płynący. 8. Sprzątnij to, bo jak nie, to zaraz porachuję ci wszystkie kości! 9. Można by policzyć na palcach u jednej ręki, ile razy w tym miesiącu myłeś naczynia. 10. Nie mam nic do dodania, powiedziałeś już wszystko nic dodać, nic ująć. Ćwiczenie. Proszę wstawić odpowiednie liczebniki: ósmy, trzech, dziewięć, dwoić, trzy, dziesiątkę, sto dwa, pięć, zera, sześć, trzech, raz, dziesiąte, szósty, piąte, cztery, sześć, pierwszy, siódmym. strzał / trafić w zamknięty na spusty pal na traktować / czuć się jak koło u wozu być w niebie się i troić do razy sztuka do zliczyć nie umie zrobić coś dwa zaczynać od powiedzieć coś ni w, ni w mówić po trzy opowiadać piąte przez zmysł cud świata i ostatni raz POWIEDZ TO PO POLSKU ćwiczenia komunikacyjne Ćwiczenie. Proszę przynieść jakieś zdjęcie swojej rodziny i przedstawić ją grupie. Powiedz coś o nich. Podczas prezentacji kolegi, zadaj pytanie typu: Czy to jest teść twojej siostry? Jako przykład może posłużyć to zdjęcie: ROZUMIENIE ZE SŁUCHU Ćwiczenie. Na podstawie piosenki Makumba, proszę powiedzieć maksimum informacji o Makumbie i jego rodzinie. POROZMAWIAJMY PO POLSKU Ćwiczenie. Podyskutuj: 1. Rodzina duża czy mała co jest lepsze? 2. Twój ideał rodziny. 3. Do kiedy dzieci powinny mieszkać z rodzicami? 4. Czy babcie i dziadkowie powinni mieszkać razem z rodziną swymi dziećmi i wnukami? 5. Jak radzić sobie z radami teściowej? 6. O jakim mężczyźnie powiedziałbyś, że siedzi pod pantoflem swej żony jest pantoflarzem? Czy to coś złego? 7. Czy dobrze jest mieć rodzeństwo jakie? starsze czy młodsze? czy też lepiej być jedynakiem? 8. Czym dla ciebie jest rodzina? Co jest ważniejsze: rodzina czy kariera? 9. Jak rozumiesz powiedzenie: Z rodziną dobrze wychodzi się tylko na zdjęciu? 10. Kto powinien być głową rodziny? Od czego to zależy? 11. Jakie powinny być prawa dzieci w rodzinie? 12. Co jest wykładnikiem narodowości? Język? Pochodzenie? Miejsce urodzenia? A może wybór? 13. Czy w ankietach, dokumentach, paszportach powinna być rubryka narodowość? 14. Czy we współczesnym świecie należy podkreślać swoją odrębność narodową? 15. Co daje człowiekowi znajomość języków obcych? 16. Jak rozumiesz słowa: Ile znasz języków obcych, tyle razy jesteś człowiekiem. 12
Pamiętaj o podstawowych zwrotach w dyskusji: a) neutralność: Moim zdaniem... (NIE! na mój pogląd ), Według mnie..., Myślę, że..., Sądzę, że..., Uważam, że.. (NIE! liczę, że ); b) wątpliwość: Wydaje mi się, że..., Mam wrażenie, że, Przypuszczam, że, Podejrzewam, że, Mam wątpliwości co do, Wątpię, czy, Nie jestem pewien, czy ; c) pewność: Jestem przekonany/ pewien, że..., Nie ulega wątpliwości, że, Nie mam wątpliwości co do, Nie wątpię, Jest dla mnie oczywiste / jasne, że ; d) inne: Nawiązując do wypowiedzi, Chciałbym przedstawić / zająć stanowisko w sprawie, Chciałbym dodać, Warto dodać, że.., Trzeba podkreślić, że, Jeszcze jedna uwaga..., Stoję na stanowisku, (Nie)zgadzam się ze stanowiskiem, Popieram zdanie Nie popieram zdania, Jestem tego samego / przeciwnego zdania, (Nie) zgadzam się z, że, Ma słuszność Nie ma słuszności, Ma rację - Nie ma racji, Podzielam / Podtrzymuję / Zmieniam opinię Nie podzielam / Nie podtrzymuję / Nie zmienię opinii, Opinia o - Opinia co do, Polemizowałbym, Mam inne zdanie na ten temat. Dyskusja może być: ciekawa, owocna, ożywiona, burzliwa, odbiegająca od tematu, chaotyczna, jałowa. A jaka była Twoja i kolegów? Ćwiczenie. Proszę wstawić odpowiednie czasowniki w czasie przeszłym: otworzyć / kontynuować / przerwać / podsumować, zakończyć dyskusję; udzielić głosu, zabrać głos. 1. Najpierw prezes Kalisiak powitał zebranych, przedstawił problem, dyskusję i głosu panu Nowakowi. 2. Potem głos kolejny mówca. 3. Zebrani spokojną dyskusję, aż jeden z nich ją, wołając, że się nie zgadza z tym, co mówią dysputanci. 4. Dyskusja zrobiła się burzliwa. 5. Na koniec prezes Kalisiak i dyskusję. PISZEMY PO POLSKU - kompozycja tekstu Ćwiczenie. Na wzór rozważań Tani i Marysi proszę napisać tekst nt. Kim jestem? (10-15 zdań) POZNAJEMY POLSKĘ WROŃSCY Kaja Wierzbowska-Wrońska i Artur Wroński wynieśli ze swoich rodzinnych domów szacunek dla stołu - miejsca, wokół którego gromadzą się najbliżsi, symbolu trwałości uczuć, spokoju i bezpieczeństwa. Kaja jest artystką malarką. Artur historykiem; studiował też filozofię i reżyserię. Obydwoje znaleźli ujście dla swoich pasji we wspólnym prowadzeniu od 11 lat Chimery. Lato 1982 roku Kaja Wierzbowska spędziła, jeżdżąc z brałem po Polsce. Była wówczas studentką, pierwszego roku malarstwa na krakowskiej ASP. Pod koniec sierpnia znalazła się w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. W tym samym czasie przyjechał tam Artur Wroński. Świeżo zwolniony z internowania w stanie wojennym student filozofii nie bardzo wiedział, co z sobą dalej począć. Myślał o tym, by zająć się sztuką. Podczas spotkania okazało się, że mają w Krakowie wielu wspólnych znajomych i bywali wcześniej w tych samych miejscach, nie wiedząc nic o sobie. - Artur oświadczył mi się już na trzeciej randce. Przyszedł na spotkanie z ogromnym bukietem róż - wspomina Kaja Wierzbowska-Wrońska. - Zastanawiałam się przez rok. Czułam się zbyt młoda, jeszcze nie gotowa na zakładanie rodziny. W końcu po dwóch latach wzięliśmy ślub. Zanim pobrali się, założyli teatr domowy. Spektakle oparte na twórczości Andrzeja Bursy, Zbigniewa Herberta i Stanisława Wyspiańskiego odbywały się w mieszkaniach prywatnych, pracowniach zaprzyjaźnionych artystów i salach przykościelnych. Otaczała je aura tajemniczości. W trakcie tej trwającej około 5 lat teatralnej działalności Artur dojrzał do tego, by rozpocząć studia na Wydziale Reżyserii w krakowskiej PWST. Nie dane mu jednak było je skończyć. Nadal pisze scenariusze - jak mówi, na razie do szuflady - może kiedyś je zrealizuje. - Dzięki temu, że wyrzucono mnie z reżyserii, odkryłem swoje prawdziwe powołanie - gastronomię - mówi dzisiaj właściciel znanego w Krakowie od lat baru sałatkowego i restauracji Chimera. - Na początku chciałem prowadzić herbaciarnię, gdzie mogliby się spotykać różni intelektualiści. O koncesji na alkohol nie było nawet mowy ze względu na bliskość kościoła i uczelni - opowiada Artur. - Kaja postanowiła sprzedawać tam sałatki. Cztery pierwsze przepisy były jej autorstwa. Tak powstał w Krakowie pierwszy bar sałatkowy i pierwsze podwórko, gdzie można było latem coś zjeść na otwartym powietrzu. Państwo Wrońscy realizują w Chimerze swoje pasje artystyczne. Kaja czuwa nad wystrojem wnętrz. Projektuje meble, maluje freski i obrazy. Aranżuje przyjęcia cateringowe czasem w zupełnie nietypowych miejscach. W każdą niedzielę w Chimerze odbywają się przedstawienia dla dzieci. Były już tam organizowane wystawy malarstwa, fotografii i grafiki. W przyszłości planowana jest oddzielna salka 13
przeznaczona na galerię. Artur wyszukuje stare przepisy kulinarne, które potem osobiście wypróbowuje, zanim wprowadzi do restauracyjnego menu. Wiele receptur odziedziczył po swojej babci. - Babcia była wytrawnym smakoszem, świetnie gotowała i robiła znakomite nalewki. Po niej przejąłem upodobanie do polskiej prostej kuchni opartej na sezonowych produktach - opowiada Artur. - Mój ojciec też jest wybitnym nalewkarzem dodaje Kaja. - Z domu rodzinnego wyniosłam wielki szacunek do stołu jako miejsca jednoczącego ludzi. Stół stał się również tematem mojej pracy dyplomowej. Kaja i Artur mają czwórkę dzieci. Najstarsza, 16-letnia Zosia kończy gimnazjum. Ma zdolności plastyczne i humanistyczne. 0 11-letnim Antonim Artur mówi, że jest wyrodkiem w rodzinie, bo przejawia wybitne talenty matematyczne, interesuje się komputerem, Internetem. 7-letnia Marysia ma zacięcie aktorskie. Lubi tańczyć, śpiewać i przebierać się. Najmłodsza Ania ma dopiero 7 miesięcy. Rodzice Kai mają w sumie dziesięcioro wnucząt. Latem cała rodzina spotyka się na Mazurach. Dzieci bawią się w teatrzyk wakacyjny. W czasie przedstawień plenerowych inscenizują fragmenty; mitologii, Pana Tadeusza czy Qvo vadis. - Jedyny problem polega na tym, że wszyscy grają i nie ma kto oglądać - śmieje się Artur. Prowadzenie Chimery jest prawdziwą pasją Wrońskich, ale ni chcą, by pochłonęło ich bez reszty. - Mieszkamy daleko od centrum miasta. Dzięki temu jest nam łatwiej czasem odizolować się od firmy - twierdzi Kaja. - Wykorzystujemy każdą chwilę, by być ze sobą - dodaje Artur. RR ( Dziennik Polski, 23 V 2002) Ćwiczenie. 1. Jak myślisz, czy rodzina Wrońskich to reprezentatywny (typowy) model polskiej rodziny? A jaki jest model rodziny ukraińskiej? 2. Na przykładzie państwa Wrońskich udowodnij, że sztuka pomaga w życiu. 3. Co jest najważniejsze dla pani Kai i jej męża? 4. Co / kto miał(o) wpływ na ich obecne życie, zajęcia i zamiłowania? 5. Wyobraź sobie, że spotkałeś się z panem Adamem i panią Kają i przeprowadzasz z nimi wywiad. Zadaj im kilka pytań typu: Jak długo państwo prowadzą już Chimerę? Proszę wykorzystać zwroty: Czy mógłbym zapytać? Czy to prawda, że? Bardzo jestem ciekaw, Pozwolą państwo, że zapytam, Czy mogę zadać niedyskretne / osobiste pytanie? Jakie jest państwa zdanie na temat? Jaka jest państwa opinia? Ćwiczenie. Proszę wstawić w dowolnym czasie czasowniki: udzielić, uzyskać, przeprowadzić, zrobić. 1. Aktor ten już w swoim życiu wielu wywiadów. 2. Dziennikarz marzy o tym, aby wywiad z samym księciem Karolem. 3. Nie uwierzysz, mam wywiad, jakiego nikt nigdy dotąd nie! 4. Gazeta wywiad od prezydenta i jego małżonki. 5. Nigdy jeszcze nie (ja) wywiadu dla programu telewizyjnego. Czego babcia życzy wnukowi? 14