SQL. SQL jest językiem uniwersalnym, "zrozumiałym" przez wszystkie systemy RDBMS (Relational Data Base Management System)

SQL 1. Wprowadzenie SQL jest językiem uniwersalnym, "zrozumiałym" przez wszystkie systemy RDBMS (Relational Data Base Management System) SQL nie jest językiem programowania, jest językiem zapytań Nie ma w nim instrukcji if, while czy for, ani zmiennych,. To nie jest 'programming language' ale 'query language' czyli język zapytań. Mówi się często, że jest to język deklaratywny. Chcemy pobrać z tabel dane, spełniające pewne kryteria i deklarujemy je za pomocą zdania SQL d fizycznej reprezentacji tabel. nieinformatycy deklaracji podstawowych wszystkie instrukcje SQL - SELECT, INSERT, DELETE, UPDATE, CREATE - działają w swoich podstawowych opcjach tak samo 1

2. Historia języka SQL Koncepcja RDBMS zrodziła się w IBM w San Jose (Kalifornia) w 1970 r. W tym samym roku w "Communications of CACM" pojawił się artykuł opisujący koncepcję relacyjnej bazy danych napisany przez jej autora, E.F. Codda. Edgar Frank Codd (dzięki uprzejmości IBM Pierwsza wersja systemu RDBMS została wdrożona w 1974, a w jej ramach zaimplementowano prototypową wersję język Structured English Query Language (w skrócie SEQUEL). Później usunięto z tej nazwy "English" i tak powstał SQL. Stał się on standardowym językiem relacyjnych baz danych. Pierwszy komercyjny system RDBMS, z językiem SQL, powstał w 1979 i został nazwany ORACLE. Wysiłki organizacji ANSI i ISO doprowadziły do stworzenia w 1986 pierwszego standardu SQL, zwanego SQL1 lub SQL-86 Plany na przyszłość: m języka XML lem programowania obiektowego 2

3. SELECT W języku polskim zapytanie do bazy danych nazywa się kwerendą Zdanie SELECT języka SQL jest złożone, ma wiele opcji i może ciągnąć się przez kilka linii. Będziemy podawać w zdaniu SELECT dwie podstawowe informacje: a) co pobrać, np. zawartość jakich kolumn (SELECT) i b) skąd, tj. z jakiej tabeli lub tabel (FROM). SELECT (to, co wybieramy)... FROM (tabela lub tabele, z których wybieramy) Najpierw zadamy zapytanie o całą zawartość tabeli Pracownicy. Chcemy, by wszystkie wiersze i kolumny zostały wyświetlone, bez żadnych ograniczeń SELECT * FROM Pracownicy; Gwiazdka jest specjalną wartością - oznacza 'wszystko' czyli Pracownicy; zawartość wszystkich kolumn. Zdanie SQL zamyka średnik. Słowa kluczowe SQL mogą być pisane zarówno małymi jak i wielkimi literami (można używać 'select', 'SELECT' i 'SELect' SELECT Imię FROM Pracownicy; Pobranie samych imion i podobnie samych nazwisk: SELECT Nazwisko FROM Pracownicy; Teraz imiona i nazwiska (nazwy kolumn w kwerendzie muszą być rozdzielone przecinkiem): SELECT Imię, Nazwisko FROM Pracownicy; Zadanie: Pobierz imiona, nazwiska i nazwy stanowisk 3

4. ORDER BY Chcemy, by wyświetlane rekordy były uporządkowane, np. alfabetycznie. Zatem do naszych zdań SELECT dodamy opcję określania porządku: ORDER BY SELECT (co wybieramy)... FROM (z jakiej tabeli lub tabel)...order BY (jak ma być uporządkowane)... Kwerenda wypisująca listę imion i nazwisk, uporządkowaną alfabetycznie wg nazwisk: SELECT Imię, Nazwisko FROM Pracownicy ORDER BY Nazwisko; Lista pracowników od najstarszego do najmłodszego stażem, wg rosnącej daty : SELECT Imię, Nazwisko, Data zatrudnienia FROM Pracownicy ORDER BY Data zatrudnienia; W tabelach wynikowych tych kwerend kolejność wierszy jest rosnąca: nazwisk - alfabetycznie, dat - od wcześniejszych do późniejszych. Jest to kolejność domyślna. Możemy ją również zadeklarować wprost, używając w opcji ORDER BY słowa ASC (po nazwie kolumny). SELECT Imię, Nazwisko, Data zatrudnienia FROM Pracownicy ORDER BY Data zatrudnienia ASC; Jeśli chcemy mieć uporządkowanie malejące, musimy w opcji ORDER BY - po nazwie kolumny - podać słowo DESC (od ang. descending - malejąco). Np. SELECT Imię, Nazwisko FROM Pracownicy ORDER BY Nazwisko DESC; Zamiast podawania nazwy kolumny, wg której chcemy uporządkować wynik kwerendy, można też podać jej numer (liczony od 1). Np. SELECT Imię, Nazwisko FROM Pracownicy ORDER BY 2 DESC ; Zadanie: Podaj listę pracowników wg działów (uporządkowane alfabetycznie, rosnąco), a potem nazwiska, ale w obrębie tego samego działu uporządkowane malejąco. 4

5. DISTINCT W niektórych kolumnach wartości powtarzały się. Teraz wyświetlimy tylko rekordy różniące się w danym polu. Chcemy np. mieć tylko listę działów. Musimy użyć słowa kluczowego DISTINCT (ang. różne). SELECT DISTINCT Miasto FROM Pracownicy ORDER BY Dział; I lista wszystkich przełożonych: SELECT DISTINCT Przełożony FROM Pracownicy ORDER BY Przełożony; Zadanie: Wypisz listę imion, imiona nie mogą się powtarzać Zadanie: Co wyświetli polecenie: SELECT DISTINCT Imię, DISTINCT Miasto FROM Pracownicy; Tak, zdanie jest błędne. Można tylko raz podać DISTINCT. Zastosowanie tej opcji do dwóch różnych kolumn prowadziłoby co najmniej do trudności interpretacyjnych: np. co wybrać, 5

6. Warunek prosty WHERE Możliwość wyboru rekordów SELECT (to co wybieramy)... FROM (tabela lub tabele, z których wybieramy)... WHERE (kryteria wyboru)... ORDER BY (uporządkowanie wyniku) SELECT Imię, Nazwisko FROM Pracownicy WHERE Dział=#Sprzedaży#; Po nazwie tabeli następuje WHERE i warunek określający, jakie rekordy mają zostać wybrane. Ma on tu postać nazwa pola = wartość (oprócz znaku równości można używać także innych operatorów SELECT Imię, Nazwisko, Data zatrudnienia FROM Pracownicy WHERE Przełozony=#Barcisz# ORDER BY Data zatrudnienia; W opcji WHERE można nie tylko sprawdzać czy zawartość pola jest równa pewnej wartości, ale także podawać inne warunki: czy jest od tej wartości większa (operator '>') mniejsza ('<') większa lub równa ('>=') mniejsza lub równa i('<=') nierówna ('<>') Można te operatory stosować do różnych pól, także do dat. Oto kwerenda listująca imiona, nazwiska i daty zatrudnienia przed 1 lutego 1983 r.: SELECT Imię, Nazwisko, Data zatrudnienia FROM Pracownicy WHERE Data zatrudnienia < #1/2/1983#; Zadanie: Napisz kwerendę wyświetlającą pełne rekordy wszystkich Izabel i tylko ich. 6

7. Składanie warunków Wybrane operatory opcji WHERE Zadania: Tabela Uczniowie zawiera następujące pola: Imię, Nazwisko, Miasto, Data_urodzenia, Płeć Napisz zdanie SELECT wybierające wszystkie Anny z Warszawy (wypisz imiona i nazwiska). Wiedząc, że wszyscy uczniowie są urodzeni w 1987 r., napisz zdanie SELECT wybierające wszystkie uczennice z Gdyni urodzone w sierpniu. Znajdź imię, datę urodzenia i telefon najmłodszej Krakowianki. SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Miasto='Gdynia' AND Płeć='K' AND Data_urodzenia >= #1987-8- 1# AND Data_urodzenia <= #1987-8-31#; SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Imię ='Anna'; WHERE Miasto ='Kraków' AND Płeć='K' ORDER BY Data_urodzenia; Warunek definiowany w opcji WHERE może być bardziej złożony. Oto kwerenda wybierająca wszystkie uczennice z Krakowa: SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' AND Miasto='Kraków' ORDER BY Nazwisko; Zamiast AND jest OR (szukamy wszystkich pań z całej Polski, a także mieszkańców Krakowa dowolnej płci): SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' OR Miasto='Kraków' ORDER BY Nazwisko; 7

Operator Opis Operatory porównania = Równe <> Nierówne > Większy niż < Mniejszy niż >= Większy niż lub równy <= Mniejszy niż lub równy Operatory logiczne AND Koniunkcja OR Alternatywa NOT Zaprzeczenie Operatory ciągów znaków LIKE Maska na ciąg znaków Operatory wyboru wartości IN Lista wartości. BETWEEN Zakres wartości 8

8. OPERATOR LIKE Operator LIKE pozwala definiować kryterium wyboru rekordów, z określeniem ciągu znaków, jakie dane pole ma zawierać, i miejsca tego ciągu w polu. Załóżmy, że chcemy mieć listę uczniów pochodzących z miast, których nazwa rozpoczyna się na literę K (Kraków, Konin, Katowice itd). SELECT Imię, Nazwisko, Miasto FROM Uczniowie WHERE Miasto LIKE 'K* ' ORDER BY Nazwisko; Zapis 'K* ' oznacza, że pierwszą literą w szukanym ciągu znaków ma być 'K', a reszta (oznacza ją *) może być dowolna. Aby znaleźć wszystkie miasta, których nazwy rozpoczynają się na P, trzeba w powyższej kwerendzie podać ' P* '. Jeśli chcielibyśmy znaleźć wszystkie miasta o nazwach rozpoczynających się na Ko, trzeba by podać 'Ko*'. Oto kwerenda wyszukująca wszystkie uczennice i uczniów, których nazwiska kończą się na 'ski' lub 'ska': SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Nazwisko LIKE ' *ski ' OR Nazwisko LIKE ' *ska ' ORDER BY Nazwisko; Zadania: Wypisz wszystkie nazwiska uczniów zawierające literę u. Wypisz imiona i nazwiska uczniów nie mieszkających w miastach, których nazwy zaczynają się na literę W. SELECT imię, nazwisko, Miasto FROM uczniowie WHERE Miasto NOT LIKE ' W* '; SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Nazwisko LIKE ' *u* '; 9

9. In oraz Beetween Za pomocą IN określa się konkretne wartości w polu, jakie nas interesują (wartości te podaje się w nawiasach, rozdzielając je przecinkami). Innymi słowy: tylko rekord mający w danej kolumnie jedną z wartości podanych w IN będzie spełniać kryterium. Oto kwerenda wyszukująca wszystkich uczniów mieszkających w Trójmieście: SELECT Imię, Nazwisko, Miasto FROM Uczniowie WHERE Miasto IN ('Gdynia', 'Gdańsk', 'Sopot'); Wybrane zostaną tylko te rekordy, w których w polu Miasto znajduje się jedna z trzech podanych nazw (rekordy z miastem "Kraków" czy "Warszawa" nie zostaną wybrane). Można by podany warunek zapisać także jako WHERE Miasto='Gdynia' OR Miasto='Gdańsk' OR Miasto='Sopot' Operator BETWEEN pozwala określić zakres wartości pola od do, jaki nas interesuje, łącznie z wartościami granicznymi. Format wyrażenia z tym operatorem: BETWEEN Wartość_1 AND Wartość_2. Oto kwerenda wypisująca wszystkie dziewczęta z Krakowa, urodzone w styczniu 1987: SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Miasto='Kraków' AND Płeć='K' AND Data_urodzenia BETWEEN #1987-1-1# AND #1987-1-31#; Powyższy warunek na styczniową datę urodzin można też zapisać za pomocą WHERE (WHERE Data_urodzenia >= #1987-1-1# AND Data_urodzenia <= #1987-1-31#). Oto kwerenda wypisująca imię i nazwisko każdego ucznia, datę jego urodzenia i w następnej kolumnie 1, jeśli data jest późniejsza niż 1 maja 1987 lub 0 w przeciwnym wypadku. SELECT Imię, Nazwisko, Data_urodzenia, Data_urodzenia >#'1987-5-1# FROM Uczniowie; Uwaga: Z założenia zakres podany w BETWEEN jest 'w górę' - od wartości mniejszej do większej. Zatem warunek BETWEEN 1 AND 10, podany w WHERE "działa" zawsze, ale BETWEEN 10 AND 1 - nie musi. Są systemy RDBMS, w których jest obojętne czy zakres podawany w BETWEEN będzie 1-10, czy 10-1. Zadania: Rozwiąż problem z poprzedniej strony (dziewczęta z Krakowa i z Warszawy), bez użycia operatora OR. Podaj imiona, nazwiska i nazwy miast wszystkich uczniów nie pochodzących z trójmiasta. SELECT Imię, Nazwisko, Miasto FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' AND Miasto IN ('Kraków', 'Warszawa'); SELECT Imię, Nazwisko, Miasto FROM Uczniowie WHERE Miasto NOT IN ('Gdynia', 'Gdańsk', 'Sopot'); 10

10. Operatory logiczne dla programistów: W MySQL operatory logiczne AND, OR i NOT można zapisywać także jako odpowiednio &&, i! Zadanie (dość trudne): Napisz kwerendę listującą imiona i nazwiska wszystkich uczennic oraz ich atrakcyjność liczoną tak oto: a) jeśli uczennica jest urodzona nie później niż 31 maja 1987 r., to jej atrakcyjność (tak ma się nazywać kolumna) jest równa 1 (w przeciwnym razie - 0), b) jeśli dziewczyna mieszka w Warszawie, jej atrakcyjność jest także 1 (dla innych miast - 0). Atrakcyjności się sumują - jeśli obydwa przypadki są spełnione (czas urodzenia i miejsce zamieszkania), to atrakcyjność łączna jest równa 2. W kolumnie atrakcyjności może być zatem jedna z trzech wartości: 0, 1 lub 2. SELECT Imię, Nazwisko, (Data_urodzenia <#1987-6-1#) + (Miasto = 'Warszawa') AS Atrakcyjność FROM Uczniowie WHERE Płeć = 'K' ORDER BY Nazwisko; Zadanie: Jaki będzie wynik następującej kwerendy?: SELECT "Uczniowie" FROM Uczniowie; Zostanie zasygnalizowany błąd wykonania. Nie. Kwerenda wykona się poprawnie. To, że w ciągu znaków w SELECT podano nazwę tabeli, występującej w opcji FROM, jest całkowicie nieistotne - z punktu widzenia SQL jest to stały ciąg znaków (byłby błąd, gdyby pominięto cudzysłowy). Wypisana zostanie pusta tabela, niezawierająca ani jednego wiersza. Nie. Wypisany zostanie tylko jeden wiersz z tekstem "Uczniowie". Nie. Wypisana zostanie liczba rekordów w tabeli Uczniowie. Nie. Pomijając to, że obliczania liczby rekordów w tabeli jeszcze nie "braliśmy", nie ma tu nic co by sugerowalo to. Wypisany zostanie wiersz "Uczniowie" tyle razy, ile jest rekordów w tabeli Uczniowie. Tak. Ponieważ nie podano żadnego kryterium wyboru, z tabeli Uczniowie pobrane zostaną wszystkie rekordy. Dla każdego zostanie wypisana ta sama stała wartość - ciąg znaków "Uczniowie" (nie interesuje nas żadne pole w rekordzie, ani Imię ani Nazwisko). Jeśli masz watpliwości, możesz tę kwerendę wstawić do któregokolwiek pola edycyjnego kursu, chociażby na poprzedniej stronie i wysłać do serwera. 11

Funkcje wbudowane Funkcję wywołuje się, podając jej nazwę i w nawiasach (nie oddzielonych spacją od nazwy funkcji) - argument lub argumenty funkcji, oddzielone przecinkami (istnieją funkcje bezargumentowe). Argumentami funkcji są najczęściej pola w rekordzie (faktycznie nazwy kolumn w tabeli). Funkcje wbudowane SQL są różne. Najbardziej popularne to tzw. funkcje agregujące. Bardzo często chcemy dokonać na bazie jakichś zapytań zbiorczych: obliczyć ile mamy rekordów spełniających pewien warunek, znaleźć minimalną, maksymalną lub średnią wartość w pewnej kolumnie (np. pensję pracowników) etc. Język SQL dostarcza użytkownikowi funkcji, które można wykorzystać w takich zapytaniach. Najbardziej znane z nich to funkcje standardowe: COUNT, SUM, AVG, MIN i MAX. 12

11. Funkcja COUNT Funkcja COUNT może być używana w dwojaki sposób. Pierwszym i najbardziej popularnym jest liczenie rekordów spełniających dane kryteria COUNT(*) Oto kwerenda podająca liczbę wszystkich rekordów w tabeli Uczniowie: SELECT COUNT(*) FROM Uczniowie; I liczba wszystkich uczennic mieszkających w Warszawie: SELECT COUNT(*) FROM Uczniowie WHERE Miasto='Warszawa' AND Płeć='K'; Pojawia się problem: tytułem w kolumnie wynikowej jest "COUNT(*)" - pod taką nazwą bowiem występuje ta kolumna w zdaniu SELECT. RDBMS automatycznie przypisuje generowanemu polu nazwę podaną w kwerendzie (faktycznie tekst definiujący kolumnę), tu COUNT(*) właśnie. Nazwa COUNT(*) nie mówi oczywiście nic o tym, jakie rekordy są liczone. Po to, żeby tę nazwę zmienić, użyjemy kolejnej opcji zdania SELECT - czyli ALIAS. Pozwala ona określić nazwę kolumny, by np. nazywała się 'Warszawianki': SELECT COUNT(*) AS Warszawianki FROM Uczniowie WHERE Miasto='Warszawa' AND Płeć='K'; Nazwa podana w opcji ALIAS musi być ciągiem znaków nie rozdzielonym spacją. Najczęściej do rozdzielenia (pozornego) słów używa się podkreślenia. Moglibyśmy zatem zamiast 'Warszawianki' użyć nazwy 'Uczennice_z_Warszawy' (rozdzielenie słów myślnikiem - 'Uczennice-z-Warszawy' - da błąd). Jeśli jako argument funkcji COUNT poda się nazwę kolumny np. COUNT(Telefon) (to drugi sposób wywoływania tej funkcji), podana zostanie liczba wszystkich rekordów, które w tej kolumnie nie mają wartości NULL. Dwie następne funkcje, MIN i MAX, zwracają odpowiednio wartość najmniejszą i największą w danej kolumnie (ściślej: wyrażenia będącego ich argumentem). A skoro operatory porównania > i < mogą się odnosić także do dat, zatem w sposób naturalny można wobec dat stosować funkcje MIN i MAX (np. MIN(Data_urodzenia) znajdzie najmniejszą (najwcześniejszą) datę wśród dat urodzin). Zadania: Znajdź datę urodzenia najmłodszej uczennicy. Napisz kwerendę podającą liczbę różnych miast, z których pochodzą uczniowie (np. po to, by można było mówić "nasi uczniowie pochodzą z N różnych miejscowości w Polsce"). SELECT MIN(Data_urodzenia) FROM Uczniowie WHERE Płeć='K'; SELECT COUNT(DISTINCT Miasto) AS Miasta_naszych_uczniów FROM Uczniowie; 13

AS jest opcjonalne: Tworząc w kwerendzie alias kolumny nie trzeba pisać AS - można podać nazwę aliasu po spacji. Dwa zapisy SELECT COUNT(*) AS Obliczony_wynik FROM... SELECT COUNT(*) Obliczony_wynik FROM... są poprawne i dadzą ten sam wynik. Ponieważ AS jest opcjonalne, to jeśli zapomni się przecinka na liście kolumn, kolumna oddzielona od poprzedniej spacją zostanie potraktowana jako alias poprzedniej (nie będzie komunikatu o błędzie). By takich sytuacji uniknąć, zaleca się pisanie zawsze explicite AS 14

12. Funkcje daty Zaczniemy od zadania z poprzedniego tematu: 'Napisz zdanie SELECT wybierające wszystkie Krakowianki urodzone w maju'. Poprzednio, rozwiązując je, sprawdzaliśmy datę urodzenia (czy jest w zakresie 1-31 maja 1987). Wymagało to względnie dużo pisania, a co ważniejsze: ograniczało się tylko do dat z roku 1987. Teraz zapiszemy rzecz prościej i bardziej uniwersalnie. Użyjemy funkcji MONTH. Jej argumentem jest data, a funkcja zwraca numer miesiąca w tej dacie. Oto rozwiązanie: SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie WHERE Miasto = 'Kraków' AND Płeć = 'K' AND MONTH(Data_urodzenia) = 5; Chcemy wiedzieć, w jakich dniach tygodnia rodzili się uczniowie. Wykorzystamy do tego inną funkcję wbudowaną, DAYNAME, zwracającą nazwę dnia tygodnia (w języku angielskim) danej daty. SELECT Nazwisko, DAYNAME(Data_urodzenia) AS Dzień_tygodnia FROM Uczniowie; Inne funkcje daty: Funkcja DAYOFMONTH(Date), która dla danej daty zwraca numer dnia w miesiącu bezargumentowa funkcja CURDATE() zwracająca bieżącą datę, np.: DAYOFMONTH( '1987-10-17') - zwraca 17 YEAR(Data_urodzenia)=1987 wybierze urodzonych w roku 1987 CURDATE() = zwraca bieżącą datę. Oto wypis bieżącej daty: SELECT CURDATE() AS Data_dzisiejsza; dwuragumentowa funkcja MOD - modulo (nie jest to funkcja daty). Wywołanie MOD(12,9) zwraca 3 Zadania: Szukamy (imiona, nazwiska, daty urodzenia) tylko tych uczniów, którzy urodzili się w niedzielę. Chcemy wiedzieć, którzy uczniowie mają urodziny w tym miesiącu lub w miesiącu następnym. SELECT Imię, Nazwisko, Data_urodzenia, DAYNAME(Data_Urodzenia) AS Dzień_urodzin FROM Uczniowie WHERE DAYNAME(Data_Urodzenia) LIKE 'Sun* ' ORDER BY 2; SELECT Imię, Nazwisko, Data_urodzenia FROM uczniowie WHERE MONTH(Data_urodzenia)=MONTH(CURDATE()) AND DAYOFMONTH(Data_urodzenia) 15

BETWEEN DAYOFMONTH(CURDATE()) AND 31 OR MONTH(Data_urodzenia)= MOD(MONTH(CURDATE()), 12) + 1 ORDER BY Data_urodzenia 16

13. LENGTH Zwraca długość ciągu. Np. wywołanie LENGTH('Kraków') daje wartość 6. Zadanie: wyświetl imiona i nazwiska w tabeli Uczniowie od nazwiska najdłuższego do najkrótszego, z podaniem liczb liter w nazwisku (w obrębie tych samych długości nazwiska mają być uporządkowane alfabetycznie). SELECT Imię, Nazwisko, LENGTH(Nazwisko) FROM Uczniowie ORDER BY LENGTH(Nazwisko), Nazwisko; Dwie następne i bliźniacze funkcje, LOWER i UPPER, pozwalają manipulować wielkością liter w tabeli wynikowej. Ich argumentami są zazwyczaj pola tekstowe. Oto kwerenda, dająca listę nazwisk pisanych wielkimi literami: SELECT Imię, UPPER(Nazwisko) AS Nazwisko from Uczniowie ORDER by Nazwisko; Zadanie: Napisz kwerendę wyświetlającą trzy wartości: najmniejszą, największą i średnią długość nazwiska ucznia (do obliczenia tej ostatniej użyj funkcji AVG, która zwraca wartość przeciętną z pól mających wartości różne od NULL). SELECT MIN(LENGTH(Nazwisko)) AS Najkrótsze, MAX(LENGTH(Nazwisko)) AS Najdłuższe, AVG(LENGTH(Nazwisko)) AS Przeciętne FROM Uczniowie; 17

14. Concat Chcemy mieć w jednej kolumnie imię i nazwisko ucznia. W dodatku nazwisko ma być wielkimi literami np. 'Michał ZUBRZYCKI' (całość ma być uporządkowana wg nazwisk). Musimy zatem połączyć w jakiś sposób imię z nazwiskiem. W MySQL istnieje funkcja CONCAT(Ciąg1, Ciąg2, Ciąg3, ), zwracająca jeden ciąg powstały z połączenia wszystkich argumentów (w innych systemach RDBMS operatorem konkatencacji ciągów jest ). Oto pierwsze rozwiązanie zadania: SELECT CONCAT(Imię, UPPER(Nazwisko)) AS Uczeń FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko; Lecz nazwiska są wielkimi literami i uporządkowane poprawnie, ale są połączone z imionami w jeden ciągły tekst. Muszą być rozdzielone. Zadanie: zmodyfikuj powyższą kwerendę tak, żeby imię i nazwisko (to ostatnie pisane wielkimi literami) były w jednej kolumnie, ale rozdzielone spacją. UPPER(Nazwisko)) AS Uczeń FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko; Oto wersja rozwiązania zadania z użyciem funkcji CONCAT_WS: SELECT CONCAT_WS(' ', Imię, UPPER(Nazwisko)) AS Uczeń FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko; Różnica jest praktycznie kosmetyczna Zarówno CONCAT_WS, jak i CONCAT, są funkcjami własnymi MySQL i w innych systemach RDBMS mogą być niedostępne lub inaczej się nazywać. 18

15. Substring SUBSTRING, pozwala wybierać podciąg z ciągu znaków SUBSTRING(ciąg_znaków, pozycja, długość) Zadanie: Napisz kwerendę wypisującą inicjały wszystkich uczniów, z kropkami (np. Jan Kowalski powinien być wypisany jako "J.K."). Lista powinnna być uporządkowana alfabetycznie, rosnąco. SELECT CONCAT(SUBSTRING(Imię, 1,1), '.', SUBSTRING(Nazwisko,1,1), '.') AS Inicjały FROM Uczniowie ORDER BY 1; Dodatkowe kolumny w kwerendzie W jednym z poprzednich tematów była mowa o 'wyrażeniach selekcji' i o wartości stałej jako kolumnie w kwerendzie. Napisanie w SELECT jako wyrażenia selekcji tylko ciągu 'Witajcie, relacyjne bazy danych!' (bez opcji FROM i nazwy tabeli) dawało w wyniku kolumnę o tym tytule i tej wartości (jeden wiersz). Celem zadania jest utworzenie tabeli do wypełnienia przez nauczyciela (w praktyce będą one drukowane i te wydruki będą wypełniane). Zadania: Chcemy mieć wydruk, na którym byłyby w jednej kolumnie imiona i nazwiska uczniów (wielkimi literami) i obok pusta kolumna, o nazwie 'Obecność', gdzie moglibyśmy stawiać np. krzyżyk, jeśli uczeń jest obecny. Podobny problem: chcemy mieć wydruk, na którym w pierwszej kolumnie byłyby imiona i nazwiska uczniów (wielkimi literami), a obok pięć pustych kolumn o skrótowych nazwach 'Pon', 'Wto', 'Śro', 'Czw', 'Pią', w których można by zaznaczać nieobecność ucznia w danym dniu tygodnia. SELECT CONCAT(Imię, ' ', UPPER(Nazwisko)) AS Uczeń, ' ' AS Obecność FROM uczniowie ORDER BY Nazwisko; SELECT CONCAT(Imię, ' ', UPPER(Nazwisko)) AS Uczeń, ' ' AS Pon, ' ' AS Wto, ' ' AS Śro, ' ' AS Czw, ' ' AS Pią FROM uczniowie ORDER BY Nazwisko; 19

Które zapytanie jest niepoprawne i dlaczego? SELECT Imię, Imię, Nazwisko, Miasto FROM Uczniowie; SELECT COUNT (*) FROM Uczniowie WHERE Miasto='Warszawa'; SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko WHERE Płeć='K'; SELECT * FROM Uczniowie WHERE Data_urodzenia => #1987-6-1#; SELECT COUNT(DISTINCT MONTH(Data_urodzenia)) FROM Uczniowie; SELECT SUM(LENGTH(Nazwisko) + LENGTH(Imię))) AS Wszystkie_litery FROM Uczniowie; 20

16. Group by Chcemy znaleźć liczby uczniów z poszczególnych miast. Np. liczbę uczniów z Warszawy SELECT COUNT(*) FROM Uczniowie WHERE Miasto='Warszawa'; Chcemy dokonać zbiorczych obliczeń dla różnych miast, tj. mieć listę miast i przy każdym - liczbę mieszkających w nim uczniów. Do rozwiązania tego zadania trzeba użyć innej opcji zdania SELECT - GROUP BY. SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie GROUP BY Miasto ORDER BY 2 DESC; Opcja GROUP BY ("grupuj wynik wg") pozwala użyć funkcji agregujących (SUM, AVG, MAX, MIN, COUNT) nie do całej tabeli, ale do grup wierszy w tabeli wynikowej. Innymi słowy: GROUP BY określa zakres działania funkcji np. COUNT - tu działa ona dla każdego miasta niezależnie (podobnie jest dla innych funkcji agregujących). Bez opcji GROUP BY funkcja COUNT, a także pozostałe funkcje agregujące, działają na całej tabeli (na wszystkich wierszach). Dla każdej grupy, tu: dla każdego miasta, GROUP BY generuje jeden wiersz. Jeśli, oprócz funkcji agregującej, będzie się chciało wyszukać inne kolumny, ale nie użyje się opcji GROUP BY, zostanie zasygnalizowany błąd. Tak będzie np. w przypadku kwerendy: SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie; Przy próbie jej wykonania wypisany zostanie komunikat o mieszaniu kolumn z funkcjami agregującymi, niedopuszczalnym bez użycia GROUP BY. Nie bardzo wiadomo jak należałoby wypisać (potraktować) wynik powyższej kwerendy bez grupowania wyników (które miasto i jaką liczbę podać). 21

Zadania: Wypisz listę miast, z liczbą uczennic z każdego miasta, uporządkowaną malejąco wg liczby uczennic. Wypisz dla każdego miasta: miasto, imię i nazwisko (w jednej kolumnie) oraz datę urodzenia najmłodszej uczennicy. Nazwisko ma być wielkimi literami, a kolumny 2 i 3 mają nazywać się 'Najmłodsza_uczennica' i 'Data_urodzenia'. Napisz kwerendę listującą numery miesięcy, z liczbami uczniów, którzy urodzili się w tym miesiącu, uporządkowaną malejąco wg liczby uczniów, a w obrębie tej samej liczby urodzeń - wg numerów miesięcy, rosnąco. Kolumny mają być zatytułowane 'Miesiąc' i 'Liczba_uczniów'. SELECT Miasto, CONCAT(Imię, ' ', UPPER(Nazwisko)) AS Najmłodsza_uczennica, MIN(Data_urodzenia) AS Data_urodzenia FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' GROUP BY Miasto; SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' GROUP BY Miasto ORDER BY 2 DESC; SELECT Miasto, CONCAT(Imię, ' ', UPPER(Nazwisko)) AS Najmłodsza_uczennica, MIN(Data_urodzenia) AS Data_urodzenia FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' GROUP BY Miasto; SELECT MONTH(Data_urodzenia) AS Miesiąc, COUNT(*) AS Liczba_uczniów FROM Uczniowie GROUP BY 1 ORDER BY 2 DESC, 1 ASC; 22

17. Having Poprzednie zadanie: wygenerować listę miast, z liczbą uczennic pochodzących z każdego. SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie WHERE Płeć='K' GROUP BY Miasto ORDER BY 2 DESC; Chcemy wybrać tylko te miasta, z których pochodzą co najmniej dwie uczennice SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie GROUP BY Miasto HAVING COUNT(*) >= 2 ORDER BY 2 DESC; Gdyby chodziło o miasta, z których pochodzi tylko jeden uczeń, warunek w HAVING byłby COUNT(*)=1. Podstawowa różnica między WHERE i HAVING polega na tym, kiedy w procesie tworzenia tabeli wynikowej opcje te są wykorzystywane. Otóż WHERE służy do określenia, które wiersze z tabeli wybrać, HAVING zaś 'działa' na rezultacie wyboru (już po zastosowaniu WHERE). Tę różnicę widać w kwerendach. Kwerenda SELECT COUNT(*) FROM Uczniowie WHERE Miasto LIKE 'W%'; wykona się poprawnie (liczba uczniów mieszkających w miastach o nazwach zaczynających się na literę W WHERE wyszuka takie rekordy w tabeli Uczniowie). Natomiast dwie kwerendy: SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie WHERE Miasto LIKE 'W%' GROUP BY Miasto; SELECT Miasto, COUNT(*) FROM Uczniowie GROUP BY Miasto HAVING Miasto LIKE 'W%'; wykonają się identycznie. 23

18. Limit Pozwala kontrolować liczbę wierszy, jakie otrzymuje się w wyniku wykonania kwerendy. Może mieć jeden albo dwa argumenty (liczby naturalne). Jeśli w LIMIT poda się tylko jeden argument, SELECT potraktuje go jako liczbę wierszy, jakie ma wyświetlić. Oto kwerenda wypisująca trzy pierwsze osoby z alfabetycznej listy uczniów: SELECT * FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko LIMIT 3; Jeśli w LIMIT poda się dwa argumenty (oddzielone przecinkiem), pierwszy z nich zostanie potraktowany jako przesunięcie od początku wyniku (tyle pierwszych wierszy ma zostać pominiętych), a drugi - jako liczba wierszy do wyświetlenia. Oto kwerenda wyświetlająca 7 wierszy z tabeli Uczniowie, począwszy od wiersza 5 (4 pierwsze mają być pominięte): SELECT * FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko LIMIT 4, 7; Zadania: Napisz kwerendę, która wypisuje wszystkie wiersze z tabeli Uczniowie, począwszy od 15-tego (uporządkowanie wg nazwisk). Wiedząc, że do wybierania losowo rekordów z tabeli można użyć bezargumentowej funkcji RAND() (trzeba jej użyć w opcji ORDER BY), napisz kwerendę wybierającą trzy przypadkowe osoby z tabeli Uczniowie (np. do odpytywania przez nauczyciela). Napisz kwerendę wypisującą najdłuższe nazwisko ucznia, z długością tego nazwiska (liczba znaków). SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie ORDER BY RAND() LIMIT 3; 24

Podsumowując: lista, porządek i sens opcji zdania SELECTSELECT (to co wybieramy)... FROM (tabela lub tabele, z których wybieramy) WHERE (kryteria wyboru) GROUP BY(wg jakiej kolumny grupować) HAVING (filtr na grupowaną zawartość) ORDER BY (uporządkowanie wyniku) LIMIT (ograniczenia liczby wybranych rekordów) Zadanie: Wybierz niepoprawne zapytanie(wszystkie odnoszą się do tabeli Uczniowie) SELECT Imię, Imię, Nazwisko, Miasto FROM Uczniowie; OK - w zdaniu SELECT można wybierać więcej niż raz tę samą kolumnę. SELECT COUNT (*) FROM Uczniowie WHERE Miasto='Warszawa'; BŁĄD - między COUNT a nawiasem otwierającym nie może być spacji. SELECT Imię, Nazwisko FROM Uczniowie ORDER BY Nazwisko WHERE Płeć='K'; BŁĄD - zła kolejność: najpierw powinno być kryterium określające rekordy do wybrania (WHERE), a po nim podany sposób uporządkowania wyniku (ORDER BY). SELECT * FROM Uczniowie WHERE Data_urodzenia => '1987-6-1'; BŁĄD - źle napisany operator "większy lub równy"( powinno być >=). SELECT COUNT(DISTINCT MONTH(Data_urodzenia)) FROM Uczniowie; OK - zapytanie poprawne (kwerenda oblicza liczbę różnych miesięcy, w których rodzili się uczniowie, maksymalnie 12). SELECT SUM(LENGTH(Nazwisko) + LENGTH(Imię))) AS Wszystkie_litery FROM Uczniowie; Błąd - Wprawdzie kwerenda jest logicznie poprawna - obliczenie łącznej sumy liter w imionach i nawiskach wszystkich uczniów - ale ma jeden nawias zamykający za dużo (jak się go usunie, kwerenda zadziała). 25

Podstawową - i na razie jedyną - tabelą w naszej bazie danych będzie tabela Uczniowie. Każdy uczeń będzie w niej opisany przez rekord o 6 polach: Imię Nazwisko Miasto - Zakładamy, że uczniowie mogą mieszkać w różnych miastach Polski Data_urodzenia - Data w formacie 2004-10-23 (dopuszczalny też będzie format z ukośnikami jako separatorami, np. 2004/10/23). Telefon - ciąg znaków (nie zakładamy nic o formacie numeru Płeć - Pole może przybierać tylko dwie wartości: 'K' (kobieta) lub 'M' (Mężczyzna) Imię Nazwisko Miasto Data_urodzenia Telefon Płeć Jan Łukomski Warszawa 1990-12-10 826-44-56 M Anna Wierzbicka Kraków 1987-2-21 621-66-10 K.................. Użyto tu polskich liter. Można ich oczywiście używać także w zdaniach SQL. O typach pól (znakowe, numeryczne, data) będziemy mówić później, tu wystarczy, gdy powiemy, że wszystkie pola w tabeli Uczniowie są znakowe, z wyjątkiem daty - ta ma szczególny format, którym jest data właśnie i RDBMS to rozumie, pozwalając nam pisać np. '1987-02-03', '1987-2-3', '1987/2/3' - wszystkie one zostaną odczytane poprawnie i system będzie rozumiał, co w nich jest rokiem, co miesiącem, co dniem (przyjmie też datę bez separatorów, w postaci '19870312', ale ten format zapisu wymaga podawania zawsze dwóch cyfr miesiąca i dnia i jest mało czytelny). Zrozumie również, jeśli podamy warunek data > '2004-1-1' (data późniejsza niż 1 stycznia 2004 r.), ale nie przyjmie w dacie zbędnych spacji: data '2004-1 -1' zostanie uznana za błędną. Stosowany przez nas format daty jest formatem ISO. 26

Wybieranie informacji z wielu tabel polecenie JOIN SELECT tabela1.pole1, tabela2.pole2 FROM tabela1 INNER JOIN tabela2 ON tabela1.pole0=tabela2.pole3 Np. Tabela Klienci zawier pola Imiona, nazwiska, anumery tabela Telefony. Tabele połaczone są relacją jeden-do-wielu poprzez pole id_k. Chcemy uzyskac kwerende zawierajaca imiona, nazwiska i numery telefonów. SELEKT Klienci.Nazwisko, Klienci.Imię, Telefony.Numery FROM Klienci INNER JOIN Telefony ON Klienci.Id_k=Telefony.Id_k Chcemy aby imię i nazwisko były połączone w jednym polu: SELEKT Klienci.Nazwisko,+ + Klienci.Imię AS Nazwanowegopola, Telefony.Numery FROM Klienci INNER JOIN Telefony ON Klienci.Id_k=Telefony.Id_k INSERT INTO Wstawienie do tabeli nowego rekordu INSERT INTO nazwa tabeli (pole1, pole2) VALUES (wrtość1, wartość2) Do tabeli Uczniowie dodajemy nowy rekord: INSERT INTO Uczniowie (Imię, Nazwisko, Miasto, Data_urodzenia, Telefon) VALUES ( Kazimierz, Kazimierzowy, Kraków, 1988-02-03 ) UPDATE Modyfikacja jednego lub wielu pól UPDATE nazwatabeli SET pole1=nowawartość[,pole2=nowawartość,..] WHERE warunek Uzupełniamy w tabeli uczniowie nr telefonu o kierunkowy: UPDATE Uczniowie SET Telefony= (71) & Uczniowie.Telefony WHERE Uczniowie.Id_k=3 27