Tematy maturalne z języka polskiego sesja wiosenna 2010/2011 1
LITERATURA 1. O czym człowiek rozmawia z Bogiem? Modlitwy literackie. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane teksty literatury polskiej. 2. Omów problem wykorzenienia w odwołaniu do wybranych przykładów z kręgu literatury tzw. nurtu chłopskiego. 3. Sposób funkcjonowania mitu dzieciństwa i domu rodzinnego w literaturze. Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów 4. Różne spojrzenia na wieś i problemy jej mieszkańców. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane teksty literatury polskiej. 5. Historia a powieść historyczna. Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i opracowań historycznych. 6. Krytyczne postawy pisarzy wobec własnego narodu. Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów 7. Literackie zbliżenia i konfrontacje przedstawicieli odmiennych grup społecznych, narodów, kultur - omów problem w odwołaniu do wybranych utworów. 8. Literackie autoportrety - omów problem na przykładzie wybranych tekstów literackich oraz biografii ich twórców. 9. Różnice w sposobach rozumienia patriotyzmu. Omów problem w odwołaniu do wybranych dzieł literatury polskiej. 10. Żywotność wzorców ideowych i estetycznych romantyzmu. Omów problem w odwołaniu do wybranych dzieł literackich późniejszych epok. 11. Biblijne inspiracje w twórczości pisarzy XIX i XX wieku. Omów problem na wybranych 12. Różne sposoby pojmowania i realizowania idei wolności. Omów problem na wybranych przykładach 13. Urzędnik w literaturze. Przedstaw sposoby kreacji bohaterów w literaturze polskiej i światowej. 14. Sposoby weryfikacji i reinterpretacji narodowych mitów. Omów problem na wybranych przykładach 15. Literackie sposoby analizy ludzkiej psychiki. Przedstaw problem na przykładzie wybranych powieści psychologicznych. 16. Od wielkiej ideologii do wielkiego terroru. Omów problem w odwołaniu do wybranych dzieł 17. Literackie podróże na Wschód. Przedstaw sposoby kreacji bohaterów w literaturze polskiej i światowej. 2
18. Literackie spotkania wrogów. Rozwiń temat w oparciu o literaturę polska i światową. 19. Jednostka wobec sił historii. Omów problem w odwołaniu do wybranych przykładów 20. Paraboliczne sposoby ujmowania ludzkiej egzystencji. Omów problem na wybranych przykładach 21. Inteligent polski. Omów sposoby kreowania bohaterów, odwołując się do wybranych tekstów 22. Bohaterowie w maskach. Na wybranych przykładach literackich przedstaw sposoby ich kreowania. 23. Stół odzwierciedleniem tradycji polskiej. Omów temat w odwołaniu do wybranych przykładów 24. Przyroda ojczysta jako temat i źródło inspiracji artystycznych. Rozwiń temat w oparciu o utwory romantyczne. 25. Portrety Żydów polskich w literaturze. Przedstaw różnorodność ujęcia postaci w wybranych dziełach. 26. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób ich kreowania w wybranych utworach 27. Przedstaw charakter kultury ziemiańskiej na przykładzie wybranych utworów z polskiej literatury różnych epok. 28. Ballada romantyczna jako źródło inspiracji dla twórców późniejszych epok. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów. 29. Portret artysty w literaturze. Porównaj różne kreacje, odwołując się do wybranych przykładów. 30. Różne koncepcje dramatu na przestrzeni dziejów. Porównaj je, odwołując się do wybranych tekstów dramatycznych i teoretycznych rozpraw w różnych epokach. 31. "Polaków portret własny" w literaturze. Porównaj wizerunki Polaków w różnych tekstach 32. Polityk, gospodarz, artysta - różne sposoby realizowania siebie i znaczenia swojego śladu w rzeczywistości przez bohaterów literackich epok odrodzenia i oświecenia. 33. Czy banał, nijaka codzienność mogą stanowić temat wybitnego dzieła literackiego? Odpowiedz na pytanie, odwołując się do wybranych utworów 34. "Miasto - przestrzeń znacząca, miejsce destrukcji, szansa rozwoju..." Jaki sens nadała literatura temu motywowi? Odpowiedz, odwołując się do wybranych utworów 3
35. Od naśladownictwa rzeczywistości do deformacji - tradycja i nowoczesność w literaturze XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 36. Władza - powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, namiętność, pokusa... Do jakich refleksji na ten temat skłania Cię literatura wybranych dzieł literackich? 37. Człowiek sam musi określić, co w życiu jest najważniejsze. Świat jakich wartości - ważnych dla Ciebie - odnajdujesz w utworach literackich? 38. Każda epoka tworzy bohaterów na miarę swoich czasów. Antyk stworzył Achillesa, średniowiecze Rolanda. Kim był bohater XIX wieku? Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 39. "Nie wszystek umrę"(horacy). Rozważania o roli literatury w budowaniu uniwersalnego systemu wartości. Omów zagadnienie na wybranych przykładach 40. Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert to wielcy współcześni moraliści. Zaprezentuj swoją ocenę tego stwierdzenia odwołując się do wybranych wierszy tych poetów. 41. Czy literatura pomaga współczesnemu człowiekowi w kształtowaniu postawy moralnej? Przedstaw swoje zdanie na ten temat, odwołując się do wybranych utworów 42. Refleksyjnie, żartobliwie, groteskowo. Twoje rozważania o różnych sposobach ukazywania świata i człowieka w wybranych utworach 43. "Jak żyć - spytał mnie ktoś, kogo ja miałam zapytać o to samo" (Wisława Szymborska). Przedstaw sposoby na życie udane, odwołując się utworów różnych epok 44. Omów problem zniewolenia człowieka w XXw., odwołując się do wybranych tekstów 45. Bohaterowie literaccy wobec wartości fundamentalnych i wyborów ostatecznych. Omów problem w odwołaniu do wybranych utworów. 46. "Jest zawsze miejsce na nadzieję" (Gustaw Herling-Grudziński). Zaprezentuj utwory literackie, w których odnalazłaś motyw nadziei i wiary w sens pokonywania trudności. 47. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach literackich różnych epok. 48. Praca jako miernik wartości człowieka. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów 49. Literackie portrety matek. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów 4
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Stolica Polski w literaturze i malarstwie. Rozwiń temat w oparciu o wybrane teksty kultury. 2. Symbolika stroju w literaturze i innych sztukach. Omów problem na wybranych 3. Opozycja kultura - natura w literaturze i innych sztukach. Omów problem na wybranych 4. Oryginalność i konwencja. Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i innych dzieł sztuki. 5. Funkcjonowanie mitów kształtujących tożsamość narodową. Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i innych dzieł sztuki. 6. Funkcje kreacji heroicznych w polskiej sztuce. Omów problem w odwołaniu do wybranych dzieł literackich i malarskich. 7. Człowiek wobec dylematu wiary.omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i dzieł malarskich. 8. Klasycyzm - estetyka, światopogląd, sposób na życie...? Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i innych dzieł sztuki. 9. Świat jest teatrem, aktorami ludzie". Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i innych dzieł sztuki. 10. Scharakteryzuj tyrana, despotę, władcę absolutnego... w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i dzieł malarskich. 11. Świat na opak" jako sposób przedstawiania i objaśniania rzeczywistości. Omów problem w odwołaniu do wybranych dzieł literackich i malarskich. 12. Śmiech, który uzdrawia i oczyszcza. Omów problem w odwołaniu do wybranych tekstów literackich i dzieł malarskich. 13. Scharakteryzuj - w odwołaniu do wybranych przykładów - sposób funkcjonowania figury skąpca w literaturze i malarstwie. 14. Scharakteryzuj literackie obrazy miłości jako odbicie artystycznych konwencji i obyczajowości różnych epok. Omów problem na wybranych 15. Omów sposoby funkcjonowania mitu Narcyza w literaturze i innych sztukach. 16. Smutek, pesymizm, melancholia... jako sposób przeżywania i opisywania świata. Omów problem na przykładzie wybranych dzieł literackich i malarskich. 17. Sposoby funkcjonowania mitu prometejskiego w literaturze i innych sztukach. Omów problem na wybranych 18. Oniryzm jako sposób kreowania świata przedstawionego. Omów problem w odwołaniu do wybranych dzieł literackich i malarskich. 5
19. Wykaż, że kultura średniowieczna stała się inspiracją dla twórców literatury i sztuki epok późniejszych. 20. Tatry i Zakopane w artystycznych doznaniach. Omów temat w oparciu o literaturę, malarstwo i muzykę. 21. Sposoby funkcjonowania archetypu mistrza i ucznia w literaturze i filmie. Omów problem na wybranych 22. Dzieło malarskie jako inspiracja dla wyobraźni poety. Omów problem na wybranych 23. Związki sztuki ze światopoglądem epoki. Omów problem na wybranych 24. Człowiek jest częścią natury. Uzasadnij tezę na wybranych przykładach literackich i malarskich. 25. Jesteśmy Europejczykami. Wskaż wartości, które proponuje współczesna literatura i sztuka polska innym narodom. 26. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych 27. Symbol w literaturze i w malarstwie. Porównaj sposoby jego wykorzystania w wybranych dziełach z okresu modernizmu. 28. Topos stworzenia świata w literaturze i sztuce. Omów jego funkcję, analizując wybrane utwory literackie, dzieła plastyczne i inne. 29. Wizja historii Polski w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 30. Literackie, malarskie, muzyczne wizje ogrodu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 31. Artystyczne interpretacje pejzażu wiejskiego w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 32. Folklor jako natchnienie pisarzy i malarzy różnych epok. Omów temat na wybranych 33. Omów sposoby funkcjonowania wątków i symboli biblijnych w literaturze i sztuce wybranych epok. 34. Twórczość Stanisława Wyspiańskiego inspiracją dla poszukiwań artystycznych w teatrze polskim XX wieku. 6
JĘZYK 1. Błędy językowe w czasopismach. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 2. Język reklam radiowych i telewizyjnych. Dokonaj analizy i oceny wybranych przykładów. 3. Gwara środowiskowa. Omów jej cechy na przykładach z własnego otoczenia. 4. Język narzędziem zniewolenia. Rozważ problem, odwołując się do utworów realizujących poetykę socrealizmu. 5. Pieśni, które integrowały naród. Zanalizuj język, styl i wersyfikację Bogurodzicy", "Pieśni Legionów" i Mazurka Dąbrowskiego. 6. Scharakteryzuj, na konkretnych przykładach, słownictwo komputerowe. 7. Zanalizuj sposoby funkcjonowania w reklamie literackich toposów, cytatów, bohaterów. 8. Nazwiska znaczące w literaturze. Omów ich funkcjonowanie, odwołując się do wybranych przykładów. 9. Rodzaje błędów językowych i mechanizmy ich powstawania. Omów zjawisko, opierając się na wybranych przykładach z prasy młodzieżowej. 10. Zanalizuj na wybranych przykładach język poczty elektronicznej i rozmów na żywo przez Internet (chat). 11. Stylizacja gwarowa. Przedstaw jej funkcje na podstawie wybranych przykładów. 12. Środki językowej perswazji. Omów ich funkcję na przykładzie tekstów publicystycznych wybranych epok. 13. Tak mówią uczniowie. Przedstaw i oceń żargon młodzieżowy. 14. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 15. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś. 16. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych 17. Ludzie listy piszą...formy korespondencji dawniej i dziś. 7