Tematy prezentacji maturalnych na ustną część egzaminu z języka polskiego w roku szkolnym 2014/2015 I. LITERATURA: 1. Przedstaw różne ujęcia motywu lekarza w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 2. Inspiracje kulturą Orientu w literaturze polskiej. Omów zjawisko na wybranych 3. Świat lat dziecięcych jako temat utworów literackich. Przedstaw różne sposoby realizacji tego motywu, odwołując się do wybranych utworów literackich. 4. Przedstaw różne sposoby kreowania Sarmatów w oparciu o analizę wybranych dzieł literatury polskiej. 5. Perswazja i apel w utworach patriotycznych. Omów ich rolę w wybranych tekstach 6. Funkcjonowanie motywu pracy w literaturze Zaprezentuj w oparciu o wybrane utwory. 7. Literacki motyw tańca. Odwołując się do wybranych utworów, określ jego znaczenie i funkcje. 8. Żony w literaturze - przedstaw ich portrety, wybierając odpowiednie utwory. Zwróć uwagę na rolę, jaką odgrywają w rodzinie. 9. Porównaj kreacje polskiego chłopa w wybranych utworach literackich z 10. Franciszkanizm jako inspiracja dla twórców literatury XIX i XX wieku. Przestaw temat, analizując wybrane utwory. 11. Księża- pisarzami. Omów tematykę ich twórczości na wybranych 12. Omów funkcjonowanie motywu sumienia w literaturze, odwołując się do wybranych utworów 13. Exegi monumentum aere perennius. Porównaj różne ujęcia tego motywu, dokonując analizy wybranych tekstów literackich. 14. Literackie lekcje dla sprawujących władzę. Omów temat, odwołując się do utworów z 15. Polscy Don Kichoci. Przedstaw literackie kreacje idealistów, odwołując się do kilku utworów z 16. Spory pokoleniowe w literaturze. Omów' temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 17. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób i cel ich przedstawiania w utworach literackich. 18. Dokumentalizm i kreacjonizm w literaturze XIX i XX wieku. Omów temat na przykładzie wybranych utworów. 19. Biografia jako klucz do interpretacji utworów. Omów problem na przykładzie twórczości wybranego pisarza. 20. Historia jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw różne sposoby nawiązywania do przeszłości w literaturze polskiej i obcej. 21. Wielcy wodzowie i sposoby ich kreowania w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów z 22. Literatura w służbie ideologii. Przedstaw zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł literackich z 23. Człowiek w konfrontacji z naturą. Omów temat w oparciu o wybrane utwory literackie. 24. Pan i sługa w literaturze. Przedstaw różne sposoby realizacji tego motywu, odwołując się do wybranych utworów. 25. Miasto jako przestrzeń życiowa człowieka. Przedstaw różne ujęcia tego motywu w literaturze. 26. Nauczyciel i uczeń w literaturze. Porównaj różne ujęcia tego tematu w oparciu o analizę wybranych utworów z 27. Fantastyka w twórczości romantyków. Omów jej charakter oraz funkcje, analizując wybrane utwory z literatury polskiej i powszechnej. 28. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw różne sposoby nawiązywania do twórczości Jana Kochanowskiego.
29. Przedstaw funkcje maski i kostiumu historycznego w kreacji bohaterów literackich 30. Wojenne blizny w twórczości poetów wojny i okupacji. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych utworów. 31. Obyczaje stołu i tradycje kulinarne utrwalone w literaturze polskiej Omów temat na wybranych 32. Różne sposoby wykorzystania motywu szaleństwa i szaleńca w literaturze. Omów na wybranych przykładach z 33. Wizerunek Rosji i Rosjan w literaturze polskiej. Omów temat w oparciu o wybrane utwory. 34. Od herosa do pantoflarza. Przedstaw portret mężczyzny w wybranych utworach literatury polskiej i obcej. 35. Ukaż trudne pojęcie tolerancji. Omów problem na wybranych przykładach literackich z 36. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj cele publicystyki oświeceniowej i współczesnej. Porównaj wykorzystywane w nich środki wyrazu. 37. Wybitne postacie historyczne i sposoby ich kreacji w literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane teksty. 38. Zanalizuj funkcję komizmu i satyry na wybranych przykładach z literatury. 39. W jaki sposób pisarze wykorzystują symbolikę liczb? Omów temat na wybranych przykładach utworów literackich. 40. Żart, kpina jako narzędzie walki z ludzkimi wadami. Omów zagadnienie w oparciu analizę wybranych przykładów literackich. 41. Na wybranych przykładach omów funkcje pór dnia oraz pór roku. 42. Na wybranych przykładach omów różne znaczenia motywu mogiły. 43. Prześledź rozwój wybranego gatunku literackiego ( np. bajki, satyry, powieści przygodowej, powieści historycznej lub innych). 44. Pieniądze jako siła obracająca tryby świata - przekleństwo czy błogosławieństwo? Wpływ pieniądza na człowieka i jego życie ukazany przez pisarzy Omów na wybranych 45. Człowiek i świat w wierszach polskich poetów- noblistów. Omów problem, przywołując wybrane przez siebie teksty. 46. Wybór czy przekleństwo? Czym dla człowieka jest emigracja? Omów temat w oparciu o analizę wybranych utworów literackich z dwóch epok. 47. Człowiek - marionetka, człowiek - kreator. Przedstaw wymienione koncepcje człowieka, analizując wybrane utwory literackie. 48. Miłość do kobiety jako źródło natchnienia poetyckiego. Odwołując się do wybranych przykładów tekstów literackich, opisz i oceń wpływ osobistych doznań artystów na kształt dzieł literackich. 49. Jak cierpienie wpływa na człowieka? Przedstaw obrazy cierpienia ukazane w literaturze XX i XXI wieku. 50. Biblia jako inspiracja dla twórców literatury współczesnej. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory literackie. 51. Legendy i baśnie jako źródło inspiracji twórczej w literaturze Omów zagadnienie na wybranych 52. Literatura i psychologia. Na wybranych trzech przykładach bohaterów literackich omów złożone typy osobowości, zwyrodnienia, stany chorobowe (np. stadium obłędu, narcyzmu, chorobliwej miłości). 53. Czy człowiek jest istotą wolną? Omów temat, wykorzystując różne utwory literackie. 54. Wpływ domu rodzinnego na dalsze postawy życiowe bohaterów. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 55. Polemiki, spory, prowokacje - starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych utworów. 56. Przedstaw na wybranych przykładach obraz Holokaustu w literaturze polskiej. 57. Portrety Żydów w literaturze polskiej. Przedstaw różnorodność ujęcia postaci na wybranych
58. Artysta jako bohater literacki. Przedstaw i porównaj różne sposoby oraz znaczenie kreacji tej postaci w wybranych utworach 59. Motyw snu i sposoby jego ujęcia w literaturze Omów zagadnienie na wybranych 60. Obraz zaświatów w literaturze. Przedstaw i zinterpretuj na przykładach utworów z 61. Zaprezentuj różnorodne wizerunki Boga w wybranych utworach literackich. 62. Mitologia jako źródło twórczej inspiracji literackiej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przykładów. 63. Mitologia jako źródło twórczej inspiracji literackiej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przykładów. 64. Motyw uczty i zabawy w dziełach literackich. Omów różne sposoby jego ujęcia na podstawie utworów z 65. Mieszkanie jako przestrzeń życiowa. Omów wybrane utwory, w których ukazane są relacje między człowiekiem a jego miejscem życia. 66. Etykieta w kulturze Ukaż rolę obyczajów i tradycji, odwołując się do wybranych utworów literackich. 67. Twórcy emigracyjni - Ojczyźnie. Przedstaw ich dążenia i aspiracje, wykorzystując wybrane teksty literatury romantycznej i współczesnej. 68. Kariery polityczne i awanse społeczne w ujęciu pozytywnym i negatywnym. Przedstaw przykłady literackie i dokonaj ich oceny. 69. Bohater heroiczny dawniej i dziś. Przedstaw i porównaj postawy wybranych bohaterów literackich 70. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do przykładów literatury opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. 71. Ludowość i ludomania. Omów różne sposoby nawiązywania do folkloru i życia ludu w twórczości literackiej. 72. Niepokoje ludzi schyłku wieków. Dokonaj analizy zjawiska, na przykładzie twórczości wybranych autorów. 73. Przedstaw i porównaj literackie wizerunki inteligentów w wybranych utworach z 74. Literackie obrazy rewolucji. Przedstaw i porównaj, odwołując się do wybranych utworów. 75. Uchodźcy, wygnańcy, emigranci. Scharakteryzuj i porównaj wybranych bohaterów literatury XIX i XX wieku. 76. Namiętność, rozczarowanie, zdrada... Na wybranych przykładach literackich zanalizuj przyczyny dramatów małżeńskich i ich skutki. 77. Przyroda bliska, zdumiewająca, tajemnicza, groźna. Przedstaw' i porównaj obrazy natury i ich związek z życiem psychicznym bohaterów literackich. II. ZWIĄZKI LITERATYRY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI : 1. Bunt artysty odzwierciedlony w twórczości. Przedstaw temat w oparciu o wybrane przykłady z literatury, filmu i muzyki. 2. Motyw powstania styczniowego i jego funkcje w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX wieku. Omów na podstawie wybranych przykładów. 3. Omów przykłady nawiązań do mitologii greckiej w literaturze i innych sztukach późniejszych epok. 4. Literackie i malarskie portrety pierwszych rodziców. Zbadaj sposoby kreowania portretów na podstawie analizy wybranych dzieł. 5. Codzienność jako motyw w literaturze i malarstwie. Przedstaw przykłady i dokonaj ich analizy. 6. Ukaż wpływ orientalizmu na literaturę i sztuki piękne. Omów i scharakteryzuj zjawisko na podstawie wybranych tekstów kultury. 7. Omów symbol i alegorię jako środki wyrazu artystycznego w wybranych dziełach literackich i filmowych.
8. Sztuka jako zapis życia w PRL. Omów temat w oparciu o wybrane teksty kultury. 9. Różne ujęcia tematu dziecka w literaturze i sztuce. Omów temat na wybranych przyklładach. 10. 11.Malarstwo wielkich mistrzów jako inspiracja dla literatury współczesnej. Omów temat na wybranych 11. Literackie i filmowe wizje Litwy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 12. Portret bohatera romantycznego na podstawie utworów literackich i malarzy epoki romantyzmu. Przedstaw na wybranych 13. Omów przykłady artystycznego wykorzystania brzydoty w wybranych utworach literackich i plastycznych. 14. W oparciu o wybrane przykłady omów funkcjonowanie motywów turpistycznych w literaturze i malarstwie 15. Sceny z życia świętych w literaturze i malarstwie. Omów i porównaj wybrane teksty kultury polskiej i europejskiej. 16. Tradycja ludowa jako źródło inspiracji w twórczości poetów, malarzy i muzyków Przedstaw problem na wybranych przykładach 17. Ukaż heroizację polskich czynów zbrojnych w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych 18. Parodia rzeczywistości w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów. 19. Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dja literatury i filmu. Omów na wybranych 20. Literackie wędrówki a film drogi. Odwołując się do W7branych przykładów, porównaj sposoby przedstawiania motywu wędrówki. 21. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie z połowy XIX wieku. Omów temat na wybranych 22. Plastyka i literatura wobec okrucieństw wojny. Omów zagadnienie na wybranych 23. Wielkie karty naszej historii utrwalone w malarstwie i literaturze. Omów na wybranych 24. Legendy arturiańske jako źródło inspiracji dla twórców. Omów temat na wybranych przykładach dzieł literackich i filmowych. 25. Polska pieśń narodowa. Odwołując się do wybranych przykładów z literatury i sztuki, omów jej odmiany, funkcje i związek z życiem narodu. 26. Realistyczny obraz miasta w literaturze i malarstwie II połowy XIX wieku. Porównaj na wybranych 27. Pejzaż słowem i pędzlem malowany. Odwołaj się do wybranych przykładów, 28. Motyw wybranego bohatera antycznego w literaturze i sztuce późniejszych epok. Przywołaj i omów odpowiednie przykłady. 29. Topos ogrodu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 30. Prowokacja artystyczna i jej cel. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do literatury i sztuki wybranych epok. 31. Współczesne wersje motywu Madonny w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 32. Porównaj artystyczne interpretacje vanitas w literaturze i sztukach plastycznych. 33. Przywołując wybrane przykłady, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie. 34. Góry jako inspiracja twórczości literackiej i malarskiej. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 35. 36. Sztuka i literatura na usługach władzy. Scharakteryzuj zjawisko i porównaj wybrane przykłady z dziedziny sztuki i literatury. > 36. Porównaj wizerunek żołnierza w literaturze i sztuce XX wieku. 37. Omów obecność i funkcje kiczu w literaturze i w sztuce. 38. Miasto w literaturze i sztuce. Zanalizuj opisy i obrazy, przedstaw ich funkcje artystyczne. 39. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia. Odwołując się do wybranych dzieł, wskaż podobieństwa i różnice.
40. Ku pokrzepieniu serc. Odwołując się do dzieł literackich i malarskich wyjaśnij, jak tę ideę realizowała polska literatura i sztuka XIX wieku. 41. Na podstawie wybranych przykładów z literatury i innych dzieł sztuki, przedstaw różne sposoby pojmowania piękna. 42. Mechanizmy działania systemów totalitarnych. Omów na podstawie wybranych przykładów literackich i filmowych. 43. Kultura masowa a kultura elitarna. Przedstaw tę opozycję na wybranych przykładach z literatury i sztuki. 44. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Przedstaw na podstawie wybranych dzieł literackich i plastycznych. 45. Na podstawie wybranych przykładów z literatury i sztuki, przedstaw artystyczne ujęcie motywu macierzyństwa. 46. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw funkcjonowanie motywu grozy w literaturze i sztuce. 47. Analizując wybrane przykłady z literatury i sztuki, omów zjawisko kiczu. 48. Odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych, przedstaw relacje między rodzeństwem. 49. Powstanie warszawskie w literaturze i muzyce - omów na dowolnie wybranych 50. Porównaj obraz prowincji z opowiadań Brunona Schulza i malarstwa Marca Chagalla. 51. Związki malarstwa impresjonistycznego i literatury przełomu XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych 52. Symbolizm w literaturze a symbolizm w malarstwie. Porównaj metody twórcze na wybranych przykładach z okresu modernizmu. 53. Wybitni twórcy filmowi i ich adaptacje literatury powszechnej. Omów zagadnienie na wybranych 54. Wywiad, reportaż, dziennik - źródłem informacji o wojnie. Przedstaw temat na podstawie dowolnie wybranych przykładów literatury faktu. 55. Portret kobiety w literaturze i sztukach pięknych - przedstaw na podstawie literatury romantycznej, młodopolskiej i współczesnej. III. JĘZYK: 1. Rola stylizacji gwarowej i jej funkcje na przykładach z twórczości dwóch wybranych pisarzy polskich. 2. Przedstaw humor zawarty w kociewskich przysłowiach i zagadkach ludowych drobnej twórczości literackiej Kociewiaków. 3. Zapożyczenia językowe. Oceń słuszność stosowania najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 4. Oceń zasadność użycia anglicyzmów w nazwach firm, sklepów itp. w Twoim mieście. 5. Język sposobem charakteryzowania bohatera. Omów funkcję prezentatywną języka - na wybranych 6. Język w domu, w pracy, w szkole. Zanalizuj istotę zjawisk językowych. 7. Zanalizuj zjawisko nowomowy na przykładach współczesnych tekstów literackich i publicystycznych. 8. Listy Porównaj język i styl przykładów epistolografii z kilku okresów literackich. Wskaż przyczyny różnic słownictwa. 9. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 10. Błędy językowe w prasie lokalnej. Odnieś się krytycznie do wybranych przykładów. 11. Tak mówi jeszcze mój dziadek, a tak mówię ja. Porównaj język dwóch pokoleń. 12. Analizując wybrane teksty literackie różnych epok, wskaż cechy języka sentymentalnego. 13. Dokonaj analizy porównawczej języka potocznego dwóch wybranych środowisk. 14. Na wybranych przykładach pokaż, jak zmieniają się znaczenia słów, w zależności od epoki i kontekstu. 15. Analizując wybrane przykłady (przemówienia polityków, artykuły prasowe) wyjaśnij, w jaki sposób język może się stać narzędziem manipulacji.
16. Na podstawie fragmentów dzieł literackich określ cechy języka i stylu wybranej epoki. 17. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń, jak się ma tytuł tekstu do jego treści. 18. Różne sposoby realizowania gry słów. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych fraszek i aforyzmów. 19. Na podstawie analizy języka narracji utworów, na przykład Marka Hłaski, Sławomira Mrożka, Mirona Białoszewskiego, określ funkcje języka w literaturze współczesnej. 20. Różne sposoby mówienia o miłości w literaturze. Przedstaw temat, omawiając wybrane przykłady dzieł z 21. Jaka jest specyfika językowa wypowiedzi internautów na blogach młodzieżowych? Porównaj wybrane przykłady. 22.. Mitologiczna i biblijna frazeologia we współczesnym języku polskim. Omów przykłady w oparciu o literaturę i publicystykę. 23. Jak ideologia wpływa na język, czyli nowomowa w czasach PRL-u. Zanalizuj wybrane przykłady.