Warszawa, 4 listopada 2010 Szanowny Pan Michał Boni Minister Urząd Rady Ministrów Szanowny Panie Ministrze, W związku z zaproszeniem do składania uwag do projektu założeń ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, w załączeniu przesyłam propozycje zmian przygotowanych przez Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych. Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych zrzesza fundusze private equity/venture capital inwestujące w spółki w Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Z wyrazami szacunku, Barbara Nowakowska dyrektor zarządzająca
UWAGI OGÓLNE: 1. Rozdział 2.5 Strategie inwestycyjne powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE) przy zarządzaniu środkami zgromadzonymi w otwartych funduszach emerytalnych (OFE) katalog inwestycyjny W punkcie (4) znajduje się postulat rozszerzenia katalogu inwestycyjnego dla OFE. Postulujemy dodanie podpunktu: funduszy opartych o dyrektywę AIFM, które stosują politykę inwestycyjną zgodną z ustawą o OFE. Dyrektywa AIFM została uzgodniona przez Parlament Europejski i Radę, a głosowanie zaplanowane na 11 listopada. Ma wejść w życie na początku 2011. Dyrektywa wprowadza bardzo rozległą regulację wszelkich zarządzających funduszami nie objętymi dyrektywą UCITS. Wprowadza wszelkie wymogi bezpieczeństwa niezbędne z punktu widzenia KNF dla inwestycji funduszy emerytalnych, w tym: autoryzację i nadzór ze strony regulatora, depozytariusza, audyt, wycenę aktywów, wymogi kapitałowe, wymogi informacyjne dla regulatora i inwestorów. Wydaje nam się, że wejście w życie tej dyrektywy pozwoli na bezpieczne rozszerzenie katalogu inwestycyjnego OFE, o klasy aktywów, które powinny w takim katalogu się znaleźć, w tym przede wszystkim private equity, fundusze nieruchomościowe i infrastrukturalne. 2. Rozdział 2.5 Strategie inwestycyjne powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE) przy zarządzaniu środkami zgromadzonymi w otwartych funduszach emerytalnych (OFE) opłaty za zarządzanie Należy wyeliminować z ustawy ukrytą dyskryminację dozwolonych kategorii lokat, która dokonuje się poprzez określenie, które koszty można pokrywać z aktywów funduszu. W przypadku inwestycji w fundusze, które dokonują lokat poza rynkiem regulowanym, należy uwzględnić koszt takich inwestycji i obciążyć nim aktywa funduszu tak samo, jak obciążane są one kosztami inwestycji na rynku regulowanym.
UWAGI SZCZEGÓŁOWE Art. 139 zmienić brzmienie na: Fundusz lokuje swoje aktywa zgodnie z przepisami niniejszej ustaw, dążąc do maksymalizacji stopy zwrotu z portfela lokat przy zachowaniu poziomu ryzyka zgodnego z długookresowym interesem jego członków, w szczególności zgodnie z limitami dotyczącymi lokowania środków funduszu. Przy dokonywaniu działalności lokacyjnej należy uznać, iż dbałość o interes uczestników realizowana jej poprzez maksymalne wypełnienie przez zarządzających zasady wypływającej z art. 139 UOFE, zgodnie z którą w obecnym brzmieniu OFE lokuje swoje aktywa zgodnie z przepisami UOFE, dążąc do osiągnięcia maksymalnego stopnia bezpieczeństwa i rentowności dokonywanych lokat. Należy zauważyć, iż zgodnie z poglądami przedstawianymi w doktrynie ustawowy nakaz maksymalizacji efektywności lokat jest obecnie równoważony poprzez nakaz maksymalizacji ich bezpieczeństwa. Powyższe prowadzi do sytuacji, w której obecnie (i) żadne OFE nie jest skłonne do podjęcia większego (ale niekoniecznie nadmiernego! ryzyka) aby maksymalizować zysk lokat w długim okresie bo (ii) OFE unikającemu dokonywania bardziej ryzykownych ale zarazem i zyskownych lokat trudno byłoby postawić zarzut naruszenia prawa, gdyż w ten sposób dążył on do zapewnienia bezpieczeństwa lokat podczas gdy (iii) OFE które chciałoby dokonać lokaty zyskowniejszej, ale obciążonej wyższym stopniem ryzyka, łatwo jest postawić zarzut naruszenia art. 139 UOFE. Jest bezsporne, że taka wykładnia celów OFE nie jest zgodna z tym, co ustawodawca chciał osiągnąć, czyli maksymalizacji wartości lokat OFE w dłuższym okresie, bo tylko to zapewni wysoką emeryturę uczestnikom OFE. Chcielibyśmy podkreślić, iż nie jest możliwe jednoczesne maksymalizowanie zysku z lokat przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka. Naszym zdaniem, intencją ustawodawcy jest dążenie do: (i) maksymalizacji zysku z lokat, (ii) w dłuższym okresie czasu przy (iii) zachowaniu stosownego poziomu ryzyka dającego uczestnikom OFE szansę na wyższe emerytury. Takie stwierdzenie znalazło się w założeniach ustawy w rozdz. 2.5. pt Strategie inwestycyjne powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE) przy zarządzaniu środkami zgromadzonymi w otwartych funduszach emerytalnych (OFE). Pierwsze zdanie tego rozdziału brzmi: Podstawowym celem projektowanych unormowań jest zapewnienie maksymalizacji stopy zwrotu przez OFE, przy zachowaniu określonego ryzyka. Uważamy, iż powinno się zrezygnować ze wskazania minimalizacji ryzyka jako jednej z głównych przesłanek polityki lokacyjnej OFE, w szczególności, gdy ustawodawca wprowadza subfundusze, które co do zasady (poprzez różne struktury portfela) wprowadzają minimalizację ryzyka dla osób po 55 roku życia (subfundusz C).
Chcemy także zwrócić uwagę, iż niewątpliwie indywidualne cechy danego instrumentu finansowego i okoliczności towarzyszące jego nabyciu nadal podlegają ocenie w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnej i muszą zostać odpowiednio udokumentowane zgodnie z art. 154a ust. 2 UOFE. W ramach tej oceny, niezależnie od rodzaju instrumentu finansowego, OFE musi wziąć pod uwagę prawa i obowiązki wynikające z konstrukcji danego instrumentu finansowego. Jednakże, o ile UOFE nie stanowi wprost inaczej (jak w przypadku art. 141 ust. 2) indywidualne cechy danego instrumentu finansowego są obojętne z punktu widzenia oceny dopuszczalności danej lokaty w świetle przepisów UOFE, co nie zwalnia OFE z oceny "biznesowej" atrakcyjności danej lokat. Konkludując uważamy, że to Towarzystwo Emerytalne powinno dokonywać inwestycji w różne rodzaje dozwolonych lokat i to Towarzystwo Emerytalne powinno w ramach limitów lokacyjnych i subfunduszy dążyć do maksymalizacji zysku z lokat, co oznacza wyższe emerytury w przyszłości. Uważamy za zbyteczne nakazywanie Towarzystwom Emerytalnym minimalizację ryzyka gdyż jest to sprzeczne z długookresowym interesem uczestników OFE maksymalizacją wartości ich emerytur. Art. 141 ust. 1 pkt 7 zmienić brzmienie na: 7) niepublicznych i publicznych certyfikatach inwestycyjnych emitowanych przez zamknięte fundusze inwestycyjne, w tym fundusze aktywów niepublicznych, lub publiczne i niepubliczne tytuły uczestnictwa emitowane przez zagraniczne instytucje wspólnego inwestowania pod warunkiem, że taka instytucja wspólnego inwestowania podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem finansowym lub kapitałowym państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do OECD. UOFE w obecnym brzmieniu umożliwia lokowanie środków OFE w fundusze typu private equity poprzez lokatę w certyfikaty funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych emitujących niepubliczne certyfikaty inwestycyjne. Oznacza to, że jedynie w przypadku, gdy zarządzający takim funduszem private equity utworzą fundusz inwestycyjny zamknięty aktywów niepublicznych będą w stanie zaoferować jego certyfikaty OFE. Nie widzimy żadnego uzasadnienia do ograniczania formy, w jakiej danych fundusz private equity powinien funkcjonować. Zarazem rozumiemy, iż intencją ustawodawcy mogło być dopuszczenie do listy dozwolonych lokat takich instrumentów finansowych, których emitenci podlegają regulacji i nadzorowi przez organ nadzoru nad rynkiem kapitałowym lub finansowym, najlepiej w kraju będącym członkiem Unii Europejskiej lub OECD.
Konkludując proponujemy, aby rozszerzyć zakres dostępnych form organizacji funduszu private equity zarazem wprowadzając obowiązek, aby dany fundusz był objęty nadzorem właściwego organu nadzoru nad rynkiem finansowym lub kapitałowym państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do OECD. Jednocześnie w pełni zgadzamy się z propozycjami wprowadzenia instytucji committment. Uzasadnieniem dla instytucji commitment jest to, iż zarządzający funduszem private equity są specjalistami w tej dziedzinie, nie zaś w dziedzinie zarządzania środkami płynnymi i inwestowania w instrumenty będące przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych czy też instrumenty rynku pieniężnego. Pozwala to inwestorom samodzielnie zarządzać środkami, które w danej chwili nie są niezbędne funduszowi private equity, zgodnie z własną przyjętą polityką inwestycyjną i jednocześnie jest elementem stymulującym zarządzających funduszem private equity do jak najlepszego dobierania celów inwestycyjnych, przez co nie należy rozumieć jak najszybszego ich dobierania. Zarządzający funduszem private equity, który dysponowałby od razu całością środków pochodzących z emisji certyfikatów inwestycyjnych byłby niejako zmuszony przez okoliczności do jak najszybszego zainwestowania tych środków, co mogłoby się niekorzystnie odbić na jakości portfela inwestycyjnego. Chcemy też zwrócić uwagę, że odpowiednikiem instytucji commitment na gruncie Ustawy o Funduszach Inwestycyjnych jest wydawanie nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych. W art. 136 proponujemy wykreślenie ust. 3 Nie widzimy uzasadnienia dyskryminowania finansowego Towarzystw Emerytalnych za inwestycje w aktywa stanowiące katalog dopuszczalnych lokat funduszu. Towarzystwo Emerytalne zarządzające OFE powinno maksymalizować zysk w dłuższym okresie, zakładając ryzyko adekwatne do oczekiwanego poziomu zysku z danej lokaty (w ramach limitów lokacyjnych) oraz długookresowy interes uczestników OFE. Nie widzimy żadnego uzasadnienia wyłączania jakichkolwiek lokat z aktywów netto branych do określenia opłaty, o której mowa w tym punkcie UOFE, gdyż w prosty sposób prowadzi to do zniechęcania Towarzystw Emerytalnych do inwestycji w te aktywa. W szczególności, gdy wprowadzany jest nowy system opłat motywujący do zwiększania wartości portfela lokat OFE. W przypadku inwestycji w fundusze, które dokonują lokat poza rynkiem regulowanym, płaci się za kompetencje grupy zarządzającej doświadczonej w tego rodzaju inwestycjach. Art. 136a ust. 1 zmienić brzmienie na (dodano tekst podkreślony):
Pokrywane bezpośrednio z aktywów funduszu koszty związane z przechowywaniem aktywów oraz realizacją i rozliczeniem transakcji nabywania lub zbywania aktywów funduszu, stanowiące równowartość opłat ponoszonych na rzecz instytucji rozliczeniowych, z których pośrednictwa fundusz jest obowiązany korzystać na mocy odrębnych przepisów, stanowiące składnik wynagrodzenia depozytariusza, są pokrywane z aktywów funduszu według aktualnie obowiązującej tabeli prowizji i opłat danej instytucji rozliczeniowej Zmiana tego punktu doprecyzowuje intencje ustawodawcy, aby pewne koszty płacone bezpośrednio przez OFE stanowiły koszty funduszu. Argumentem przemawiającym za wyżej wymienioną zmianą (doprecyzowującą intencję ustawodawcy) jest fakt, iż niektórzy członkowie PSIK spotkali się z argumentacją niektórych Towarzystw Emerytalnych, iż konstrukcja opłaty za zarządzanie należnej zarządzającemu funduszem private equity stanowi w istocie opłatę uiszczaną przez OFE, a jeżeli tak, to opłata taka powinna być kosztem Towarzystwa Emerytalnego a nie OFE (art. 137 UOFE). Niezależnie od faktu, iż PSIK uważa to stanowisko w/w Towarzystw Emerytalnych za z gruntu nieprawdziwe i nieuzasadnione na gruncie UOFE uważamy, że podczas prac nad zmianami do UOFE można raz na zawsze dookreślić intencję ustawo. Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych zrzesza fundusze private equity / venture capital inwestujące w Polsce i jest jedyną organizacją reprezentującą fundusze tego typu. Stowarzyszenie liczy obecnie 41 członków zarządzających kapitałem o łącznej wartości przeszło 21 miliardów euro i ponad 700 spółkami portfelowymi. Stowarzyszenie jest organizacją nie nastawioną na zysk, służącą rozwojowi rynku private equity w Polsce.