dr Piotr Dubowski radca prawny we Wrocławiu Publiczny obrót papierami wartościowymi 1. W systemie rozwiniętej gospodarki rynkowej szczególną rolę spełnia rynek, na którym dokonuje się publiczny obrót wartościami ogólnie określonymi jako papiery wartościowe. Rynek papierów wartościowych - w odróżnieniu od abstrakcyjnie określanego miejsca wyceny i wymiany tradycyjnych dóbr i usług - jest miejscem szczególnego towaru", jakim są papiery wartościowe. Dlatego też, między innymi, rynek papierów wartościowych charakteryzuje się właściwymi dla tego rynku urządzeniami, umożliwiającymi długotrwałe przesunięcie środków pieniężnych od inwestora do emitenta papieru wartościowego możliwie szybko, masowo i publicznie. Jego też sprawne działanie ma znaczny wpływ na funkcjonowanie gospodarki rynkowej w danym kraju. Rynek ten, w odróżnieniu do tradycyjnego rynku wymiany dóbr, usług, a nawet poszczególnych towarów, poddany jest daleko idącej regulacji. Regulacje prawne odnoszące się do problematyki papierów wartościowych zawarte są w różnych aktach prawnych, poczynając od ogólnych uregulowań wprowadzonych w nowelizacji kodeksu cywilnego (art. 921 6-921 16 ), a kończąc na regulacjach odnoszących się do poszczególnych kategorii papierów wartościowych zawartych w prawie wekslowym i czekowym 1, obligacjach 2, papierach bankowych 3, akcjach emitowanych przez spółki akcyj- 1 2 3 Por. K. Piasecki, Prawo wekslowe i czekowe z komentarzem oraz wzory weksli i pism procesowych, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1993. Ustawa z dnia 27 września 1988 r. o obligacjach (Dz.U. Nr 34, poz. 254). Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe (Dz.U. Nr 4, poz. 21 ze zmianami). 38
Publiczny obrót papierami wartościowymi ne w trybie określonym w kodeksie handlowym 4, bonach skarbowych, losach itp. Problematyka związana z papierami wartościowymi i ich wykorzystaniem staje się przedmiotem powszechnego zainteresowania, szczególnie z ich funkcjonowaniem uregulowanym ustawą z dnia 22 marca 1991 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych 5 i zasadami obrotu tymi wartościami w segmencie rynku kapitałowego 6. Rynek ten, w odróżnieniu od tradycyjnego rynku wymiany dóbr i usług, poddany jest szczególnej regulacji i nadzorowi państwa, tak w odniesieniu do przedmiotu obrotu (papierów wartościowych), jak też urządzeń tego rynku powołanych do jego obsługi. 2. Publicznym obrotem papierami wartościowymi w myśl art. 1 1 ustawy jest proponowanie nabycia, nabywanie lub przenoszenia praw z emitowanych w serii papierów wartościowych przy wykorzystaniu środków masowego przekazu albo w inny sposób, jeżeli proponowanie nabycia skierowane jest do więcej niż 300 osób albo do nie oznaczonego adresata. Z przyjętego określenia publicznego obrotu wynika, że wszelkie korzystanie ze środków masowego przekazu (prasa, radio, telewizja), a także proponowanie" kierowane do oznaczonego adresata lub do więcej niż 300 osób jest - w myśl ustawy - publicznym obrotem. Ustawa czyni też liczne wyjątki, w których obrót papierami wartościowymi nie ma charakteru publicznego. Do nich należy: udostępnianie w procesie prywatyzacji przez Skarb Państwa akcji pracownikom danej spółki oraz producentom rolnym na trwale związanym z przedsiębiorstwem, jak też proponowanie przez Skarb Państwa nabycia akcji w procesie prywatyzacji w ilości nie mniejszej niż 10 % kapitału akcyjnego dla jednego nabywcy. 4 5 Por. art. 124-134 i 264-266 kodeksu handlowego. Dz.U. Nr 35, poz. 155; zm.: Dz.U. z 1991 r. Nr 103, poz. 447 i Dz.U. z 1994 r. Nr 4, poz. 17, ujednolicony tekst Rzeczpospolita" z dnia 17 i 18 stycznia 1994 r., dodatek. 6 Tak W. Bień, Obrót papierami wartościowym 39
REJENT Nr 6 - czerwiec 1994 r. Z publicznego obrotu ustawa wyłącza także udostępnianie akcji spółek Skarbu Państwa powstałych z przekształcenia przedsiębiorstw państwowych, w części udostępnianych pracownikom nieodpłatnie, w związku z wniesieniem akcji do narodowych funduszów inwestycyjnych w trybie określonym art. 46 tej ustawy. Wyłącza też proponowanie nabycia lub przenoszenia praw z akcji spółki powstałej z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, na podstawie ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, jeżeli stronami umowy są wyłącznie pracownicy spółki lub osoby uprawnione do nieodpłatnego udostępnienia im akcji spółki w trybie art. 46 ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych. Wyłącza także proponowanie nabycia akcji spółki akcyjnej dotychczasowym akcjonariuszom w wykonaniu prawa poboru, obrotu wekslowego i czekowego oraz obrotu wydawanych przez banki papierów wartościowych (bony, certyfikaty depozytowe, dokumenty wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych, a także obrót wekslowy i czekowy (art. 1 1 punkt 1-7). Rada Ministrów, nowelizacją z dnia 29 grudnia 1993 r. 7 omawianej ustawy, została upoważniona do określania, w drodze rozporządzenia, przypadków proponowania nabycia papierów wartościowych na warunkach wymienionych w 1 ustawy. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych, które mogą być przedmiotem publicznego obrotu w trybie określonym omawianą ustawą - papierem wartościowym jest dokument mający stwierdzić lub stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego, utrwalony w takim brzmieniu i w taki sposób, że może stanowić samodzielny przedmiot obrotu. W tym znaczeniu, przedmiotem publicznego obrotu są papiery wartościowe będące dokumentami, w których inkorporowane są prawa wynikające z tych dokumentów. Emitowane w serii, staraniem ich emitenta we własnym imieniu, reprezentują prawa majątkowe podzielone na równą ilość - liczbę równych jednostek 7 Dz.U. Nr 4, poz. 17. 40
Publiczny obrót papierami wartościowymi tak, że w momencie emisji liczba papierów wartościowych jest możliwa do określenia. Równość jednostek ma też takie znaczenie, że chociaż w obrocie papiery wartościowe zmieniają swoją wartość - to jednak prawa inkorporowane w papierach wartościowych jednej emisji są równe prawom inkorporowanym w innej. Ostatecznie, czy emitowany papier wartościowy jest papierem wartościowym, odpowiadającym wymogom określonym w ustawie z dnia 22 marca 1991 r., decyduje Komisja Papierów Wartościowych przez jego dopuszczenie do publicznego obrotu. Nie istnieje bowiem wyraźna lista określająca, co jest, a co nie jest papierem wartościowym uczestniczącym w obrocie publicznym tego typu towarem". W obrocie publicznym mogą więc uczestniczyć papiery wartościowe emitowane w serii, a oferta ich nabycia zostanie złożona według wymagań określonych w art. 1 1 ustawy. Ustawa wyróżnia publiczny obrót papierami wartościowymi - obrót pierwotny i obrót wtórny. Obrót pierwotny bądź też rynek pierwotny ma miejse wówczas, gdy papiery wartościowe zamierza sprzedawać lub sprzedaje sam emitent, będący jednocześnie ich wystawcą, i we własnym imieniu oferuje lub sprzedaje inwestorowi (art. 2 pkt 4 ustawy). Z reguły w obrocie pierwotnym następuje sprzedaż nowych emisji papierów wartościowych przez samego emitenta, który tą drogą zmierza do zasilenia swojego kapitału. Z kolei inwestor, dokonując ich zakupu, liczy na korzystną lokatę swego kapitału. Publicznym obrotem wtórnym w rozumieniu ustawy jest prowadzenie sprzedaży praw z emitowanych wcześniej papierów wartościowych w serii, jeżeli czyni to inna osoba niż sam emitent, a te papiery zostały dopuszczone do publicznego obrotu przez Komisję Papierów Wartościowych i obrót odbywa się na giełdzie. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może określić przypadki, w których proponowanie nabycia papierów wartościowych, w sposób określony w 1 ustawy, nie stanowi publicznego obrotu oraz warunki, jakie w takich przypadkach muszą być spełnione (art. 1 3 ustawy). Może też w drodze rozporządzenia określić formy regulowanego obrotu wtórnego, pozagiełdowego, 41
REJENT Nr 6 - czerwiec 1994 r. odbywającego się za pośrednictwem podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie. Także Komisja Papierów Wartościowych może tym podmiotom udzielić zezwolenia na czas określony na prowadzenie wtórnego publicznego obrotu papierami wartościowymi, pod warunkiem spełnienia wymagań określonych w art. 57 ustawy. Do takich wymagań należy zapewnienie koncentracji podaży i popytu na określone papiery wartościowe w celu kształtowania powszechnego kursu, bezpieczny i sprawny przebieg transakcji i rozliczeń, upowszechnienie jednolitych informacji umożliwiających ocenę aktualnej wartości papierów wartościowych. 4. Wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu wymaga uzyskania zgody Komisji Papierów Wartościowych. Nie wymaga jednak zgody Komisji wprowadzenie do publicznego obrotu papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski albo papierów wartościowych emitowanych przez inne podmioty, z których jednak wynikają zobowiązania pieniężne poręczone przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski. W tym wypadku jednak, emitenci zobowiązani są powiadomić Komisję o emisji tych papierów (art. 49 1 ustawy). Skarb Państwa, zbywając emitowane przez siebie papiery wartościowe w publicznym obrocie pierwotnym, może odstąpić od zasady określonej w art. 1 2 ustawy ustalającej obowiązkowe pośrednictwo podmiotów prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie. Celem uzyskania zgody na wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu, tak ich emitent, jak i wprowadzający - z wyjątkiem emisji Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego, i emitentów, którzy uzyskali poręczenie - składa do Komisji Papierów Wartościowych, za pośrednictwem podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, odpowiedni wniosek, w którym zawarte są dane określone w art. 50 1 ustawy. Do swego wniosku zobowiązany też jest dołączyć prospekt emisyjny, sporządzony w sposób określony rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinien odpowiadać prospekt papierów wartościowych wprowadza- 42
Publiczny obrót papierami wartościowymi nych do publicznego obrotu 8. Sporządzony według ustalonych powołanym rozporządzeniem wzorów, powinien stanowić źródło informacji o emitencie oraz innych wskazanych w rozporządzeniu osobach, w sposób prawdziwy i rzetelny ujawniać ich sytuację ekonomiczną i prawną oraz wyczerpująco charakteryzować projektowaną emisję 9. Do wniosku powinien też emitent dołączyć odpowiednio odpis statutu i uchwałę lub oświadczenie o emisji, a także decyzję właściwego organu emitenta o ubieganiu się o wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu. Uwzględniając złożone przez emitenta dokumenty, Komisja wyraża zgodę na wprowadzenie do publicznego obrotu emitowanych papierów wartościowych w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. Może też określić, w jakim czasie po opublikowaniu prospektu może być rozpoczęta sprzedaż papierów wartościowych w publicznym obrocie oraz termin ważności prospektu, ewentualnie memorandum dla papierów wartościowych wprowadzonych do regulowanego pozagiełdowego wtórnego obrotu. Emitent lub wprowadzający papiery wartościowe do publicznego obrotu po uzyskaniu zgody Komisji, o której wyżej mowa, ma obowiązek złożenia papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, działającego w formie spółki akcyjnej, którego zakres działania określa rozporządzenie Rady Ministrów 10. Do zadań Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, w myśl przepisów omawianej ustawy, należy: przechowywanie i rejestracja papierów wartościowych będących w publicznym obrocie, prowadzenie kont depozytowych dla podmiotów uprawnionych do przechowywania w nim papierów wartościowych, rejestracja na kontach depozytowych transakcji między uprawnionymi, nadzór nad zgodnością wielkości emisji z ilością papierów wartościo- 8 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 1991 r., Dz.U. Nr 71, poz. 308. 9 Por. 2 rozporządz 10 Zarządzenie nr 20 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 maja 1991 r. w sprawie zatwierdzenia statutu Komisji Papierów Wartościowych. Zestaw materiałów niezbędnych dla osób pragnących uzyskać licencję maklera papierów wartościowych (do użytku wewnętrznego), s. 26. 43
REJENT Nr 6 - czerwiec 1994 r. wych w obiegu, obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych, organizacja i prowadzenie rozliczeń transakcji i wystawianie świadectw depozytowych (art. 71 d ustawy). Świadectwo depozytowe, potwierdzające złożenie papierów wartościowych do depozytu, może też wystawiać podmiot prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, bank lub inna instytucja upoważniona do tego ustawą. Treść świadectwa depozytowego określa art. 5 1 ustawy. Emitent lub wprowadzający papiery wartościowe do publicznego obrotu powinien zapewnić wydanie odpowiedniego świadectwa depozytowego właścicielowi papierów wartościowych. Osoba wskazana w świadectwie depozytowym uprawniona jest do wykonywania wszelkich praw z papierów wartościowych, oznaczonych w treści świadectwa. Przeniesienie praw w publicznym obrocie papierami wartościowymi złożonymi do depozytu następuje z chwilą zawarcia umowy. 5. W następstwie tych czynności - a zwłaszcza złożenia do depozytu papierów wartościowych i uzyskania świadectwa potwierdzającego ich złożenie - następuje ich dematerializacja. Nie wyklucza to wyjątków, kiedy w obrocie publicznym funkcjonują papiery wartościowe, które dematerializacji nie ulegają i zachowują postać fizycznie istniejącego dokumentu. Osoba, uprawniona z papierów wartościowych złożonych do depozytu i wskazanych w świadectwie depozytowym, jest uprawniona do wykonywania wszelkich praw z tych papierów wynikających przez samą umowę (solo consensu), bez wydawania papierów wartościowych. W praktyce publicznego obrotu papierami wartościowymi wszystkie prawa z tego dokumentu wprowadzone są do zapisów urządzeń komputerowych i przeniesienie tych praw na inną osobę odnotowywane jest odpowiednim zapisem na tych urządzeniach. Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, działającej jako Spółka Akcyjna 11, można sprzedawać i kupować tylko papiery wartościowe, które są zdematerializowane - nie 11 Statut Spółki Akcyjnej Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie" - zestaw materiałów, s. 27. 44
Publiczny obrót papierami wartościowymi wyklucza to funkcjonowania na giełdzie szczególnego rodzaju papierów wartościowych, które zachowują postać fizyczną. Każda inna giełda, jaka w Polsce powstanie w przyszłości, będzie musiała spełniać wymogi związane z notowaniem papierów wartościowych zdematerializowanych. Ustalone omawianą ustawą daleko sformalizowane wymagania odnoszące się do papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu - odpowiednio odnoszą się również do powołanych tą ustawą wyspecjalizowanych instytucji do organizowania obsługi, nadzoru i kontroli tego obrotu. W ogólności, mają one zapewnić inwestorom, lokującym środki pieniężne w papiery wartościowe, powszechny dostęp do rzetelnych informacji o emitowanych papierów wartościowych, ich działalności dotychczasowej i zamierzeniach. Umożliwia to inwestorom minimalizację ryzyka ekonomicznego przy wyborze emitenta, którego papiery wartościowe decyduje się nabyć - co nie oznacza, że to ryzyko całkowicie eliminuje. Do najważniejszych instytucji rynku kapitałowego należy zaliczyć powołaną ustawą Komisję Papierów Wartościowych jako centralny organ administracji rządowej w sprawach publicznego obrotu papierami wartościowymi, nad której działalnością sprawuje nadzór prezes Rady Ministrów. Do ustawowych zadań Komisji należy: sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji oraz zapewnieniem powszechnego dostępu do rzetelnych informacji, organizowanie i inspirowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku, współdziałanie z organami administracji rządowej, Narodowym Bankiem Polskim oraz instytucjami i uczestnikami obrotu papierami wartościowymi w zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa, zapewniającej rozwój rynku papierów wartościowych, upowszechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowania rynku papierów wartościowych i podejmowanie innych działań przewidzianych przepisami omawianej ustawy. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może określić szczegółowy zakres działania Komisji (art. 7 ustawy). Organizację Komisji i urzędu Komisji, przy pomocy której wykonuje swoje zadania, określa statut zatwierdzony przez prezesa Rady 45
REJENT Nr 6 - czerwiec 1994 r. Ministrów 12. Do postępowania przed Komisją stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego - jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 12 ustawy). W sprawach cywilnych z zakresu publicznego obrotu papierami wartościowymi uprawnienia prokuratora, wynikające z przepisów postępowania cywilnego (art. 55 i nast. k.p.c.), przysługują również przewodniczącemu Komisji (art. 13 ustawy). Przestawiony powyżej ogólny zakres zadań Komisji Papierów Wartościowych potwierdza, że tej instytucji omawianą ustawą przyznany został największy zakres uprawnień decyzyjnych wobec wszystkich uczestników obrotu publicznego papierami wartościowymi, podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie, maklerów i doradców giełdowych, emitentów i wystawiających papiery wartościowe, giełdy i funduszów powierniczych. W odniesieniu do maklerów i doradców giełdowych oraz podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie: - prowadzenie listy uprawnionych maklerów, doradców giełdowych i podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie, zawieszanie tych uprawnień i skreślanie z listy uprawnionych (art. 16 ustawy), - ustalanie zakresu tematycznego do egzaminów na uprawnienia i prowadzenie egzaminów (art. 15 ustawy), - wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności maklerskiej (art. 18 ustawy), określanie zasad prowadzenia (art. 19 ustawy), zawieszanie lub cofanie zezwolenia (art. 25 ustawy) i nakładanie kar pieniężnych (art. 25 ustawy), - wykonywanie zwierzchniego nadzoru nad działalnością samorządu powołanego ustawą Związku Maklerów Papierów Wartościowych i Doradców w Zakresie Publicznego Obrotu Papierami Wartościowymi i uprawnienia związane z wykonaniem tego nadzoru (art. 40 ustawy). W odniesieniu do emitentów papierów wartościowych i innych podmiotów wprowadzających papiery wartościowe do publicznego obrotu: 12 Por. uwaga w punkcie 10. 46
Publiczny obrót papierami wartościowymi - wyrażanie zgody na wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu i prowadzenie ewidencji wprowadzonych do obrotu papierów wartościowych przez podmioty, które są zwolnione od obowiązku uzyskania zgody Komisji (art. 49), - określenie zakresu informacji, jakie powinny być opublikowane (art. 50), - nakładanie obowiązku składania okresowych informacji o wszelkich zdarzeniach, które w sposób znaczący wpływają na wartość papierów wartościowych (art. 52), - uprawnienie do uchylenia decyzji zawierającej zgodę na wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu i nakładania kar pieniężnych (art. 52b). Giełda papierów wartościowych, jako zespół osób, urządzeń i środków technicznych, zorganizowana jest w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów wartościowych wszyscy uczestnicy tego rynku mają jednakowy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie, przy zachowaniu jednakowych warunków zbywania i nabywania praw (art. 1 3 pkt 6 ustawy). Prowadzenie giełdy papierów wartościowych wymaga zezwolenia, które wydaje Rada Ministrów na wniosek Komisji. Podmiot prowadzący giełdę papierów wartościowych - aktualnie Spółka Akcyjna Giełda Papierów Wartościowych" w Warszawie -przedkłada Komisji w tym celu odpowiednie dokumenty. Wszelkie zmiany w statucie spółki 13, regulaminie giełdy 14 lub zmiany innych danych zawartych we wniosku, mogą być dokonane za zgodą Komisji (art. 61). Uprawnienia nadzorcze i kontrolne nad działalnością giełdy obejmują prawo uprawnionych przedstawicieli Komisji do wglądu w dokumenty giełdy, uczestnictwo bez prawa głosu w posiedzeniach rady nadzorczej i walnego zgromadzenia spółki, prawo zaskarżenia uchwał organów spółki (art. 61a). W przypadku nieprzestrzegania przez giełdę obowiązujących przepisów, Komisja ma prawo wystąpić do prezesa Rady Ministrów z wnio- 13 Por. uwaga w punkcie 11. 14 Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych - zestaw materiałów s. 28. 47
REJENT Nr 6 - czerwiec 1994 r. skiem o uchylenie zezwolenia na prowadzenie giełdy (art. 62 ustawy). 6. Z przedstawionego powyżej ogólnego zestawienia uprawnień nadanych ustawą Komisji Papierów Wartościowych, tak w zakresie uprawnień organizacyjnych, jak też uprawnień nadzorczych i kontrolnych rynku papierów wartościowych, ewidentnie wynika, że powierzone zadania Komisja wykonuje w sposób pośredni. Pośrednio oddziaływuje na podmioty uczestniczące w tym obrocie, jak też na zorganizowane instytucje rynku kapitałowego. W tym też oddziaływaniu w znacznym stopniu dominują elementy administracyjnoprawne. Tłumaczyć to można jeszcze pionierskim działaniem w naszej gospodarce rynku papierów wartościowych i jego zorganizowanych instytucji oraz nowością tej problematyki dla jego uczestników. W swoim pionierskim działaniu rynek papierów wartościowych w naszym kraju uzyskał w krótkim czasie zadziwiającą popularność zarówno u podmiotów emitujących i wystawiających papiery wartościowe do publicznego obrotu, jak też osób prywatnych, lokujących na tym rynku swoje, nawet skromne, oszczędności. Świadczy o tym fakt, że aktualnie funkcjonuje już około 50 podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie, uruchomiono około 400 tys. rachunków i 480 tys. jednostek uczestniczących w funduszu powierniczym 15, który, jak dotychczas jedyny Pierwszy Polski Fundusz Powierniczy PIONEER", działa w kraju od lipca 1992 r. Na rynku papierów wartościowych są notowane akcje około 40 spółek i znaczna ich ilość przygotowuje się do wejścia na ten rynek. W marcu bieżącego roku dopuszczone zostały do publicznego obrotu także akcje trzech firm prywatnych ( Dom- PLAST", PROCHEM" i OPTIMUS") oraz pierwszy Polsko-Amerykański Bank w Krakowie 16. Powszechną popularność zyskał otwarty dla drobnych inwestorów fundusz powierniczy (art. 2 pkt 7 ustawy). Stwarza on bowiem możliwości uczestniczenia w obrocie papierami wartościowymi osobom nie obeznanym z mechanizmami rynku kapitałowego. 15 Por. Rzeczpospolita" z dnia 17 marca 1994 r., dodatek Giełda i finanse", s. 8. 16 Por. Rzeczpospolita" z dnia 11 marca 1994 r., dodatek Giełda i banki", s. 10. 48
Publiczny obrót papierami wartościowymi Fundusz powierniczy, prowadzony przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i zdobyte doświadczenie w technikaoh oceny inwestycji, ma daleko idące możliwości podejmowania trafnych decyzji, w jakie papiery wartościowe lokata jest najbardziej korzystna. W ten sposób, za pośrednictwem funduszu inwestycyjnego drobni inwestorzy, nie obeznani z mechanizmami rynku kapitałowego, mają możliwości korzystnego inwestowania, tak jak profesjonalni inwestorzy. Korzyści uzyskane ze wspólnego inwestowania, a także ewentualne straty, dzielone są w zależności od wysokości udziału. 49