Wynagrdzenie za prace ksztryswe Przy ustalaniu wynagrdzenia za prace ksztryswe mają zastswanie przepisy ustawy cenach z dnia 5 lipca 2001r. ( Dz.U. nr 97, pz. 1050), które stanwią, że "ceny twarów i usług uzgadniają strny zawierające umwę (...)" I na tym stwierdzeniu kńczą się jakieklwiek w tym względzie regulacje prawne. Pwstaje pytanie: c ma być punktem wyjściwym i jakie kryteria przyjąć dla ustalenia ceny np. usługi ksztryswej? W prcedurach handlwych uznaną i funkcjnującą zasadą jest kniecznść sfrmułwania ferty cenw - terminwej przez strnę, która ma być wyknawcą zlecenia. A zatem t ksztrysant zbligwany jest d przedstawienia własnej ferty. Rzadk się zdarza, że zlecający, a mże nim być biur prjektów, inwestr czy wyknawca rbót budwlanych, w trakcie rzmów pczątkwych pierwszy kreśli mżliwe granice finanswe np.: " dyspnuję na wyknanie prac ksztryswych kwtą jedynie 5 000 zł. Za tą kwtę należałby sprządzić przedmiary i ksztrysy dla wielbiektweg zadania mieszkaniweg". Celw, na ptrzeby dalszych wywdów, sytuacja ta zstała przejaskrawina. Czytelnicy Biuletynu - ksztrysanci nie widząc nawet prjektów budwlanych czy nawet kncepcji architektnicznej uznają, że jest t kwta w żaden spsób nie uzasadnina eknmicznie - wynagrdzenie nie pkryje pniesinych nakładów pracy, a nawet gdyby, t zysk będzie i tak niepłacalny. Dświadczenie zawdwe? W tym przypadku z pewnścią tak. A jeżeli zamawiający przeznaczy kwtę 10 000 zł za pracwania ksztryswe, których przedmitem będą dwa biekty? Wówczas większść ksztrysantów przymierzy się d najprstszeg spsbu sprzed lat, a mianwicie d przeprwadzenia niewielkieg rachunku matematyczneg: 500 pzycji dla wielbranżweg przedmiaru x 2 biekty x 12 zł/pz ( standardwa cena w wj. wielkplskim) = 12 000 zł. Mając świadmść identycznej technlgii bu budynków raz faktu, że ksztrys jest pchdną przedmiaru, a ceny stanwiące pdstawę kalkulacji są dstępne na rynku w frmie elektrnicznej, czy mżna uznać, że wyknanie usługi jest płacalne czy też nie? Każdy ksztrysant mże mieć na t swój punkt widzenia, w zależnści d frmy zatrudnienia. Jedni pracują samtnie i pdzlecają dalej branżwe fragmenty rbót, inni prwadzą kilkusbwe biura i pracują w zespłach, przy czym mają inne kszty pracy. Pzstawmy na razie ten temat twarty. Pwróćmy jednak d sytuacji w której ksztrysant pierwszy musi przedstawić swją prpzycję. Jaką pdstawę przyjąć d sprządzenia kalkulacji wynagrdzenia? Jaki stateczny pzim
wynagrdzenia ma przyjąć birąc pd uwagę fakt, że w większści przypadków wynagrdzenie jest ryczałtwe, a zamawiający najprawdpdbniej będzie dalej negcjwał wyjściwą cenę? Z praktyki i dświadczeń wynika, że z uwagi na brak pwszechnie przyjętych i uznanych spsbów, kalkulację wynagrdzenia należy przeprwadzać kilkutrw i wypśrdkwać swje czekiwania. Jednym ze spsbów jest pdany już wyżej, zasadzający się na kreśleniu w przybliżeniu, ilści pzycji przedmiarwych czy ksztryswych i dniesieniu jej d stawki za pzycję. Ten spsób, d mmentu jeg przyjęcia w praktyce zawdwej, zawsze był krytykwany z uwagi na tzw."pzycjtwórczść" - im więcej pzycji ksztrysant natwrzy, tym wyższe wynagrdzenie. Za pdstawę wyjścia w drugim spsbie, mże stać się planwana czaschłnnść wyknywania pracwania ksztweg. D teg czywiście ptrzebne jest dświadczenie, wyczucie nakładów rzeczwych, które będą d pniesienia i umiejętnści przełżenia ich na nakłady czaswe. Spróbujmy pczynić małą symulację w której przyjęt załżenia: zakres prac: przedmiary i ksztrysy dla wszystkich branż, biekt: dwa budynki mieszkalne w identycznej technlgii, jeden 4-klatkwy, drugi 6- klatkwy, segmenty w bu biektach niepwtarzalne, budynki 3-kndygnacyjne 3 ksztrysantów specjalizujących się: w branży budwlanej, instalacyjnej, elektrycznej, czas pracy dwa tygdnie tj. 2 tyg. x 5 dni pracy x 8 gdz. x 3 sby = 240 gdz. stawka gdzinwa w małym biurze ksztryswym wg dkumentów księgwych - 70,00 zł/h (z uwzględnieniem wszelkich ksztów i zysku) Obliczenie wynagrdzenia: 240 gdz. x 70,00 zł/h = 16 800,00 zł Na razie pzstawmy ten wynik bez kmentarza, d kńca mówienia pzstałych spsbów.
Klejnym spsbem mże być wykrzystanie rzwiązań prpnwanych w "Śrdwiskwych zasadach wycen prac prjektwych" pracwanych przez Izbę Prjektwania Budwlaneg. W Rzdziale 1 pt. " Pstanwienia gólne" znajdują się wytyczne dla bliczenia pracwań ksztwych. Prblem w tym, że "Śrdwiskwe zasady..." nie są ppularne w takim stpniu, żeby uznać je za pwszechnie stswane, a już na pewn nie w śrdwisku ksztrysantów. Stswane są przede wszystkim przez architektów, w mniejszym stpniu przez branżystów i t w ddatku jedynie za punkt wyjścia d dalek psuniętych negcjacji. W praktyce strny uzgadniają wynagrdzenie na pzimie 60% wynagrdzenia kreślneg w parciu "Śrdwiskwe zasady...". Wydawnictw przewiduje dwa warianty kreślania wynagrdzenia za prace ksztryswe. Pierwszy - w parciu ilści jednstek nakładu pracy (j.n.p.) pdane w publikacji za pzycję ksztryswą lub przedmiarwą, drugi - w parciu pdane w publikacji prcenty d ilści nakładów pracy przeznacznych na prjekt budwlany i prjekt wyknawczy. Pniżej zamieszczamy krótką symulację. WARIANT I - w parciu ilści jednstek nakładu pracy (j.n.p.) za pzycję zakres prac: przedmiary i ksztrysy dla wszystkich branż, biekt: dwa budynki mieszkalne w identycznej technlgii, jeden 4-klatkwy, drugi 6- klatkwy, segmenty w bu biektach niepwtarzalne, 500 pzycji przedmiarwych dla każdeg biektu dla przedmiaru - przyjęt 1 j.n.p. za pzycję bez względu na branżę (tab.2.1.,kl.4) dla ksztrysu - przyjęt 1 j.n.p. za pzycję bez względu na branżę (j.w.) stawka j.n.p. wg Izby Prjektwania Budwlaneg - 16,50 zł Wynagrdzenie za przedmiary = 500 pz. x 2 biekty x 1 j.n.p. x 16,50 zł = 16 500 zł Wynagrdzenie za ksztrysy = 500 pz. x 2 biekty x 1 j.n.p. x 16,50 zł = 16 500 zł Razem = 33 000 zł Jeżeli jeszcze uwzględnić współczynnik zwiększający z tytułu przeprwadzenia szczegółwej kalkulacji ksztryswej wynagrdzenie wynisłby :
Wynagrdzenie = 16 500 + 16 500 x 2 = 49 500 zł WARIANT II - w parciu pdane w ŚZWPP prcenty d ilści nakładów pracy przeznacznych na prjekt budwlany i prjekt wyknawczy. zakres prac: przedmiary i ksztrysy dla wszystkich branż, biekt: dwa budynki mieszkalne w identycznej technlgii, jeden 4-klatkwy, drugi 6- klatkwy, segmenty w bu biektach niepwtarzalne, dla przedmiaru na rb. budwlane - 8% d ilści j.n.p. przeznacznych na prjekt budwlany PB i wyknawczy PW (tab. 2.1. kl. 3 ŚZWPP) dla ksztrysu szczegółweg na rb. budwlane - 5% d ilści j.n.p. PB + PW (tab. 2.1. kl. 3 ŚZWPP) dla przedmiaru na rbty instalacyjne - 7% d ilści j.n.p. PB i PW (tab. 2.1. kl 3) dla ksztrysu na rbty instalacyjne - 4,5 d ilści j.n.p. PB i PW (tab. 2.1. kl 3) kategria złżnści funkcji dla rbót budwlanych - 4 (wg ŚZWPP) grupa trudnści instalacji rurewych - 3 (wg ŚZWPP) grupa trudnści instalacji elektrycznych - 3 (wg ŚZWPP) Psługując się "Śrdwiskwymi zasadami..." należy w pierwszej klejnści kreślić j.n.p. na prjekty budwlane(pb) i wyknawcze (PW), w pdziale na branże. I tak: dla budynku 4 klatkweg - przyjęt z tabel 104.2, 116.2 i 117.2 następujące ilści j.n.p.: architektura - 2070 j.n.p. knstrukcja - 1500 j.n.p. instalacje rurwe - 300 j.n.p. instalacje elektryczne 240 j.n.p. dla budynku 6 - klatkweg przyjęt z tych samych tabel jak dla 4 klatkweg: architektura - 2640 j.n.p. knstrukcja - 1800 j.n.p. instalacje rurwe - 320 j.n.p.
instalacje elktryczne 300 j.n.p. wynagrdzenie za przedmiary = (2070+1500 + 2640 + 1800) x 0,08 + (300+240+320+300) x 0,07 = 722 j.n.p x 16,50 zł (stawka za j.n.p.) = 11 913 zł wynagrdzenie za ksztrysy = (2070+1500 + 2640 + 1800) x 0,05 + (300+240+320+300) x 0,045 = 452,7 j.n.p x 16,50 zł (stawka za j.n.p.) = 7 469,55 zł wynagrdzenie za całść = 11 913 + 7 470 = 19 383 zł Niektórzy stsują jeszcze inny spsób przyjmując za punkt wyjścia wartść inwestycji. W sysmulacji przyjęt wartść na pzimie 12 mln zł. Przyjmując wartść pracwań prjektwych na pzimie 5% i w tym wartść pracwań ksztryswych na pzimie 4%: wynagrdzenie = 12 000 000 x 0,05 x 0,04 = 24 000 zł Reasumując, trzymane wyniki różnią się d siebie i bardz uzależnine są d pczyninych na wstępach załżeń, które lawinw pciągają za sbą szereg knsekwencji isttnych dla kńcwych bliczeń. Tak więc, w przypadku niniejszeg artykułu, nie należy za bardz emcjnwać się trzymanymi wynikami, pnieważ isttą był pkazanie mżliwych rzbieżnści w bliczeniach. Pniżej zamieszczn zestawienie wyników: I metda - wynagrdzenie 12 000 zł II metda - wynagrdzenie 16 800 zł III metda - wynagrdzenie 49 500 zł IV metda - wynagrdzenie 19 383 zł V metda - wynagrdzenie 24 000 zł Zapewne najlepiej byłby wypśrdkwać trzymane wyniki, ale t już pzstawiamy Czytelnikm. Należy jednak pamiętać, że w większści przypadków, za przyjętym pzimem wynagrdzenia idzie również jakść pracwań. Brzmi t trchę nieetycznie, ale jeżeli wynagrdzenie ustawine jest na
niskim pzimie ksztrysant musi być bardz sprawny, działać szybk, żeby ddać pracę i szukać już następneg zlecenia, które zapewni mu byt. Sprwadza się n więc d pzimu kalkulatra wykrzystująceg infrmatyczny system ksztryswy i dstępne na rynku infrmacje cenwe w pstaci szeregu publikacji książkwych czy też w pstaci elektrnicznej. Tymczasem ksztrysant t także eknmista, technlg, praktyk - wyknawca, a nawet prjektant, który pracując jak statni nad dkumentacją inwestycji musi częst rzstrzygać zagadnienia związane z wadami prjektów i wypełniać treścią niedmówienia. Jeżeli na t nie ma czasu, nie jest już wtedy ani dradcą prjektanta czy inwestra, nie jest też weryfikatrem przyjętych rzwiązań, jest jedynie "ksztrysantem - rzemieślnikiem". mgr inż. Renata Niemczyk - ORGBUD-SEERWIS