- dodatkowe instrukcje Świadectwo energetyczne przykładowego budynku wielorodzinnego z częścią handlowo - usługową Przykładowy budynek Budynek wielorodzinny w zabudowie szeregowej (plomba). Parter przeznaczony na handel usługi, pierwsze i drugie piętro mieszkalne. Poddasze nieużytkowe, nieogrzewane. Do budynku przylegają kolejne budynki o podobnej funkcji. Parter. Hol wejściowy, handel i usługi Pierwsze i drugie piętro. 2 mieszkania w odbiciu lustrzanym 1/11
- dodatkowe instrukcje Schematyczny przekrój budynku Kategoria budynku Rozporządzenie określa 5 kategorii budynków. W zależności od kategorii różnią się też wzory świadectw energetycznych. Rodzaj danych koniecznych do podania w zależności od kategorii budynku może się również różnić. Metoda obliczeń Dodatkowe informacje W budynku zainstalowany jest węzeł kompaktowy bez obudowy o mocy 250 kw. Budynek nie został poddany kompleksowej termomodernizacji, ale wykonano szereg prac mający wpływ na zużycie energii w budynku: - wymieniono okna na nowe, PCV profil trzykomorowy z szybą 1,1 W/m 2 K - drzwi standardowe, drewniane - witryny sklepowe na zimnym profilu aluminiowym, w dobrym stanie technicznym - zainstalowano głowice termostatyczne na wszystkich grzejnikach Metodologia dopuszcza dwie metody obliczeń: dokładną oraz uproszczoną. Metoda uproszczona wymaga podania mniejszej ilości danych i można ją zastosować, jeżeli spełnione są równocześnie następujące warunki: - budynek istniejący - budynek mieszkalny - budynek nie poddany termomodernizacji - wyposażony jedynie w wentylację grawitacyjną - średni współczynnik przenikania ciepła obudowy budynku jest większy niż 0,8 W/m 2 K Przykładowy budynek zostanie obliczony metodą dokładną. Podstawowe dane Stacja klimatyczna: Kraków Balice Rodzaj gruntu: Piasek lub żwir Orientacja ściany frontowej: Północna Budynek położony jest w centrum miasta w otoczeniu budynków o podobnej wysokości. Budynek Powierzchnia użytkowa budynku W tym miejscu wprowadzamy wszelkie dane odnoszące się do całego budynku. Geometria, usytuowanie, warunki gruntowe, główne systemy o- grzewania, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, wentylacja wspólne dla całego budynku. Tutaj wprowadzamy też opisy, zdjęcie oraz dodatkowe informacje funkcjonalne o budynku. Obliczona na podstawie danych ze stref. Istnieje możliwość wyłączenia i podania ręcznie powierzchni użytkowej, która może być różna od powierzchni użytkowej o regulowanej temperaturze (Af) Powierzchnia zewnętrznych przegród budynku W uzasadnionych przypadkach należy odznaczyć i ręcznie podać wartość tej powierzchni. W naszym przykładzie nie ma takiej konieczności. 2/11
- dodatkowe instrukcje Kubatura zewnętrzna budynku Ve. Obwód P Jest to kubatura liczona po zewnętrznej powierzchni przegród otaczających przestrzeń ogrzewaną poziomie gruntu, sąsiadujących z przestrzenią Jest to suma długości przegród zewnętrznych na budynku. Na potrzeby obliczeń energetycznych zewnętrzną. Dla budynku wolnostojącego będzie odcinamy nieogrzewane części budynku takie jak to cały obwód, ale dla budynku w zabudowie szeregowej jedynie te krawędzie, które nie przylegają poddasze lub piwnice. Płaszczyznami otaczającymi kubaturę zewnętrzną będą powierzchnie ścian do budynków sąsiednich. zewnętrznych, górna powierzchnia stropu nad P = 40 m (2 x 10m przyległe do sąsiednich budynków nie są wliczane) ostatnią kondygnacją ogrzewaną lub dolna powierzchnia stropu nad piwnicami nieogrzewanymi. Ve = 2000 m 3 Charakterystyka budynku Powierzchnia rzutu budynku Ag Jest to powierzchnia rzutu powstałego w wyniku odcięcia budynku na poziomie gruntu. Do Ag nie wchodzą podcienia, wnęki. Ag = 200 m 2 Stan budynku: Budynek istniejący Cel wykonania świadectwa: wynajem / sprzedaż Rok budowy: 1920 Rok wykonania instalacji: 1980 Liczba lokali mieszkalnych w budynku: 4 Liczba kondygnacji: 4 (3 + poddasze nieogrzewane) Główny system ogrzewania Medium grzewcze ciepło sieciowe z kogeneracji (węgiel, gaz) Ogrzewanie węzeł cieplny bez obudowy, 100 300 kw Grzejniki wodne, członowe lub płytowe, regulacja miejscowa (głowice termostatyczne) Instalacja centralna, wodna, z lokalnego źródła ciepła umieszczonego w ogrzewanym budynku, bez izolacji cieplnej na przewodach, armaturze i urządzeniach które są zainstalowane w pomieszczeniach nieogrzewanych Zasobnik 70/55C wewnątrz osłony termicznej budynku Urządzenia pomocnicze Pompa obiegowa ogrzewania, 100W, czas pracy równy sezonowi grzewczemu 3/11
- dodatkowe instrukcje Ciepła woda użytkowa Medium grzewcze Gaz ziemny Ogrzewanie Przepływowy ogrzewacz gazowy z płomieniem dyżurnym Instalacja Miejscowe przygotowanie ciepłej wody dla grupy punktów poboru wody ciepłej w jednym pomieszczeniu sanitarnym, bez obiegu cyrkulacyjnego Zasobnik Brak Urządzenia pomocnicze Brak Współczynniki nakładu Przegrody Są to mnożniki energii zależne od stopnia jej uciążliwości i możliwości odnawiania zasobów. Dla każdego systemu należy przyjąć właściwy współczynnik nakładu. Wartości podane w programie pochodzą z Rozporządzenia. Użytkownik może wprowadzić własny współczynnik nakładu argumentując go informacjami uzyskanymi na przykład z lokalnego zakładu ciepłowniczego. Należy zwrócić uwagę na kogenerację (wspólną produkcję ciepła i energii elektrycznej) stosunkowo często już występującą w Polsce. Przyjęcie współczynnika nakładu związanego z kogeneracją poprawia wskaźnik energii pierwotnej EP i nie należy zaniedbywać sprawdzenia, czy w danej lokalizacji ciepło sieciowe jest produkowane w kogeneracji. Wentylacja budynku Grawitacyjna. Bez próby szczelności. Przegrody Definiujemy wszystkie przegrody budowlane występujące w analizowanym budynku. Dla każdej przegrody określamy, czy jest ona zewnętrzną czy wewnętrzną. Zgodnie z Rozporządzeniem przegrody dzielące strefy o regulowanej temperaturze nie są przegrodami zewnętrznymi, czyli nie badamy przepływu ciepła przez nie. Przegrody te są uwzględniane jako wewnętrzne od strony odpowiadającej danej strefie i mają wpływ na akumulację ciepła. Dodatkowo opisujemy wszystkie okna i drzwi w danym budynku. Oprócz wbudowanych standardowych rozwiązań można skorzystać z kalkulatora normowego. Analizujemy jedynie te przegrody, które mają wpływ na procesy energetyczne budynku. W przykładzie nie odtwarzamy dachu skośnego, ponieważ stanowi on przegrodę pomiędzy przestrzenią nieogrzewaną a środowiskiem zewnętrznym, podczas, kiedy nasza analiza obejmuje jedynie strefy ogrzewane. Ostatnią przegrodą oddzielającą analizowaną przestrzeń jest strop nad ostatnią kondygnacją ogrzewaną a metodologia pozwala na przyjęcie odpowiedniego przypadku przestrzeni sąsiadującej tutaj będzie to poddasze nieizolowany dach. 4/11
- dodatkowe instrukcje Ściana zewnętrzna - tynk cementowo wapienny 1cm - cegła pełna 51cm - tynk cementowo wapienny 1cm Stropy - międzykondygnacyjne Kleina - nad ostatnią kondygnacją Kleina, ocieplony 8cm płyty trzcinowej z wylewką 6cm zróżnicowaną funkcję i sposób definicji ciepłej wody użytkowej i wentylacji. Dodatkowo lokale te posiadają własne, wspomagające ogrzewanie elektryczne w postaci grzejników konwektorowych. Przyjęto, że dodatkowe ogrzewanie konwektorowe ma udział 20% w całości ogrzewania strefy handlowo usługowej. Okna i drzwi - na trzykomorowym profilu PCV, szyba 1,1, wymienione - standardowe, U=3,00 W/m2K - witryny sklepowe na profilu aluminiowym zimnym w dobrym stanie technicznym Ściany wewnętrzne - murowana z cegły pełnej 51cm, dwustronnie tynkowana zaprawą cementowo wapienną (WEWN 51cm) - murowana z cegły pełnej 25cm, dwustronnie tynkowana zaprawą cementowo wapienną (WEWN 25cm) - murowana z cegły pełnej 12cm, dwustronnie tynkowana zaprawą cementowo wapienną (WEWN 12cm) Lokale / Strefy Strefy to poszczególne części budynku zróżnicowane za względu na temperaturę wewnętrzną, funkcję lub występowanie innych niż w całości budynku systemów instalacyjnych. Właściwa identyfikacja stref jest niezbędna do prawidłowego zobrazowania budynku. W analizowanym budynku należy wydzielić 3 strefy ze względu na funkcję oraz temperaturę wewnętrzną: - mieszkania (lokale mieszkalne), temperatura wewnętrzna 20 o C - klatka schodowa i hol wejściowy, temperatura wewnętrzna 12 o C - lokale handlowo usługowe ze względu na 5/11
- dodatkowe instrukcje Na rysunkach poniżej poszczególne strefy zostały zakreskowane odpowiednimi kolorami: Strefa mieszkalna Strefa klatki schodowej i holu wejściowego Strefa pomieszczeń handlowo - usługowych Podział na strefy pierwsze i drugie piętro Strefa mieszkalna Strefa klatki schodowej i holu wejściowego Podział na strefy - parter Strefa klatki schodowej i holu wejściowego Strefa pomieszczeń handlowo - usługowych 6/11
- dodatkowe instrukcje Dla każdej strefy należy zgromadzić potrzebne dane. Będą to powierzchnia użytkowa o regulowanej temperaturze Af, Kubatura wentylowana V, ilość mieszkańców lub pracowników (zróżnicowane w zależności od funkcji danej strefy), temperatura projektowana w strefie Θ, wielkość strumienia wentylacyjnego (uzależniona od funkcji, ilość osób przebywających, szczegółowe wytyczne co do przyjmowania wartości strumienia wentylacyjnego zawiera przywołana w Rozporządzeniu norma PN- 83 B-03430). Do każdej strefy należy przypisać przegrody zewnętrzne (do środowiska otaczającego lub do innych stref) i wewnętrzne (zawarte w danej strefie i akumulujące ciepło i przez to opóźniające zmiany temperatury wewnątrz strefy) W kolejnej tabeli zebrano wszystkie oprócz przegród dane związane z poszczególnymi strefami, jakie znajdują się w programie z zakładce Lokal(strefa) Lokal / strefa dane wejściowe Mieszkania Klatka schodowa / hol Handel i usługi Powierzchnia użytkowa Af 279,4 m 2 2 x 15,51 m 2 + 26,88 m 2 = 57,90 m 2 131,66 m 2 57,90 m 2 x 3,00 m = 173,7 131,66 m 2 x 3,00 m = 394,98 Kubatura wentylowana V 279,5 m 2 x 3,00 m = 838,2 m 3 m 3 m 3 Temperatura w strefie 20 C 12 C 20 C Średnia moc jednostkowa wewnętrznych zysków ciepła 4 W/m 2 0 W/m 2 5 W/m 2 System ogrzewania Główny system Główny system Główny system w 80%, dodatkowe ogrzewanie lokalne grzejnikami elektrycznymi konwektorowymi 20% System przygotowanie CWU Główny system Brak Główny system Ilość osób / zużycie CWU na osobę 12 osób 0 osób 4 (pracownicy) Zużycie CWU na osobę 48 dm 3 /dobę 0 dm 3 /dobę 25 dm 3 /dobę Czas użytkowania w roku 329 dni 365 dni (nie dotyczy) 292 dni Udział powierzchni użytkowej na osobę Nie dotyczy 0 m 2 25 m 2 540 m 3 / h 173,7 m 3 / h 220 m 3 / h Strumień powietrza wentylacyjnego 4 łazienki po 50m 3 4 kuchnie gazowe po 70m 3 4 przedpokoje po 15 m 3 1 wymiana na godzinę wartość równa kubaturze klatki i holu wejściowego 4 pracowników + 4 klientów = 8 osób po 20m3 na godzinę + 2 WC po 30m3 25 W/m 2 Oświetlenie wbudowane Brak Brak Zapewniające spełnienie kryteriów oświetlenia w stopniu rozszerzonym 7/11
- dodatkowe instrukcje Lokale / Strefy przegrody zewnętrzne Zgodnie z Rozporządzeniem przegrodami zewnętrznymi są te, które oddzielają lokal od środowiska zewnętrznego lub przestrzeni nieogrzewane. Rozporządzenie wyszczególnia przypadki rodzajów nieogrzewane przestrzeni sąsiadującej, jaka może się znajdować za przegrodą zewnętrzną (Rozporządzenie Tabela 6: Współczynnik redukcyjny obliczeniowej różnicy temperatur b tr ). W omawianym przykładzie wszystkie przegrody zewnętrzne sąsiadują z środowiskiem zewnętrznym. Przegrodami zewnętrznymi zgodnie z Rozporządzeniem nie są przegrody pomiędzy strefami ogrzewanymi, niezależnie od temperatur w strefach. Takie przegrody nie są obliczane pod kątem analizy przepływu ciepła. Wymiarowanie przegród zewnętrznych po wymiarach zewnętrznych przegrody. W przegrodach zewnętrznych umieszczamy stolarkę. Na podstawie danych dotyczących stolarki program oblicza wartość zysków ciepła od promieniowania słonecznego. Ważne jest prawidłowe podanie orientacji przegrody, gdyż zyski słoneczne uzależnione są od orientacji względem stron świata. Na rysunku widać dodana przegrodę zewnętrzną scz_południowa o wymiarach zewnętrznych 16,49 x 6,70 m. Jest to Mur z cegły pełnej 51cm (zdefiniowany wcześniej w zakładce Przegrody). Graniczy z środowiskiem zewnętrznym. Orientacja południowa. W analizowanym budynku mamy następujące przegrody zewnętrzne: Strefa Mieszkania: - ściany zewnętrzne północna i południowa - strop nad drugą kondygnacją Strefa Klatki schodowej i holu wejściowego - ściany zewnętrzne północna i południowa - strop nad drugą kondygnacją - podłoga na gruncie Strefa Handel i usługi - ściana zewnętrzna północna i południowa - podłoga na gruncie Mostki termiczne Inwentaryzacja mostków termicznych jest konieczna dla sporządzenia poprawnego świadectwa energetycznego. Program posiada wbudowaną bazę mostków termicznych i pozwala szybko dodać konieczne mostki do przegrody. Definiowanie mostka polega na wskazaniu na schemacie odpowiedniego miejsca w budynku oraz na wybraniu konkretnego rozwiązania z listy dostępnych rozwiązań danego elementu 8/11
- dodatkowe instrukcje W tym przykładzie wybieramy mostek wynikający z zamocowania stolarki w ścianie. Lokale / Strefy przegrody wewnętrzne Zgodnie z Rozporządzeniem należy zdefiniować przegrody zewnętrzne zawarte w określonej strefie. Akumulują one ciepło i opóźniają zmianę temperatury w strefie. Przegrody wewnętrzne analizujemy w zależności od ich budowy: - do środka przegrody dla przegród o grubości mniejszej niż 20cm - do 10 cm od powierzchni dla przegród o grubości większej niż 20cm - do pierwszej warstwy izolacyjnej z zależności od budowy ściany Odpowiednie obliczenia wykonywane są przez BDEC automatycznie. Warstwy przegród zewnętrznych akumulujące ciepło w danej strefie są wliczane również automatycznie (zaznaczone kreskowaniem). Użytkownik wprowadza przegrody wewnętrzne zaznaczone pełnym kolorem odpowiednim do stref 9/11
- dodatkowe instrukcje Przegrody wewnętrzne na pierwszym i drugim piętrze: A Przegrody wewnętrzne na parterze: Podając powierzchnię przegród wewnętrznych odejmujemy otwory (drzwi). Wymiarowanie przegród wewnętrznych w świetle pomieszczenia. Na podanym przykładzie dodano przegrodę wewnętrzną Sc_od_sąsiada o powierzchni 53,88 m 2. Jest to mur z cegły pełnej 51cm. Do strefy dodano przegrodę z jednej strony ponieważ jest to przegroda pomiędzy strefami ogrzewanymi. Jest to przegroda oznaczona na schemacie A 10/11
- dodatkowe instrukcje Wyniki Na ostatniej zakładce program przedstawia podstawowe wartości jakie powinny znaleźć się w świadectwie energetycznym: Obowiązkiem sporządzającego świadectwa jest wypełnienie pól uwag, gdzie opisujemy możliwe i zalecane usprawnienia mogące obniżyć zużycie e- nergii w certyfikowanym budynku. 11/11