Rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/110 kv

Rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock FOLDer informacyjny Budowa dwutorowej linii elektroenergetycznej 40 pomiędzy SE Piła Krzewina SE Bydgo Na pasku na dole: Wykonawca: Konsorcjum Firm: ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. lider konsorcj Selpol S.A. inwestor inżynier kontraktu wykonawca konsorcjum firm ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. Selpol S.A. Pile Elbud Kraków Sp. z o.o.

kto jest kim w inwestycji InwEStOR inżynier kontraktu PolSKie Sieci ElEKtROENERgetycZNE S.A. www.pse.pl Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE) są operatorem To spółka, należąca do Grupy Kapitałowej Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Firma wykonuje szereg działań wspiera- systemu przesyłowego energii elektrycznej w Polsce. Spółka jest własnością Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu jących realizację projektów inwestycyjnych, które pozwalają dla polskiej gospodarki. Forma prawna oraz zakres jej odpowiedzialności jako OSP określony jest Na w ustawie pasku Prawo na dole: osiągać statutowe cele Krajowego Operatora Systemu Przesyłowego. Działalność PSE Inwestycje S.A. obejmuje nadzór energetyczne. Wykonawca: inwestorski nad realizowanymi inwestycjami (funkcja inżyniera kontraktu) oraz sporządzanie projektów sieci i urządzeń PSE zajmują się przesyłaniem energii elektrycznej siecią przesyłową (400 kv i 220 kv oraz częstotliwości 50 Hz) do wszyst- Konsorcjum Firm: kich regionów kraju. Są odpowiedzialne za wykonywanie elektroenergetycznych (biuro projektów). szeregu obowiązków związanych z zapewnieniem ZWSE Rzeszów bezpieczeństwa pracy polskiego systemu elektroenergetycznego Sp. z o.o. lider konsorcjum oraz rozwojem sieci przesyłowej oraz połączeń transgranicznych z sąsiednimi systemami. PSE są właścicielem ponad 13.400 kilometrów linii oraz ponad 100 stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć. wykonawca konsorcjum Selpol firm S.A. Budowa dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kv PSE InwEStycje S.A. pomiędzy www.pse-inwestycje.pl SE Piła Krzewina SE Bydgoszcz Zachód Zakład WyKONawstwa Sieci ElEKtrycZNych RZESZów Sp. z o.o. lider konsorcjum www.zwse.rzeszow.pl Firma wyspecjalizowana w tworzeniu i realizowaniu infrastrukturalnych projektów energetycznych. Zajmuje się także modernizacją i konserwacją istniejących linii oraz stacji elektroenergetycznych. W ciągu 35 lat działalności wielokrotnie współpracowała m.in. z PSE S.A. i PGE S.A., realizując szereg projektów kluczowych dla krajowej gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego. Wysoka jakość usług świadczonych przez ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. została doceniona przez niemiecką jednostkę certyfikującą TUV SUD Management Sernice GmbH, która przyznała rzeszowskiej firmie certyfikaty ISO 9001 i ISO 14001. Budownictwo Elektroenergetyczne SELPOL S.A. www.selpol.pl Pile Kraków sp. z o.o. Firma prowadzi działalność dotyczącą projektowania, organizacji dostaw, realizacji produkcji budowlano-montażowej oraz serwisu linii stacji elektroenergetycznych wysokich i najwyższych napięć, a także napowietrznych traktów światłowodowych. Współpracuje z największymi polskimi S.A. przedsiębiorstwami z branży Selpol elektroenergetycznej i aktywnie uczestniczy w projektach na rzecz operatorów sieci przesyłowej z Finlandii i Francji. Od ponad 14 lat w firmie wdrożony jest system zarządzania jakością oparty na międzynarodowych normach ISO 14001: 2004 oraz ISO 9001:2000. Spółka zatrudnia wyspecjalizowanych pracowników posiadających międzynarodowe certyfikaty International Management Association, a także Project Management Institute. Pile Elbud Kraków Sp. z o.o. www.pile-elbud.pl Spółka specjalizuje się w kompleksowej realizacji zadań inwestycyjnych dla budownictwa elektroenergetycznego, począwszy od projektowania, przez wykonawstwo i rozruch, aż do przekazania obiektu inwestorowi. Firma współpracuje m.in. z PSE S.A. i TAURON Dystrybucja S.A., na których zlecenie buduje i remontuje linie przesyłowe, trakty światłowodowe i stacje elektroenergetyczne wysokich i najwyższych napięć. Od roku 2004 w firmie wdrożony jest system zarządzania jakością obecnie zgodny z normą ISO9001:2008. Firma posiada doświadczenie i certyfikaty uprawniające do kierowania całym cyklem realizacji inwestycji w oparciu o metodykę i standardy zarządzania projektem International Project Management Association i Project Management Institute.

spis treści Rola stacji elektroenergetycznej w systemie przesyłu i rozdziału energii elektrycznej 2 Procedura lokalizacyjna i środowiskowa 4 Znaczenie inwestycji 5 Stacja elektroenergetyczna Płock 6 Rozbudowa stacji 10 Oddziaływanie stacji elektroenergetycznej Płock na środowisko 11 Etap rozbudowy stacji 11 Etap eksploatacji 11 Pole elektromagnetyczne 12 Hałas (szum akustyczny) 14 Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi 16 Konstrukcje wysokie systemów 1 i 2 rozdzielni 400 kv

2 3 ElEKtROwnia Stacja elektroenergetyczna w pobliżu elektrowni Linia napowietrzna 220 lub 400 kv Systemowa stacja elektroenergetyczna 220/110 lub 400/220/110 kv Linie napowietrzne 110 kv Główny PuNKt Zasilania (GPZ) 110/20 kv Główny PuNKt Zasilania (GPZ) 110/15 kv Główny PuNKt Zasilania (GPZ) 110/10 kv Pola liniowe 3-6 (Miłosna, Rogowiec) rozdzielni 400 kv Linie napowietrzne lub kablowe średniego napięcia 20 kv 15 kv 10 kv ROLA STACJI ELEKtrOENERGetYCZNEJ W SYsteMIE przesyłu i rozdziału ENerGii ELEKtrYCZNEJ Przesył energii elektrycznej na drodze od wytwórców (elektrownie) do odbiorców wymaga korzystania z wielu urządzeń i obiektów elektroenergetycznych. Jednymi z ważniejszych są linie napowietrzne najwyższych napięć (o napięciu 400 kv i 220 kv) oraz systemowe stacje elektroenergetyczne o napięciu górnym 220 i/lub 400 kv. Energia elektryczna wytworzona w elektrowniach przesyłana jest liniami napowietrznymi najwyższych napięć (220 lub 400 kv) do ponad 100 systemowych stacji elektroenergetycznych rozmieszczonych na terenie całego kraju. W stacjach tych, po obniżeniu napięcia do 110 kv, energia elektryczna kierowana jest liniami napowietrznymi do wielu mniejszych stacji elektroenergetycznych o napięciu górnym 110 kv, zwanych Głównymi Punktami Zasilania (GPZ). W stacjach tych następuje dalsze obniżenie napięcia do poziomu 20, 15 lub 10 kv (tzw. napięcia średnie - ŚN) i rozdział energii elektrycznej przesyłanej do stacji transformatorowych zasilających większość odbiorców komunalnych (gospodarstw domowych) i przemysłowych. Stacja transformatorowa 20/0,4 kv Stacja transformatorowa 15/0,4 kv Linie napowietrzne lub kablowe niskiego napięcia Odbiorcy ENERgii elektrycznej Rys. 1. Droga energii elektrycznej od wytwórcy do odbiorcy Stacja transformatorowa 10/0,4 kv

4 5 PROceDURA LOKALIZACYJNA i środowiskowa Zgodnie z obowiązującymi przepisami realizacja każdej inwestycji, w tym rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock, odbywa się zgodnie z procedurami określonymi szczegółowo w przepisach prawa. Chcąc zrealizować tego rodzaju obiekt budowlany konieczne jest uzyskanie wielu decyzji, uzgodnień i opinii wydawanych przez różne organy administracji publicznej. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) nakłada na wykonawcę obowiązek uzyskania przed rozpoczęciem rozbudowy stacji elektroenergetycznej Płock decyzji o pozwoleniu na budowę. Jednym z warunków uzyskania tej decyzji jest zgodność zamierzenia inwestycyjnego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub uzyskanie dla tego przedsięwzięcia decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę konieczne jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (tzw. decyzji środowiskowej). Określone są w niej warunki związane z ochroną środowiska, jakie musi spełnić realizowane przedsięwzięcie, zarówno w czasie wykonywania prac budowlanych, jak i w okresie eksploatacji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami organem właściwym do wydania takiej decyzji jest wójt gminy Stara Biała. Poprzedza ją procedura oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (procedura OOŚ) z udziałem społeczeństwa, a także konieczność uzyskania stosownych uzgodnień (Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie) i opinii (Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie). Podstawowym dokumentem umożliwiającym przeprowadzenie takiej oceny jest raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (raport OOŚ). Z raportem oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko może zapoznać się każdy zainteresowany. Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego w gminach: Stara Biała i Bielsk Uchwalenie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego w gminach: Stara Biała i Bielsk Opracowanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (raport OOŚ) Złożenie wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja środowiskowa) Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego do realizacji przedsięwzięcia (OOŚ), zmierzające do wydania decyzji środowiskowej Wydanie przez właściwy organ (wójt gminy Stara Biała) decyzji środowiskowej Złożenie wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę wraz z zaświadczeniem o dysponowaniu nieruchomościami na cele budowlane Wydanie przez właściwy organ decyzji o pozwoleniu na budowę Rozbudowa stacji elektroenergetycznej Przeprowadzenie wymaganych badań i sprawdzeń Przekazanie rozbudowanej stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock do użytkowania Rys. 2. Schemat ilustrujący przebieg procedury lokalizacyjnej i środowiskowej dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock Rys.3. Rysunek ilustrujący wzajemne połączenia liniami napowietrznymi o napięciu 400 i 220 kv stacji elektroenergetycznych: PLO - 400/110 kv Płock, WLA 400/220/110 kv Włocławek, PDE 220/110 kv Podolszyce, SOC Sochaczew, Olt 400/220/110 kv Ołtarzew (w budowie), MOR 400/110 kv Mory, Pia 220/110 kv Piaseczno Należy podkreślić, że rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock stanowi realizację celów publicznych wskazanych w art. 6 pkt 2 ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 nr 102 poz 651) i jest zaliczona do inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. ZNACZENIE INWestYCJI Rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock, a także m.in. budowa stacji elektroenergetycznej Ołtarzew oraz linii napowietrznej 400 kv relacji Ołtarzew - Płock, ma kluczowe znaczenie dla poprawy jakości pracy systemu elektroenergetycznego w centralnej części Polski. Jest również niezwykle ważna dla zapewnienia pewnych dostaw energii elektrycznej dla wielu kluczowych odbiorców rozlokowanych w tym terenie. Pracująca od prawie 30 lat stacja elektroenergetyczna 400/110 kv Płock jest jedną ze stacji systemowych w centralnej części Polski. Energia elektryczna dopływa do niej przede wszystkim liniami napowietrznymi 400 kv z elektrowni Bełchatów, a po ukończeniu budowy stacji elektroenergetycznej Ołtarzew będzie także dostarczana linią 400 kv z elektrowni Kozienice. Część z dostarczonej do stacji Płock energii przesyłana jest linią napowietrzną 400 kv do stacji Grudziądz, a po wybudowaniu linii 400 kv relacji Płock-Olsztyn będzie przesyłana także do stacji Olsztyn-Mątki. Pozostała część energii elektrycznej kierowana jest liniami napowietrznymi 110 kv relacji: Płock GPZ Maszewo, Płock GPZ Podolszyce (dwie linie), Płock GPZ Rafineria PKN Orlen (dwie linie), Płock Raciąż, Płock GPZ Sierpc do Głównych Punktów Zasilania (GPZ) rozlokowanych na terenie województwa mazowieckiego.

6 7 STACJA ELEKtrOENERGetYCZNA 400/110 kv PŁOCK Stacja elektroenergetyczna o napięciu 400/110 kv Płock znajduje się na obrzeżach wsi Kruszczewo w gminie Stara Biała (powiat płocki, woj. mazowieckie). Z trzech stron stacja otoczona jest przede wszystkim gruntami rolnymi, natomiast wzdłuż ogrodzenia, po zachodniej stronie stacji, przebiega droga lokalna umożliwiająca dojazd do stacji. Powierzchnia terenu stacji wynosi ok. 4,5 ha. Eksploatowana jest przez dwie firmy: Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE S.A.) inwestora rozbudowy obiektu, ENERGA Operator S.A. Odział w Płocku. Stacja elektroenergetyczna jest częścią systemu elektroenergetycznego, umożliwia rozdział dopływającej z elektrowni energii elektrycznej pomiędzy linie napowietrzne wyprowadzane z niej w różnych kierunkach. Odbywa się to w jednej z głównych części funkcjonalnych stacji elektroenergetycznej nazywanej rozdzielnią, która w stacji Płock, tak jak w większości stacji najwyższych napięć (400 lub 220 kv), wykonana jest jako napowietrzna. Do rozdzielni napowietrznej 400 kv z oszynowaniem wykonanym przewodami stalowo-aluminiowymi (tzw. oszynowanie linkowe), umieszczonym na wysokości kilkunastu metrów nad poziomem ziemi, wprowadzone są trzy linie napowietrzne 400 kv (rys.4). Konieczność dokonywania przełączeń w czasie normalnej eksploatacji stacji oraz wyłączeń w przypadkach awarii powoduje, że jest ona wyposażona w różnego rodzaju aparaturę łączeniową, przede wszystkim wyłączniki i odłączniki. Możliwość wykonywania niezbędnych pomiarów (napięcia, prądu, energii) zapewnia zamontowana w obu rozdzielniach aparatura kontrolno-pomiarowa, przyłączona do szyn zbiorczych rozdzielni 400 i 110 kv poprzez przekładniki prądowe i napięciowe. Rys. 4. Lokalizacja przeznaczonej do rozbudowy stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock. Na rysunku pokazano przebieg linii napowietrznych 400 i 110 kv wprowadzonych na teren stacji, a także granice terenu stacji po jej planowanej rozbudowie. Linią przerywaną pokazano obszar, który zajęty zostanie na czas rozbudowy obiektu, na potrzeby lokalizacji tymczasowych mostów szynowych. SE Płock - rozdzielnia 110 kv

8 9 WyłącZNik przekładnik prądowy Pole liniowe 6 (Miłosna) rozdzielni 400 kv Pole liniowe 6 (Miłosna) rozdzielni 400 kv odłącznik oszynowanie linkowe System szyn 1 i 2 rozdzielni 400 kv System szyn 1 i 2 rozdzielni 400 kv

10 11 Ponadto na terenie stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock znajduje się szereg obiektów i budynków technologicznych oraz pomocniczych, które pozwalają na kierowanie i nadzór nad jej bezawaryjną pracą. Wszystkie elementy stacji elektroenergetycznej Płock, które znajdują się pod wysokim napięciem (400 i 110 kv), muszą być odizolowane od siebie. Izolację w rozdzielniach 400 i 110 kv stanowi powietrze. Ze względu na niewielką wytrzymałość powietrza na przebicie odległości pomiędzy poszczególnymi elementami stacji (oszynowanie, aparatura, transformatory) są dość duże i wynoszą od kilku do kilkunastu metrów. Konieczność zapewnienia tak znacznych odległości pomiędzy urządzeniami pod napięciem powoduje, że napowietrzne stacje elektroenergetyczne, w tym funkcjonująca stacja Płock, zajmują powierzchnię kilku hektarów. RozbUDOWA stacji W ramach rozbudowy stacji, w związku z koniecznością dostosowania jej do przesyłu większych mocy, konieczna jest modernizacja istniejącej rozdzielni 400 kv w dość szerokim zakresie. Po zachodniej stronie stacji zostaną dobudowane nowe pola rozdzielni 400 kv (pole liniowe i pole pomiaru napięcia sekcji I), a po stronie wschodniej cztery pola liniowe. Rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/110 kv Płock poza tym obejmuje m.in.: skablowanie dwóch pierwszych przęseł linii 110 kv Płock Sierpc w celu usunięcia kolizji z budową nowych pól rozdzielni 400 kv po jej wschodniej stronie, budowę konstrukcji wsporczych pod oszynowanie oraz aparaturę przewidywaną do zamontowania w nowej części rozdzielni 400 kv, wyposażenie nowych pól w rozdzielni 400 kv w aparaturę łączeniową oraz pomiarowo-kontrolną, modernizację obwodów pierwotnych w polach istniejącej rozdzielni 400 kv, budowę nowej rozdzielni potrzeb własnych stacji, budowę nowego budynku technologicznego dostosowanego do potrzeb obsługi stacji, wykonanie drenażu terenu i rozbudowę odwodnienia nowego terenu stacji, budowę nowych dróg wewnętrznych, placów i chodników na terenie obiektu, a także wykonanie niwelacji i zazielenienia terenu. Po przeprowadzeniu analiz dotyczących możliwych lokalizacji nowych pól rozdzielni 400 kv zadecydowano o wybudowaniu części tych pól po stronie wschodniej oraz 2 pól po zachodniej stronie stacji. Rozbudowa planowana jest na działkach nr 61/7, 63/4, 67/8, 71/1 oraz 73 w gminie Stara Biała oraz nr 55, 3 i 4 w gminie Bielsk. Takie umiejscowienie nowych pól rozdzielni 400 kv (rys.4) jest najkorzystniejsze ze względów technicznych i środowiskowych. Obszar przewidziany pod budowę nowej rozdzielni 400 kv obejmuje grunty rolne o powierzchni ok. 6,4 ha należące do kilku właścicieli, natomiast powierzchnia terenu przewidywana do tymczasowego zajęcia przez most szynowy wynosi ok. 1 ha. Prace budowlano-montażowe polegają przede wszystkim na ustawieniu stalowych, kratowych konstrukcji wsporczych pod nowe fragmenty oszynowania oraz wykonaniu połączeń kablowych obwodów zasilających oraz sterowniczych. Do tego rodzaju prac wykorzystuje się typowe maszyny budowlane (koparka, dźwig, podnośnik itp.). Materiały budowlane oraz wyposażenie dowozi się istniejącą drogą dojazdową do stacji (droga lokalna po zachodniej stronie stacji), a następnie drogami wewnętrznymi. Większość prac wykonanych w ramach rozbudowy tego obiektu to roboty, których technologie należy uznać za typowe dla budownictwa elektroenergetycznego. ODDZIAŁYWANie stacji ELEKtrOENERGetYCZNEJ PŁOCK NA ŚRODOWisKO Etap rozbudowy stacji Rozbudowa stacji elektroenergetycznej Płock to typowe przedsięwzięcie z dziedziny budownictwa elektroenergetycznego o niewielkiej skali prac budowlano-montażowych, a w rezultacie minimalnym oddziaływaniu na środowisko. Wykonywanie prac ziemnych oraz budowlano-montażowych, prowadzonych w znacznej części na terenach odległych od zwartej zabudowy mieszkaniowej, nie wpłynie na środowisko. Wyjątkiem w tym względzie może być okresowe, nieznaczne zwiększenie poziomu hałasu w sąsiedztwie miejsc prowadzenia prac budowlanych (okolice nowych pól rozdzielni 400 kv) spowodowane koniecznością użycia maszyn (koparka, dźwig) i środków transportu. Dotychczasowe doświadczenia z realizacji tego rodzaju zadań inwestycyjnych wskazują, że uciążliwość dla środowiska związana z wykonywanymi pracami budowlanymi (hałas) jest niewielka. Właściwa ochrona środowiska w czasie prac budowlanych polega przede wszystkim na prowadzeniu przez wykonawcę robót zgodnie z obowiązującymi przepisami, szczególnie w zakresie gospodarki odpadami, których największa ilość, jednak bez udziału znaczącej ilości odpadów niebezpiecznych, powstanie w okresie prac fundamentowych. Etap eksploatacji stacji W dbałości o środowisko w czasie prac modernizacyjnych prowadzonych na terenie stacji elektroenergetycznej Płock wykonanych m.in. w 2012 roku, wprowadzono odpowiednie rozwiązania techniczne i organizacyjne, które wyeliminowały zagrożenia związane z przedostaniem się do gruntu oraz wód powierzchniowych i podziemnych zarówno ścieków sanitarnych, jak i zaolejonych wód deszczowych. Wy- Pole 6 rozdzielni 110 kv, w głębi system szyn 1 i 2 rozdzielni 110 kv

12 13 konano także odpowiednie zabezpieczenia przed przedostaniem się do gruntu oraz wód oleju transformatorowego. Spośród zastosowanych rozwiązań wymienić należy: instalację kanalizacji deszczowej wyposażoną w oddzielacze oleju (separatory koalescencyjne) oraz szczelne misy olejowe pod każdym z (auto)transformatorów mocy. Od wielu też lat na terenie stacji elektroenergetycznej Płock prowadzona jest, zgodna z wymaganiami obowiązujących przepisów (Ustawa o odpadach), gospodarka odpadami, której zasady nie zmienią się po rozbudowie obiektu. Stacja elektroenergetyczna jest źródłem pola elektromagnetycznego (pola elektrycznego i magnetycznego). Źródłem pola elektromagnetycznego (składowej elektrycznej i magnetycznej) są bowiem wszystkie elementy i urządzenia stacji elektroenergetycznej, które znajdują się pod wysokim napięciem oraz te, przez które płynie prąd elektryczny (np. oszynowanie rozdzielni, aparatura łączeniowa i pomiarowo-kontrolna). Ze względów bezpieczeństwa (wysokie napięcie 400 i 110 kv) oraz na skutek konieczności zapewnienia odpowiednio dużej odległości od ziemi elementów będących pod napięciem, poszczególne elementy stacji zostały zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający dotrzymanie wymaganych, kilku- lub kilkunastometrowych ich odległości od ogrodzenia stacji. Oznacza to, że poziomy tych wielkości są znacznie niższe niż odpowiednie wartości dopuszczalne sprecyzowane w przepisach o ochronie przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych. W ten sam sposób zaprojektowano nowe pola liniowe w rozdzielni 400 kv, a także wprowadzenia linii napowietrznych 400 kv do rozdzielni. Pole elektromagnetyczne Źródłem pola elektromagnetycznego są elementy stacji będące pod wysokim napięciem. Pole to opisuje się poprzez oddzielne określenie składowej elektrycznej i magnetycznej. Jest ono polem niskiej częstotliwości (50 Hz), zatem nie występuje tutaj zjawisko promieniowania elektromagnetycznego charakterystyczne m.in. dla źródeł pól wielkiej częstotliwości (np. anteny stacji bazowych telefonii komórkowej, urządzenia radarowe, anteny stacji telewizyjnych itp.). Warto zauważyć, że wytwarzanie pola elektromagnetycznego jest zjawiskiem charakterystycznym nie tylko dla stacji elektroenergetycznych czy linii napowietrznych, lecz wiąże się z pracą każdego urządzenia elektrycznego powszechnego użytku, takiego jak np. suszarka do włosów, pralka, telewizor itd. W sąsiedztwie stacji elektroenergetycznych źródłem pól elektromagnetycznych o poziomach porównywalnych z wartościami dopuszczalnymi sprecyzowanymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192 poz. 1883), są wyłącznie krótkie odcinki linii napowietrznych wchodzących do stacji (tzw. wprowadzenia liniowe). Ze względu na dużą odległość od ogrodzenia stacji pole elektryczne i magnetyczne wytwarzane przez elementy funkcjonalne stacji (oszynowanie, aparatura łączeniowa i pomiarowa, (auto)transformatory) ma wartości wielokrotnie mniejsze niż poziomy dopuszczalne przepisami. Dotychczasowy stan wiedzy pozwala stwierdzić, że brak jest jednoznacznych dowodów wskazujących na szkodliwe oddziaływanie Kraj NajwyżSZE dopuszczalne w środowisku natężenie POla magnetycznego (H) wg przepisów i zaleceń niektórych krajów ORaz wg zaleceń organizacji międzynarodowych Organizacja międzynarodowa Wartość dopuszczalna natężenia pola magnetycznego (H) Austria 80 Tzw. poziom odniesienia Uwagi Zalecenia odnośnie stosowania wartości dopuszczalnej Belgia Wartość dopuszczalna obowiązuje tylko dla składowej elektrycznej pola (E) Chorwacja 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP Czechy 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP Dania Brak przepisów; zalecane tzw. podejście ostrożnościowe, tj. ograniczanie Budowy linii napowietrznych blisko budynków mieszkalnych i odpowiednio wznoszenia budynków w sąsiedztwie linii istniejących Estonia 80 Wartość zalecana przy ekspozycji długotrwałej wg Recommendation 1991/519/EC Finlandia Francja 80 80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej 400 Wartość rekomendowana przy ekspozycji krótkotrwałej Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez nowe i przebudowane obiekty oraz instalacje systemu elektroenergetycznego pracujące w normalnych warunkach Hiszpania Brak przepisów dla pól o częstotliwości 50 Hz Holandia Niemcy 96 Zalecenie Rady ds. Zdrowia Holandii (wartość kontrolowana) 80 Zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych 0,32 80 Wartość uśredniona w ciągu 1 roku; zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych w przypadku miejsc długotrwałego przebywania dzieci (mieszkania, szkoły); zalecenie dla nowych linii napowietrznych, pod warunkiem, że jest możliwe do zrealizowania Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez obiekty i instalacje systemu elektroenergetycznego (linie napowietrzne i kablowe, stacje elektroenergetyczne itp.) NajwyżSZE dopuszczalne w środowisku natężenie POla magnetycznego (H) wg przepisów i zaleceń niektórych krajów ORaz wg zaleceń organizacji międzynarodowych Składowa elektryczna pola elektromagnetycznego 10 kv/m w miejscach dostępnych dla ludzi 1 kv/m na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową Składowa magnetyczna pola elektromagnetycznego 60 A/m w miejscach dostępnych dla ludzi 160 J/w, lecz przy ekspozycji trwającej krócej niż 1,2 godziny na dobę Polska 60 Przebywanie w polu bez ograniczeń czasowych Portugalia 80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej Słowenia 8 Na terenach szczególnej ochrony (miejsca lokalizacji budynków mieszkalnych, szkół, szpitali, centrów wypoczynku itp.) 80 Na pozostałych terenach

14 15 tego rodzaju pól wytwarzanych przez stacje i linie elektroenergetyczne. Uwzględniając jednak obawy ludzi o swoje zdrowie, w wielu krajach, w tym także w Polsce, obowiązują przepisy ograniczające możliwość przebywania w polach o zbyt dużym natężeniu. Mając na uwadze ustalenia wspomnianych wyżej przepisów, stacje elektroenergetyczne najwyższych napięć są projektowane w taki sposób, aby poza ich ogrodzeniem nie występowało pole elektryczne i magnetyczne o natężeniach przekraczających dozwolone przepisami poziomy. Liczne pomiary wykonane w otoczeniu krajowych stacji elektroenergetycznych wykazały, że natężenia tych pól nigdy nie przekraczają wartości dopuszczalnych sprecyzowanych w obowiązujących przepisach, które w miejscach dostępnych dla ludzi wynoszą: 10 kv/m - dla składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego 60 A/m dla składowej magnetycznej pola Hałas (SZum akustyczny) Oddziaływanie stacji i linii elektroenergetycznych na ludzi i środowisko - hałas W przypadku rozbudowywanej stacji 400/110 kv Płock trudno mówić o pojawieniu się dodatkowej uciążliwości dla środowiska wynikającej z hałasu wytwarzanego przez projektowane pola liniowe 400 kv, czy też wprowadzenia liniowe 400 kv, które wchodzić będą na teren stacji Płock po nieco innej trasie niż obecnie. Te planowane do wybudowania w ramach rozbudowy obiektu elementy funkcjonalne stacji z pewnością nie wpłyną na rozkład poziomu hałasu wokół stacji elektroenergetycznej Płock. Porównanie natężeń pola elektrycznego (E) 50 Hz wytwarzanego poprzez: Linie napowietrzne Pod liniami najwyższych napięć (220 400 kv) Pod liniami wysokiego napięcia (110 kv) Pod liniami średniego napięcia (10 30 kv) Na zewnątrz stacji wysokiego napięcia natężenie kv/m 1 10 0,5 4 poniżej 0,3 0,1 0,3 Urządzenia elektryczne powszechnego użytku Pralka automatyczna Żelazko Odkurzacz Maszynka do golenia Suszarka do włosów natężenie kv/m 0,13 30 cm 0,12 30 cm 0,13 30 cm 0,7 5 cm 0,8 10 cm 145 125 105 Oddziaływanie stacji elektromagnetycznych na ludzi i środowisko hałas 55 DOPuSZczalNE poziomy hałasu: uzdrowiska, szpitale, szkoły 45 40 db zabudowa mieszkaniowa, tereny wypoczynkowe i usługowe 50 45 db <50 Porównanie natężeń pól magnetycznych 50 Hz wytwarzanych w sąsiedztwie: Linii napowietrznych Pod liniami najwyższych napięć (220 400 kv) Pod liniami wysokiego napięcia (110 kv) natężenie A/m 0,8 40 poniżej 16 Urządzeń elektrycznych powszechnego użytku Pralka automatyczna Żelazko Monitor komputerowy natężenie A/m 0,3 30 cm 0,2 10 cm 0,1 30 cm 12 Pod liniami średniego napięcia (10 30 kv) 0,8 16 Odkurzacz Maszynka do golenia 5 5 cm 12 1200 3 cm start ODRZUTOWCA budowa dyskoteka rozmowa stacje elektro- ENERge- -tyczne las Na zewnątrz stacji wysokiego napięcia poniżej 0,2 Suszarka do włosów 4 10 cm

16 NAJCZĘścieJ ZADAWANE PYTANIA i ODPOWIEDZI Jak będzie wyglądać procedura przyznawania odszkodowań? Procedura przyznawania odszkodowań składa się z następujących etapów: Przedstawiciele terenowi Wykonawcy indywidualnie prezentują właścicielom warunki umowy wraz z informacją o wysokości odszkodowania. Po akceptacji i zawarciu umowy cywilno-prawnej właściciele otrzymują pierwszą ratę odszkodowania. Wysokość odszkodowania ustalana jest na podstawie operatów szacunkowych wykonywanych przez niezależnych rzeczoznawców. Wypłata drugiej raty następuje po zawarciu aktu notarialnego, który gwarantuje energetyce dostęp do terenu. Ponadto, niezależnie od odszkodowań za ustanowienie służebności przyznawane są odszkodowania za ewentualne uszkodzenia i straty powstałe podczas prowadzenia prac budowlano-montażowych. Jakie będą uciążliwości dla mieszkańców, właścicieli działek w okolicy, w związku z budową stacji? Całość inwestycji jest tak realizowana, aby minimalizować jakiekolwiek uciążliwości towarzyszące rozbudowie stacji. Przedmiotem szczególnej troski jest bezpieczeństwo mieszkańców oraz dbałość o nienaruszanie środowiska naturalnego. W trosce o mieszkańców będą wyznaczone najmniej uciążliwe trasy przewozu materiałów niezbędnych do wykonania inwestycji. Wszelkie prace budowlane prowadzone będą w ściśle określonych godzinach, od 6 do 22 - bez względu na etap i zaawansowanie rozbudowy stacji. Czy bezpieczne jest wypasanie zwierząt w pobliżu stacji? W Polsce działa ponad 100 stacji elektroenergetycznych. Niektóre z nich eksploatowane są od ponad trzydziestu lat. Przede wszystkim lokalizuje je się na terenach rolniczych. Nie stwierdzono, by wypas zwierząt w pobliżu stacji miał negatywny wpływ na stada. Czy w pobliżu stacji elektroenergetycznej można korzystać z maszyn rolniczych? Tak. Nie zaobserwowano żadnego wpływu na pracę urządzeń rolniczych. Wydawca: ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. ul. Przemysłowa 1 35-105 Rzeszów tel. (17) 850 49 00 fax (17) 862 67 83 e-mail: firma@zwse.rzeszow.pl www.zwse.rzeszow.pl BE Selpol S. A. ul. Ratajska 14/18 91-231 Łódź tel. 42 675-33-00 fax. 42 652-69-23 selpol@selpol.pl www.selpol.pl PILE Elbud Kraków Sp. z o. o. ul. Wadowicka 12 30-415 Kraków tel. +48 12/262-91-98 fax +48 12/262-91-99 sekretariat@pile-elbud.pl www.pile-elbud.pl Tekst: Marek Szuba Zdjęcia: Marek Szuba, Archiwum ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. Pola liniowe 3-6 (Miłosna, Rogowiec) rozdzielni 400 kv Wyłącznik w polu rozdzielni 400 kv

www.stacjaplock.pl