ENERGIA GEOTERMALNA. Jarosław Kotyza

ENERGIA GEOTERMALNA Jarosław Kotyza

Energia geotermalna jest wewnętrznym ciepłem Ziemi, zakumulowanym w systemach hydrotermalnych lub suchych skałach.

Obszar pary geotermalnej wraz z jego elementami: obszar zasilania, nieprzepuszczalny nadkład, zbiornik i źródło ciepła Zbiorniki geotermalne złożone są ze skał o wysokiej porowatości lub szczelinowatości oraz przepuszczalności, co sprzyja akumulacji dużych ilości wód i zawartego w nich ciepła. Wody lub pary są nośnikami, transportującymi je na powierzchnię. 9- skały nieprzepuszczalne 10- otwór geoterm alny 4- gorąca woda 1- gorące źródło lub uchodząca para 2- obs zar zasilania 3- zimna woda deszczowa Złoża par geotermalnych (złoża wysokotemperaturowe, złoża o wysokiej entalpii) występują w obszarach współczesnej lub niedawnej aktywności wulkanicznej lub tektonicznej. 8- zbiornik (konwekcja) 7- skały nieprzepuszczalne 5- przepływ ciepła poprzez kondukcje 6- magma Bezpośrednim źródłem ciepła jest magma znajdująca się płytko w skorupie ziemskiej lub wydobywająca się jako lawa podczas erupcji wulkanicznych. Temperatury w złożach par przekraczają 150-200oC (Górecki i in., 2006).

Zasoby geotermalne Polski Zasoby zakumulowane w 4 głównych prowincjach hydrogeotermalnych: 1. Niż Polski 87 % powierzchni kraju (ok. 272 tys km 2 ) 2. Prowincja Karpacka 3. Zapadlisko Przedkarpackie 4. Rejon Sudecki

Sposoby wykorzystywania energii geotermalnej wytwarzanie prądu elektrycznego przy wykorzystaniu par geotermalnych zastosowania bezpośrednie

MAPA LOKALIZACJI INSTALACJI GEOTERMALNYCH NA OBSZARZE POLSKI

PARAMETRY INSTALACJI GEOTERMALNYCH FUNKCJONUJĄCYCH W POLSCE 1 -sposoby wykorzystania: C -ciepłownictwo, R -rekreacja, B -balneoterapia, I -inne (a -podgrzewanie murawy boiska piłkarskiego, b -odzysk dwutlenku węgla, c - odzysk soli mineralnych z wody geotermalnej); 2 -dla ciepłowni (i kilku in. instalacji) pozyskujących energię geotermalną do celów grzewczych podano zainstalowane moce orazwielkość sprzedaży ciepła (całkowitą, z geotermii). Dla instalacji i obiektów w uzdrowiskach i ośrodkach rekreacyjnych stosujących wody geotermalne w zabiegach leczniczych, w basenach i in. urządzeniach podano oszacowaną moc i ilość ciepła pozyskiwanego z wód podczas tych zabiegów, uwzględniając średnie wydajności stosowanych wód i ich temperatury na wejściu i wyjściu; 3- kąpielisko czynne kilka miesięcy w roku, dane bez uwzględnienia pompy ciepła podgrzewającej wodę w otwartym basenie; 4-bez uwzględnienia pompy ciepła ogrzewającej obiekty "Termy Bukowina Tatrzańska", 5,6-średnie temperatury wód są zwykle niższe niż 20oC (z uwagi na niskie średnie wydajności wód), a do zabiegów wody są podgrzewane

Geotermia Uniejów Spółka "Geotermia Uniejów" powstała w trzecim kwartale 1999 r. z inicjatywy Rady Nadzorczej i Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi oraz Gminy Uniejów. Udziałowcami spółki są: WFOŚiGW, Gmina Uniejów oraz Agencja Poszanowania Energii S.A. w Łodzi. WFOŚiGWw Łodzi jest głównym koordynatorem prac badawczych, projektowych oraz inwestycyjnych, jakie obecnie trwają i mają się przyczynić do szybkiego, praktycznego zagospodarowania wód geotermalnych w Uniejowie. Historia eksploatacji wód geotermalnych w Uniejowie rozpoczęła się w 1978 roku, kiedy to firma poszukująca nafty i gazu natrafiła na gorące źródła. Kolejne odwierty powstały w 1990 i 1991 r. Głębokość każdego odwiertu wynosi ponad 2000 m. www.geotermia-uniejow.pl

Parametry złoża wód geotermalnych w Uniejowie Parametry złoża Skały złożowe Głębokość zalegania złoża Piaskowce dolnokredowe 2031 m Temperatura Ciśnienie 68 o C 2,6 atm. Wydajność 68 m 3 /h Mineralizacja 8 g/l www.geotermia-uniejow.pl

Uproszczony schemat ciepłowni geotermalnej w Uniejowie www.geotermia-uniejow.pl

Sieć cieplna o długości 10 km Szczytowa kotłownia opalana biomasą: 2 kotły o łącznej mocy 1,8 MW www.geotermia-uniejow.pl

Gabinet balneologiczny GEOETRMIA UNIEJÓW Solanka termalna znajduje zastosowanie przy leczeniu chorób, głównie: reumatoidalnych - zwyrodnień stawów, ortopedyczno-urazowych i stanów po zabiegach operacyjnych narządu ruchu, skóry, schorzeń nosa, ucha, gardła i krtani, nerwobólach, dyskopatiach, nerwicach. kąpiele perełkowe -które m.in. uspakajają, koją, relaksują i odprężają. Wskazane są przy chorobach stawów, mięśni, żylakach, zmianach skórnych i alergicznych oraz stanach napięcia emocjonalnego, bezsenności i nerwicach. inhalacje -wodami mineralnymi, olejkami, lekami i środkami leczniczymi. Korzystnie działają przy wszelkiego rodzaju stanach zapalnych dróg oddechowych, stanach depresyjnych, bólach głowy, przeziębieniach, zapaleniu oskrzeli, zatok, nerwobólach, stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego, alergiach. www.geotermia-uniejow.pl

Zastosowanie przy leczeniu chorób zwyrodnienia stawów, choroby mięśni, ortopedyczno-urazowe i stanów po zabiegach operacyjnych narządu ruchu, schorzenia nosa, ucha, gardła i krtani, nerwobóle, nerwice, zmiany skórne, alergiczne Bardziej ukierunkowane zabiegi - inhalacje, płukania, nasiadówki i polewania - przydatne są w: schorzeniach jelita grubego, przeroście i zapaleniu prostaty, stanach kurczowych naczyń krwionośnych. www.geotermia-uniejow.pl

Zespół termalno-basenowy Termy Uniejów Źródło: Termy Uniejów

Inne wykorzystania energii wód geotermalnych Podgrzewanie murawy Fontanny z wodą geotermalną

PROJEKTY GEOTERMALNE W KSE AGH Atlas wód geotermalnych na Niżu Polskim (Górecki (red.nauk.) i in., 1990). Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim (Górecki (red.nauk.) i in., 1995). Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim dla formacji mezozoicznej (Górecki (red.nauk.) i in., 2006) Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim dla formacji paleozoicznej (Górecki (red.nauk.) i in., 2006) Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat zachodnich (Górecki (red.nauk.) i in., 2011). Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego (Górecki (red.nauk.) i in., 2012). Obecnie trwają pracę nad kolejnym Atlasem przedstawiającym zasoby geotermalne i możliwości ich wykorzystania w rejonie Karpat wschodnich, a także dwoma innymi dużymi projektami geotermalnymi realizowanymi wspólnie z PIG- PIB oraz IGSMiE PAN: Ocena potencjału, bilansu cieplnego i perspektywicznych struktur geologicznych dla potrzeb zamkniętych systemów geotermicznych (Hot Dry Rocks) w Polsce Wykorzystanie wód termalnych do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej przy skojarzonym zastosowaniu układów binarnych

Od 2010 roku realizowany jest projekt: PROJEKT HDR Ocena potencjału, bilansu cieplnego i perspektywicznych struktur geologicznych dla potrzeb zamkniętych systemów geotermicznych(hot Dry Rocks) w Polsce. Celem projektu jest ocena możliwości wykorzystania struktur geologicznych do budowy zamkniętych systemów geotermicznych Hot Dry Rocks (HDR) na obszarze Polski poprzez zobrazowanie kartograficzne wybranych struktur perspektywicznych dla tego typu systemów w Polsce. Opracowanie będzie obejmowało charakterystykę systemów HDR, oszacowanie potencjału oraz bilansu cieplnego dla takich instalacji, a także wskazanie obszarów i perspektywicznych struktur geologicznych o najkorzystniejszych warunkach do lokalizacji tego typu przedsięwzięć. Pośrednim celem realizacji projektu będzie wzbogacenie bazy danych parametrów petrofizycznych, w tym termicznych, skał oraz wykonanie badań geofizycznych dla uszczegółowienia modeli przestrzennych kompleksów skalnych, istotnych przy ocenie możliwości ich wykorzystania w celu budowy zamkniętych systemów geotermicznych.

Prace zmierzające do ustalenia lokalizacji najbardziej perspektywicznych obszarów dla systemów EGS pozwoliły na wytypowanie trzech takich miejsc na terenie Polski. Ostatecznie do modelowania i dalszych prac analitycznych wybrano OBSZAR 1 lężący w obrębie niecki mogileńsko-łodzkiej. W obrębie tego obszaru zlokalizowany jest Uniejów.

Hot Dry Rocks (HDR) -GORĄCE SUCHE SKAŁY Ich wykorzystanie jest definiowane jako projekt wykorzystania nieeksploatowanych dotąd zasobów energii geotermalnej (ciepła) niewymagających występowania zjawiska naturalnej konwekcji hydrotermalnej. Wykorzystywane są one w systemach EGS (Enhanced Geothermal System). Dotychczas energia geotermalna w postaci par lub wód geotermalnych eksploatowana była ze zbiorników akumulacyjnych zbudowanych głównie ze skał o wysokiej porowatości oraz przepuszczalności, a więc parametrów sprzyjających gromadzeniu się dużych ilości wód czy par będących nośnikami ciepła. Suche gorące skały są utworami nieporowatymi i nieprzepuszczalnymi, przy czym stanowią same w sobie naturalne rezerwuary ciepła. Wykorzystanie tych zasobów może odbywać się przez sztuczne zwiększanie hydraulicznej wydajności zbiornika geotermalnego.

Małopolskie Centrum Odnawialnych Źródeł i Poszanowania Energii MIĘKINIA Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska

Elementy Małopolskiego Centrum Odnawialnych Źródeł i Poszanowania Energii. 1. Laboratorium edukacyjno-badawcze odnawialnych źródeł i poszanowania energii 2. Pawilon modelowy najbardziej energooszczędny dom na świecie 3. Laboratorium geotermalne wraz z basenem 4. Laboratorium hydroenergetyki: budynek turbin i tama 5. Budynki turystyczno - rekreacyjne: - park linowy -ekspozycja górnictwa naftowego - ekspozycja poświęcona historii kamieniołomów podkrakowskich - warsztat obróbki kamienia 4 1 2 3 5

PROJEKT VIS NOVA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ POWIATU GORLICKIEGO. BUDOWA LOKALNEJ GRUPY WSPARCIA POLITYKA UE: ZMNIEJSZENIE ZUŻYCIA ENERGII TRADYCYJNEJ ZWIĘKSZENIE WYDAJNOŚCI ENERGETYCZNEJ PROGRAM DLA EUROPY ŚRODKOWEJ Priorytet 3. Wsparcie wykorzystania źródeł energii odnawialnych i wzrostu wydajności energetycznej VIS NOVA zrównoważona i wydajna energia dla terenów wiejskich Niniejszy projekt jest realizowany w ramach Programu dla Europy Środkowej współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

PROJEKT VIS NOVA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ POWIATU GORLICKIEGO. BUDOWA LOKALNEJ GRUPY WSPARCIA PROGRAM PILOTAŻOWY nowoczesny system zarządzania energią w budynku publicznym należącym do Powiatu: ZS nr 1 w Gorlicach - zastosowanie sterowników czasowych i czujników ruchu - montaż lamp oświetleniowych energooszczędnych oraz czujników natężenia światła do sterownia oświetleniem - opomiarowanie pionów energetycznych, stały monitoring oświetlenia (zasilania stanu lamp oświetleniowych) - oświetlenie awaryjne, ewakuacyjne i zapasowe budynku spełniające warunki ISE (Intensywnego Systemu Ewakuacji), instalacja alarmowa i p. poż. - instalacja wyłączników różnicowe prądowych w tablicach rozdzielczych eliminujących awaryjność zasilania oraz wyłączników przeciwprzepięciowych ochraniających sprzęt komputerowy, elektroniczny i odbiorniki audiowizualne - instalacja czujników temperatury na pionach CO - wymiana tradycyjnych opraw świetlówkowych na oprawy z zapłonem elektronicznym. Niniejszy projekt jest realizowany w ramach Programu dla Europy Środkowej współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Dziękuję za uwagę